درخت حوزه‌های تخصصی

عبدالله غذامی منتقد معاصر عرب، به بررسی ویژگی های زنانه در زبان شعری عرب پرداخته است. او در کتاب ""تأنیث القصیده والقارئ المختلف"" (2005م)، معتقد است کهمردغالبی پیوسته رویه مسلطبرفرهنگ عربی قدیم بوده است وبه سبب غلبه ی این زیرساخت مردسالار در فرهنگ عمومی، شعر عربی نیز از ابتدا تا دوران معاصر، تقریباً از ویژگی های زبان زنانه خالی بوده است.ظهور شاعر عراقی،نازک ملائکه در شعر معاصر عربی و ابداع شعر نو توسط وی،به سختی و کندی شعر عربی را دستخوش دگرگونی نمود.با گذشت زمان، ابداع شعری او به کمک دیگر شاعران نوگرا قوت یافت. این روند نوگرایانه،زیرساخت های مذکر و مسلط بر شعر قدیم عربی را به چالش کشید که نتیجه ی آن، رشد و شکوفایی شعری با زبانی زنانهو برخودار از لطافت زبانیبود.این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است، آراء نقدی غذامی را که در جهان عرب پیشرو است، مورد بررسی قرار داده است. نتیجه این که غذامی تنها راه بازگشت زن به جایگاه درخور خویش را هم در ادب و هم در اجتماع، دستاورد آگاهی زنان نسبت به زبان و نوشتاری می داند که انعکاس دهنده ی ویژگی زنانه بود. این شیوه ی زبانی جدید و نوآور، ویژگی های زبان زنانه را در مقابل زبان مردانه مطرح می کرد.

موضوع این پژوهش مطالعه فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی اصلاح طلب و اصول­گرا می­باشد. در این پژوهش از تئوری گابریل آلموند و سیدنی وربا الهام گرفته شده است. فرضیه­های این پژوهش بر اساس منطق فازی فرموله و بر درجه عضویت اصلاح طلبان و اصول­گرایان در مجموعه فرهنگ سیاسی تاکید شده است. فرضیه پژوهش حاضر آن است که در زیر مجموعه­های اعتماد سیاسی، احساس قدرت سیاسی و احساس امنیت سیاسی، اصول­گرایان بیشتر عضو و اصلاح طلبان بیشتر غیر عضو می­باشند. در زیر مجموعه­های حمایت از آزادی بیان، تساهل و مدار و احترام به حقوق شهروندی اصول­گرایان بیشتر غیرعضو و اصلاح طلبان بیشتر عضو می­باشند. نمونه­های پژوهش، اعضای احزاب و انجمن­های سیاسی اصلاح طلب و اصول­گرا هستند. یافته های این پژوهش نشان می­دهد که اعتماد سیاسی، احساس قدرت سیاسی و احساس امنیت سیاسی اصلاح طلبان نسبت به اصول­گرایان پایین­تر است و حمایت از آزادی بیان، تساهل و مدارا و احترام به حقوق شهروندی در اصلاح طلبان نسبت به اصول گرایان بالاتر است.

اعتماد یکی از جنبه های مهم روابط انسانی و زمینه ساز مشارکت و همکاری میان اعضای جامعه است. بدون اعتماد عمومی افراد نسبت به یکدیگر، جامعه تجزیه می شود. اعتماد عمومی از ملزومات اساسی پیشرفت هر جامعه و زمینه ساز موفقیت دولت ها است. اعتماد منجر به بروز رفتارهای مشارکتی و کاهش تعارض و همچنین کاهش هزینه انجام کار می شود. کارکرد اثر بخش سازمان ها در جامعه به میزان اعتماد مردم به این سازمان ها بستگی دارد. اگر اعتماد شهروندان از بین برود، کارکنان بخش دولتی در انجام دادن وظایفشان با دشواری های بیشتری مواجه می شوند همچنین با افول اعتماد عمومی، مشارکت عموم مردم در فرایندهای سیاسی خط مشی گذاری کاهش خواهد یافت. کاهش اعتماد شهروندان به دولت و نهادهای دولتی از بحران های جهان امروز است. یکی از اساسی ترین چالش های فراروی مدیریت دولتی چگونگی حفظ و ارتقاء اعتماد عمومی نسبت به سازمان های دولتی است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل زمینه ای موثر بر اعتماد عمومی به سازمان های دولتی با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عواملی نظیر: اعتماد به دولت، اوضاع اقتصاد، رسانه ها، صنعتی شدن، جرم و جنایات، مدیریت دولتی نوین اگر چه در اختیار سازمان های دولتی نیستند، اما بستر اعتماد عمومی به سازمان های دولتی را شکل می دهند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سواد رسانه ای والدین و هویت اجتماعی بر مصرف رسانه ای دانش آموزان است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر نوجوانان رده سنی 18-11 سال مشغول به تحصیل در مدارس شهر ایلخچی (تبریز) در سال تحصیلی 96-1395 و والدین آن ها بودند که از این جامعه تعداد 123 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای از بین مدارس شهر ایلخچی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های مصرف رسانه ای، سواد رسانه ای والدین و هویت اجتماعی استفاده شد. همچنین پایایی پرسشنامه مصرف رسانه ای، سواد رسانه ای و هویت اجتماعی به ترتیب 87/0، 89/0 و 77/0 به دست آمد. تجزیه وتحلیل داده ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین سواد رسانه ای والدین و هویت اجتماعی با مصرف رسانه ای در نوجوانان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای دسترسی و استفاده از رسانه ها، توانایی تحلیل و ارزیابی، هویت فردی و اجتماعی، تفکر انتقادی به رسانه ها و برقراری ارتباط با پیام های رسانه ها می توانند مصرف رسانه ای را در نوجوانان پیش بینی کنند. بنابراین توجه به سواد رسانه ای والدین و هویت اجتماعی می تواند نقش مهمی در مصرف رسانه ای نوجوانان داشته باشد.

بعد از جنگ جهانی دوم، یکی از مهم ترین معضلات کشورهای در حال توسعه رشد شتابان و ناهمگون شهرنشینی است. این مساله، برآیند مهاجرت های مداوم داخلی، یعنی روستا به شهر است که یکی از بازتاب های آن، رشد حاشیه نشینی است. حاشیه نشینان، اگرچه در پیرامون شهر زندگی می کنند و از اقتصاد شهر زندگی می گذرانند ولی جذب اقتصاد و فرهنگ شهری نشده اند. این پژوهش عوامل اقتصادی - اجتماعی موثر بر تفاوت فرهنگ حاشینه نشین و غیرحاشیه نشین را در میان جوانان 18 تا 30 ساله منطقه حاشیه نشین و غیرحاشیه نشین شهر شیراز مورد بررسی قرار داده است. نظریه های مورد استفاده ترکیبی از نظریه اسکارلوئیز، پارک و برگس، راجرز و کلود گرون است. نحوه همسرگزینی، خانواده گرایی، مردسالاری و دین محوری چهار شاخص فرهنگی هستند که تفاوت های آنان به عنوان تفاوت های فرهنگی بین حاشیه نشینان و غیرحاشیه نشینان مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش، پیمایش براساس طرح مقطعی است و اطلاعات موردنیاز به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، از بین 405 نفر از جوانان شهر شیراز جمع آوری شده است. نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای شغل مادر، شغل پدر، استفاده از رسانه، تحصیلات فرد، درآمد و بعد خانوار برای گروه حاشیه نشین و متغیرهای استفاده از رسانه، شغل پدر، بعد خانوار و تحصیلات فرد برای کل نمونه، مهم ترین متغیرهایی هستند که تغییرات فرهنگ را در این پژوهش تبیین می کنند. این متغیرها برای گروه غیرحاشیه نشین 70 درصد، برای گروه حاشیه نشین 61 درصد و برای کل نمونه 78 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند.

شرایط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا و توسعه فراگیرسرمایه های ناملموس آنهاست.ازدیگرسو وجود رهبرانی باهوش اخلاقی بالا که کار را درست انجام می دهند و اعمال آنها پیوسته با ارزشها و عقاید شان هماهنگ است،عملکرد بالایی دارند و همیشه کارها را با اصول اخلاقی پیوند می زنند این امر می تواند زمینه سازاین سرمایه های نامشهودازآنجمله سرمایه اجتماعی سازمان گردد.سرمایه اجتماعی مولدی است که موجب ارتقاء سطح همکاری اعضای اجتماع،پایین آوردن سطح هزینه ها، بهبود ارتباطات و حفظ کارکنان و در نهایت بهبود عملکردمی گردد. این پژوهش نیزبه بررسی میزان هوش اخلاقی مدیران وتاثیرآن برسرمایه اجتماعی سازمان می پردازد،که برای بررسی هوش اخلاقی مدیران ازپرسشنامه استاندارد هوش اخلاقی مدل لینک و کیل و سرمایه اجتماعی از طبقه بندی ناهاپیت و گوشال استفاده شده است.نوع تحقیق پیمایشی-توصیفی است که در ادبیات تحقیق از منابع کتابخانه ای و به منظور آزمون فرضیات از روش میدانی به کمک پرسشنامه ای با 46 سوال 5 گزینه ای با طیف لیکرت استفاده شده که ازبین 564 مدیربانکهای دولتی شهراصفهان 208 نفربه عنوان نمونه با استفاده ازفرمول کوکران انتخاب شده و اطلاعات جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها حاکی از این است که هوش اخلاقی و مولفه های آن از سرمایه های اجتماعی سازمان محسوب می شود و از بین این مولفه ها مسئولیت پذیری با5/25درصد بیشترین قدرت تبیین سرمایه اجتماعی را دارد و درمرتبه دوم دلسوزی با 8/7 درصد و در مرتبه سوم صداقت 3/3 سرمایه اجتماعی را تبیین می کند و در مجموع 7/36 درصد سرمایه اجتماعی را تبیین می کند و بخشش پیش بینی کننده معنی دار سرمایه اجتماعی نیست و از مدل پیش بینی حذف شده است.بنابراین هرچه مدیران از هوش اخلاقی بالاتری برخوردار باشند،سرمایه های اجتماعی ارزشمندی برای سازمان هستند.

پایداری مفهومی است که توجه اساسی آن بر حفظ سرمایه ها (انسانی، طبیعی، اجتماعی و اقتصادی) در جهت عدالت بین نسلی است. توسعه پایدار در صورتی تحقق می یابد که همپوشی بین لایه های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد گردد. این بدان معنی است که هر یکاز سیستم ها و زیرسیستم های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی به حد مطلوبی از پایداری دست یابند تا بتوان در مورد پایداری به قضاوت پرداخت. جامعه روستایی ما تحت تاثیر روندها و سیاست های دهه های اخیر دچار تحولات گسترده ای شده است، اما شواهد به گونه ای است که نشان از حرکت روستاها به سمت ناپایداری ـ و به ویژه ناپایداری اجتماعی ـ دارد. فقدان الگوی نظام مند در تبیین وضع موجود جوامع روستایی کشور و نیز عدم طراحی مطلوب شاخص های پایداری اجتماعی و به ویژه شاخص های ذهنی در برابر شاخص های عینی، در این آشفتگی نقش عمده ای داشته اند. بررسی نظری نوشتارهای توسعه پایدار و پایداری اجتماعی، طراحی و سنجش شاخص های ذهنی پایداری اجتماعی با استفاده از مدل تاپسیس فازی در سطح 21 روستا و 306 خانوار نمونه در دهستان حومه مرکزی شهرستان خدابنده، نشان داده است که شاخص های ذهنی و نیز مدل به کار گرفته شده، به خوبی توانسته اند واقعیات جامعه روستاهای نمونه را تبین کنند، به گونه ای که در نهایت پس از اجرای مدل براساس شاخص های ذهنی پایداری اجتماعی، روستای آقچه قیا بالاترین و روستای ورجوشان پایین ترین میزان پایداری اجتماعی در بین روستاهای نمونه را ارائه کرده اند.

یکی از ابزار های مهم برای برنامه ریزی و رسیدن به توسعه جوامع روستایی، کارآفرینی است. امروزه با توجه به مشکلات موجود در این جوامع، توجه و تأکید بر کارآفرینی روستایی، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا کارآفرینی می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستا ها داشته باشد. این مقاله با هدف بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی و نقش آن در توسعه پایدار روستا های استان ایلام نوشته شد. روش انجام تحقیق نیز توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه ای و میدانی بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات هم از آزمون T تک نمونه ای با تحلیل مؤلفه های اصلی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، کارآفرینان برتر روستایی استان ایلام و تعداد معرفی شده از سوی استانداری ایلام، 50 کارآفرین بود که با توجه به تعداد کل، همگی برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. برای سنجش روایی پرسشنامه تنظیم شده نیز از تکنیک روایی محتوایی و صوری با قضاوت متخصصان (اساتید دانشگاه) درباره سؤال های تحقیق، استفاده گردید. پایایی ابزار سنجش تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، مشخص شد که برای همه ابعاد مورد بررسی، بالای 75/0 می باشد و نشان دهنده قابلیت مطلوب پرسشنامه است. نتایج به دست آمده نشان داد که از بین عوامل مؤثر بر کارآفرینی، عامل اقتصادی، اثرگذارترین عامل در محدوده مورد مطالعه است. در بعد اقتصادی، شاخص تسهیلات بانکی با میانگین 64/3، بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد؛ همچنین نتایج نشان داد که کارآفرینی روستایی، یکی از زمینه های مناسب برای ایجاد اشتغال در بخش های کشاورزی و غیرکشاورزی و یکی از عوامل مهم در دستیابی روستا ها به توسعه پایدار است.

در این مقاله نظرات وبر درباره رویکرد دنیاخواهانه اسلام را از مجموعه گردآوری شده « جامعه شناسی دین» به‌دست آورده و در یک دستگاه منطقی انسجام بخشیده‌‌ایم. سپس به دلایلی که وبر برای دنیاطلبی اسلام می‌آورد پرداخته و آنها را در ویژگی پیامبر به‌عنوان کاریزما و جنگجویان بدوی به‌ عنوان طبقه حامل پیام اسلام دسته‌بندی نموده ‌ایم. در بخش بعدی به سراغ نقد آرای وبر رفته و نقد خود را به دو حوزه نقد نظریه و نقد نظریه‌پرداز معطوف کرده‌ایم. در نقد نظریه به دنبال پاسخگویی به سه پرسش زیر بوده‌ایم: 1. آیا پیامبر ویژگی‌های نوعی کاریزما را دارا بود؟ 2. آیا پیروان پیامبر جنگجویان بدوی بودند؟ 3. آیا پیامبر در رابطه خود با پیروانش تاثیرگذار بود یا تاثیرپذیر؟ همچنین در نقد نظریه‌پرداز به دنبال پاسخگویی به پرسش‌های زیر بوده‌ایم: 1. آیا وبر در پژوهش خود از منابع معتبر برای گردآوری اطلاعات بهره گرفته است؟ 2. آیا در مواجهه با مفاهیمی که خود به کار می‌برد(کاریزما و طبقه حاملین) از رویکردی واحد استفاده کرده است؟

"شروع تحولات فرهنگی - اجتماعی در طی دهه های اخیر در ایران، نشان از تغییر اساسی در ساختار نظام ارزشی جامعه دارد. شناسایی این وضعیت در مناطق مختلف کشور بر حسب سطوح ارزش های متفاوت هدف اساسی این مقاله می باشد. در این راستا با در نظر گرفتن 10 استان کشور در قالب پنج منطقه‌ فرهنگی - اجتماعی سعی شده است که وضعیت ابعاد ارزشی جامعه (ارزش های دینی، خانوادگی، سیاسی، اجتماعی، جنسیتی و جهانی) در این مناطق مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که این تحولات به ترتیب از ارزش های دینی، سیاسی، جنسیتی و جهانی شروع می شود و به تدریج ارزش های اجتماعی و خانوادگی را تحت تاثیر قرار می دهد به گونه ای که در مجموع می توان بیان داشت در منطقه‌ «یک» وضعیت هنجارها در قالب مدرن شدن یا سنتی ماندن و نیز جدا شدن از بافت نظام ارزشی سنتی نوعی آنومی هنجاری را پدید آورده است. در مناطق «سه» و «چهار» هنجارها و ارزش های اجتماعی جهت گیری مشخص ندارند و این امر افراد را با «ابهام هنجاری» مواجه کرده است. در مناطق«دو» و«پنج» تا حدودی هنجارها و ارزش های اجتماعی نوعی «نظام هنجاری» سنتی و پایداری را نشان می دهند."

در این مقاله ابتدا معنای لغوی توسعه توضیح داده شده و سپس معنای اصطلاحی، آن بیان گردیده است. سپس دو ویژگی توسعه، یعنی «همه سونگر بودن توسعه» و «پایدار بودن توسعه» تشریح شده است. توسعه فرهنگی به عنوان مبنای اصلی توسعه معرفی، و نظر امام خمینی(ره) در خصوص مفهوم توسعه، فرهنگ و استقلال فرهنگی آورده شده است. در ادامه نظر شهید مطهری در باره پیشرفت جوامع غربی از نظر تکنولوژی و قدرت و انحطاط آنان در اخلاق مطرح میشود که بر این اساس اهمیت اخلاق در جوامع مشخص می گردد. اخلاق به عنوان مبناییترین اصل در توسعه فرهنگی به حساب میآید همچنانکه توسعه فرهنگی مبنای توسعه بحساب می آید. تنها اخلاقی که میتواند انسان را به سعادت رهنمون سازد اخلاق دینی (اسلامی) است نه مکاتب اخلاقی که در غرب توسط اندیشمندان اخلاقی ارائه گردیده است.در اخلاق اسلامی نیز عدالت فردی و اجتماعی بعنوان مبنایی ترین فضیلت آمده است، بدین معنی که اگرچنانچه بتوان احاد جامعه اسلامی را متخلق به فضیلت عدالت نمود درواقع به توسعه حقیقی یا ایده آل دست یافته ایم. در ادامه رهنمودهای از امام خمینی(ره)و مقام معظم رهبری در اهمیت عدالت اجتماعی و شاخص های از عدالت فردی و اجتماعی آورده شده است. بر اساس آموزه های دینی دنیا و دنیا داری، مال و ثروت و قدرت (به عبارت دیگر توسعه) فی نفسه خوب یا بد نیست، بلکه انگیزه و نیت آدمی است که بدان ها رنگ و بوی خوبی یا بدی را میبخشد. آیات و روایات فراوانی در مذمت مال و ثروت و همچنین در محاسن آنها وجود دارد که به ذکر نمونه هایی از آنها پرداخته شده است.

این مقاله ضمن بررسی اسناد داوری مقالات رسیده به مجله جامعه شناسی ایران کوشیده است عمده ترین اشکالات وارده بر مقالات مذکور را از دیدگاه مجله شناسایی و دسته بندی نموده و در تحلیل نهایی ارائه کند. در این پژوهش با بهره گیری از تکنیک های تحلیل عاملی و تحلیل محتوا، اطلاعات (کمّی و کیفی) مندرج در برگه های داوری استخراج شده است. اسناد گردآوری شده شامل 506 سند داوری در مورد 178 مقاله و حاصل همکاری یکصد داور جامعه شناس در سال های 1382 و 1383 می باشد. یافته های این پژوهش پس از کاربرد تکنیک تحلیل عامل نشان می دهد که عمده ترین اشکالات وارد شده از سوی داوران در سال های مذکور به طور کلی و به ترتیب اهمیت، ابعادد محتوایی و ساختاری(صوری) مقالات را در بر می گیرد. ابعاد دوگانه یاد شده هرکدام در ذیل خود متغیرهای موثری را به ترتیب اولویت و اهمیت شامل می شوند. همچنین یافته های این پژوهش پس از کاربرد تکنیک تحلیل محتوا حاکی از آن است که عمده ترین اشکالات و اصلاحات پیشنهادی داوران بیشتر ناظر بر روش تحقیق مقالات و مباحث نظری آنهاست، که مجموعا 58% از سهم کل اشکالات وارد شده بر مقالات را به خود اختصاص داده است.

مقاله حاضر به مطالعه پدیده خشونت کلامی در صفحات مجازی پربازدید در اینستاگرام پرداخته است. بدین منظور در گام نخست، صفحات پرطرفداری که تا زمان آغاز این پژوهش بیش از یک میلیون دنبال کننده داشتند، شناسایی شد. این صفحات متعلق به 19 سلبریتی هنری در داخل ایران است. پس از آن، اظهارنظرهای دنبال کنندگان این صفحات از منظر خشونت کلامی مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش از نظریه های ادب از براون و لوینسون (1978 و 1987) و بی ادبی کلامی از کالپپر (2011) که با محوریت وجهه، ذیلِ نظریه نمایشی گافمن قرار می گیرند، استفاده شده است. برای انجام پژوهش از روش کیفیِ تحلیل مضمون استفاده شد. سرانجام، با تحلیل حدود 1500 اظهارنظر (کامنت) که حاوی خشونت کلامی بودند، اشباع نظری حاصل شد و تعداد 9 مضمون فراگیر با عنوان زندگی شخصی، جایگاه و مقام حرفه ای هنرمند، آسایش و رفاه، جنسی، جنسیت، سیاست، مذهب، قومیت و اصل و نسب و دغدغه های اجتماعی، فرهنگی و شهروندی استخراج شدند. پس از این مرحله، شبکه مضامین فراگیر به عنوان الگوهای اصلی و پرتکرار داده های متنی، ترسیم و همچنین پیش از آن در جداول نُهگانه دو سطح دیگر مضامین یعنی تعداد مضامین پایه و سازمان دهنده آورده، توصیف و تحلیل شد.