درخت حوزه‌های تخصصی

مقالة حاضر به بررسی مفاهیم کلیدی جامعه شناسی علم پیر بوردیو و رویکرد کنش گر - شبکه اختصاص دارد. بوردیو با روی آوردن به مفاهیم میدان، سرمایه، و سرمایة نمادین به اوضاع و احوال تولید علم توجه دارد که از استدلال اولیة وی دربارة حامیان و مدعیان علم در رقابت بر سر سرمایه به وجود آمده است. وی در فعالیت های علمی خود، با نقد رویکرد شبکه- کنش گر که بر بطلان تمایز بین کنش گران انسانی و غیر انسانی تأکید دارد، تصویری گسترده از ناهنجاری های جامعه شناسی جدید علم ارائه می کند، ضمن این که، نظریة کنش گر - شبکه نیز بوردیو را به کاستی های جامعه شناسی کلاسیک علم متهم می کند. در این مقالة بر آن ایم تا با بررسی تطبیقی ابعاد نظری هر دو رویکرد از زوایای متعدد، تمایزات مفهومی و مبنایی آن دو را مشخص کنیم.

احساس امنیت از جمله مقولات مهم در هر جامعه ای به شمار می رود و مقدمه لازم برای حیات هر نظام سیاسی و اجتماعی است. احساس امنیت به احساس روانی شهروندان از امنیت مرتبط بوده و از اینرو موضوعات و مسایل بسیاری را پیرامون خویش در رابطه با تامین یا عدم تامین آن به همراه دارد. از جمله آسیب پذیرترین اقشار هر جامعه در رابطه با موضوع امنیت، زنان هستند و بر این اساس، موضوع این پژوهش بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهد در سال 1387 و عوامل مؤثر بر آن می باشد یا به عبارتی هدف پژوهش واکاوی احساس امنیت زنان و مولفه های موثر بر آن است. این نوشتار از نظر کنترل شرایط پژوهش یک بررسی پیمایشی، از نظر وسعت پهنانگر و از نظر زمانی، مقطعی است(نیمه دوم سال 1387). جامعه آماری پژوهش زنان بالای 15 سال مناطق 12گانه شهر مشهد بوده و حجم نمونه مقتضی بر اساس فرمول کوکران 360 نفرتعیین شده است و نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد؛ به طوری که پرسشنامه طراحی شده با روایی سازه های مناسب(براساس ضریب آلفای کرونباخ) در میان خوشه های منتخب تکمیل شد. در این پژوهش میانگین احساس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهد در یک طیف 5 وجهی، 40/2 بوده است که از نمره متوسط پایین تر می باشد. در بررسی عوامل مؤثر در تحلیل رگرسیون چندمتغیری مهمترین عوامل مؤثر به ترتیب اهمیت عبارت بودند از: استفاده از وسایل ارتباط جمعی، نگرش به حجاب، طراحی شهری، تصور فرد از خود و حمایت اجتماعی که متغیر آخر دارای رابطه معکوس با متغیر وابسته بوده است. این عوامل توانستند 54/0 واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین کنند.

با گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی و استفاده فزآینده ای که جوانان از انواع مطالب و محتوای این رسانه های نوین می نمایند، هویت فرهنگی به یکی از دغدغه های اصلی مرتبط با انسجام اجتماعی و یکپارچگی ملی تبدیل شده است. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس بوک را با هویت فرهنگی جوانان مورد مطالعه قرار می دهد. پرسش اصلی این است که استفاده از فیس بوک چه تأثیری بر هویت فرهنگی کاربران دارد؟ آیا فیس بوک به عنوان یکی از ابزارهای جهانی شدن، تضعیف کننده هویت فرهنگی است؟ پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره گیری از پرسش نامه اینترنتی محقق ساخته، با تکیه بر نظریه های کاشت و ساخت یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کاربران جوان فیس بوک شهر اصفهان در سال 1391 تشکیل می دهند و حجم نمونه برابر با 424 نفر است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در فیس بوک و هویت فرهنگی کاربران رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای مطالب فیس بوک و هویت فرهنگی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. یعنی هر چه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان فعالیت و مشارکت کاربران در فیس بوک از سوی کابران افزایش پیدا می کند هویت فرهنگی کاربران ضعیف تر می شود.

این مقاله به اندازه گیری پیوند با مدرسه و بررسی عوامل موثر بر آن در میان دانش آموزان مقطع ابتدایی بر اساس تئوری های کنترل اجتماعی، می پردازد. بدین منظور، نمونه ای به حجم 412 نفر (149 پسر و 263 دختر) از دانش آموزان پنجم ابتدایی شهرستان کرج به شیوه تصادفی انتخاب شدند. یافته ها پیوند با مدرسه را نتیجه چهار عامل دلبستگی به معلمان، دلبستگی به مدرسه، تعهد به مدرسه و مشارکت نشان می دهند. نتیجه آزمون کروسکال _ والیس نشان داد که پیوند با مدرسه در بین مدارس تفاوت معنی داری از هم ندارد، اما در بین کلاس ها تفاوت معنی دار بود؛ که علت این امر را می توان در وابسته بودن پیوند با مدرسه به دلبستگی به معلم، متفاوت بودن جو کلاس ها نسبت به هم و عوامل دیگر در این سن دانست. متغیر معدل با پیوند با مدرسه رابطه داشت، از سوی دیگر متغیر جنسیت رابطه معناداری با پیوند با مدرسه دانش آموزان در این سن نداشت.

اعتماد اجتماعی، به عنوان مهم ترین سازه سرمایه اجتماعی و از مهم ترین مفاهیم مطرح در حوزه علوم اجتماعی معاصر است. چرخش ساختار اجتماعی و تغییرات همه جانبه در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه مدرن، و مخاطرات ناشی از این تغییرات توجه به این مفهوم را جدی ساخته است ولی این بدان معنی نیست که اندیشمندان کلاسیک بدان توجهی نداشته اند. با اهمیت یافتن اعتماد اجتماعی در جامعه معاصر، به تدریج این مفهوم در نزد سیاستگذاران، برنامه ریزان و دولتمردان از جایگاه خاصی برخوردار شد تا جایی که سنجش سرمایه اجتماعی و به تبع آن اعتماد اجتماعی در قانون برنامه توسعه اقتصادی،اجتماعی کشور، نیز مورد توجه قرار گرفت. بر این اساس این پژوهش با هدف اطلاع از میزان اعتماد و شناخت از مهمترین عوامل موثر و مرتبط با آن در استان چهارمحال و بختیاری و پاسخ به این سوال اساسی انجام گرفته است که: میزان اعتماد اجتماعی در مراکز شهرستانهای استان چه حد است؟ و مهمترین عوامل موثر و مرتبط با آن کدامند؟ در این تحقیق با توجه به مهمترین دیدگاههای نظریه پردازان کلاسیک و معاصر (دورکیم، وبر، تونیس، پاتنام، بوردیو، فوکویاما، گیدنز، اریکسون، افه و دیگران) و همچنین تحقیقات داخلی و خارجی انواع اعتماد بین شخص، بنیادی، عمومی، سازمانی، اعتماد سیاسی و اعتماد به مشاغل و مناصب به عنوان زیرشاخه های اعتماد اجتماعی انتخاب شدند. شیوه تحقیق پیمایشی و با نمونه ای به حجم 612 نفر در 6 شهر مرکز استان انجام گرفت. حجم نمونه پس از آزمون مقدماتی و محاسبه q،p بوسیله فرمول کوکران انتخاب و به شیوه مطبق متناسب نمونه گیری انجام و اطلاعات جمع آوری گردید.بدین ترتیب اعتماد اجتماعی مورد سنجش و ارتباط آن با متغیرهای احساس امنیت، دینداری، عملکرد دولت، قانونگرایی، پنداشت از میزان دینداری مردم، احساس عدالت و ارزشهای اخلاقی مورد بررسی قرار گرفت.. برآیند کلی تحقیق نشان می دهد که بجز اعتماد بنیادی و بین شخص، میزان اعتماد در بقیه انواع فوق در حد متوسط و پایین تر از حد متوسط بوده است و متغیرهای ارزشهای اخلاقی، عملکرد دولت و قانونگرایی دارای بیشترین همبستگی با اعتماد اجتماعی بوده است. متغیرهای دینداری، احساس امنیت و پنداشت از میزان دینداری مردم در جامعه نیز با اعتماد اجتماعی دارای ضریب همبستگی معنی داری بوده اند.

" هدف این پژوهش بررسی میزان تقید به دین در جوانان شهر اهواز است. پرسشنامه سنجش دین داری مسلمانان که بر اساس الگوی گلاک و استارک تهیه شده است، به عنوان ابزار تحقیق استفاده شد و چند سؤال به عنوان نظرخواهی از جوانان در مورد وضعیت دین در جامعه به آن افزوده گردید. پس از تکمیل پرسشنامه های تحقیق که به صورت مراجعه حضوری به منازل انجام شد، داده ها با رایانه و با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. جامعه آماری شامل 814 نفر از جوانان 29-18 سال شهر اهواز است با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که دینداری جوانان شهر اهواز در ابعاد اعتقادی و عاطفی قوی تر و بر اساس طیف لیکرت، بین زیاد و خیلی زیاد قراردارد، اما در ابعاد پیامدی و مناسکی ضعیف تر بوده و نزدیک به متوسط قرار دارند و نمره کل دین داری جوانان نیز در حد بالاتر از متوسط و نزدیک به زیاد به دست آمد. همچنین از نظر جنسیت در همه ابعاد دین داری، میانگین نمره جوانان دختر بالاتر از جوانان پسر بوده است. علاوه بر این، از دیدگاه جوانان شهر اهواز مهم ترین علت دین گریزی جوانان مشکلات معیشتی و اقتصادی کشور و نارضایتی از مسئولان در این زمینه است. "

بی توجهی به دانش ها و فن آوری های سنتی در جامعه ما و اغلب کشورهای جهان سوم، و از آن جمله در کشورهای همسایه، در هنگامی اتفاق می افتد که شکست های پی درپی برنامه های توسعه به سبک غربی، و نابودی محیط زیست در سطح بین المللی سبب شده، دانشمندان متأخرتر و روشن بین و آینده نگر جهان و مجامع بین المللی همچون فائو، یونسکو، کمیسیون برانتلند و بانک جهانی هر روز بیشتر متوجه خطاهای پیشین خود در امر توسعة جهان سوم، و بی توجهی به جنبه های فرهنگی و دانش ها و فن آوری ها و مدیریت و عقلانیت بومی شده اند؛ و در پی جبران اشتباهات خویش می باشند. اما اغلب شیوه روشنفکرانِ جوامعِ سنتی، همچون آن مرید اصفهانی که حاضر نبود حتی با اقرار مراد به بدخطی خویش، به این واقعیت گردن نهد! همچنان به راه خویش ادامه می دهند. در این مقاله سعی شده که به گوشه ای از دانش ها و فن آوری های سنتی ایران پرداخته شود.

مهاجرت یکی از عوامل تغییر جمعیت است و دارای اثرات منفی و مثبت، دراز مدت و کوتاه مدت است و این اثرات تغییراتی را در ساختار اجتماعی و اقتصادی منطقه مهاجر فرست و مهاجر پذیر وارد می کند.در تحقیق حاضر به تاثیر مهاجرت بر ساخت اجتماعی و اقتصادی شهر شاهین شهر در مقایسه با خمینی شهر پرداخته شده است شاهین شهر از جمله شهرهای مهاجرپذیر است که سالانه افراد زیادی به این شهر مهاجرت می کنند و این باعث تغییر در ساخت اجتماعی و اقتصادی این شهر شده است.در این تحقیق به پیامدهای مهاجرت پرداخته شده است.جامعه آماری مورد مطالعه شهر شاهین شهر به عنوان یک شهر مهاجر پذیر و خمینی شهر به عنوان یک جامعه شاهد در نظر گرفته شده است. نوع تحقیق حاضر از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که از روسای خانوار دو شهر شاهین شهر و خمینی شهر پرسش شده است. تعداد نمونه در هر شهر 200 نفر است. در تحلیل داده ها از آزمون خی دو و آزمون t استفاده شده است.پژوهش نشان داده شده که مهاجرت بر ساختار اقتصادی ( سمت های شغلی، بخشهای اقتصادی، نوع فعالیت اقتصادی، مالکیت محل سکونت ) و هم چنین بر ساختار اجتماعی ( همبستگی اجتماعی، ارزشهای اجتماعی، سن ازدواج، نگرانی از آسیب ها و انحرافات اجتماعی، کاهش کنترل اجتماعی، همسان همسری، ازدواجهای درون گروهی، گرایش های سنتی و امکان ارتقاء اجتماعی) تاثیر می گذارد. نتایج به دست آمده نشان داده است که شاهین شهر دارای ساخت اجتماعی و اقتصادی متفاوت تری نسبت به خمینی شهر می باشد و این می تواند به دلیل این باشد که شاهین شهر یک شهر جدید مهاجر پذیر و خمینی شهر یک شهر بومی و قدیمی است که اهالی آن اکثراً غیر مهاجر هستند.

پژوهش حاضر با هدف شناخت آسیب شناسی پارک ها در شهر سنندج اجرا گردید. به این منظور پس از بررسی اجمالی تاریخچه موضوع و نظریه های مختلف موجود در این زمینه، با استفاده از روش پیمایش و تدوین پرسشنامه ای مشتمل بر 30 سؤال و در نمونه ای به حجم 105 نفر از شهروندان که در 6 مورد از پارک های شهر سنندج حضور داشته اند، اقدام به جمع آوری اطلاعات گردید. پردازش داده ها با تشکیل بانک اطلاعاتی و استفاده از نرم افزار SPSS در قالب جداول یک بعدی، دو بعدی نمودار و آزمون های آماری مختلف انجام شد. با توجه به نظم منطقی این نتیجه جالب به دست آمد که بین احساس امنیت درک شده از فضا و میزان تردد و استفاده از آن فضا رابطه مستقیمی وجود دارد. بررسی نتایج نشان داد که بین هر کدام از معیارها (خوانایی محیط، روشنایی و پوشش گیاهی) و احساس امنیت، ضریب همبستگی مثبت معنی داری مشاهده شد، به طوری که هر کدام از معیارها در رابطه مستقیم با احساس امنیت بودند. پاسخگویان 36.1 ٪ میزان امنیت خود را بالا و 52.42 % میزان شیوع جرایم اجتماعی را پایین ارزیابی نموده اند، نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین این متغیرها وجود دارد؛ به طوری که هر چه میزان امنیت اجتماعی در سطح پارک ها بیشتر شود، میزان شیوع جرایم اجتماعی، کاهش پیدا می کند. در نهایت، راهکارهایی برای کنترل و مرتفع نمودن آسیب های اجتماعی در پارک های شهری سنندج ارائه شد.

"نظریه پردازان ارتباطات مدت هاست از یکسویه بودن رسانه های جمعی انتقاد کرده و مخاطبان را تا اندازه زیادی منفعل دانسته اند. آنان راه حل خروج از این انفعال را دوسویه کردن ارتباط رسانه و مخاطب و به عبارت دیگر افزایش تعاملی بودن رسانه ها دانسته اند. اگرچه تلفن نخستین وسیله ارتباطی کاملاً تعاملی بود، اما تا پیدایش رسانه های نوین ارتباطی و اطلاعاتی که میزان تعاملی بودن در آنها زیاد است، باید انتظار می کشیدیم. بااین همه، میزان تعاملی بودن در همه رسانه های نوین به یک اندازه نیست یا تعاملی بودن در آنها (در ساخت یک سایت اینترنتی یا بازی رایانه ای) به یک اندازه رعایت نشده است بنابراین نیاز به انجام تحقیقاتی درباره میزان تعاملی بودن رسانه های نوین و تقویت این ویژگی در آنهاست. تعامل نیز نظیر سایر واژگان علم ارتباطات، دارای تعاریف متعددی است و جنبه های مختلفی از رابطه کاربر ـ رسانه را شامل می شود. آنچه در مورد تعامل باید مورد توجه قرار گیرد‏، ویژگی چندبُعدی بودن آن است. کیوسیس (2002) مدلی را ارائه می کند که در آن به جنبه های مختلف فنی ، اجتماعی و ادراکی تعامل توجه شده است. به دیگر بیان، تعامل نه تنها به ویژگی های فنی رسانه و زمینه ارتباطی آن مربوط می شود، بلکه ادراک مخاطب (کاربر) نیز در آن بسیار مهم است. بازی های ویدئویی ـ رایانه ای یکی از بارزترین مصداق های تعاملی بودن در میان رسانه های نوین هستند. بااین حال، رعایت تعاملی بودن در همه بازی ها به یک اندازه نیست. هدف از تحقیق حاضر بررسی میزان تعاملی بودن در یکی از بازی های رایانه ای پُرفروش به نام «فراخوانی به خدمت» است. پرسش های اصلی مقاله عبارتند از: 1) چگونه می توان تعریف عملی مناسبی از ابعاد سه گانه تعاملی بودن برای بررسی بازی های رایانه ای ارائه کرد؟ 2) بازی «فراخوانی به خدمت» تا چه اندازه از این ویژگی ها برخوردار است. "

این پژوهش در پی مقایسة گفتمان سایت های واحد مرکزی خبر صداوسیما، بی بی سی فارسی و العربیه فارسی در شیوة پوشش دهی اخبار داعش است. در این پژوهش از روش تحلیل گفتمان با رویکرد گفتمان کاوی ون دایک استفاده شده است. متون مطالعه شده در این پژوهش، 6 خبر از سایت واحد مرکزی خبر صداوسیما، 8 خبر از سایت بی بی سی فارسی و 6 خبر از سایت العربیه فارسی در بازة زمانی سه ماه بعد از تصرف موصل عراق، یعنی از 20 خرداد 1393 تا 20 شهریور 1393 است که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و گفتمان کاوی شده اند. یافته های تحقیق نشان داد، سایت های مذکور در زمینه هایی چون عوامل و عناصر تشکیل دهندة داعش چه کسانی هستند؟ اهداف تشکیل این گروه چیست؟ حامیان و دشمنان واقعی آن، چه کسانی هستند؟ نیت کشورهایی که مدعی مبارزه با داعش هستند، چیست؟ با یکدیگر تعارض دارند و در اینکه گروه داعش یک گروه خشن، تندرو و افراطی است؛ که برای رسیدن به هدف خود از هیچ عمل وحشیانه ای ترس ندارند؛ توافق دارند.

این مقاله ابتدا به بیان دیدگاه های مختلف درباره مفهوم مسئله اجتماعی می پردازد. در این راستا، رویکردهای متفاوت نسبت به مرجع تشخیص، منشا پیدایش و جوانب گوناگون و مهم مرتبط با مسائل اجتماعی ارائه شده است. مقاله سپس به مرور تاریخچه درک آسیب شناختی جمعیت می پردازد و در نهایت شرایط زمینه ساز قلمداد کردن جمعیت به عنوان یک مسئله اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد. از این رو، این مقاله با بیان مولفه ها و ابعاد مسئله آفرین ...

نظریة عدالت سندل بر اساس عضویت افراد در اجتماع ها شکل گرفته و هدفش ارزشمند شمردن خیر عمومی است. دفاع سندل از خیر عمومی، مستلزم ارزشمند شمردن اجتماع ها و فرهنگ های مختلف موجود در آنهاست که نقش تقویم بخش در هویت فرد دارند. خیر مورد نظر سندل در درون اجتماع و زمینه های فرهنگی به دست می­آید. آموزة عضویت در اجتماع ها که نقطة کانونی نظریة عدالت سندل است دارای دلالت فرهنگی است. به این دلیل که شیوه های عضویت در اجتماع ها را رویکردهای فرهنگی موجود در اجتماع، مشخص و صورت بندی می کند. بخشی از اجتماع، فرهنگ و در واقع، فرهنگ های مختلفی است که در درون آن وجود دارد. خود مورد نظر سندل، خودی روایت گونه است که از طریق قرار گرفتن در یک زمینة تاریخی و فرهنگی خاص، تفسیر می شود. آراء سندل دربارة عدالت تأثیر قابل ملاحظه ای در فلسفة اخلاقی و سیاسی معاصر داشته است. یکی از این تأثیرها، رویکرد به اجتماع و فرهنگ است که به ویژه از سوی فلاسفة سیاسی لیبرال مورد غفلت قرار گرفته بود.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی مهارت های فراشناختی بر توانایی های شناختی و سبک های یادگیری دانش آموزان نارساخوان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را  کلیه دانش آموزان نارساخوان مراجعه کننده به مراکز آموزشی و بالینی شهر تهران تشکیل دادند. تعداد30 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به صورت تصادفی در  دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه سبک یادگیری کلب (1971) و پرسشنامه توانایی های شناختی نجاتی (1392) و روش تجزیه و تحلیل داده ها تحلیل کواریانس بود. نتایج نشان داد مهارت های فراشناختی بر توانایی های شناختی  و سبک های یادگیری موثر بوده است. در نتیجه مهارت های فراشناختی به عنوان یک روش موثر، مفید و زود بازده در توانایی های شناختی و سبک های یادگیری دانش آموزان نارسان خوان است.

کیفیت زندگی دارای دو بعد اساسی عینی و ذهنی است. در این پژوهش رابطه سرمایه اجتماعی با کیفیت زندگی و دو بعد اصلی آن مورد بررسی قرار گرفته است. تحلیل داده های حاصل از پیمایش انجام شده در شهر مشهد نشان داد که سرمایه اجتماعی در تبیین متغیر کیفیت زندگی بیش از درآمد و تحصیلات دارای اهمیت است. همچنین در بررسی رابطه متغیرهای مستقل با دو نوع کیفیت زندگی عینی و ذهنی روشن شد که سرمایه مادی (درآمد) بیش از دیگر متغیرها بر کیفیت زندگی عینی افراد مؤثر است. در حالی که سرمایه اجتماعی بیش از دیگر متغیرها می تواند کیفیت زندگی ذهنی افراد را بهبود دهد. البته میزان تاثیرگذاری درآمد بر کیفیت زندگی ذهنی و میزان تاثیرگذاری سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی عینی هم قابل توجه است. علاوه بر دو متغیر فوق، سرمایه انسانی (تحصیلات) نیز تاثیر مثبتی بر دو نوع کیفیت زندگی داشته است.