درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۶۱ تا ۶۸۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۶۶۱.

بررسی جایگاه دین در اندیشه سیاسی شاهنامه فردوسی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مسکویه دانشگاه آزاد ری بهار ۱۳۸۶ شماره ۶

کلید واژه ها: فره ایزدی شاهنامه فردوسی اَشَه پادشاهی آرمانی داد خششره وئیریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴۹ تعداد دانلود : ۲۱۶۶
در این مقاله جایگاه دین در اندیشه سیاسی شاهنامه مورد بررسی قـرارگرفته و بدین منظور به مطالعه تطبیقی میان شاهنامه و ترجمه برخی آثار سیاسی برجای مانده از دوره باستانی ایران پرداخته شده است. سپس تداوم این موضوع در بـرخی از رساله هـای سیاسی مهم دوره اسلامی مـورد پژوهش قـرارگرفته و نتیجه گرفته شده که اندیشه سیاسی شاهنامه مبتنی بر نظریه پادشاهی آرمانی و برگرفته از فلسفه دین زرتشت بوده و لذا بنابر مبانی نظـریه پادشاهی آرمانی، توامان بودن دین وسیاست اجتناب ناپذیر می باشد. به همین دلیل، برخورد حکومت با بدعت هـای دینی ضرورت می یابد، زیرا هـرآنچه سبب سستی ارکان دین شود، خود به خود مبانی عقیدتی (ایدئولوژیکی) حکومت را سست میکند، و بدین ترتیب بقای، حکومت را به خطرخواهد افکند.
۶۶۲.

مبانی نظری صدور انقلاب از منظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمى پژوهشى متین ۱۳۸۶ شماره ۳۶

کلید واژه ها: همگرایی امام خمینی انقلاب اسلامی تکلیف گرایی صدور انقلاب فراملی رسالت جهانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی امام خمینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی
تعداد بازدید : ۴۶۴۹ تعداد دانلود : ۱۷۴۴
ماهیت اعتقادی و مردمی انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن، ا ز سویی باعث شد تا دشمنی قدرتهای حاکم جهانی برانگیخته شود و از سوی دیگر، ایران اسلامی را به کانون الهام بخش و بیداری ملتها به ویژه مسلمانها تبدیل کرد. بر این اساس رهبری انقلاب اسلامی، از آغازین روزهای پیروزی انقلاب برای انتقال آموزه ها و تجربیات خویش به دیگر جوامع احساس وظیفه کرده و با طرح اندیشه صدور انقلاب در صدد پاسخگویی به این نیاز دو سویه انقلاب و طرفداران فراملی آن برآمده است. واقعیت این است که اندیشه «صدور انقلاب» که می بایست به یک سیاست ضابطه مند تبدیل شود با نگرشهای گوناگونی مواجه بود، ولی امام خمینی به عنوان واضع مکتب انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در مواضع خویش ضمن اعلام قطعی صدور انقلاب، ابعاد آن را نیز ترسیم کرد. در این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به تبیین چرایی، اهمیت و ضرورت صدور انقلاب از منظر امام خمینی پرداخته خواهد شد. در اندیشه امام خمینی ضمن اینکه صدور انقلاب به دلیل ماهیت و ویژگیهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی به عنوان وظیفه و تکلیف مطرح بوده و بر مبانی اعتقادی مبتنی است، از لحاظ واقعیتهای منطقه ای و بین المللی نیز اجتناب ناپذیر است. از طرفی، از دیدگاه امام خمینی در صدور انقلاب می بایست ملتها را هدف دانست و به ابعاد جامع صدور انقلاب توجه کرد تا اهداف و منافع جمهوری اسلامی ایران در محیط فراملی برآورده شود.
۶۶۳.

جستارى برچگونگى انحطاط هخامنشیان و برآمدن مقدونیان

نویسنده:
منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۴ شماره ۳

کلید واژه ها: یونانیان شاهنشاهى هخامنشى یونانیان آسیاى صغیر جنگ‏هاى پلوپرنزى پارسیان و اسکندر مقدونى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴۸
واقعه بزرگ و سرنوشت ساز سقوط شاهنشاهى هخامنشى و حضور مقدونیان در ایران یکى از حوادث بسیار مهم تاریخى در زمینه نقد و بررسى علل خارجى شکست هخامنشیان از مقدونیان و در فرآیند روابط پارسیان و یونانیان است که درباره آن، بسیارى از مورخان اظهار نظرهاى متفاوتى را بیان نموده‏اند. بى‏گمان، شکست هخامنشیان و پیروزى مقدونیان، واقعیتى مسلم و انکارناپذیر است که در قرون گذشته رخ داده و مورخان، هم‏زمان و مورخان پس از وقوع حادثه و هم‏چنین مورخان اخیر به آن نگاه‏هاى خود را افکنده و نتایج خاص خود را برگرفته‏اند. حال باید دید که مورخان نزدیک به حادثه تا چه حد به واقعیت نزدیک شده، و مورخان اخیر با مقایسه نظریه‏هاى مورخان قدیم ـ که دیدگاه‏ها و نظریه‏هاى خود را با هم مقایسه نمى‏نمودند ـ به چه نتایج تازه‏ترى رسیده‏اند؟ و اصولاً آیا مى‏توان به اظهار نظرهاى جدیدى جدا از آن‏چه در گذشته گفته یا نوشته شده‏است رسید؟ بى‏شک اگر چنین امرى پدید آید در تاریخ‏نویسى روابط ایرانیان و یونانیان تغییرات تازه‏اى به وجود خواهد آمد و به طور مسلم، سرنوشت تاریخى دو ملت را که در تمامى دوران سلطنت هخامنشیان و حدود دویست سال پس از آنان (دوران مقدونیان) با یکدیگر درگیر بودند بهتر مى‏توان دریافت و نتایج صحیح‏ترى را به‏دست آورد.
۶۶۴.

نقد و بررسى کتاب تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق

نویسنده:
منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۵ شماره ۷

کلید واژه ها: قانون انتخابات استبداد مجلس مشروطه استعمار استعمار غرب آزادى برابرى بورژوازى و تشیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴۰
کتاب تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق بر آن است تا مواضع و عملکرد علماى مشروطه‏خواه را در نهضت مشروطیت ایران بر اساس فعالیت‏هاى مشروطه‏خواهى و نوشته‏هاى سیاسى میرزا محمدحسین نائینى بررسى کند. دکتر عبدالهادى حائرى پس از ذکر مباحث مقدماتى در فصل‏هاى اول و دوم، زندگى سیاسى مرحوم نائینى را در فصل سوم به سه مرحله مشروطه‏خواهى، مبارزه با استعمار انگلیس در عراق و همکارى با صاحبان قدرت تقسیم مى‏کند، آن‏گاه در فصل‏هاى چهارم، پنجم و ششم کتاب به بحث درباره رساله سیاسى نائینى با عنوان تنبیه‏الأمّه و تنزیه‏الملّه مى‏پردازد. از نظر حائرى، این رساله تا حدودى تحت‏تأثیر اندیشه‏هاى اندیشمندان سده 18 فرانسه، به ویژه مونتسکیو مى‏باشد. نویسنده، در جمع‏بندى مباحث خود، نائینى را مجتهدى شیعه و واقع‏بین و واقع‏گرا معرفى مى‏کند که «سرنگونى استبداد را امرى اجتناب‏ناپذیر مى‏دید»، اما از سوى دیگر «معناى واقعى و هدف بنیادى مشروطه‏گرى را از نظر دور داشت». برخى نقدهاى کلى وارده بر کتاب عبارت‏اند از: عدم اصالت و اعتبار برخى منابع و مآخذ، تحلیل نادرست درباره ماهیت نهضت مشروطه، خدشه‏دار بودن مستندات و دلایل درباره مرحله سوم زندگى نائینى و ریشه‏هاى فکرى رساله تنبیه‏الامه.
۶۶۵.

موانع اصلاحات نظامی در عهد ناصری

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۵۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴۰
نیاز به برنامه های اصلاحی در ایران از عرصه نظامی و احساس ضعف در توانمندیهای مورد نیاز آن، نمایان گردید و نخبگان کشور را متوجه آسیبها و چالشهای ناشی از عقب ماندگی ایران و قدرتمندی بیگانگان ــ خصوصاً در عرصه نظامی ــ کرد. اقدامات اصلاحی در زمینه سامان دهی قوای نظامی با موانع متعددی روبرو شد که مهم ترین آنها، فقدان ظرفیت حکومت برای اصلاح و ارتقای قابلیتهای کشور در قلمروهای مختلف و از جمله کسب توان دفاعی بود. تصمیمات اصلاحی عمدتاً مبتنی بر درکی سطحی و ظاهربینانه از تحولات پیرامونی بودند. نویسنده در این مقاله، موانع اصلاحات نظامی را در دوره ناصرالدین شاه قاجار بررسی کرده است.
۶۶۶.

تاریخ نگاری به سبک پهلوی

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۵ و ۷۶
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳۳
هرچند که نباید از شاهان و فرمانروایان توقع نگارش آثار ارزشمند علمی، تاریخی و ادبی را داشت، در دوره معاصر نوشتن کتاب از سوی سردمداران حکومت ها برای کسب موقعیت علمی و فرهنگی رایج شده است. بعضی از این آثار نیز به دوره های کناره گیری یا عزل این فرمانروایان مربوط است که معمولاً در پی موجه سازی یا پرده پوشی اقدامات یا قهرمان سازی از خود هستند، ولی شاه مخلوع ایران در کتابی که با عنوان «پاسخ به تاریخ»، پس از فرار از ایران، نوشت نه تنها در پی موجه سازی و پرده پوشی و تقدیر از خویشتن بوده، بلکه از ایدئولوژی سلطنت و اساس نظام سیاسی نامشروع و مستبدانه ای دفاع کرده است که پدرش با حمایت همه جانبه بیگانگان به وجود آورده بود. بعضی از اشتباهات تاریخی این کتاب به قدری سخیف و کوته بینانه است که آن را در مرتبه بسیار پایینی از آثار تاریخی قرار می دهد. در این شماره و شماره آتی از مجله، نقدها و تاملات یکی از محققان ارجمند بر این کتاب را ملاحظه خواهید کرد و با نکته هایی دراین باره آشنا خواهید شد.
۶۶۸.

بررسی جغرافیایی طبیعی و انسانی شهر یاسوج

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۱ 41-59

کلید واژه ها: یاسوج کهگیلویه وبویراحمد جغرافیای طبیعی جغرافیای انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲۵ تعداد دانلود : ۳۷۴
یاسوج یکی از شهرهای جنوبی ایران و مرکز استان کهگیلویه وبویراحمداست. این شهر همچنین مرکز شهرستان بویراحمد است، که در شمال شرقی استان واقع شده است. شهر یاسوج از شمال به شهرستان دنا (کهگیلویه و بویراحمد)، از جنوب به نورآباد ممسنی (فارس)، از شرق به سمیرم (اصفهان) و اقلید (فارس) و از غرب به شهرستان کهگیلویه ختم می شود. شهر یاسوج در ارتفاع 1870 متری از سطح دریاواقع شده است. یاسوج دارای ویژگی های جغرافیایی و انسانی حائز اهمیتی است که در منطقه پیرامونی خود جایگاه مهمی دارد. در بعد ویژگی های طبیعی مؤلفه هایی همچون بارش، دما، باد، آب و توپوگرافی و در بعد ویژگی های انسانی جمعیت، گروه های سنی، میزان بیکاری، نرخ اشتغال، میزان جمعیت فعال، مسئله مهاجرت قابل توجه است. در این پژوهش با بررسی منابع مطالعاتی و تحفیفاتی و همچنین آمارنامه های مختلف ویژگی های انسانی و جغرافیایی شهر یاسوج مورد واکاوی قرار می گیرد.
۶۷۰.

سیمای خانوادگی جرج بوش

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۱
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲۰
در پیش شماره ماهنامه زمانه (ایران معاصر)، نویسنده به بررسی پیشینه خاندان جرج بوش دوم، رئیس جمهور آمریکا پرداختند در آن مقاله به چگونگی رشد و قدرت گرفتن خاندان بوش توسط خاندان «هریمن» و فعالیت آنان در قاچاق تریاک پرداخته شد و در پی آن پیوند خاندان بوش با فرقه شبه ماسونی «جمجمه و استخوان» مورد تحلیل قرار گرفت در این شماره ماهنامه آقای شهبازی به زوایای دیگری از پیوند خانواده بوش با کانون های قدرت صهیونیستی و تعاملات آنان در صادرات اسلحه پرداخته اند.
۶۷۱.

نقد و بررسی کتاب: تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم هجری؛ مؤلف : ذبیح اله صفا

سایر:
منبع: نقدنامه تاریخ، باستان شناسی و هنر
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان تمدن های کهن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول اصول فقه مباحث عقلی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی روش شناسی علوم انسانی و طبیعی معرفت شناسی علم،تعریف علم، تاریخ علم، مرزگذاری علم با غیر علم علم سنجی و تعامل علم و جامعه
  4. حوزه‌های تخصصی تاریخ نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : ۴۶۱۹ تعداد دانلود : ۱۹۶۵
۶۷۲.

نگاهی به وزارت شیخ علی خان زنگنه در عصر صفوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مسکویه دانشگاه آزاد ری تابستان و پاییز ۱۳۸۶ شماره ۷

کلید واژه ها: ایران صفوی شیخ علی خان زنگنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۳۴
شیخ علیخان زنگنه، وزیر شاه سلیمان صفوی، که باید او را امیرکبیر عصر صفوی دانست، چندین بار به فکر اصلاح و ممیزی تیول ها افتاد، ولی موفق نشد؛ به قول شاردن، «همه خان های بزرگ به خاطر منافع خود، در پنهانی، با این کار مخالفت می ورزیدند؛ زیرا همگی از این املاک در تیول خود داشتند و در این میان برخی بر اثر تجدید نظر، عوایدشان به ربع و حتی کمتر از آن کاهش یافت، به نظر میرسد مثل معروف شاه می بخشد، شیخ علیخان نمیبخشد، از این زمان پدید آمده باشد. شیخ علیخان زنگنه (درگذشت 1100ه.ق) از امرا و رجال عهد صفویه و وزیر معروف شاه سلیمان اول صفوی، پدرش، علیبیگ زنگنه، از جانب شاه منصب میرآخوری داشت. شیخ علیخان، بعد از پدر، منصب میرآخوری یافت و چون شاه سلیمان را از شر وزیری که در آغاز جلوسش بدو اعتنا نمیکرد خلاص نمود، منصب وزارت و عنوان اعتمادالدوله یافت (1079 هـ ق). گویند وی کارهای مملکت را منظم نمود و در تعظیم علما و فقرا میکوشید و شب ها در لباس مبدل در محلات شهر گردش میکرد. برخی، آغاز وزارت او را در سال 1086 هـ ق نوشته اند. در دوره وزارت شیخ علیخان ضعف ها و کاستیها نه تنها جبران، بلکه در بسیاری موارد اوضاع حتی (به ویژه به لحاظ کمی) بهتر از زمان عباس اول شد. لذا، اگر هم سقوط صفویه بسته به جریان زوال گونه ای در دوره پس از عباس اول بوده باشد، در دوره بیست ساله وزارت شیخ علیخان این گونه نبوده است. این تحقیق بر آن است تا اوضاع ایران را در طی بیست سال وزارت شیخ علی خان روشن کند
۶۷۴.

شواهد باستان شناختی جدید از حضور تاریخی اقوام سکایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلید واژه ها: شمال غرب ایران آسیای غربی سکاها گورستان خرم آباد تدفین سکایی تدفین اسب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰۳ تعداد دانلود : ۱۰۹۵
سکاها به عنوان یکی از مهم ترین اقوام، در هزاره اول قبل از میلاد، در مطالعات تاریخی و باستان شناسی ایران اهمیت بسزایی دارند. این قوم در برهه ای از تاریخ ایران، یعنی دوره مادها، وارد ایران شدند و برای مدتی کوتاه، قسمت هایی از شمال غرب ایران را تحت تسلط خود درآوردند. مطالعات میدانی باستان شناختی، در مطالعات سکا شناسی دنیا، نقش مهمی ایفا می کنند. چندی پیش یکی از اولین مدارک متقن از حضور تاریخی اقوام سکایی در ایران، از یک حفاری علمی در گورستان خرم آباد مشگین شهر، در استان اردبیل به دست آمده است. این مقاله به بررسی نتایج و کشف های این حفاری پرداخته است؛ سپس به واسطه آن ها حضور سکاها را در ایران، با در نظر گرفتن منابع تاریخی، تبیین کرده است. این کشف ها مربوط به آیین تدفین سکایی و اهمیت تدفین اسب، به همراه اشیای منحصر به فرد نوع سکایی، به عنوان هدایا برای بزرگزاده سکایی هستند. این کشف ها نشان می دهند که گفته های هرودوت درباره آیین تدفین باشکوه سکایی، در ایران نیز رایج بوده است؛ همچنین، سلطه سکاها را بر غرب آسیا که برخی از پژوهشگران در نوشته های خود، با شک و تردید بدان نگریسته اند، اثبات می کند؛ پس می توان نتایج این کشف ها را با نتایج سایر کشف های مراسم تدفین سکایی، در نقاط مختلف دنیا مقایسه کرد.
۶۷۵.

روابط خارجی ایران و عثمانی در دورة زندیه (قرن هیجدهم میلادی)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال اول بهار ۱۳۹۳ شماره ۳

کلید واژه ها: تجارت ایلات و عشایر عثمانی عتبات وکیل الرعایا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۹۷
با تشکیل حکومت زندیه در سال 1170ه /1757م توسط کریم خان زند با لقب وکیل الرعایا و سقوط سلسله افشاریه، شخص کریم خان تلاش های فراوانی را برای یکپارچه سازی حکومتش در ایران و سامان دادن به اوضاع داخلی آن زمان ایران (که هنوز اثرات سقوط حکومت صفویه و فجایع افغان ها در اذهان مردم باقی بود.) آغاز کرد. و لیکن بعلت ماهیت ایلیاتی حکومت های افشاریه و زندیه، هرگز اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران به ثبات زمان صفویان نرسید. در حیطة سیاست خارجی نیز عملکرد خاندان زندیه تا حد بسیار ضعیف و به دور از تحولات جهانی و پیشرفت های شکل گرفته در اروپا بود. در مبحث روابط ایران و عثمانی دورة زندیه نیز به مانند گذشته اختلافات مذهبی تشیع و تسنن و مسئله زیارت عتبات و اماکن مقدسه شیعه و مشکلات ایلات و عشایر مرزنشین بوده است. علاوه بر این رقابت تجاری دو کشور و حضور استعمارگران بویژه انگلیس در تشدید این اختلافات تأثیر فراوان داشته است، رقابت تجارت دریایی بنادر ایرانی مانند بندر بوشهر در برابر بندر بصره در خاک عثمانی موجب شد که کریم خان در سال 1189ه /1776م به برادر خود صادق خان دستور دهد تا به بصره حمله نماید که این موجب تنش بیشتر در روابط دو کشور گردید. در کل روابط دو کشور ایران و عثمانی در دورة زندیه با حالتی خصمانه و رقابت آمیز همراه بوده است. در این پژوهش تلاش می گردد تا به سئوالات زیر پاسخ داده شود. 1- عوامل موثر در شکل گیری روابط خارجی ایران و عثمانی در دوره زندیه چه بوده است؟ 2- تجارت دریایی در بندر بوشهر و بصره تا چه میزان در روابط ایران و عثمانی تاثیر گذار بوده است؟
۶۷۷.

کعبه زرتشت و اهمیت تاریخی کتیبه شاپور اول ساسانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سوم تابستان ۱۳۸۷ شماره ۱۱

کلید واژه ها: کرتیر ساسانیان روم شاپور اول کعبه زرتشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸۳ تعداد دانلود : ۱۸۱۸
از جمله بناهای مهم نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید که از نظر مذهبی و تاریخی دارای اهمیت بسیار است کعبهی زرتشت میباشد. بنای کعبه زرتشت اگر چه مربوط به عصر هخامنشی است ولی کتیبه های شاپور اول و کرتیر بر دیواره این بنا سبب اهمیت بیشتر آن برای شناخت تحولات عصر ساسانی شده است. اهمیت کتیبه تاریخی شاپور اول که به سه زبان پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، و یونانی نگاشته شده اطلاعات گران قدری را مربوط به عصر ساسانی در اختیار ما میگذارد. این کتیبه کامل ترین اطلاعات را در مقایسه با دیگر آثار به جای مانده از عصر ساسانی درخصوص قلمرو ایران، شرح جنگهای ایران با روم، القاب و مناصب بزرگان دربار ساسانی را در اختیار ما قرار میدهد.
۶۷۹.

بررسی و تحلیل پیامدهای عهدنامه گلستان

نویسنده:
منبع: پارسه پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۳

کلید واژه ها: ایران روسیه استعمار عهدنامه گلستان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روابط خارجی
تعداد بازدید : ۴۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۳۴۹
عهدنامه گلستان به دنبال جنگ های اول ایران و روس که چیزی حدود ده سال بطول انجامید از طرف روسیه تزاری بر ایران تحمیل شد. عهدنامه مزبور در تاریخ معاصر ایران نخستین عهدنامه یکجانبه ای بود که ایران به عنوان طرف مغلوب، آن را از سوی یک کشور استعماری پذیرفت. از این رو عهدنامه گلستان را می توان آغازگر فصل جدیدی از حیات سیاسی ایران به حساب آورد که در این دوره دول استعمارگر اروپایی، خصوصاً روسیه و انگلیس رقابت نفس گیری را برای سلطه بر ایران آغاز نمودند. این امر پیامدهای سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی مصیبت باری را برای ایران به دنبال داشت. در این پژوهش سعی می شود با روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای بطور مختصر برخی از پیامدهای این عهدنامه مورد بررسی و تحلیل قرارگیرد.
۶۸۰.

منصب کدخدا در جامعه ی روستایی دوره ی قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۲ (پیاپی ۱۱۲)

کلید واژه ها: روستا قاجاریه زارع مالک کدخدا مناصب اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار شخصیتها
تعداد بازدید : ۴۵۷۱ تعداد دانلود : ۱۶۹۱
در طول تاریخ ایران، کدخدا یان به عنوان رؤسای روستاها ، نقش بسیار مهمی در ساختار اداری و تأمین امنیت روستاها ایفا کردند. این موقعیت و عملکرد در دوره ی قاجاریه نیز تداوم و تکامل یافت و به موجب «قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام» مصوب 14 ذی القعده ی 1325، اداره ی امور روستاها رسماً بر عهده ی کدخدایان گذاشته شد ؛ اما در سال 1354 ه.ش، کدخدا از سیستم اداری ایران حذف و مناصب دیگری همچون «دهبان» و «انجمن ده» جایگزین آن شدند. در این پژوهش ضمن بررسی موقعیت و جایگاه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کدخدا و عملکرد اداری- سیاسی او در جامعه ی روستایی دوره ی قاجار و تداوم و تحول ساختار و عملکرد کدخدا در طول این دوره، به این سؤال پاسخ می دهیم که جنبه های مثبت و منفی نقش کدخدا برای دولت، مالک و روستاییان چه بوده است. در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی تاریخی مبتنی بر اسناد و داده های موجود در منابع استفاده می کنیم. نتیجه ی این تحقیق نشان می دهد که در جامعه ی روستایی عهد قاجار، کدخدا به عنوان رئیس ده، بالاترین مقام اجرایی حاضر در روستا بود و ارتباط مقامات دولتی و مالکان غایب با روستاییان و بالعکس بیشتر به واسطه ی او انجام می شد. کدخدا با توجه به شرایط زمانه، میزان قدرت و نفوذ مالک و مقامات بالادستی دیگر، مطیع یا سرکش بودن افراد زیردست، میزان نفوذ و اعتبار در بین مردم و ویژگی های اخلاقی و شخصیتی خود، گاه به عنوان نماینده ای چاپلوس برای حکومت ظاهر می شد و با گرفتن مالیات های گوناگون از رعایا، باعث بدبختی آن ها می شد و گاه به صورت زبان گویای افراد زیردست خویش دربرابر ظلم و ستم مقامات دولتی دیگر درمی آمد و با رسیدگی به مشکلات مردم، برای رفاه و آسایش آنان اقدام می کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان