نسبت آگاهی با خودآگاهی: نقد دیدگاه کریگل با نظر به آرای ابن سینا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کریگل در آثار خود، دیدگاهی رایج در فلسفه ذهن را نقد کرده است که براساس آن، رابطه مستقیم بین آگاهی و خودآگاهی وجود ندارد. وی مشکل این دیدگاه را از این جهت دانسته است که طرفداران آن نتوانسته اند بین انواع متفاوت خودآگاهی، تمایز قائل شوند. کریگل پس از متمایزکردن چهار نوع خودآگاهی به این نکته اشاره کرده است که نوعی خودآگاهی وجود دارد که مقدّم بر هرگونه خودآگاهی دیگر و ملازم با آگاهی است. این خودآگاهی، خودآگاهی حالت ذهنی غیرتراگذار نام دارد و درواقع، نوعی خودآگاهی است که به صورت ضمنی، همراه با یک حالت ذهنی آگاهانه تحقق می یابد و ریشه و بنیان نگاه اول شخص است. این دیدگاه کریگل در تاریخ فلسفه غرب، سابقه ای دیرینه دارد؛ چنان که ریشه های آن را می توان در اندیشه ارسطو یافت. ازنظر ارسطو موجود آگاه ازطریق یا درضمن آگاهی به غیر، به خودآگاهی می رسد. ابن سینا این دیدگاه ارسطویی را در آثار خویش نقد کرده و ضمن تقسیم کردن خودآگاهی بر دو نوع متفاوت، شامل شعور بالذات و شعور بالشعور تأکید کرده است که نوع اول خودآگاهی، عین ذات و وجود خاص موجود آگاه است؛ لذا به هیچ وجه از وی جدا نمی شود، وابسته به وجود هیچ غیری نیست و به همین دلیل، مقدّم بر هر آگاهی دیگری است. این نقد ابن سینا هرچند در اصل، متوجه دیدگاه ارسطویی است، می توان آن را به دیدگاه کریگل نیز وارد دانست.Relationship between Consciousness and Self-Consciousness: Criticism of Kriegel’s Viewpoint with Regard to Avicenna’s Thoughts
In his works, Kriegel criticizes a common viewpoint in the philosophy of mind upon which there is no direct relationship between consciousness and self-consciousness. He knows the problem of this view in that its proponents have not been able to make distinction between different kinds of self-consciousness. Kriegel, after making distinction between four different kinds of self-consciousness, refers to this point that there is a kind of self-consciousness which is prior to every other kind of self-consciousness. This kind of self-consciousness, called intransitive state self-consciousness, accompanies all other kinds of consciousness. Indeed, intransitive state self- consciousness is a kind of self-consciousness that is implicitly along with a conscious mental state and it is the root of first-person view. Kriegel’s viewpoint has a long background in the history of western philosophy inasmuch as its roots can be traced back to Aristotle’s philosophy. According to Aristotle, conscious being attains self-consciousness through or implicitly with being conscious of something else. Avicenna criticizes this Aristotelian viewpoint in his works and along with dividing self-consciousness into two different kinds: self-awareness and awareness of awareness emphasizes this point that first kind of self-consciousness is the very essence of conscious being and is the same as its specific existence. Accordingly, it is not separated from the conscious being and it is not depended on the presence of other beings and being conscious of them. So, it is prior to every other kind of consciousness. This Avicenna’s criticism although is principally directed at Aristotle, it equally aims the Kriegel’s viewpoint.
تبلیغات
