سید حسین واعظی

سید حسین واعظی

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)
پست الکترونیکی: vaezi1340@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۱.

مؤلفه های اساسی مسئله وحدت وجود در هستی شناسی و وحدت شهود در معرفت شناسی از منظر خواجه عبدالله انصاری و غیاث الدین منصور دشتکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 15 - 30

کلید واژه ها: وحدت وجود وحدت شهود معرفت شناسی خواجه عبدالله انصاری غیاث الدین منصور دشتکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۶۷
هدف از مقاله حاضر، جستجو درباره مسئله وحدت در وجود و شهود در روش سلوکی خواجه عبدالله انصاری و در آثار فلسفی - عرفانی غیاث الدین دشتکی و مقایسه این دو دیدگاه است. این موضوع به صراحت در آثار خواجه در دسترس نیست و از فحوای کلام او در بیان بعضی مقامات عرفانی به دست می آید؛ ولی در کلام دشتکی با تأویل های عرفانی مطرح شده است. خواجه عبدالله وحدت وجود را در مقام احدیت و وحدت شهود را در مقام شریعت، طریقت و حقیقت، مقامات فنا، فقر، تجرید، توحید و تشبیه در عین تنزیه، در قالب مثال طرح و توصیف کرده است؛ اما دشتکی نگاهی فرانگر به این موضوعات داشته و به صراحت آنها را تبیین کرده است. او وحدت وجود را به وحدت شهود تأویل کرده و وحدت شهود را در مقام و حدت با حق دانسته است؛ به نحوی که وجودات کثیر را نیز به رسمیت می شناسد و آنها را ظل وجود حقیقی می داند؛ البته دشتکی بین وحدت وجود و وحدت شهود نتوانست به خوبی تمایز قائل شود. این دو نگاه ازنظر چشم انداز متفاوت اند؛ اما از حیث مفاهیم بنیادی تفاوت چندانی ندارند. تحقیق حاضر، کیفی و با هدف بنیادی و از حیث روش، توصیفی تحلیلی است.
۲.

بررسی و تحلیل نقش انسان شناسی در پی ریزی فرهنگ و تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 43 - 70

کلید واژه ها: فرهنگ و تمدن اسلامی فرهنگ و تمدن نوین اسلامی فلسفه اسلامی انسان شناسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۱۳
فرهنگ و تمدن اسلامی به دلیل اتصال به عالم وحیانی و قرآنی و روایی، دارای غنای محتوایی بی بدیلی است که می تواند تمامی انسان ها را در هر زمان و هر مکان و با هر شرایطی تا قیامت هدایت نموده و سعادت دنیا و آخرت ایشان را تضمین نماید. از سوی دیگر نقش بی نظیر فلسفه اسلامی به عنوان پشتوانه عقلانی و معرفتی فرهنگ و تمدن اسلامی دارای اهمیت فوق العاده ای است. حال بایستی توجه نمود که در آینده، نقش انسان شناسی فلسفه اسلامی در طراحی مبانی نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی که بارها مورد تأکید امام امت(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی است، چگونه است؟ فلسفه اسلامی با رویکرد انسان شناسانه خود به مبانی نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی ورود نموده و بصورت کامل و دقیق تبیین می نماید و بر این اساس، شاکله حیات طیبه بشری را طرح ریزی می کند. به عبارت دیگر حل این مهم، باعث رفع همه مشکلات کاربردی فرهنگی و تمدنی نوین اسلامی می گردد، چرا که مباحث رفتاری و عملی رابطه مستقیم و تنگاتنگی با مباحث نظری دارد و از آن متأثر است. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل انسان شناسی فلسفه اسلامی در فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی و با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال نشان دادن نقش مهم و حیاتی انسان شناسی فلسفه اسلامی به عنوان مباحث نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی است. یافته های پژوهش عبارتند از عملیاتی نمودن مباحث نظری دقیق و عمیق انسان شناسی فلسفه اسلامی در فرهنگ و تمدن نوین اسلامی.
۳.

