درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهش، با هدف «ساخت پرسش نامه قدردانی مبتنی بر آموزه های اسلامی» صورت گرفته است. بدین منظور، از دو روش توصیفی و پیمایشی استفاده شده است. در روش توصیفی، آموزه های اسلامی در ارتباط با شکر و قدردانی جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت و پس از استخراج مؤلفه های شناختی، رفتاری و عاطفی، قدردانی در دو حیطه قدردانی از خالق و مخلوق، پرسش نامه اولیه تدوین گردید. در روش پیمایشی نیز ارزیابی روایی و اعتبار مقیاس در نمونه 104 نفری از جامعه آماری دانش پژوهان مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی€ مورد بررسی قرار گرفت. برای به دست آوردن روایی همگرا و ملاکی، به ترتیب از مقیاس رضایت از زندگی و پرسش نامه قدردانی استفاده شده است. میانگین نمرات کارشناسان، برای بررسی روایی محتوایی، 87/0 و ضریب تطابق کندال 159/0 به دست آمد. برای به دست آوردن روایی سازه، همبستگی خرده مقیاس ها با یکدیگر و با نمره کل مقیاس، همبستگی مؤلفه های هر خرده مقیاس با نمره کل و همچنین همبستگی هر گویه با نمره کل محاسبه گردید و نتایج حاکی از روایی مطلوب بود. در بررسی اعتبار مقیاس نیز ضریب آلفای کرونباخ 9/0 و نتایج دونیمه سازی اسپیرمن 81/0 و دو نیمه سازی گاتمن 78/0 به دست آمده است.

این پژوهش با هدف بررسی ساختار عاملی و هنجاریابی نسخه فارسی مقیاس اضطراب کودکان ورن و بنسون انجام شد.416 نفر (210 پسر و 206 دختر) از دانش آموزان مقطع سوم تا پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 91-1390 به روش خوشه ای چندمرحله ای تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت کنندگان نسخه فارسی مقیاس اضطراب کودکان ورن و بنسون را پر کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و آزمون تی مستقل استفاده شد.ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 85/0 بدست آمد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی (تحلیل مولفه های اصلی) سه عامل افکار مزاحم، انجام رفتارهای نامرتبط با تکلیف و تمرکز بر واکنش های خودکار را نشان داد. همچنین تحلیل عاملی تاییدی نشان دهنده برازش مدل سه عاملی در نمونه ایرانی بود.با توجه به ساختار عاملی مطلوب این مقیاس می توان از آن برای ارزیابی اضطراب امتحان دانش آموزان پایه های سوم، چهارم و پنجم ابتدایی استفاده کرد.

زمینه: ساخت ابزاری پایا و روا در زمینة سنجش صبر ضروری است. هدف: هدف از پژوهش حاضر ساخت مقیاس صبر و بررسی ویژگی های روانسنجی آن در دانشجویان بود. روش: مقیاس صبر دارای 25 گویه است که این گویه ها با استناد به مولفه های قرآنی صبر طراحی شده اند. به منظور بررسی خصوصیات روانسنجی این مقیاس، تعداد 516 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز به وسیلة نمونه گیری تصادفی خوشه ای به روش تناسب احتمالی با اندازه، انتخاب و با تکمیل مقیاس صبر در این پژوهش شرکت کردند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی همراه با چرخش واریماکس نشان دهندة وجود 5 مولفة صبر بود که به ترتیب متعالی شدن، شکیبایی، رضایت، استقامت و درنگ نامگذاری شدند. این 5 مولفه 52 درصد از واریانس کل نمونه را توضیح دادند. به منظور سنجش پایایی مقیاس صبر از روش محاسبة ضرایب آلفای کرونباخ و همسانی درونی استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس ها از 60/. تا 84/. محاسبه شد و ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس نیز 86/. محاسبه شد. بحث و نتیجه گیری: به طور کلی، یافته های پژوهش حاضر نشان داد که مقیاس صبر از روایی و پایایی مناسبی برخوردار می باشد.

اهداف: درس علوم تجربی می تواند نقش چشمگیری در ارتقای مهارت های تفکر و حل مساله در دانش آموزان داشته باشد. بنابراین وجود معلمانی که از احساس خودکارآمدی بالایی در زمینه تدریس درس علوم به شیوه نوین برخوردار باشند، بسیار حایز اهمیت است. هدف این پژوهش، اعتباریابی پرسش نامه باورهای خودکارآمدی معلمان در تدریس علوم به عنوان یک درس پژوهش محور بود. ابزار و روش ها: این پژوهش توصیفی- پیمایشی مقطعی در سال 1393 انجام شد. 303 نفر از معلمان دوره ابتدایی شهر سنندج به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه خودکارآمدی تدریس علوم به عنوان یک درس پژوهش محور (دیرا- اسمولک) بود. به منظور بررسی روایی سازه پرسش نامه از آزمون تحلیل عاملی تاییدی، برای بررسی همسانی درونی آن از ضریب آلفای کرونباخ و روش دونیمه کردن با استفاده از ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و برای بررسی میزان خودکارآمدی معلمان در تدریس علوم به عنوان یک درس پژوهش محور، از آزمون T تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها: ساختار عاملی پرسش نامه، مشتمل بر 34 گویه و پنج بُعد خودکارآمدی در درگیرساختن فراگیران با مسایل علمی، خودکارآمدی در اهمیت دادن به شواهد علمی، خودکارآمدی در فرمول بندی توضیحات، خودکارآمدی در پیونددادن توضیحات با دانش علمی و خودکارآمدی در گفت وگو و تعدیل توضیحات، تایید شد. همسانی درونی پرسش نامه نیز در مجموع و بر حسب ابعاد پنج گانه، مورد تایید بود. همچنین میزان باورهای خودکارآمدی معلمان در تدریس علوم به عنوان یک درس پژوهش محور، در سطح متوسط بود. نتیجه گیری: پرسش نامه خودکارآمدی تدریس علوم به عنوان یک درس پژوهش محور در ایران قابل استفاده است.

ابزارهای متعددی برای سنجش جوانب مختلف خانواده طراحی شده که هرکدام از این ابزارها ابعاد متفاوتی را مورد بررسی قرار می دهد. از آنجایی که ابزار واحدی برای سنجش تمام ابعاد خانواده وجود ندارد، از این رو بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه های خانواده، به منظور استفاده در پژوهش ها، نقش مهمی در پژوهش های با محوریت خانواده ایفا می کند. جامعه آماری این پژوهش، شامل دانش آموزان دبیرستانی پایه های سوم و پیش دانشگاهی شهر شیراز و نمونه مورد مطالعه شامل340 دانش آموز دبیرستانی (170دختر و 170پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه، نسخه فارسی پرسشنامه پیوند والدینی پارکر (PBI) بوده است. در این پژوهش ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه پیوند والدینی پارکر به وسیله تحلیل عامل تاییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی از وضعیت محتوایی چهار عاملی حمایت کرده و پس از انجام اعتبار همگرا، بررسی ها نشان می دهد که پرسشنامه پیوند والدینی پایایی و اعتبار مطلوبی برای انجام پژوهش های روانشناختی را داراست و از آن می توان در پژوهش ها، خانواده درمانی و بهبود روابط خانواده استفاده نمود.

زمینه: تحقیقات نشان داده است که علاوه بر هوش، متغیرهای دیگری نیز مانند باورهای دانش آموزان در مورد ریاضی بر نحوهً عملکرد و پیشرفت تحصیلی آنان موثر است. بنابراین، بررسی خصوصیات روان سنجی ابزارهای پر کاربرد از جمله مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی، حائز اهمیت است. هدف: هدف این پژوهش بررسی کارایی نسخه بومی شده ی مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی (لدر و هلن، 2002) برای استفاده در فرهنگ جامعه آموزشی ایران می باشد که این پرسشنامه بخشی از پرسشنامه نگرش ریاضی فنما و شرمن (1976) است . روش: به این منظور، با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 250 نفر از دانش آموزان سوم دبیرستان انتخاب و به سوالات مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی وجود سه عامل را برای مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی تایید کرد که عامل اول 17/20، عامل دوم 97/10 و عامل سوم 93/7 درصد از واریانس کل آزمون را تبیین نمود. برای محاسبه اعتبار همگرای مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی از همبستگی بین آن و نمرات آزمون پایان ترم ریاضی دانش آموزان استفاده شد. نتایج نشان داد که ضریب همبستگی بین مقیاس و آزمون 72/0 است که در سطح 001/0>p معنی دار می باشد. پایایی مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی با استفاده از ضریب آلفا 83/0 است که قابل قبول و رضایت بخش می باشد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی نشان دادند که مقیاس مذکور در سنجش باورهای تحصیلی ریاضی دانش آموزان دوره دبیرستان کارایی لازم را دارا می باشد و می توان از آن در پژوهش های حوزه آموزش ریاضی استفاده کرد.

زمینه و هدف: علایم گستره طیف اتیسم می تواند بدون اختلال واضح در زندگی روزانه در افراد عادی وجود داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی ساختار عاملی پرسش نامه علایم اتیسم (BAPQ یاBroad Autism Phenotype Questionaire) و مقایسه شاخصه های روان سنجی آن با پرسش نامه شناخت اجتماعی (AQ یا Autsim Quotient) می پردازد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی، 351 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی دو پرسش نامه شناخت اجتماعی (AQ) و پرسش نامه علایم اتیسم (BAPQ) را تکمیل نمودند که برای بررسی علایم اتیسم در جمعیت عادی طراحی شده اند. تحلیل عاملی اکتشافی برای بررسی ساختار عاملی و روایی سازه، و سه روش محاسبه آلفای کرونباخ، دو نیم کردن و آزمون- بازآزمون برای بررسی پایایی مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی، 4 عامل مجزا را در پرسش نامه علایم اتیسم نشان داد که روی هم رفته 37 درصد از واریانس داده ها را تبیین می کنند. دو بعد مشکلات زبانی و شخصیت انعطاف ناپذیر و نمره کلی پرسش نامه طیف اتیسم (BAPQ) و دو بعد ارتباط و تصور و نمره کلی پرسش نامه شناخت اجتماعی (AQ) قابلیت افتراق دو جنس را دارد که تاییدی بر روایی افتراقی این دو پرسش نامه است. پایایی پرسش نامه علایم اتیسم (BAPQ) با روش آلفای کرونباخ 82/0 به دست آمد. نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش، پرسش نامه علایم اتیسم (BAPQ) ابزاری مناسب تری از نظر روایی و پایایی است و روایی افتراقی بهتری دارد. استفاده از این ابزار در پژوهش های آتی پیشنهاد می شود.

همه ساله منابع انسانی و مادی زیادی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی صرف ارزشیابی از عملکرد اعضای هیات علمی توسط دانشجویان می شود. در این میان متغیرهای مداخله گر زیادی وجود دارد که ممکن است بر نتایج ارزشیابی اثر بگذارد. این پژوهش با هدف بررسی یکی از متغیرهای احتمالی تاثیر هم سویی یا غیر هم سویی جنسیبت دانشجو به منزله ارزشیابی کننده را با مدرس به عنوان ارزشیابی شونده مورد نظر قرار می دهد پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و نتایج بر اساس داده های به دست آمده از پرسشنامه هایی که 371 تن از دانشجویان چهار گروه آموزشی دانشگاه فردوسی تکمیل کرده بودند مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که موافق یا مخالف بودن جنسیت تاثیری در ارزشیابی دانشجویان از اعضای هیات علمی ندارد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی ویژگی های روانسنجی فرم کوتاه مقیاس خود تنظیم گری، شامل همسانی درونی، پایایی بازآزمایی، روایی محتوایی و روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) بود. سیصد و پنجاه و هفت زن و مرد ایرانی (150 مرد، 207 زن) به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. از آزمودنی ها خواسته شد مقیاس خود تنظیم گری (SRI-S؛ مارکوس، ایبانز، راپیرز، مویا و اورتت، 2005)، پرسشنامه تجدید نظر شده شخصیت آیسنک (EPQ-RS؛ آیسنک، آیسنک و بارت، 1985) و مقیاس سلامت روانی (MHI-28؛ بشارت، 1388) را تکمیل کنند. پایایی بازآزمایی و همسانی درونی مقیاس خود تنظیم گری در حد رضایت بخش مورد تایید قرار گرفت. روایی محتوایی مقیاس خود تنظیم گری بر اساس داوری شش نفر از متخصصان روانشناسی بررسی و ضرایب توافق کندال برای زیرمقیاس های عملکرد مثبت، مهارپذیری، آشکارسازی احساسات و نیازها، قاطعیت و بهزیستی طلبی و خود تظیم گری کلی مورد تایید قرار گرفت. روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) مقیاس خود تنظیم گری از طریق محاسبه ضرایب همبستگی زیرمقیاس های آن با ابعاد اصلی شخصیت و شاخص های سلامت روانی در مورد آزمودنی ها بررسی شد. نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره آزمودنی ها در زیر مقیاس های خود تنظیم گری با شاخص های برونگرایی و بهزیستی روانشناختی همبستگی مثبت معنادار و با شاخص های نوروزگرایی و درماندگی روانشناختی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. این نتایج، روایی همگرا و تشخیصی مقیاس خود تنظیم گری را تایید می کنند. بر اساس نتایج این پژوهش، فرم 25 گویه ای مقیاس خود تنظیم گری برای سنجش این سازه در نمونه های ایرانی از پایایی و روایی کافی برخوردار است.

آلودگی ذهنی اشاره به احساس کثیفی و آلودگی دارد که مستقل از تماس فیزیکی با آلودگی ایجاد می شود و در برخی از اختلال های روانی دیده شده است. مقیاس آلودگی ذهنی پرسش نامه وسواسی جبری ونکوور (VOCI-MC)، یک ابزار خودگزارشی برای سنجش این سازه است. هدف از این مطالعه، بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی این مقیاس در نمونه غیر بالینی بود. ساختار عاملی، اعتبار همگرا، همسانی درونی و پایایی بازآزمایی این مقیاس با 391 شرکت کننده از جمعیت عمومی دانشجویان دانشگاه شاهد بررسی شد. ابزارهای مورد استفاده مقیاس آلودگی ذهنی (VOCI- MC) و پرسش نامه پادوآ (PI) بود. نتایج نشان دادند که نسخه فارسی VOCI-MC همسانی درونی و پایایی بازآزمایی خوبی دارد. هم چنین، همگرایی این مقیاس با نمره های وسواس پرسش نامه پادوآ (PI) خوب بود. نتایج تحلیل عامل اکتشافی، چهار عامل را برای این مقیاس نشان داد و تحلیل عامل تاییدی از برازش مطلوب تر ساختار چهار عاملی نسبت به ساختار یک عاملی این مقیاس حمایت کرد. یافته های این مطالعه نشان دادند که نسخه فارسی VOCI-MC مشخصه های روان سنجی مناسبی در جمعیت عمومی دارد. بر این اساس، می توان از این ابزار برای سنجش نشانه های آلودگی ذهنی و هم چنین، در حوزه پژوهشی، با اطمینان استفاده کرد.

خودارزشمندی به مثابه شاخص سازگاری روانشناختی وکارکردمناسب اجتماعی تلقی می شود.هدف مقاله حاضر آزمون واعتباریابی مقیاس خودارزشمندی است. اطلاعات تحقیق بااستفاده ازابزارپرسشنامه وتحقیق پیمایشی ازمیان 200 دانش آموز دختروپسردبیرستان های شهراصفهان جمع آوری شده است.ابزارپژوهشمقیاس خودارزشمندی کروکروهمکاران(2003و2009)بوده که دارای هفت پاره مقیاس(حمایت خانواده، رقابت جویی،جاذبه های ظاهری، عشق خدایی،شایستگی علمی،تقوی وپرهیزگاری وموافقت از سوی دیگران) می باشد. برای آزمون روایی ابزارتحقیق ازمقیاس عزت نفس جمعی لوهاتنن وکروکر(1992)استفاده شده است.میزان پایایی ابزار(آلفای کرونباخ) برای کل پسران ودختران به ترتیب799/0، 706/0و82/0بوده است. برای بررسی روایی سازه بااستفاده ازتحلیل عاملی نشان دادکه هفتپاره مقیاس خودارزشمندی قابل تقلیل دردو عامل هستندودوعامل مذکوررامی توان خودارزشمندی درونی وخودارزشمندی بیرونی نامید.رابطه معناداری بین خودارزشمندی وعزت نفس جمعیوجودداشته(31/0) که معرف روایی ابزارتحقیق می باشد.علاوه برآن تمامی گویه های مقیاس درچهارعامل قابل تقلیل هستندکه بیانگر روایی سازه است.مقیاس خودارزشمندی دارای پایایی و روایی بسیار مطلوبی بوده ومتناسب فرهنگ ایران قابل استفاده می باشد.