فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۶۰۱ تا ۷٬۶۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۷۶۰۱.

المعاییر المنهجیه لقاعده «الجری والتطبیق» التفسیریه، مع تحلیل مفهومی ومصداقی لکلام علی (ع) فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معاییر الجری وتطبیق القرآن الإمام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۶۹
إنّ قاعده "الجری القرآنی"، ترجع أصولها إلى المبادئ العقلیه التخاطبیه وتعالیم أهل البیت علیهم السلام، وهی مثلها مثل سائر القواعد التفسیریه تعدّ أحد الأصول المختاره فی اختیار الرأی التفسیری القویم وتجنّب الأخطاء التفسیریه. کان الإمام علی (ع) بعد النبی (ص)، من أعلم النّاس بعلوم التفسیر وأسالیبه المعتبره، من ذلک "جری القرآن". أمّا السؤال الرئیسی الّذی تمّ التطرّق إلى الإجابه عنه فی هذا البحث -عن طریق المنهج الوصفی التحلیلی والبنیوی،- هو معاییر الجری القرآنی المنهجی والصحیح؛ وذلک على ضوء الترکیز على نصّ نهج البلاغه؛ وبالتالی، یعدّ إنجازنا هذا مجهود بحثی فی ظلّ تعزیز المناهج التفسیریه لأهل البیت علیهم السلام. أمّا النتائج الجدیده فی هذه الدراسه، فهی أنّه تمّ استیعاب أصل القرآن، السنه القویمه، العقل البرهانی، الاجتناب عن الرأی الشخصی، عدم ضروره الالتزام بالسیاق وزمن الآیه، من الحقل المفهومی، وعن طریق البحث فی المصادیق و18 تطبیقاً فی قاعده الجری فی نهج البلاغه؛ فی سبعه منها: ننتزع منها مفاهیم القرآن والسنه القویمه والعقل، وفی 11 منها: استنبطنا معاییر العقل والروایات المعتبره باعتبارها ضمن مفهوم جری القرآن.
۷۶۰۲.

ارزیابی مبانی معرفت شناختی مدرنیسم در اندیشه محمد عبده در تفسیر المنار و علامه طباطبایی در تفسیر المیزان

کلید واژه ها: مدرنیسم حس گرایی عقل گرایی محمد عبده علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۷۵
«مدرنیسم» به مثابه محصول معرفتی فرهنگ غرب، با اصالت بخشی به زندگی دنیوی و این جهانی، ابعاد قدسی هستی را انکار نموده، زبان به انکار اصول و بنیان های ثابت معرفت شناختی و هستی شناختی گشوده است. این مکتب تلاش می کند با طرح و ترویج اصول و مبانی خودساخته در سه محور معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی به تبیین و تفسیر جهان و انسان بپردازد. در این میان، از آن جا که مبانی معرفت شناختی مدرنیسم پایه معرفتی مبانی هستی شناختی و انسان شناختی آن را تشکیل می دهد، جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به ارزیابی این مبانی در اندیشه محمد عبده در تفسیر المنار و علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می پردازد. بررسی ها نشان می دهد که محمد عبده به دلیل داشتن مواضع اصلاح طلبانه در مقابل فرهنگ غرب، تمایلات خرد گرایی و علم گرایی از خود نشان داده است، این در حالی است که علامه طباطبایی ضمن جامعیت و تخصص در دانش های عقلی و نقلی، با دقت و عمق به ارزیابی مبانی معرفت شناختی مدرنیسم پرداخته است.
۷۶۰۳.

بررسی و نقد فقهی بیمه در دولت اسلامی

نویسنده:

کلید واژه ها: بیمه عقود شرعی نظام سرمایه داری عدالت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۲۵
بیمه یک مسئله مهم اقتصادی و اجتماعی است که هم در علم فقه و هم در علم اقتصاد موردتوجه صاحب نظران قرارگرفته است. در علم فقه تلاش شده تا پس از تبیین ماهیت بیمه، به عنوان یک مسئله مستحدثه، حکم شرعی آن بیان گردد، اما وجود ابهام در ماهیت این موضوع موجب اختلاف نظر گسترده فقها درباره بیمه شده است. در علم اقتصاد از نقش بیمه در حمایت از اقشار آسیب دیده سخن به میان می آید و از ضریب پوشش صنعت بیمه به عنوان یکی از شاخص های مهم توسعه یاد می شود.بر اساس مطالعات انجام شده، صنعت بیمه یک رکن مهم نظام سرمایه داری است که اشکالات متعددی دارد و از جمله به عدالت اجتماعی آسیب می زند و اخلاق رذیله ای چون ترس و عدم خودباوری را در جامعه ترویج می کند تا مردم خود را تحت چتر حمایتی شرکت های بیمه قرار دهند و بخش مهمی از درآمد شان را به این شرکتها بپردازند. در این گفتار مسئله بیمه با روش تحقیق تحلیلی نظری مورد بررسی قرارگرفته و ناهماهنگی آن با اصول و ارزش های دینی تبیین شده است.
۷۶۰۴.

«بازشناسی مؤلف کتابی که "المسترشد" خوانده می شود»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ابن رستم طبری المسترشد امامت طبری محمد بن جریر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۴
کتاب المسترشد که در ده های اخیر منتشر شده و در نوشته ها مورد استناد قرار گرفته، وضعیت مبهمی دارد؛ که دراین نوشتار، به این ابهامات پرداخته و برخی نتایج زیر حاصل شده: اسناد حدیثی شیعه منسوب به «محمدبن جریر طبری»، غالباً به طبری عامی مورخ، مربوط هستند؛ و تا قبل از قرن 6، هیچ نامی از «رستم طبری» در احادیث وجود ندارد؛ و البته، احادیث با نام «ابن رستم» در کتاب کنونی نیز، وجود ندارند. کتاب کنونی، از اواسط قرن 7 مورد استناد بوده؛ و اکنون ده نسخه خطی دارد؛ که همگی متأخر و بعد از قرن 11 و با منشأ واحد هستند. با توجه به دلایلی، مؤلف کتاب کنونی، ابن رستم یا طبری نیست؛ و اساساً این کتاب، المسترشد نیست. یعنی، عبارت سند حدیث اول کتاب، برخی را به اشتباه انداخته که کتاب از طبری شیعی است؛ در صورتی که منظور از این نام، طبری عامیِ مورخ است. همچنین، شخص طبری غیرعامی، در منابع رجالی، مجهول است؛ و ترجمه ای پیرامون وی وجود ندارد.
۷۶۰۵.

نسبت آگاهی با خودآگاهی: نقد دیدگاه کریگل با نظر به آرای ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کریگل ارسطو ابن سینا خودآگاهی حالت ذهنی غیرتراگذار آگاهی تقدم خودآگاهی بر آگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۸۰
کریگل در آثار خود، دیدگاهی رایج در فلسفه ذهن را نقد کرده است که براساس آن، رابطه مستقیم بین آگاهی و خودآگاهی وجود ندارد. وی مشکل این دیدگاه را از این جهت دانسته است که طرفداران آن نتوانسته اند بین انواع متفاوت خودآگاهی، تمایز قائل شوند. کریگل پس از متمایزکردن چهار نوع خودآگاهی به این نکته اشاره کرده است که نوعی خودآگاهی وجود دارد که مقدّم بر هرگونه خودآگاهی دیگر و ملازم با آگاهی است. این خودآگاهی، خودآگاهی حالت ذهنی غیرتراگذار نام دارد و درواقع، نوعی خودآگاهی است که به صورت ضمنی، همراه با یک حالت ذهنی آگاهانه تحقق می یابد و ریشه و بنیان نگاه اول شخص است. این دیدگاه کریگل در تاریخ فلسفه غرب، سابقه ای دیرینه دارد؛ چنان که ریشه های آن را می توان در اندیشه ارسطو یافت. ازنظر ارسطو موجود آگاه ازطریق یا درضمن آگاهی به غیر، به خودآگاهی می رسد. ابن سینا این دیدگاه ارسطویی را در آثار خویش نقد کرده و ضمن تقسیم کردن خودآگاهی بر دو نوع متفاوت، شامل شعور بالذات و شعور بالشعور تأکید کرده است که نوع اول خودآگاهی، عین ذات و وجود خاص موجود آگاه است؛ لذا به هیچ وجه از وی جدا نمی شود، وابسته به وجود هیچ غیری نیست و به همین دلیل، مقدّم بر هر آگاهی دیگری است. این نقد ابن سینا هرچند در اصل، متوجه دیدگاه ارسطویی است، می توان آن را به دیدگاه کریگل نیز وارد دانست.
۷۶۰۶.