بررسی تطبیقی اراده انسان از دیدگاه توماس آکویناس و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۲ ۱۴۸-۱۳۱

کلید واژه ها: اراده اراده انسان تطبیقی توماس آکویناس ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۹۶
قدرت اراده از ویژگی های مهم انسان است که با آن نوع زندگی و سرنوشت خود را انتخاب می کند. در این پژوهش بررسی مسئله اراده انسان از دیدگاه توماس آکویناس و ملاصدرا با روش کیفی و به صورت توصیفی تحلیلی انجام شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که، در هردو دیدگاه، اراده میلی درونی است که رو به سوی غایت خود دارد. آکویناس منشأ اراده را به طورکلی طبیعت و شوق؛ و مبدأ اراده آزاد را احکام عقلانی می داند؛ ولی ملاصدرا اراده را با توجه به مبادی حکمت متعالیه، از جنس وجود و مشکک می شمرد که انسان به دلیل مرتبه بالای وجود خود در بین موجودات، قوی ترین اراده را دارد. هردو متفکر معتقدند اراده انسان موهبتی الهی است که در طول اراده خداوند و در سطحی پایین تر قرار دارد ولی انسان دارای اراده آزاد نیز می باشد.
۴.

نقش دین، هنر و ادبیات در تفسیر و تثبیت حقوق شهروندی با تاکید بر اندیشه های حسن زاده آملی و سید حسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هجدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 360 - 371
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۵
مقوله هایی چون دین، هنر و ادبیات از ادوار کهن و از نخستین جوامع بشری همراه و همزاد انسان بوده اند. در هر جامعه ای که میزان توجه به این مقوله ها افزایش یافته است، جوامع بشری در جایگاه بالاتر تمدنی قرار گرفته اند. امروزه حقوق شهروندی یکی از مفاهیم نوین و مورد توجه اندیشمندان است. مسئله ای که می توان اینجا مطرح کرد میزان تأثیر نقش دین، هنر و ادبیات در حقوق شهروندی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه منابع، مقالات، کتب و سایت های تخصصی مربوط به دیدگاه های دو اندیشمند مذکور بود که با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا (مضمون) به بررسی این منابع پرداخته شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه تحلیل محتوا جهت بررسی و استخراج مؤلفه های حقوق شهروندی بود که روایی و پایایی آن توسط اساتید مجرب به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که از دیدگاه علامه حسن زاده آملی حقوق شهروندی دارای مؤلفه های همدلی با خلق خدا، حق و تکلیف، برخورداری از عدالت، اشتغال حلال، آموزش، سلامت جسم و روان و سلامت اجتماعی و از دیدگاه سید حسین نصر، پاسداری از طبیعت، حقوق اقتصادی، حق و تکلیف، حقوق زنان، آزادی، کرامت انسانی و حق حکومت می باشد. بنابراین آنچه که مهم است، این است که این حقوق باید به نوعی نمایان گردد که دست اندرکاران و افراد ذیربط در این زمینه، با اتقان نظر و به صورت ثابت قدم سعی در اجرای این حقوق و احترام به آن ها را در مدیریت شهروندی داشته باشند. اهداف پژوهش: بررسی نقش هنر، دین و ادبیات در تثبیت حقوق شهروندی. واکاوی حقوق شهروندی براساس اندیشه های سید حسین نصر و حسن زاده آملی. سؤالات پژوهش: هنر، دین و ادبیات در تثبیت حقوق شهروندی چه نقشی دارند؟ حقوق شهروندی در اندیشه های سید حسین نصر و حسن زاده آملی چه جایگاهی دارد؟
۵.

کارکردهای عقل عملی و تبیین مبانی عمل اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 279-298

