فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۴٬۴۳۷ مورد.
۱۴۱.

نقد نظریه اخلاق کانت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه نقد اخلاق کانت فلسفة اخلاق مصطفی ملکیان علیرضا آل بویه‌

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی عصر جدید کانت تا ابتدای دوره معاصر ایده آلیسمِ آلمانی (قرون 18 و 19)
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق
تعداد بازدید : ۱۰۰۳۰
‌این‌ مقال‌ بر آن‌ است‌ تا ترجمة‌ یکی‌ از کتاب‌های‌ مهم‌ در حوزة‌ فلسفه‌ اخلاق، یعنی‌ نظریه‌ اخلاقی‌ کانت‌ را نقد و بررسی‌ کند. این‌ کتاب‌ را بروس‌ اونی. استاد دانشگاه‌ ماسوچوست‌ به‌ انگلیسی‌ نگاشته‌ است‌ که‌ دو تن‌ از مترجمان‌ یعنی‌ آقایان‌ علیرضا آل‌بویه، و مصطفی‌ ملکیان‌ آن‌ را از انگلیسی‌ به‌ فارسی‌ ترجمه‌ کرده‌اند. ناقد ترجمة‌ این‌ کتاب، چند صفحه‌ از متن‌ انگلیسی‌ را به‌ اجمال‌ بررسی، و خطاهای‌ فاحشی‌ را در آن‌ مشاهده‌ کرده‌ است. امید است‌ که‌ این‌ نقد، تذکاری‌ برای‌ دقت‌ هر چه‌ بیش‌تر مترجمان‌ و اصلاح‌ چاپ‌های‌ بعدی‌ این‌ کتاب‌ باشد.
۱۴۴.

نظریه توصیفات راسل و مشکل جانشینی در متون گرایشهای قضیه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مستقل توصیفات معرفه گرایش‏هاى قضیه‏اى مشکل جانشینى قضیه - شى‏ء وابسته نظریه تسویرى توصیفات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه تحلیلی آباء فلسفه تحلیلی
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه زبان
  3. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق منطق فلسفه منطق سمانتیک اسامی خاص
تعداد بازدید : ۹۹۴۶
هر نظریه معنایى جامعى که متکفل تحلیل و تبیین توصیفات معرفه، مانند «نویسنده بوستان» و «رئیس جمهور ایران»، در جمله‏هاى زبان طبیعى است، علاوه بر این که باید بتواند تحلیل معنایى درستى از جمله هایى مانند «نویسنده بوستان شاعر است» و «رئیس جمهور ایران عاقل است» ارائه دهد، باید بتواند به شایستگى نیز از عهده مشکل مربوط به این گونه جمله‏ها، یعنى مشکل جمله‏هاى مشتمل بر توصیفات معدوم، نظیر «پادشاه فرانسه طاس است» و «مربع مستدیر مستدیر است»، بر آید. همچنین علاوه بر این که آن نظریه باید از کفایت لازم براى تبیین و تحلیل توصیفات معرفه، در جمله‏هاى گرایش‏هاى قضیه‏اى، نظیر «حسن اعتقاد دارد که نویسنده بوستان شاعر است» و «درباره رییس جمهور ایران، حسن اعتقاد دارد که او عاقل است»، برخوردار باشد، باید بتواند به نحو رضایت بخشى نیز مشکل مربوط به آنها، یعنى «مشکل جانشینى» عبارات هم ارزش را در آن جمله‏ها نظیر سلسله جمله‏هاى: الف - «حسن اعتقاد دارد نویسنده بوستان شاعر است»، ب - «نویسنده بوستان نویسنده گلستان است»، ج - «حسن اعتقاد دارد نویسنده گلستان شاعر است»، حل نماید. راسل مدعى است، نظریه تسویرى او از توصیفات معرفه کفایت و توانایى لازم را براى تحلیل و تبیین درست همه آن جمله‏ها، و همچنین حل دو مشکل پیرامون آنها، دارا مى‏باشد. در این مقاله خواهیم دید که ادعاى راسل در مورد جمله‏هاى گرایشى و مشکل مربوط به آنها، یعنى «مشکل جانشینى»، ادعایى نادرست است.
۱۴۵.

مسأله شرطی های خلاف واقع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه علم قانون شرط اتفاق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق منطق فلسفه منطق شرطی ها
تعداد بازدید : ۹۹۳۳
شرطیهاى خلاف واقع یکى از مسائل مهم و مخاطره‏آمیز فلسفه علم به شمار مى‏آید که در علوم و زندگى روزمره کاربرد فراوانى دارد. این مساله با تئورى تایید مساله قانون، استقراء، واژه‏هاى حاکى از استعداد و ذوات ممکن و مسائلى از این دست ارتباط وثیقى دارد. مسائل فوق به لحاظ مشکل و راه حل وضعیت‏یکسانى دارند، به گونه‏اى که درنهایت همگى به این مساله احاله مى‏شوند که چه چیزى گزاره‏هاى قانون وار را از گزاره‏هاى اتفاقى متمایز مى‏کند. این مساله على رغم هم اندیشیها و چاره جوییهاى ارباب اندیشه تاکنون ره به جایى نبرده است و همچنان به قوت خود باقى است.
۱۴۷.

نقش زبان در نمود واقعیت‌ها(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه زبان
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی شناختی
تعداد بازدید : ۹۸۶۵
رابطه بین زبان و واقعیت که از دیرباز مورد توجه فلاسفه بوده، در سده اخیر به دیگر حوزه‌های علوم انسانی خصوصاً روانشناسی و زبانشناسی نیز راه یافته است. اغلب فیلسوفان، روانشناسان و معناشناسان تا دهه‌های اخیر زبان را منفک از مقوله شناخت و واقعیت فرض می‌کردند. به عبارت دیگر، مقوله شناخت جدا از ساختار زبان تصور می‌شد و زبان ابزاری جهت بیان وقایع محسوب می‌گشت. در مقابل این گرایش، رویکرد نوین زبانشناسان قرار دارد که با این مسأله بنحوی کاملا" متفاوت برخورد می‌کند. بر اساس این رویکرد زبانشناسان معتقدند که نظام ادراکی و شناختی انسان از ساختار زبانی جدا نیست. به تعبیری، زبان نه تنها در بیان واقعیات و شناخت پیرامون بی‌تأثیر نیست بلکه در ساخت واقعیت‌ها نیز مؤثر است. به بیان دیگر، زبان مستقیماً دنیای بیرون را منعکس نمی‌کند بلکه بازگو کننده مفاهیم انسانی و تعامل وی با جهان است. در این رابطه، مقاله حاضر در پی آن است که نحوه تکوین دیدگاههای مهم زبانشناسی را در باره نقش زبان برای شناخت یا نمود واقعیت‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
۱۴۹.

تجربه عرفانی و ملاک حجیت آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تجربة عرفانی تجربه دینی تجربة‌ باطنی علم حضوری معیار صدق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۸۷
این‌ مقاله‌ نخست‌ به‌ وصف‌ تجربة‌ عرفانی‌ و بیان‌ تفاوت‌ آن‌ با تجربة‌ دینی‌ و تجربة‌ باطنی‌ می‌پردازد که‌ می‌توان‌ گفت: هر کدام‌ به‌ ترتیب‌ زیر مجموعه‌ای‌ از دیگری‌ و اخص‌ از آن‌ تلقی‌ می‌شود؛ سپس‌ به‌ مبحث‌ معیار صدق‌ در تجربة‌ عرفانی‌ از دو دیدگاه: 1. فرد تجربه‌کننده؛ 2. دیگران‌ (مخاطبان) می‌پردازد و ابتدا ملاک‌های‌ حجیت‌ تجربة‌ عرفانی‌ برای‌ واجد تجربه، سپس‌ حجیت‌ آن‌ برای‌ دیگران‌ بررسی، و به‌ برخی‌ شبهات‌ در این‌ جهت‌ پاسخ‌ داده‌ شده، و نظر استاد و برخی‌ معیارهای‌ عام‌ در حیطة‌ نخست‌ و اجماع‌ و اتفاق‌ آرا و عدم‌ تنافی‌ با عقل‌ قطعی‌ و نقل‌ معتبر در حیطة‌ دوم‌ بررسی‌ شده‌ است.
۱۵۰.

یورگن هابرماس و دموکراسی مشورتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دموکراسی مشورت هابرماس، یورگن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای نو مارکسیسم و مکتب فرانکفورت
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۹۷۵۷
هابرماس ضمن آسیب‏شناسى جوامع مدرن، سرمایه دارى متاخر را تحقق ناقص عقل در تاریخ و بهره‏گیرى متناقض و ناهماهنگ از آن مى‏داند. او با کاربست مفاهیم جهان زیست، کنش ارتباطى و شناسایى متقابل، بر آن است تا با زبانى کردن قداستها و داعیه‏هاى اعتبار، زمینه‏هاى شکل‏گیرى همکارى و تشریک مساعى، قطعیات و یقینیات مشترک و توافق ارزشهاى فراگیر را هر چه بیشتر فراهم آورد. به نظر او، گفتگو و استدلال تلاشى براى ترمیم توافقهاى از هم فروپاشیده در جوامع سنتى و ماقبل مدرن است. اما نباید انتظار داشت که استدلال بطور روزمره منتج‏به توافق باشد. بلکه سخن بر سر آن است که نمى‏توان بر هیچ چیزى جز هنجارهایى که در خود فرایند استدلال وجود دارد، اتکا نمود. در این رابطه، دموکراسى مشورتى پروژه نهادینه کردن حقوق و وظایفى است که براى تداوم عمل استدلال ضرورى است. این نوع از دموکراسى کانون توجه را از نتایج نهایى به ویژگى فرایندهایى که این نتایج‏به وسیله آنها قابل دستیابى هستند، تغییر مى‏دهد. بدین سان، در میان تکثر، تعارض و تنوع زندگى مدرن انگیزشى ارتباطى به سوى حل و فصل وجود دارد. بدون این انگیزش، جایگزینى عقلانى براى خشونت و اعمال فشار به عنوان روشهاى تشکیل اراده‏هاى جمعى و حل منازعه وجود نخواهد داشت.
۱۵۱.

زبان عرفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه زبان
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
تعداد بازدید : ۹۷۴۹
وصف‌ناپذیری، از ویژگی‌های‌ بارز حالات‌ عرفانی‌ است‌ که‌ عارفان‌ بر آن‌ تأکید دارند. از این‌ رهگذر، مسألة‌ زبان‌ عرفان‌ مطرح‌ می‌شود که‌ در این‌ زمینه، دیدگاه‌هایی‌ از قبیل‌ نظریة‌ احساسات، نظریة‌ کوری‌ معنوی، نظریه‌ صعوبت‌ بیان، نظریة‌ وصف‌ سلبی‌ و نظریة‌ نقص‌ منطق‌ زبان‌ عرفی‌ وجود دارد. در این‌ مقاله، تمام‌ دیدگاه‌ها بررسی، و نظریه‌ای‌ جدید هم‌ دربارة‌ زبان‌ عرفان‌ مطرح‌ شده‌ است. عوامل‌ زبان‌ رمزی‌ در عرفان، از دیگر مباحثی‌ است‌ که‌ این‌ مقاله‌ را همراهی‌ می‌کند.
۱۵۲.

مسأله شناسی نسبت دین و فلسفه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فلسفه دین منشأء دین اثبات پذیری گزاره های دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۵۷
پژوهش فلسفی، یکی از وجوه ممیز انسان از حیوان است؛ ‌همان‌گونه که حساسیت به دین، یکی دیگر از وجوه ممیز این دو به شمار می‌رود و پیشینة هر دو به قدمت حضور بشر بر روی زمین است. این دو ویژگی ارتباط محکمی با هم دارند و این ارتباط سبب می‌شود نمودهای این دو ویژگی حیات بشری، (معرفت فلسفی و آموزه‌های دینی) رابطة تنگاتنگی با هم داشته باشند. این روابط را به طور معمول تحت عنوان «دین و فلسفه» بررسی می‌کنند.
۱۵۵.

پرسش هایی درباره توانایی های خاص انسان(مقاله پژوهشی حوزه)

۱۵۶.

آسیب شناسی دین پژوهی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش‌شناسی نسبی‌گرایی آسیب‌شناسی دین‌پژوهی‌ معاصر کارکردگرایانه اشتراک لفظی پیش‌فرض‌ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۸۹
آسیب‌شناسی‌ دین‌پژوهی‌ معاصر یکی‌ از مهم‌ترین‌ نیازهای‌ دین‌شناسی‌ جامعه‌ معاصر است‌ که‌ باعث‌ بالندگی‌ و نوآوری‌ در عرصه‌های‌ دین‌پژوهی‌ می‌شود. در آغاز نوشتار، به‌ ریشه‌شناسی‌ واژة‌ پیشگفته‌ پرداخته‌ و آسیب‌شناسی‌ دین‌پژوهی‌ معاصر و پرسش‌های‌ اصلی‌ و روش‌ناسی‌ و گسترة‌ این‌ رهیافت‌ تبیین‌ شده‌ است. گونه‌شناسی‌ آسیب‌های‌ دین‌پژوهی‌ معاصر، بخش‌ اصلی‌ نگاشته‌ مذکور است‌ در این‌ ساحت‌ به‌ آسیب‌ نگرش‌ کارکردگرایانه‌ به‌ دین، آسیب‌ روش‌شناختی‌ آسیب‌ جزءنگری‌ به‌ جای‌ کل‌نگری، آسیب‌ مغالطه‌ اشتراک‌ لفظی، آسیب‌ محتمل‌ پیش‌فرض‌ها و آسیب‌ نسبی‌گرایی‌ با ذکر شواهد و نمونه‌ها پرداخته‌ شده‌ است.
۱۵۷.

فرآیند ظهور و بسط نظریه پلورالیستی جان هیک و تهافت های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پلورالیسم دینی نجات و رستگاری باورهای دینی معیار ارزیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۳۷
پلورالیسم دینی در ذهن جان هیک یکباره پدیدار نشده؛ بلکه فرایندی از جمله مبارزه ضد نژادپرستی، گشاده‌رویی با پیروان باورهای دینی دیگر, رستگار و اهل نجات شمردن جریان‌های عظیم حیات و تفکر دینی، حق دانستن مدعیات ادیان گوناگون، مدلل ساختن نظریه پلورالیسم و ارائه معیار ارزیابی باورهای دینی در اندیشه وی سپری شد و نظریه او را تکمیل کرد؛ البته در دل هر یک از این حلقه‌های فرایند مذکور، اتفاقات دیگری افتاده است. هر یک از این مراحل و اتفاقات درون آن‌ها گرفتار تهافت‌ها و تناقض‌هایی است که افزون بر معلل بودن بخشی از مراحل و دلیل تراشی بخشی دیگر، به آن‌ها نیز اشاره شده است.
۱۶۰.

علم دینی , امکان و چگونگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهداشت سیاست علم دینی تأثیر پیش فرض‌ها باورها علم اقتصاد فیزیک رفتار عالمان دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۱۷
علم دینی از جنبه‌های گوناگون در محافل دانشگاهی مورد بحث قرار گرفته است. این مقاله با رد نگرش پوزیتیویستی به علوم، به تأثیر پیش‌فرض‌ها، باورها، نگرش‌ها و ارزش‌های دانشمندان و نیز شرایط اجتماعی جامعه علمی بر محتوای علوم تجربی – اعم از طبیعی و انسانی – می‌پردازد و تلاش می‌کند تأثیر دین را نیز به مثابه مجموعه‌ای غنی از پیش‌فرض‌ها و باورهای معتبر فیزیکی و ارزش‌های اخلاقی، بر ساختار و محتوای علوم طبیعی و انسانی بررسی کند و از این رهگذر به طرح این سؤال بپردازد که در صورتی که جامعه‌ای دینی باشد، علم در آن جامعه چه مسیری و موضوعاتی را دنبال می‌کند و چه شکل ویژه‌ای خواهد داشت. در ادامه با یادآوری آن که برای ایجاد تغییر در ساخت و محتوای علوم باید از آموزش نسل آینده جامعه آغاز کرد‏، پیشنهادهایی در این چارچوب مطرح شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان