درخت حوزه‌های تخصصی

اکثر تحقیقات درباره تاثیر برنامه های خشونت آمیز تلویزیونی بر رفتار کودکان مبتنی بر مدل محرک (صحنه های خشونت آمیز تلویزیونی) و پاسخ (رفتار کودکان) بوده است. این تحقیقات عمدتا بر گرفته از نظریه جامعه توده وار و نظریه گلوله های جادویی بوده است. بر پایه این نظریه ها تماشای خشونت تلویزیونی توسط کودکان باعث رفتار خشونت آمیز در آنان می شود. در این تحقیق، با تاکید بر نظریه کارکردگرایی ساختی، متغیرهای دیگری از جمله پایگاه اجتماعی- اقتصادی و نحوه رفتار والدین با کودکان به منزله فرآیندهای واسط میان تماشای خشونت تلویزیونی و رفتار کودکان در ایران مورد آزمون قرار گرفته و نقش آن ها در میزان اثربخشی خشونت تلویزیونی برمیان کودکان متعلق به پایگاه های اجتماعی- اقتصادی و سبک های والدینی بررسی شده است.

"بر اساس نظریه هاى کارکردى جامعه شناسى نظم، «مطبوعات» با تصویرسازى از چهره پلیس، و عملکرد و رابطه آن با مردم مى توانند در حفظ امنیت روانى جامعه ایفاى نقش کنند. ایفاى چنین نقشى تحت تاثیر ریشه هاى شکل گیرى و تداوم حیات مطبوعات و پلیس در کشور و نیز فضاى سیاسى و اجتماعى حاکم بر جامعه قرار دارد. با تحلیل محتواى مطالب مطبوعات و تقارن دادن این تحلیل با بافت سیاسى ـ اجتماعى دوره هاى مختلف تاریخى مى توان دریافت که در هر دوره، ارائه مطبوعات از پلیس، و عملکرد و رابطه آن با مردم چگونه بوده و در مقایسه با دوره هاى دیگر چه تغییرى یافته است. در این بررسى، آن چه مطبوعات از پلیس، عملکرد و رابطه آن با مردم در پنج دوره از تاریخ معاصر ایران ارائه کرده اند، بر اساس شاخص هاى زیر تبیین و مقایسه شده است : میزان اقتدار ارائه شده از پلیس، مقدار مطالبات انعکاس یافته مردم از پلیس، نوع مطالبات مردمى درج شده، جهت گیرى پلیس در مطالب (به طرفدارى از دولتمردان یا به طرفدارى از مردم)، میزان جامعه محور یا تهدیدمحور نشان دادن رویکرد پلیس، نوع رابطه نشان داده شده از پلیس در مطالب مطبوعات هر دوره (رابطه با جامعه، رابطه با مراجعان یا متقاضیان خدمات پلیسى، رابطه با منابع اطلاعاتى یا دولتى، روابط درون سازمانى و بین انواع مختلف نقش ها)، شیوه پاسخ یا رویارویى پلیس با پدیده هاى اجتماعى (ستیز، انکار، طرد و حذف پدیده یا نقادانه، تحلیلى و اصلاحى)، و شیوه نقد پلیس در مطبوعات (مخرب، غیرمخرب). یافته هاى این تحقیق نشان مى دهند که نقش واسط مطبوعات در رابطه پلیس و مردم در ایران تحت تاثیر فضاى سیاسى ـ اجتماعى قرار دارد. قواعد کلى حاکم بر فضاى مطبوعات کشور در دوره هاى مختلف، وضعیت خود را در ضمن ارائه نوع رویکرد و میزان اقتدار پلیس نشان داده است، به گونه اى که در فرازهایى از تاریخ این کشور، شرایط و فضاى سیاسى حاکم موجب شده تا تصاویرى متفاوت از اقتدار، رویکرد و نوع رابطه پلیس و مردم در مطبوعات کشور ارائه شود. "

توانایی بالقوه رسانه ها در رهبری افکار عمومی تنها در سایه مدیریت صحیح در آنها و بر آنهاست که می تواند به صورت بالفعل درآید. بحران در صورت فقدان مدیریت صحیح می تواند آسیب های غیرقابل جبرانی پدید آورد. با توجه به این واقعیت، بررسی نقش و کارکرد رسانه ها در فرایند مدیریت بحران، بسیار حایز اهمیت است. از آنجا که درخصوص نقش رسانه ها در هنگام وقوع بحران و پس از آن بررسی های زیادی صورت گرفته است، در مقاله حاضر، با رویکردی پیشگیرانه، به بررسی نقش رسانه های جمعی در مرحله پیش از وقوع بحران پرداخته شده است. پیش بینی زود هنگام بحران، تلاش برای پیشگیری از وقوع یا کاهش آثار منفی آن و آماده سازی جامعه برای مقابله مؤثر، از مهم ترین وظایفی است که رسانه های جمعی پیش از وقوع بحران، بر عهده دارند. سازمان صداوسیما با اتخاذ رویکردی پیشگیرانه و با استفاده از مدل پروانه ای نقش رسانه ها در مدیریت بحران، می تواند از طریق رصد و پایش محیط، آموزش و هدایت افکار عمومی، اطلاع رسانی و ایجاد همبستگی ملی، به مقابله پیش گیرانه با بحران بپردازد.

در چند دهه اخیر، بروز مشکلات متعدد زیست محیطی به شکل گیری سازمان های مردم نهاد زیست محیطی و حمایت از آنها انجامیده است؛ اما زمانی به توسعه سازمان های مردم نهاد زیست محیطی می توان امیدوار بود که چالش های فراروی آنها شناسایی و سعی بر از میان برداشتن آنها شود. از این رو، هدف تحقیق پیمایشی حاضر شناسایی و تحلیل چالش های فراروی این سازمان ها بود. جامعه آماری تحقیق اعضای نُه سازمان مردم نهاد زیست محیطی استان کردستان را که از سال 1379 تأسیس شده اند، دربرمی گرفت (1187=N). حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران برابر با 231 نفر تعیین شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل یک پرسشنامه منظم حاوی سؤالات بسته بود که روایی صوری آن با نظرات متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (92/0=α) تأیید شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که نشانگرهای مورد بررسی در پنج مؤلفه چالش های مدیریتی، حمایتی، اجتماعی، ارتباطی و سازمانی قابل طبقه بندی بوده، 8/73 درصد تغییرات چالش های فراروی سازمان های مردم نهاد زیست محیطی را تبیین می نمایند.

"بر اساس بررسی های به عمل آمده، عوامل موثر بر تصادفات عبارتند از: 1) عامل انسانی حدود 70 تا 75 درصد، 2) عامل اتومبیل حدود 10 تا 15 درصد، 3) عامل جاده ای حدود 10 تا 15 درصد. در این تحقیق، رانندگی یک کنش اجتماعی تلقی شده و با استفاده از نقشه شناختی پارسنز برای آن چهار خرده سیستم در نظر گرفته شد که دارای ابعاد شخصیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است و فرضیه هایی از آن دریافت شد و سپس بر اساس این فرضیه ها تحقیق انجام گرفت. روش تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده، که اعتبار پرسشنامه از طریق آزمون آلفا کرونباخ سنجیده شد. حجم نمونه 389 نفر از رانندگان عمومی شهرستان بابل بود. یافته ها حاکی از آن است که سن، تحصیلات، خردورزی، تقدیرگرایی، نظام هنجاری، رضایت شغلی و شیوه گرفتن گواهینامه بر میزان تصادفات تاثیرگذار است. "

این مقاله در چارچوب ره یافت جامعه شناسی تاریخی و به کمک مبانی نظری جامعه شناسی شناخت مانهایم درصدد شناسایی مبانی اجتماعی و فکری و نیز تحلیل کنش سیاسی شخصیت سید حسن تقی زاده در قامت یک روشن فکر و کنشگر سیاسی دوران مشروطیت است. ویژگی هایی مانند موقعیتمندی و عدم استقلال اندیشه از بستر اجتماعی (مؤلفه های این بستر نزد مانهایم گوناگون و گسترده است)، تاریخمندی اندیشه و تا حدی توجه به ذهنیت فرد نزد جامعه شناسی مانهایم عناصر نظری مناسبی بود که در بازشناسی اندیشة سیاسی تقی زاده و شناسایی فرایند تبدیل وی به یک کنشگر فعال سیاسی به کار گرفته شد. به علاوه، در این مقاله برای شناسایی ارتباط و نوع کنش با بنیان های اجتماعی و فکری تقی زاده، از مفهوم کنش و اجزای آن استفاده شده است. براساس این به چگونگی و تا حدی به چرایی رابطه بین بنیان های اندیشه و کنش سیاسی تقی زاده پاسخ می دهد و نتیجه می گیرد که جایگاه خانوادگی، رتبه اجتماعی و محیط زندگی تقی زاده از یک سو و علوم تجربی و انسانی غربی به ویژه تکامل گرایی و نیز معرفت پیشین (آموزه های اسلامی) وی، مبانی بنیادی تجددخواهی تقی زاده را تشکیل می دهند. با این مبانی جای شگفتی نیست که تقی زاده در اندیشه و کنش سیاسی آمیخته ای از اسلام، لیبرالیسم و سوسیالیسم را به نمایش می گذارد. این تحقیق با شیوة تحلیل کیفی به روش تاریخی و به کار گیری داده های متون تاریخی با تکیه به روش اِسناد و انتساب مانهایم انجام شده است.

فضای شهری از جمله مفاهیم علمی است که در رشته های مختلف علوم اجتماعی مانند جامعه شناسی، انسان شناسی، معماری و شهر سازی دارای تعاریف و حوزه های متفاوت کاربردی است. در یک تقسیم بندی از ابعاد، معیارها و اصول فضای شهری، می توان چهار بعد عملکردی، معنایی، فرمال و اجتماعی برای آن قائل بود. اوقات فراغت نیز با توجه به ماهیت و محتوایی که دارد، یکی از مهمترین سازه های اجتماعی است که بر تمامی ابعاد حیات اجتماعی افراد تأثیر می گذارد. تأثیر این سازه اجتماعی را علاوه بر سطح خرد، می توان در سطح کلان و در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیز جستجو نمود. مقاله حاضر که نتیجه یک کار تجربی در این حوزه است، به دنبال بررسی رابطه فضای اجتماعی شهری و سبک گذران فراغت با تأکید بر فعالیت های اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز است. بدین منظور ۴۰۰ نفر از جوانان ۲۵-۱۸ ساله شهر شیراز بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع آوری اطلاعات، روش میدانی و تکنیک مورد استفاده تکنیک پیمایش با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه می باشد. نتایج نشان داد که فضای اجتماعی شهر تأثیر مثبت و معناداری بر سبک گذران فراغت جوانان دارد.

تجربه توسعه در کشورهای پیش گام نشان گر تاثیر متغیر مهمی به نام سرمایهی اجتماعی است که به تازگی وارد ادبیات علوم اجتماعی و به ویژه جامعه شناسی و اقتصاد شده و در کنار سرمایه های فیزیکی و انسانی مورد توجه جدی قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت سرمایهی اجتماعی و اثرات آن بر فعالیت های اقتصادی است. بر همین اساس، ابتدا سرمایهی اجتماعی را به طور مستقیم و با استفاده از پرسشنامه در شهرهای استان همدان اندازه گیری نموده و سپس بر اساس آن به بررسی تاثیر آن بر وضعیت کسب و کار پرداخته شده است. روش تحقیق در این مطالعه استفاده از پیمایش میدانی در نقاط شهری استان همدان بوده است. نتایج تحقیق نشان گر سطح پایین سرمایهی اجتماعی است که به نوبهی خود باعث افزایش هنجارشکنی و گسترش جرایم، تخلفات و بیاعتمادی بالا و در نتیجه افزایش هزینه های تولید و فعالیت های اقتصادی میشود. نتایج هم چنین نشان گر رابطهی منفی و کاملاً معنی دار، کاهش سرمایهی اجتماعی با رشد اقتصادی و سرمایه گذاری بخش خصوصی است. بنابراین، کاهش سرمایهی اجتماعی از طریق افزایش هزینه های تولید و توزیع دارای تاثیر منفی بر عملکرد بنگاه های اقتصادی می باشد.

اهمیت رسانه در حکمرانی جدید در قالب مباحثی چون «حکمرانی خوب» همواره مورد تأکید کارشناسان مدیریت دولتی و مدیریت رسانه بوده است. از سوی دیگر، محققان علوم سیاسی و مطالعات بین الملل نیز در قالب موضوعاتی چون دیپلماسی رسانه، پروپاگاندا، و جنگ نرم به نقش رسانه در شکل دهی قدرت نرم ملل و مکاتب اشاره کرده اند. با این حال، بررسی موضوع از یک سو از نبود تبیین جامع نگر و عملیاتی از نقش رسانه در مدیریت هوشمندانة امور داخلی کشورها و از سوی دیگر از تعاملات و روابط بین الملل آن حکایت دارد. این موضوع در عصر جهانی شدن و در کشوری چون ایران، که چندین دهه با هجمة نرم و سخت عوامل داخلی و خارجی مواجه بوده است، بیش از پیش اهمیت می یابد. این پژوهش با مرور قاعده مند مبحث رسانه، فرهنگ، حکمرانی، و قدرت نرم آغاز شده است. در ادامه، پس از بررسی الزامات و کارکردهای رسانه در فضای جنگ نرم، موارد استنتاجی در قالب الگویی عملیاتی از سیاست گذاری رسانه عرضه شده و در پایان نیز یافته ها و الزامات اجرایی و کاربردی جمع بندی شده است. به نظر می رسد رسانه ای با دغدغه های اخلاق مدارانه و ملی گرایانه در عصر جهانی شدن برای نیل به تعالی می بایست حائز چهار کارکرد جذب، تدافع، تهاجم، و تدبیر باشد. در تعریف این مقاله، رسانة متعالی رسانه ای است که هم در بعد داخلی و هم در بعد سیاست خارجی، در تدبیر و توسعة امور، در کنار مردم و حاکمیت و مبتنی بر فرهنگ ها و ارزش های پایة جامعه باشد. نتایج این پژوهش می تواند چهارچوبی برای مطالعات و سیاست گذاری های جامع نگر در عرصة پدافند نرم و در نتیجه زمینه ساز تثبیت و توسعه قدرت هوشمند فرهنگ یا ایدئولوژی مورد نظر باشد.

امروزه ارتباطات و تبلیغات مهم ترین بستر انتقال و ترویج فکر، فرهنگ، ارزش ها و هرگونه پیام به دیگران است و همة مذاهب، مکاتب و ملل از رهگذر رسانه های گوناگون، سعی در تبلیغ همه جانبه مرام خویش دارند. در روزگار کنونی تقابل نظام سلطه جهانی با فرهنگ حق محور و توحیدی اسلام بیش از هر زمان تبلور یافته و صف مؤمنان و مستکبران را به روشنی جدا ساخته است. آیات حیات-بخش قرآن به عنوان تکیه گاه جبهة توحیدی، مشحون از روش ها و تجربه های دعوت و ترویج انبیا و اولیاست و آبشخور جبهة استکباری، کیدها و مکرهای شیطانی است. در مقال، حاضر، با تکیه بر روش استناد به متون و دیدگاه ها، ضمن مرور و مقایسة روش های تبلیغی دو جبهه روشن می شود که مهم ترین ویژگی روش های تبلیغ قرآنی در مقام اجرا، پایبندی به ارزش ها و حقایق و جامع نگری و توجه به همة ابعاد حیات انسانی و پیشتازی اسوه ها در عمل و در عرصة دستاوردها، تأثیر پایدار و شورآفرینی و ایمان زایی است، در حالی که روش های تبلیغ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، در جهان امروز به خاطر عدم پایبندی به حق و حقیقت، عدم انطباق قول و فعل، معنویت گریزی و استفاده از وسایل مشروع و نامشروع ـ علی رغم توانایی ایجاد هیجان ها و انگیزش های زودگذر وجریان سازی مقطعی ـ قادر به تأثیرگذاری درازمدت و ایمان آفرینی و ایجاد امید پایدار به سعادت و فلاح در انسان ها نیستند.