کلید واژه ها: عقل عملی ادراک اعتباری عمل اخلاقی علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۷۵
این پژوهش با هدف بررسی کارکردهی عقل عملی از دیدگاه علامه طباطبائی و تدوین مبانی عمل اخلاقی بر اساس آن، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. ایشان عقل نظری را دارای کارکرد ادراک حقیقی، تشخیص حق از باطل و کارکرد عقل عملی را ادراک اعتباری و تشخیص خیر از شر می داند و احکام مربوط به اعما اختیاری را صادر می کند. یافته های پژوهش دلالت دارد بر اینکه عقل عملی دارای سه کارکرد ادراک (علم)، تشخیص باید و نباید، حکم به انجام عمل می باشد. در قسمت ادراک(علم)، عقل عملی با برخورداری از الهام الهی و ساخت ادراک اعتباری عمل می کند. در قسمت تشخیص باید و نباید برای رسیدن به حسن اخلاقی باید از فطرت سالم و قانون الهی که همانا دین قیّم است بهره گیرد و در کارکرد حکم به انجام عمل، عقل عملی به کمک قوه فعال و طی مراحل نیاز، ایجاد احساس درونی، ساخت ادارک اعتباری، دادن نسبت باید(ضرورت)،شوق، اراده، حکم به انجام عمل می دهد و در نهایت با انجام عمل به لذت برای انساان حاصل می شود. عملی اخلاقی است که در پی لذت اخروی باشد نه دنیوی. در پایان پس از گردآوری اطلاعات و بررسی آثار علامه طباطبائی به روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل به روش تحلیل محتوای قیاسی این نتیجه حاصل شد که علت اصلی انحراف عقل عملی پیروی از هوای نفس است و رمز رسیدن به اخلاق حسنه علم نافع و عمل صالح و برخورداری از تربیت صالح است.
۶.

آسیب شناسی اجتماعی گرایش به طاغوت از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۱ 66 - 92

کلید واژه ها: آسیب شناسی اجتماعی ولایت الله ولایت طاغوت توماس اسپریگنز جامعه آرمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۱
از الزامات اساسی دسترسی به جامعه آرمانی قرآن، تحقق عینی ولایت مداری در عرصه اجتماعی و اجتناب از ولایت طاغوت است. این پژوهش با عنوان «آسیب شناسی اجتماعی گرایش به طاغوت از دیدگاه قرآن» براساس روش تحلیل بحران توماس اسپریگنز، ضمن بررسی و درک جامع از مفهوم طاغوت، به ریشه یابی عوامل زمینه ساز، راه های برون رفت از آن و ترسیم جامعه مطلوب از دیدگاه قرآن پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد منع گرایش به طاغوت همه ابعاد آن، اعم از طرح دوستی با کفار، هم رازگرفتن، بردن داوری و هم صدایی با آنان را شامل می شود. در رهیافت قرآنی، گرایش جامعه ایمانی به طاغوت ریشه در عوامل اعتقادی اخلاقی، مانند: جهل نسبت به برخی شئون الهی، ترس از طاغوت، سوءظن به ولی خدا، ضعف ایمان، تناسب و سنخیت روحی با طاغوت؛ و همچنین ریشه در عوامل سیاسی- اجتماعی، مانند: بی بصیرتی در دشمن شناسی، تأثیر جواذب دنیایی و فریبنده کافران در نفوس مؤمنان، و تبلیغات سوء طاغوت علیه جبهه حق دارد. از راه های برون رفت از این آسیب می توان در حوزه بینشی به تقویت بینش نسبت به شئون الهی، شناخت حقیقت ولی خدا و طاغوت و تبعات و پیامدهای دنیوی و اخروی گرایش به آن و در حوزه عملی به صبر و تقوا، توکل به خدا، و حرکت براساس رضای الهی اشاره کرد. همچنین، حفظ عزت و استقلال همه جانبه برای جامعه ایمانی برای نیل به حیات طیبه، جامعه مطلوب و آرمانی مدنظر قرآن است.
۷.

بررسی زمینه ها و عوامل بهانه جویی های اجتماعی در برابر اوامر الهی از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال سوم پاییز ۱۴۰۱شماره ۱ (پیاپی ۹) 28-53

کلید واژه ها: بهانه جویی های اجتماعی عوامل زمینه ساز اوامر الهی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۲۰۴
یکی از ناهنجاریها و آسیب های بزرگ در حوزه رفتار اجتماعی، بهانه جویی در برابر اوامر الهی است که به صورت درخواستها و پرسشهای جاهلانه و بعضاً ستیزه جویانه در مقابل سفیران الهی مطرح می گردد. این موضوع بازتاب وسیع در آیات به ویژه قصص قرآن دارد. این مقاله با عنوان بررسی زمینه ها و عوامل بهانه جویی های اجتماعی در برابر اوامر الهی، با محوریت آیات مربوط به قوم حضرت موسی(ع) و امت حضرت محمد(ص)، به صورت توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیل محتوای کیفی، عوامل و زمینه سازهای این رفتار اجتماعی نامطلوب را مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد، در رهیافت قرآنی، بهانه جویی ریشه در عوامل متعددی دارد که برخی مربوط به ساختار درونی انسان(بینشی-گرایشی) و برخی متأثر از عوامل بیرونی است. عوامل مربوط به ساختار وجودی در حوزه بینشی: جهل، مادی نگری و سوءظن به خدا و در حوزه گرایشی: تفو ق طلبی، تنوع طلبی، راحت طلبی، فرصت طلبی و مسئولیت گریزی می باشد. از عوامل زمینه ساز بیرون از ساختار وجود انسان که نقش جهت دهنده و سوق دهنده به بینش ها و گرایش ها دارد، می توان به عوامل فیزیکی و متافیزیکی(غیر محسوس) و زمینه سازهای اجتماعی- فرهنگی مانند ساختار اجتماعی آسیب زا و نقش همنشینی اشاره کرد. همچنین با تدبر در آیه ی130 بقره و توجه به صنعت تضمین بکار رفته در آن، در می یابیم ریشه اصلی اعراض از فرمانهای الهی با بهانه جویی، میل و رغبت عامدانه به غیر خدا و دل در گرو غیر او داشتن است.
۸.

بررسی جایگاه و مفهوم گفتگو و پرسشگری در آموزه های حضرت علی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 117 - 150
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۴۳
گفتگو و پرسشگری بخش مهمی از بیان است که به عنوان مهم ترین سرمایه بشری به شمار می رود و انسان را به بسیاری از امور توانا و قادر ساخته و علوم و دانش های زیادی را پدید آورده و در انتقال دانش های تجربی و افزایش داده ها و اطلاعات، تصحیح و بازسازی آن ها نقش مهمی ایفا کرده است. اسلام بیش از هر دینی به گفتگو به عنوان یک اصل جهت آگاه سازی مردم از حقایق هستی وآشنا ساختن آنان با روش تکاملی خود و دستیابی به آیین و روش برتر، پافشاری کرده است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور بررسی جایگاه و مفهوم گفتگو و پرسشگری در آموزه های حضرت علی (ع) انجام شده است که از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، تحلیلی- توصیفی است. حوزه این پژوهش شامل کتاب های نهج البلاغه، تحف العقول، میزان الحکمه، غررالحکم در رابطه با مباحث گفتگو و پرسشگری بود که به روش هدفمند نمونه گیری شدند. ابزار گردآوری اطلاعات فیش های محقق ساخته بود. در این تحقیق ابتدا داده های مورد نیاز از بررسی متون اسلامی استخراج شد. سپس تجزیه وتحلیل داده ها باکدگذاری موضوعی شامل سه مرحله (کدگذاری باز، محوری و گزینشی) با استفاده از نظام مقوله بندی قیاسی انجام شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است تحلیل معانی گفتگو، پرسشگری و انواع آن در آموزه های حضرت علی(ع) شامل 17 بُعد است. معانی گفتگو (سخن حکمت آمیز، سخن همراه با اندیشه، سخن به موقع و سخن حق)، معانی پرسشگری (پرسش برای رفع جهالت نه آزار، اشتیاق به دانستن، پوشاندن عیب ها، تلاش برای افزودن آگاهی، پاسخ اندرزگویانه و شناخت حق از باطل)، انواع گفتگو (دفاع از حقیقت، گفتگوی مفاهمه ای، گفتگو با هدف مشخص) و انواع پرسشگری (پرسش به موقع، پرسش نیکو، پرسش هدفمند و پرسش اکتشافی) است.
۹.

تطبیق سند تحول بنیادین آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران با اندیشه های تربیتی خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 359 - 387

کلید واژه ها: سند تحول اندیشه های تربیتی خواجه نصیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۱۷۱
هدف از این پژوهش تطبیق سند تحول بنیادین آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران با اندیشه های تربیتی خواجه نصیرالدین طوسی از جنبه های انسان شناختی، معرفت شناختی و دین شناختی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن موضوع و محور تحقیق، تحلیل محتوای کیفی است. حوزه پژوهش، متون، پژوهش های انجام شده و اسناد مربوط به مبانی، اصول، اهداف و مؤلفه های مؤثر در تعلیم وتربیت بوده که از منابع موجود در نظام تعلیم وتربیت اسلام استخراج گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سند تحول بنیادین در بخش هایی با نظرات تربیتی خواجه نصیرالدین همخوانی دارد و چنین استنباط می شود که بین این دو افتراقاتی نیز وجود دارد. در حوزه انسان شناختی سند تحول همچون آراء تربیتی خواجه نصیر، در مقوله هایی مانند قدرت و اختیار، مرکب بودن انسان، باور به حیات ابدی و نیروی تعقل و خردورزی دیدگاهی یکسان دارد. اما با وجود چنین اشتراکات، تفاوت هایی نیز وجود دارد. در حوزه معرفت شناسی سند تحول در این حوزه با آراء تربیتی خواجه نصیرالدین دیدگاهی یکسان دارد. باوجوداین همانندی، آراء تربیتی خواجه نصیر معرفت حقیقی را ادراک معقولات می داند ولی سند تحول معرفت حقیقی را از طریق وحی و الهام امکان پذیر می داند. در حوزه دین شناسی سند تحول همچون آراء تربیتی خواجه نصیرالدین، وحی را مهم ترین راه کسب معرفت می داند.
۱۰.

The analysis of the Relationship between the Environmental Crisis and the Contemporary Human's Spiritual Crisis (with Emphasis on the Ideas of Seyed Hossein Nasr)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 87 - 102

کلید واژه ها: Nasr Spiritual crisis Environmental Crisis Modern human spirituality

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۲۵۶
Humanistic philosophic approaches and the ever-increasing dominance of humans on nature and the excessive use of it have all led to the emergence of an environmental crisis. This incident has necessitated the clarification of the causes, as well as understanding the spiritual and philosophical dimensions of the crisis for all. Researchers have found that this crisis is the result of philosophical approaches that have led to the exploitation of nature through the fundamental transformation of human's understanding of nature. This theory has had many consequences, due to a secular look and the elimination of spirituality from nature and the instrumental look. Seyyed Hussein Nasr, to restore spirituality to nature and revive his sacred reality, by looking at the man as part of nature to save the natural life of man, challenged this theory. The method of this study is library research based on the analysis. The purpose of this research has been to study and analyze the spiritual foundations of the environmental crisis and to improve the awareness of people to protect the environment. In this article, Seyyed Hossein Nasr's views, the oppositional views, and the cause of the emergence The results of the research show that although some scholars attribute the environmental crisis to religious teachings, arguing that the beliefs of religious leaders have led to the deterioration and degradation of environmental resources, as well as weakening their motivation to develop a safe environment, recognizing the spiritual dimensions of the crisis can play an important role in developing the appropriate attitudes and behaviors toward the environment; So the solution to the crisis is restoring spirituality to nature and reviving the sacred reality.
۱۱.

معرفت شناسی عرفانی با تأکید بر آرای سهروردی عارف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۵ 195 - 222

کلید واژه ها: سهروردی شهود عرفان معرفت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۸۹
معرفت شناسی عرفانی، معرفتی ذوقی و شهودی است که با قلب سر و کار دارد و حس و عقل را در آن راهی نیست. از دیدگاه عرفا این شناخت از طریق حواس ظاهری و یا فرایندهای استدلالی حاصل نمی شود بلکه معرفتی حاصل از کشف و شهود است که در اثر آن می توان به باطن جهان هستی پی برد. هدف پژوهش حاضر بررسی معرفت شناسی عرفانی از منظر شیخ شهاب الدین عمر سهروردی ، از عرفای بنام قرن هفتم هجری، است که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. از منظر سهروردی از اقسام معرفت که شامل معرفت حسی، عقلی، فطری و قلبی است، محل معرفت، قلب است و با معرفت قلبی می توان به شناخت حقیقی دست یافت. وی نیز مانند سایر عرفا، ضمن تأیید حس و عقل در کسب معرفت، این دو را برای دستیابی به معرفت حضرت حق، کافی نمی داند و اصالت را به معرفت قلبی می دهد. در سیر طریق معرفت که به صورت تدریجی طی می شود، انسان از مراحل مختلفی می گذرد و تا مرحله ای را پشت سر نگذارد به مرحله بعد وارد نمی شود.
۱۲.

بررسی تطبیقی عصمت انبیا در اندیشه عضدالدین ایجی، ابن ابی الحدید و سید حیدر آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 213 - 227

کلید واژه ها: عصمت ادله عصمت عضدالدین ایجی ابن ابی الحدید سید حیدر آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۴۹
مصونیت انبیا از ارتکاب قبایح و گناهان یکی از لوازم بعثت آنها و هدایت انسان به سمت کمال است. شناخت دقیق این آموزه، نقش بسیار شگرفی در سعادت و شقاوت انسان خواهد داشت؛ لذا تلاش های فراوانی در میان اندیشمندان دینی، برای شناخت حدود و ثغور و اقامه دلیل برای آن صورت گرفته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی آرای ایجی، ابن ابی الحدید و سید حیدر آملی را به عنوان نماینده ای از سه فرقه کلامی مسلمانان می کاود و نشان می دهد که دامنه عصمت انبیا در نظر آنان با توجه به مبانی هر کدام، متفاوت تعریف شده است؛ این اختلاف مبنایی سبب اقامه ادله ای بعضاً متفاوت نیز شده است، اما هر سه اندیشمند در اعطایی بودن عصمت از جانب خدا اتفاق نظر دارند، گرچه نقدهایی به این باور آنها وارد شده است.
۱۳.

احیاء واقعیت قدسی طبیعت راه حل بحران زیست محیطی (نقد و بررسی دیدگاه فلسفی سیدحسین نصر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 95-116

کلید واژه ها: نصر بحران معنوی بحران زیست محیطی انسان معاصر امر قدسی سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۹ تعداد دانلود : ۴۲۱
تخریب محیط زیست به دلیل پیامدهای ناگواری که برای بشر به همراه داشته است، تبدیل به یکی از بزرگترین چالش های دنیای معاصر شده است و برای بقای کل نظام طبیعت از جمله انسان هیچ موضوعی مهم تر از حل این مسئله نیست. این بحران نخست در غرب آغاز شد و پس از آن با ورود تجدد به شرق در سطحی جهانی مطرح شد. از نظر نصر علت این امر تقدس زدایی تدریجی از طبیعت است. اندیشمندان برای حل بحران محیط زیست راهکارهایی ارائه داده اند که اغلب برگرفته از مهندسی محیط زیست است. وی بی آنکه منکر ارزشمندی این راه حل ها باشد شیوه علمی را به تنهایی حلال مشکلات نمی داند، زیرا بر این باور است که خود علوم تجربی در برابر این بحران مسئول است. وی رویکردی مابعد الطبیعی را بر می گزیند و او معتقداست که تنها با احیای معرفت قدسی طبیعت می توان از این مشکلات رهایی یافت. هر چند بعضی از متفکران مسلمان، طبیعیات سنتی را در دوران معاصر خالی از فایده می دانند ولیکن سنت گرایان بر این باورند که سنت اسلامی واجد منابعی غنی برای تبیین فلسفه علوم است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به گرداوری اطلاعات کتابخانه ای پرداخته و این دیدگاه را مورد تحلیل قرار داده است. هدف این پژوهش نقد و بررسی ابعاد فلسفی بحران می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد: با این احیاگری هم اصول اخلاقی درخصوص طبیعت تحکیم می شود و هم نیاز انسان متجدد به ایجاد ارتباط معنوی با طبیعت برآورده می شود. براین اساس این نظریه می تواند به عنوان یک راه حل دارای ارزش وجایگاه ممتاز باشد.
۱۴.

نقش الگوهای اخلاقی در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و یکم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۳ 75-96

کلید واژه ها: اخلاق الگوپذیری تربیت اجتماعی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۰ تعداد دانلود : ۴۸۷
پژوهش حاضر با هدف استخراج نقش الگوهای اخلاقی در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوایی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. نظام های آموزشی، متناسب با اهداف خود، الگویی را برای تربیت اخلاقی ارائه می دهند. قرآن کریم، بر بهره گیری از الگوها و پیروی از اسوه های حسنه تأکید کرده است، زیرا الگوها در کلیه مراحل زندگی از جمله برنامه های تربیتی کاربرد داشته و محتوای تربیت را به صورت عینی و عملی ارائه می دهد. یافته های پژوهش حاکی است: اهداف مهم قرآن کریم از طرح الگوها، معرفی الگوهای شایسته، شکوفایی استعدادهای متربی، هماهنگی الگوهای اجتماعی بوده و برای رسیدن به این اهداف، الزاماتی مانند: شناخت الگوها، مسئُولیت پذیری، تقلید و حس زیباشناختی انسان را مطرح نموده است. شیوه های وصول به این اهداف عبارت است از: قرابت و نزدیکی، ارائه الگوهای مثبت، ارائه الگوهای منفی، پیروی از علم، استمرار، و تنوع در الگوها. معمولاً الگوپذیری در کودکی تقلیدی بوده، ولی کم کم جای خود را به استنباط و انتخاب می دهد و همچنان که الگوها آسیب پذیرند، الگوپذیران نیز همواره در معرض آسیب های گوناگون اجتماعی قرار دارند.
۱۵.

مقایسه اهداف، محتوا و روشهای ارزشیابی تربیت دینی مقطع ابتدایی در ایران و کشور اروپایی انگلستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 267 - 286

کلید واژه ها: ایران انگلستان مقطع ابتدایی تربیت دینی مقایسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۴۰۴
هدف از پژوهش حاضر مقایسه روشهای تربیت دینی مقطع ابتدایی درایران وکشوراروپایی انگلستان بود، روش پژوهش حاضر از نوع تظبیقی بود که جامعه اماری آن را اسنادومدارک موجوددرباب تربیت دینی درسایتهای نشریات ومجلات معتبرعلمی،سایتهای آموزش وپرورش رسمی،اسنادعلمی ولوایح قانونی رسمی مربوط به ا مرتربیت دینی دردوکشورایران و انگلستان تشکیل میدهند که پس از جمع آوری اطلاعات به روش تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش های تربیت دینی در این دو کشور دارای شباهت هایی می باشد اما دارای تفاوت های اساسی در اهداف، ارزشیابی و محتوای دروس می باشند. نتایج پژوهش حاضر می تواند به عنوان مبدایی برای استفاده از نقاط قوت تربیت دینی در کشور انگلستان و شناسایی نقاط ضعف داخلی مورد استفاده قرار گیرد. کلیدواژگان: ایران، انگلستان، مقطع ابتدایی، تربیت دینی، مقایسه
۱۶.

شناخت علت در سرایت حکم از نصّ به موارد دیگر از نظر مذاهب اسلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مبانی فقهی حقوق اسلامی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 77 - 119

کلید واژه ها: کشف ملاک مذاهب اسلامی قیاس نص اجماع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۹۷
دستیابی به ملاک برای استنباط احکام الهی از مباحث مورد خلاف فقهای اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف نقد و بررسی طرق مختلف کشف ملاک از منظر مذاهب اسلامی صورت پذیرفته است. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه ای بوده و یافته های پژوهش حاکی از آن است که از منظر علمای مذاهب مختلف اسلامی، راه های مختلفی برای استنباط احکام شرعی وجود دارد. از جمله قیاس منصوص العلة، قیاس اولویت و تنقیح مناط قطعی. از دیگر راه های استفاده از ملاک های احکام می توان: نص، اجماع، قیاس، استقراء، مناسب، عموم بدلیت، سبر و تقسیم، ایماء و اشاره، شَبّه و امثال این ها را نام برد، که پس از بیان امور مذکور، به کم و کیف استفاده از آن ها، اقوال و دلایل قائلین به آن ها، به اختصار نقل و جرح و تعدیل شده است.
۱۷.

بررسی تطبیقی کرامت انسانی در اندیشه کانت و شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت فلسفی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۶۱)

کلید واژه ها: کرامت انسانی عقل عملی عقل نظری ایمانوئل کانت مرتضی مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۹ تعداد دانلود : ۵۲۲
مسئله کرامت انسانی از مطالب بنیادین در سلسله مسائل فلسفه عملی است. اهمیت و ضرورت این مسئله و جایگاه ویژه آن در حل مسائل فلسفی به ویژه مسائل انسان شناسی، موجب اهتمام ویژه متفکران از جمله ایمانوئل کانت و شهید مرتضی مطهری به عنوان دو شخصیت تأثیرگذار در حوزه فلسفة غربی و فلسفة اسلامی شده است. در نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی دیدگاه این دو متفکر پرداخته می شود. از رهگذر این جستار روشن می شود که کانت و شهید مطهری در اینکه انسان دارای یک ارزش ذاتی است و همین امر او را از مخلوقات دیگر متمایز می کند و نیز در اینکه کرامت انسانی تنها با تکامل جنبه عقل نظری انسان حاصل نمی شود، اتفاق نظر دارند؛ اما در معیار کرامت انسانی و مکانیسم فعلیت یافتن آن میان آنها اختلافاتی وجود دارد.
۱۸.

حالات و مقامات عرفانی از دیدگاه ابن سینا و قشیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۴ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۵۴

کلید واژه ها: ابن سینا قشیری عرفان حالات مقامات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۷۶
از مباحث مهم در عرفان عملی، «حالات و مقامات عرفانی» است. سالک در جهت نیل و وصول به حق باید همراه پیر و مرشد خود، منازل و مقاماتی را کسب نماید و در این راه نیز حالاتی بر وی حادث می شود. هدف در پژوهش حاضر بیان بعضی از این حالات و مقامات از دیدگاه ابن سینا و قشیری است؛ که با روش کیفی و به نحو تحلیل محتوی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته است. بعضی از یافته های تحقیق بیانگر است که: ابن سینا اجمالاً در آثار عرفانی خود، مخصوصا در نمط نهم اشارات، بعضی از آنها را تحت عنوان: «مقامات العارفین» مطرح کرده است. قشیری نیز در رساله قشیریه، تفصیلاً به بیان تعدادی از حالات و مقامات عرفانی پرداخته است. محقق نیز به روش تحلیلی به بیان، سنجش و مقایسه نظرات این دو دانشمند پرداخته است. از دیگر یافته ها می توان تعداد حالات و مقامات؛ تقدم تأخر این ها و وجوه اشتراک و افتراق نظر این دو دانشمند را در خصوص حالات و مقامات دانست.
۱۹.

بررسی کرامت و خوارق عادات از دیدگاه ابن سینا و قشیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۸ 97 - 108

کلید واژه ها: عرفان کرامت ابن سینا قشیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۳۷۰
مطابق بعضی آموزه های تصوف و عرفان، سالک چون به حق واصل شود به او نیروی دخل و تصرف در طبیعت عطا می شود و اموری را انجام می دهد که دیگران از انجام آن عاجزند. از این امور به «کرامات و خرق عادات» تعبیر شده است. هدف پژوهش حاضر، بیان نظریه های ابن سینا و قشیری در اثبات این گونه افعال است که با روش کیفی و به شکل تحلیلی تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به دست آمده است. ابن سینا در کتاب <em>الاشارات و التنبیهات</em> به شیوه ای علمی و فلسفی به توجیه و اثبات اعمال غیرعادی عارفان با ریاضت نفس، مبادرت ورزیده و این امور را از مجرای طبیعی دانسته است؛ ولی قشیری در کتاب <em>رساله قشیریه </em>ظهور کرامات و امور غیرمعمول و خرق عادات از ناحیه عرفا را بیان و این مطلب را با استناد به دلایل نقلی مانند قرآن، سخنان پیامبر(ص) و بیان حکایات از سایر عرفا اثبات می کند. او شرط قدم در مسیر سلوک را صدق و تبعیت از پیر و مرشد و انسان کامل دانسته است.
۲۰.

جایگاه اخلاق در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۵ 67-84

کلید واژه ها: قرآن اخلاق تربیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۴۷۸
قرآن کریم، مفهومی از رفتار اجتماعی آمیخته با اخلاق ارائه می دهد که شیوه های درست زندگی را پیش روی انسان می گشاید. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین جایگاه اخلاق در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم بوده که با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. تربیت اجتماعی همواره مورد توجه مکاتب مختلف بوده و بین مسلمان جایگاهی ارزشمند و شخصیت ساز داشته است. یافته های پژوهش حاکی است: از منظر قران کریم، رفتار اجتماعی با اخلاق همراه بوده و در متن تربیت اجتماعی قرار گرفته است و با اهداف تعادل روحی، تقرب به خداوند، و الزامات اعتقادی مانند فطرت، توحید، و شیوه های مانند محبت و احترام، کسب می گردد به طوری که همواره رشد و کمال انسان را در راستای ارزشهای اخلاقی قرار داده و سعادت در زندگی را با اخلاق اجتماعی رهنمون و ملزم نموده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان