گسترش دین زرتشت در جزیره العرب و روابط پیامبر(ص) با زرتشتیان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آموزه های زرتشت، پس از نهادینه شدن در میان ایرانیان، رسماً مورد حمایت دولت ساسانی قرار گرفت. از آن جا که آیین زرتشت، دینی تبشیری بود، به زودی در سراسر قلمرو ساسانیان و تا حدودی سرزمین های هم جوار، از جمله جزیر ه العرب، به ویژه یمن و بحرین رواج یافت. ایرانیان زرتشتی از عصر ساسانی در نواحی جنوب و شرق جزیر ه العرب ساکن شده بودند. استقرار پیروان دین زرتشت و همسایگی با قبایل عرب، زمینه گسترش این دین در بین آنان را فراهم ساخت و بخشی از بزرگان قبایل و اتباعشان به دین زرتشت گرایش یافتند. بر پایه مدارک کنونی، مناسبات تجاری و بازرگانی در فرایند گسترش دین زرتشت، نقشی مؤثر داشته است. نواحی شرقی جزیر ه العرب به دلیل شورش های قبایل آن، همواره تحت نظارت و کنترل حکومت ساسانی بود و مرزبانانی بر آن گماشته می شد. همین امر، اعراب آن نواحی را به مرور تحت تأثیر دین زرتشت قرار داد. نوشتار پیش رو درصدد پاسخ گویی به دو پرسش ساماندهی شده است: 1. گسترش دین زرتشت در نواحی جنوبی و شرقی جزیر ه العرب چگونه صورت گرفته است ؟ 2. مناسبات پیامبر 6 با زرتشتیان جزیر ه العرب چگونه بوده است؟ این پژوهش با رویکرد تبیینی تفسیری و با اتکا و استفاده از منابع تاریخی به بررسی موضوع یادشده پرداخته و نتیجه می گیرد که گسترش دین زرتشت در نواحی جنوبی با سلطه نظامی و لشکرکشی آغاز شد و در نواحی شرقی، به دلیل هم جواری و تحت تأثیر مناسبات تجاری و بازرگانی و همچنین به سبب گماردن مرزبانان از طرف دولت ساسانی این امر محقق گردید. مناسبات و تعاملات پیامبر 6 با زرتشتیان با نامه نگاری آغاز شد و بدون برخورد نظامی ادامه یافت. در منابع تاریخی، اجبار به تغییر یا ترک دین زرتشت در این تعاملات دیده نمی شود و تنها پرداخت جزیه، شرط ماندگاری در سایه دولت اسلامی بوده است.