وجوه تشابه و تمایز پرنده نامه های ابن سینا، غزّالی و نجم رازی براساس نظریه کمبل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رساله الطیر ابن سینا غزالی نجم رازی کمبل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۷۷
زبان مرغان و جنبه های رمزی آن از روزگاران بسیار کهن، توجه عده زیادی از اندیشمندان را به خود جلب کرده است. نخستین کسی که در دوره اسلامی، رساله ای درباره مرغان نگاشت، ابن سینا بود و پس از وی، فضلا و صاحبان اندیشه، زبان مرغان را وسیله ای برای بیان کردن اندیشه های عرفانی، سیاسی و اجتماعی خود قرار دادند. ازجمله این اندیشمندان می توان غزّالی و نجم رازی را نام برد. جوزف کمبل با مطرح کردن کهن الگوی سفر قهرمان، نقش این مسئله در شکل گیری شخصیت قهرمان را بررسی کرده و آن را شامل سه مرحله عزیمت، تحقق و بازگشت دانسته است. در پژوهش حاضر کوشیده ایم با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی، وجوه تشابه و تمایز آثار این سه اندیشمند ایرانی را درخصوص مراحل سفر براساس الگوی کمبل نشان دهیم. بررسی های انجام شده در مقاله حاضر، بیانگر آن است که هر سه رساله در داشتن مرحله جدایی و تشرف، مشترک اند؛ البته جزئیات این مراحل در رساله های موردنظر، متفاوت است. پس از آن، مسیر هریک از داستان ها در مرتبه بازگشت قهرمان از سفر جدا می شود و این امر، ایجاد تمایزاتی در ساختار و متن سه اثر را به دنبال دارد. این تمایزات را می توان ناشی از بینش فلسفی، عرفانی و اجتماعی نویسندگان رساله ها دانست. نکته قابل توجه، آنکه مراحل سفر در رساله ابن سینا کامل تر از رساله های دو نویسنده دیگر است.
۷۶۰۷.

بنت الشاطی و تفسیر بیانی سوره علق از نظریّه تا عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر تفسیر بیانی سوره علق مبانی امین خولی بنت الشاطی واژه معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۹۱
در دوران معاصر، تفسیر بیانی، مکتبی نوین در روش تفسیر قرآن و دنباله رو شیوه کلاسیک و کهن ادبی در تفاسیر قرآن است. گر چه سلسله جنبان اندیشه های این مکتب تفسیری، سیّد جمال الدین اسدآبادی و پس از او، به طور ویژه، شیخ محمّد عبده بوده است، لکن پایه گذار و نظریّه پرداز این مکتب تفسیری را امین خولی(1895– 1966م.) می شناسانند. همو بود که مبناها و قواعدی کلّی را در معناشناسی واژگان و آیات قرآن مطرح ساخت که هدف عمده و نخستین تفسیر را که فهم ادبی خالص و محض قرآن، بدون در نظر داشتن هیچ پیش شرط دیگر است، تحقّق بخشد. شاگرد، همراه، همسر و پیرو وی، بنت الشاطی در دیباچه التفسیر البیانی ، خود را به عملی ساختن مبانی امین خولی ملتزم دانسته و تلاش نموده تا آنها را در تفسیر به کار گیرد. در پژوهش حاضر، بازخورد و نتیجه این التزام، همسویی ایده و عمل و تطبیق تفسیر با آن مبانی را –تنها در سوره «علق»- بررسی خواهیم کرد. در پایان روشن خواهد شد که وی در مواردی همچون تفسیر بر اساس ترتیب نزول، تفسیر موضوعی، معناشناسی یک واژه از رهگذر استقصای واژگان مشابه و... مبانی خود و خولی را در تفسیر عملی نساخته است و این موارد، از حدّ نظریّه خارج نگشته است.  
۷۶۰۸.

تجلی و تجسد در مطالعه تطبیقی نقوش سنگ مزارات آرامستان تخت فولاد با ارامنه جلفای اصفهان بر مبنای قرآن کریم و انجیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقوش سنگ مزار حجاری تجلی تجسد آرامستان جلفای اصفهان و تخت فولاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۹ تعداد دانلود : ۳۲۰
سنگ مزارهای آرامستان تخت فولاد و ارامنه جلفای اصفهان پس از گذشت قرن ها به بستری برای هنر آفرینی حجاران، خوش نویسان و هنرمندان تبدیل شده اند و اعتقادات مذهبی دو دین آسمانی اسلام و مسیحیت، باورهای قرآنی و انجیل، تعامل ارامنه و مسلمانان در اصفهان و روند تحولات هنر تصویری پیرامون آن را به نمایش می گذارند. نقش مایه های گیاهی، جانوری، فرشتگان و مشاغل از جمله بیش ترین تزیینات این سنگ مزارها است که پیوند عمیق و ناگسستنی هنرمندان و حجاران ایرانی و ارمنی را با مفهوم مرگ و حیات پس از آن و اعتقادات مذهبی را جلوه گر می سازند. در مقاله پیش رو تلاش شده است با جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات میدانی، اسناد و منابع کتابخانه ای، و با روش توصیفی-تحلیلی، نقوش سنگ مزارهای مسلمانان با ارامنه در چهار گروه پردیس نگاره ها مورد مطالعه تطبیقی قرارگرفته و تلاش می شود شباهت و تفاوت های موجود میان نقوش سنگ مزارهای تخت فولاد و ارامنه جلفای اصفهان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بر اساس مطالعات انجام یافته مشخص گردید که بیش ترین و متنوع ترین نقوش به کار رفته مشابه میان سنگ مزارات این دو آرامستان، نگاره های گیاهی است که شیوه اجرای آن ها در بیش تر موارد به روش ترکیبی از طبیعت گرایانه و انتزاعی است. نقوش سنگ مزارات آرامستان جلفا با رویکرد تجسد(به صورت شمایل گرایی) با تاکید بر حضور نمادین مسیحیت(صلیب یا خاچکار) در کنار نگاره های انسانی جلوه گر شده، اما در اکثر مزارات تخت فولاد، با رویکرد تجلی(شمایل گریزی اسلام)، با وجود کتیبه های بسیار و دوری از نقوش انسانی، به ویژه تصویر زنان تجلی یافته است؛ که ریشه در تفاوت های بنیادین مبانی هنر اسلامی(قرآن) و مسیحیت(انجیل) دارد.
۷۶۰۹.

معناشناسی «احد» در سوره توحید از منظر روایات فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قرآن روایات احد معناشناسی روایات احد فریقین توحید توحید ذاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۱۶۱
توحید مهم ترین سوره قرآن کریم در تبیین توحید ذاتی خداوند بوده و واژه «احد» که تنها یک بار در کتاب و در وصف ذاتی خدای تعالی آمده در این سوره است. با توجه به اینکه توحید زیربنایی ترین و اساسی ترین اعتقاد در اسلام و پایه همه معارف دین می باشد و واژه «احد» بر این اعتقاد اساسی دلالت دارد و از طرفی معنا و تفسیر این واژه محل تضارب آراء و اختلاف مفسران شیعه و سنی قرار گرفته، اهمیت و ضرورت پرداختن به معناشناسی احد در سوره توحید از منظر فریقین روشن می شود، پژوهش حاضر پس از بررسی لغوی واژه «احد» به معناشناسی احد در روایات و تفاسیر شیعه و سنی پرداخته است. مهم ترین معانی که از منظر فریقین برای این کلمه در پژوهش حاضر به دست آمده ترادف «احد» و «واحد»، عدم ترادف «احد» و «واحد»، وحدت غیر عددی «احد»، وحدت عددی «احد»، تجزیه ناپذیری، عدم ترکیب و بساطت ذات و نداشتن شریک و مانند برای خدای تعالی است که با تحلیل واژه احد و دلالت روایات اهل بیتD روشن شد، احد بیانگر بساطت ذات و توحید غیر عددی خداوند است. روش پژوهش در این مقاله تحلیلی، توصیفی و انتقادی است.
۷۶۱۰.

تبار شناسی علوم پزشکی از منظر احادیث(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: احادیث طبی تبارشناسی طب تجربه بشری حدیث علوم پزشکی طب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۲۲۸
علوم پزشکی در قرآن و حدیث، از جایگاه ویژه ای برخوردار است و در آنها اشاره ظریف و فراوانی به اسرار بدن و کارکردهای آن و مسائل بهداشتی و پیشگیری مطرح شده که شگفتی دانشمندان را برانگیخته است. تبارشناسی علوم پزشکی یعنی شناخت منشاء علوم پزشکی که آیا وحی الهی بوده - همان طور که انبیاء، با مدد از وحی الهی به درمان برخی از بیماری ها می پرداختند - یا تجربه بشری در گذر زمان است. مقاله پیشِ رو در پی پاسخ به این پرسش است که تبارشناسی علوم پزشکی از منظر احادیث چگونه است؟ پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از آیات الهی و دیدگاه مفسران و احادیث ائمه معصومانD سامان یافته و روش گردآوری مطالب آن کتابخانه ای است. این پژوهش به بررسی سه دیدگاه موافقان وحی الهی و مخالفان و نظریه تلفیق پرداخته و ادله آنها را به نقد کشیده است. نظریه تلفیق وحی و تجربه در تبار علوم پزشکی، عدم انحصار مباحث پزشکی در تغذیه یا درمان، عدم ورود پیامبران در اکثر شاخه های پزشکی و تشویق وحی در برخی از مصادیق تغذیه و طب و نقش بسزای تجربه بشر در رشد آن از نتایج این مقاله است.
۷۶۱۱.

تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی با توجه به نهج البلاغه و سخنان مقام معظم رهبری

کلید واژه ها: مؤلفه های اقتصاد مقاومتی رهبر معظم انقلاب الزامات اقتصاد مقاومتی ارکان اقتصاد مقاومتی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۲
اقتصاد مقاومتی یک نیاز مهم برای برنامه ریزی راهبرد کلان نظام اقتصادی کشور است که در چند سال اخیر از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است. نظام اقتصادی قدرتمند، به دلیل آن که می تواند زمینه مقابله با دشمنان را در سایر زمینه ها فراهم نماید، دارای اهمیت بالایی است. از آنجایی که سیره اقتصادی امام علی (علیه السلام) ارائه دهنده ی یک الگوی اقتصادی پویا است، در این تحقیق سعی شده است با استفاده از سخنان آن حضرت در نهج البلاغه و بیانات مقام معظم رهبری این مسئله تبیین گردد. یافته های تحقیق نشان می دهد که بهبود شاخص های کلان اقتصادی، توانایی مقاومت در مقابل عوامل تهدیدزا، استفاده از ظرفیت های دولتی و مردمی، مدیریت جهادی، اصلاح الگوی مصرف، حمایت از تولید ملی و دانش محوری از مهم ترین مؤلفه ها و ارکان اقتصاد مقاومتی است. این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است و به روش کتابخانه ای انجام شده است.
۷۶۱۲.

دراسه سوسیولوجیه لروایه «غنیمت» فی ضوء نظریه جورج لوکاتش

کلید واژه ها: النقد الاجتماعی الآثار الاجتماعیه الناجمه عن الحرب صادق کرمیار روایه «غنیمت»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۱۲۴
الدراسه السوسیولوجیه للأعمال الأدبیّه تعدّ قراءه نقدیه جدیده أرسی دعائمها الأدیب الاجتماعی و الفیلسوف الشهیر جورج لوکاتش. هذا و إنّ الروایه تتمیّز من بین القوالب الأدبیه بأنّها یمکن أن تخضع لدراسه اجتماعیه. و ذلک لاحتواءها علی طاقه تعبیریه هائله لتصویر القضایا الاجتماعیه أصدق تصویر. و فی السیاق ذاته أنّ المخرج و الکاتب الإیرانی صادق کرمیار حاول خلال روایته الّتی سمّاها ب "غنیمت" إعطاء صوره مقتضبه عن الأوضاع الاجتماعیه و السیاسیه و الثقافیه و الاقتصادیه الناجمه عن الحرب الناشبه بین الشعبین الإیرانی و العراقی و کذلک الاحتلال الأمریکی للعراق. کما عمد الکاتب إلی الربط بین أبطال القصه و أحداث الحرب و الاحتلال بحیث یمکننا دراسه ما خلّفته ظروف الحرب علی أبطال القصه الذین یمثّلون مختلف فئات المجتمع. و أمّا هذا البحث فإنّه دراسه نقدیّه لروایه "غنیمت" و فی إطار النقد الاجتماعی وفقاً للمسار النقدی الّذی رسم معالمه "لوکاتش" و اعتماداً علی المنهج النقد الاجتماعی الأدبی و من أبرز النتائج التی تفیدنا هذه الدراسه هی أنّ روایه "غنیمت" تعتبر عملاً ناجحاً من منظور النقد الاجتماعی وهی روایه تنطوی علی قصه خیالیه استمدّ الکاتب أحداثها وشخصیاتها من الواقع و أعطی القارئ صوره واضحه عن الظروف الاجتماعیه المتأثره بالحرب أو الاحتلال. والنتیجه تندرج فی إطار سوسیولوجیه الأدب وهی تقوم علی نظریه "لوکاتش" الّتی تؤکّد بأنّ هناک تأثیرا متبادلا وعضویا بین أحداث الروایه وأبطالها والواقع الذی نشأت فیه الروایه.
۷۶۱۳.

تطبیق سند تحول بنیادین آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران با اندیشه های تربیتی خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سند تحول اندیشه های تربیتی خواجه نصیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۱۵۳
هدف از این پژوهش تطبیق سند تحول بنیادین آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران با اندیشه های تربیتی خواجه نصیرالدین طوسی از جنبه های انسان شناختی، معرفت شناختی و دین شناختی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن موضوع و محور تحقیق، تحلیل محتوای کیفی است. حوزه پژوهش، متون، پژوهش های انجام شده و اسناد مربوط به مبانی، اصول، اهداف و مؤلفه های مؤثر در تعلیم وتربیت بوده که از منابع موجود در نظام تعلیم وتربیت اسلام استخراج گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سند تحول بنیادین در بخش هایی با نظرات تربیتی خواجه نصیرالدین همخوانی دارد و چنین استنباط می شود که بین این دو افتراقاتی نیز وجود دارد. در حوزه انسان شناختی سند تحول همچون آراء تربیتی خواجه نصیر، در مقوله هایی مانند قدرت و اختیار، مرکب بودن انسان، باور به حیات ابدی و نیروی تعقل و خردورزی دیدگاهی یکسان دارد. اما با وجود چنین اشتراکات، تفاوت هایی نیز وجود دارد. در حوزه معرفت شناسی سند تحول در این حوزه با آراء تربیتی خواجه نصیرالدین دیدگاهی یکسان دارد. باوجوداین همانندی، آراء تربیتی خواجه نصیر معرفت حقیقی را ادراک معقولات می داند ولی سند تحول معرفت حقیقی را از طریق وحی و الهام امکان پذیر می داند. در حوزه دین شناسی سند تحول همچون آراء تربیتی خواجه نصیرالدین، وحی را مهم ترین راه کسب معرفت می داند.
۷۶۱۴.

واکاوی نسبت حقیقت و معنا در قرآن در نظر علامه طباطبایی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تأویل حقیقت قرآن علامه طباطبایی (ره) لفظ قرآن معنای قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۲
تنزیل قرآن از منبع حقیقتی است که مصحف شریف و ظاهر قرآن صورت نازله آن بوده و در تناظر با عالم تکوین است. از طرفی قواعد زبان شناسی و وجود شناسی خاص قرآن؛ بین الفاظ، معانی و حقایق آن ارتباط برقرار نموده و تناسب هستی و قرآن را با یکدیگر نمایش می دهد. وصول به این تناسب، چیستی تأویل را روشن، مانع از ورود اغیار به تعریف تأویل شده و استفاده از قرآن را روش مند و تفسیر به رأی را طرد می کند. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی مدون شده، به دنبال دستیابی به نسبت الفاظ، معانی و حقیقت قرآن در نظر علامه طباطبایی برآمده؛ که حجیت ظواهر، اهمیت حقایق قرآنی و ارتباط وجودی ظاهر و باطن، نتایج حاصله از این بحث می باشد.
۷۶۱۵.

بازنمایی سیره و شخصیت حضرت فاطمه زهرا (س) در کتاب های درسی دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سبک زندگی سیره حضرت فاطمه (س) الگوی برتر بانوی مسلمان متون درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۹۷
متون درسی دوره مدرسه فرصت ایده آلی برای تربیت و پرورش شخصیت دانش آموزان محسوب می شود و برای تحقق این مهم اغلب از شخصیت های برتر و الگو بهره گرفته می شود. سیره و شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) فرصت مناسبی را برای سیاستگذاران آموزش دوره متوسطه و مؤلفان کتاب های درسی فراهم می آورد تا بتوانند با بهره گیری از آن، سبک زندگی اسلامی و شیعی را با اتکا بر شخصیت تاریخی و چند وجهی آن حضرت به دانش آموزان مقطع متوسطه آموزش دهند. در این پژوهش که به شیوه تحلیل محتوا صورت گرفته، کتاب ها و متون درسی دوره متوسطه (اول و دوم) بررسی شده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که اگرچه تلاش مناسبی در این کتاب ها برای معرفی فاطمه (س)صورت گرفته، اما بازنمایی ابعاد شخصیتی و سیره آن حضرت در این متون، آنگونه که باید ترسیم نشده است. به طور کلی می توان گفت که تصویر ارائه شده از آن حضرت در متون درسی عمدتاً متکی بر قالب های مرسوم، ثابت و تکراری است و به رغم وجودِ درس «برترین بانو» در پیام های آسمان پایه هفتم دوره اول متوسطه، ارتقاء کیفی و هدفمند وجوه شخصیتی آن حضرت در کتاب های درسی این مقطع ضروری به نظر می رسد.  
۷۶۱۶.

تحلیل محتوای کیفی متون کتب فارسی مقطع ابتدایی در سال تحصیلی 98−99 بر اساس پرداختن به فضایل سه گانه اخلاق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی شجاعت صداقت خیرخواهی متون کتب فارسی مقطع ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۰
هدف از پژوهش حاضر «تحلیل محتوای کیفی متون کتاب های فارسی مقطع ابتدایی در سال تحصیلی 98−99 بر اساس پرداختن به فضایل سه گانه شجاعت، صداقت و خیرخواهی در اخلاق اسلامی است». روش پژوهش در شناخت فضایل سه گانه اخلاق اسلامی، تحلیل مفهومی، و در شناخت محتوای داستان های کتب فارسی تحلیل محتوای متن است، پس از انجام این دو مرحله، یافته ها در یک مطالعه تطبیقی−تفسیری با هم مقایسه شده اند. نتایج کلی حاصل از پژوهش نشان می دهد که در تعالیم اسلامی درک فضائل اخلاقی در دو بعد نظری و کاربردی (فعل اخلاقی) مد نظر است، در حالیکه در متون کتاب فارسی مقطع ابتدایی اخلاق کاربردی، مخصوصاً اخلاق اجتماعی وجه غالب است. همچنین در تعالیم اخلاق اسلامی: شجاعت، به دو معنی دلیری و شجاعت اخلاقی به کار رفته است، ولی در داستان های کتاب های فارسی مقطع ابتدایی مفهوم شجاعت در دلیری، جلوه بارزتری نسبت به شجاعت اخلاقی دارد. صداقت در اخلاق اسلامی به معنی تطابق نیت و اعتقاد با عمل و در بالاترین مرحله اخلاص است، در متون کتاب های فارسی راستگو بودن و پس از آن درستکار بودن، معنی اصلی صداقت است. در تعالیم اخلاق اسلامی خیرخواهی به معنی طلب خیر برای خود و دیگران است، این مفهوم در متون کتب فارسی در مصادیق متعدد خیر رساندن به دیگران به خوبی ذکر شده است و خیرخواهی نسبت به خود در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
۷۶۱۷.

تحلیل «خلق عظیم» در قرآن بارویکرد تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی تعریف اخلاق اخلاق قرآنی خلق عظیم دیدگاه مفسّران اخلاق وحیانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۱۹
مهم ترین آیه در قرآن که در وصف پیامبر ذکر شده آیه «انک لعلی خلق عظیم» است که مفسران دیدگاه های متنوعی را در باره آن بیان نموده اند ، مسئله این مقاله تحلیل معنای «خلق عظیم» در آیه چهارم سوره قلم با رویکرد تفسیری است. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که ضمن تبیین حقیقت اخلاق نبوی در تعریف و تفسیر ما از اخلاق نیز کارگشاست. برخی مفسران مانند خلق را به معنای ملکه نفسانی – که همان معنای اصطلاحی مشهور از اخلاق است - تعریف کرده و برخی نیز به معنای «رفتار» و «فعل» معنا نموده اند. از دیگر معانی ذکرشده در باب خلق عظیم « ادب القرآن»، «دین عظیم»، و « اسلام» است که مفسران بر اساس ادله ای از جمله شواهد روایی بیان کرده اند. بر اساس تحلیل دیدگاه های طرح شده و توجه به سیاق آیات ابتدائی سوره قلم ضمن پذیرش معنای «ملکه بودن» اخلاق نیکوی پیامبر و عنایت ولطف الهی در شکل گیری چنین ملکه نفسانی و روحانی در وجود ایشان دیدگاه کسانی که بر اساس سیاق آیات و برخی شواهد نقلی از جمله آیات قرآن و روایات معصومان علیهم السلام خلق عظیم را به معنای «اخلاق اجتماعی» و«اخلاق معاشرت» تفسیر کرده اند تام نیست.این مقاله عهده دار تبیین دیدگاه های مفسران و تبیین دیدگاه برگزیده است.
۷۶۱۹.

چالش نادیده انگاری حرمت جان انسان در سه قصّه قرآن

نویسنده:

کلید واژه ها: قتل قربانی انسان تناسب مجازات شبهات قرآنی قصص قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۴۲
در تحقیق حاضر، با سه صحنه از سه قصّه قرآن مواجه هستیم. در صحنه نخست، ابراهیم در رؤیا مأمور می شود که پسر خود را ذبح کند و درصدد انجام این کار برآمده و پسر نیز از پدر متابعت می کند. در صحنه دوم، خضر، نوجوانی را با این استدلال که ترسیدیم پدر و مادر خود را به کفر کشاند، به سزای عمل ناکرده اش، به قتل می رساند. در سومین صحنه، موسی قوم خود را به سبب پرستش گوساله، از باب توبه، به قتل عامّ یکدیگر مکلّف می سازد. نادیده انگاری حرمت جان انسان، چالشی است که در پی خوانش این سه قصّه رخ می نماید. تحقیق حاضر بیان می دارد که بر وفق اخلاق دین مدارانه و خداباورانه، اشکال مزبور وجهی ندارد؛ زیرا ابراهیم، خضر و موسی، هر سه از جانب خداوند جان آفرین و جان ستان، مأمور و مکلّف بوده اند و رفتار الهی را نمی توان با معیارهای اخلاق بشری، در معرض آزمون و نقد قرار داد.
۷۶۲۰.

جایگاه تشبیه تمثیلی در قرآن کریم(مطالعه موردی: تشبیهات تمثیلی در موضوع انفاق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مفهوم شناسی بلاغت تشبیه تمثیلی انفاق اعجاز بیانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۷۳
از ابزارهای مهمی که می توان به وسیله آن، مفاهیم و مطالب را دقیق تر و سریع تر به اذهان مردم منتقل نمود، استفاده از ضرب المثل، تشبیه، تمثیل و غیره است. قرآن کریم در راستای بیان پیام های هدایتی در قالبی بلاغی و مفهومی، از ابزارهایی همچون استفاده از مثال و تشبیه تمثیلی بهره برده است. یکی از بهترین روش هایی که قرآن می تواند معارف عقلی و مفاهیم معنوی را برای مردم تبیین نماید، تشبیه و تمثیل است؛ چراکه به وسیله تشبیه و تمثیل، واقعیت ها با زبانی ساده و روان به ذهن متبادر می گردد. در قرآن مجید حدود 500 آیه وجود دارد که دارای تشبیه، تمثیل، کنایه، مجاز و تشبیه تمثیلی می باشد. این مقاله در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، پس از تبیین مفهوم تشبیه تمثیلی و کارکرد قرآنی آن، تشبیهات تمثیلی قرآن کریم در مقوله انفاق را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان