خدمات اطلاع رسانی

مقاله حاضر گزارشی ست از مراحل اولیه پژوهشی درباره جنبه های کاربر مدار جستجو و بازیابی اطلاعات در شبکه جهانگستر وب ، که طی آن بر تاثیر وب پنهان یا وب نامرئی بر اطلاعیابی در وب که موضوع اصلی پژوهش است توجه شده است . مرور مدلهای موجود اطلاع یابی در محیط وب حاکی از آن است که به رغم اهمیت وب پنهان ، تاثیر این پدیده در مدلهای مذکور لحاظ نشده است و تدوین مدلی در این زمینه که مراحل اطلاعیابی در وب پنهان را نیز در نظر گرفته باشد اهمیت زیادی دارد . به همین منظور ابتدا انواع ناپیدایی اطلاعات در وب و انواع منابعی که به طور موقت یا دائم خارج از حوزه کاوش موتورهای جستجو قرار دارند ...

۳۸۴.

ارتباطات علمی در دانشگاه ها با تاکید بر مشکلات دسترسی به مجلات علمی

نویسنده: نشانه پاکدامن

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی تابستان ۱۳۸۴ شماره ۴۳

کلید واژه ها: دانشگاه ارتباطات علمی مجلات علمی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۳۷ تعداد دانلود : ۷۹۶

امروزه محققان جهت دسترسی به منابع علمی با مشکلات عدیده ای رو به رو هستند. در واقع، مسئله ارتباطات علمی هنگامی مطرح شد که افزایش قیمت نشریات و کاهش بودجه اختصاص یافته به کتابخانه شدت گرفت: یا به بیان دیگر، بحث نشریات ادواری در مجامع دانشگاهی مطرح گردید. راه حل نهایی برای رفع چنین مشکلی پیدایش نهضتی در زمینه دسترسی آزمان به منابع علمی است که توسط بسیاری از موسسات دانشگاهی پدید آمده است. در مقاله حاضر، سعی شده است که با بررسی مسائل و مشکلات ارتباطات علمی از مجرای مجلات و ارائه راهکارها، گامی در جهت برقراری ارتباط علمی میان محققان و نهادهای دانشگاهی برداشته شود.

۳۸۵.

جهانی شدن رسانه های جمعی

نویسنده: افشین رزاقی

منبع: روابط عمومی آذر و دی ۱۳۸۴ شماره ۳۸ و ۳۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۵۴ تعداد دانلود : ۹۵۰

۳۸۶.

روش های جاری در انتشار و تحویل اطلاعات الکترونیکی

نویسنده: سیریگنیدی سوبا رائو مترجم: علی خاکپور

منبع: پیام بهارستان بهمن ۱۳۸۴ شماره ۵۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۸۶۱

۳۸۷.

نقش کتابخانه های آستان قدس رضوی در برآورده کردن نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید سردارشیبانی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: دانش آموز دانشجو نیاز اطلاعاتی کتابخانه های آستان قدس رضوی مجموعه کتابخانه ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۵۵۳

در این پژوهش نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان، منابع اطلاعاتی مورد نیاز آن ها، دلایل مراجعة آن ها به کتابخانه های آستان قدس و همخوانی مجموعة کتابخانه ها با نیازهای آنان مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به صورت پیمایشی و جامعة آماری مورد پژوهش، دانش آموزان و دانشجویان مراجعهکننده به کتابخانه های آستان قدس در شهر مشهد بوده است. یافته های پژوهش نشان میدهد که مجموعة کتابخانه ها نیازهای بیش از 80% از مراجعان دانش آموز و دانشجو را در حد متوسط و بیشتر برآورده میکنند. بین نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان تفاوت معناداری وجود ندارد. مجموعة کتابخانه ها با نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان در مقایسه با دانشجویان، همخوانی بیشتری دارد و مهم ترین دلیل مراجعة هر دو گروه به کتابخانه ها در دسترس نبودن کتابخانة مناسب در محل زندگی و تحصیل آن ها است.

۳۸۸.

وبلاگ ، ارمغان جدید اینترنت به کتابخانه ها

نویسنده: امیررضا اصنافی

منبع: کتاب سال شانزدهم بهار ۱۳۸۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۱ )

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۶۰۴

۳۸۹.

ضرورت های نوین بازنـگری در ذخیره و بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا داورپناه

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: منطق فازی ساختار دانش نظام طبقه بندی سنتی نظریه سنجش ناپذیری علم نظام فرامتن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۷۵ تعداد دانلود : ۷۴۳

فرایند سازماندهی اطلاعات، در طول تاریخ از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در هر زمان، بسته به نوع و ماهیت منابع اطلاعاتی و پارادایم ها و رویکردهای مسلط، رهیافت های متفاوتی برای سازماندهی اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. ولی امروزه همگام با توسعة جهان دانش، نیاز به بازنگری درنظام های سازماندهی این جهان، جدیترشده. در این مقاله ابتدا ویژگیهای نظام های طبقه بندی سنتی و سرعنوان های موضوعی بر شمرده شده است. سپس بر مبنای برخی افق های نوین ( مانند ساختار و نظام تبادل دانش، نظام فرامتن، منطق فازی، سنجش ناپذیری رده بندیها، و رابطة میان رشته ای)، ضرورت های تحول در نظام های سنتی طبقه بندی مورد تحلیل قرار گرفته است.

۳۹۰.

مطالعه کتابسنجی کتابهای ترجمه شده در حوزه های علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و پزشکی بین سالهای1379-1370(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی نقدی محمدرضا داورپناه

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: ترجمه انتقال اطلاعات مترجم ترجمه های فارسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۲ تعداد دانلود : ۹۰۱

با استفاده از روش کتابسنجی، وضعیت کلی کتابهای ترجمه شده بر اساس متغیرهایی نظیر: موضوع، زبان، نویسنده، کشوراصلی محل نشر، تجدید چاپ، نوع فعالیت ناشران، جنسیت و فعالیت مترجمان در زمینه های علوم پایه، مهندسی، کشاورزی، پزشکی بین سالهای 1379-1370 در سطح کشور به تصویر کشیده است. همچنین سمت و سوی دانش انتقال یافته، میزان حضور علمیکشورهای مختلف در ایران و رابطه زمینه های موضوعی کتابهای ترجمه شده با متغیرهایی نظیر زبان و کشور در حوزه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان میدهدکه از کل 6677 عنوان کتاب مترجم در طول سالهای مورد بررسی در رده موضوعی علوم 2484 عنوان، پزشکی 2206 عنوان، مهندسی 1568 عنوان و کشاورزی 419 عنوان کتاب ترجمه شده است. بیشترین کتابهای ترجمه شده از زبان انگلیسی با فراوانی 2/87 درصد است. دو کشور انگلستان و آمریکا به میزان 91/79 درصد در عرصه کتابهای ترجمه شده حوزه های چهارگانه حضور داشته ا ند

۳۹۱.

تولید دانش بومی:کتاب درسی مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین دیانی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: نوسوادان کتابخانه و نوسوادان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۳ تعداد دانلود : ۸۵۹

درس مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان تنها درس از درس های دورة کارشناسی کتابداری است که کتابی مناسب و قابل کاربرد از زبان انگلیسی یا زبان دیگر، برای آن ترجمه نشده است. در طی سال هایی که این درس تدریس میشده است مباحث مربوط به آموزش بزرگسالان بخشی قابل توجه از کلاس را به خود اختصاص میداده است. مدرسان این درس، با آگاهی از کمبود مطالب در این حوزه هر یک به سهم خود در پی تولید مطالبی بوده اند که با فلسفة وجودی این درس سازگار باشد. در این مسیر شش کتاب توسط مدرسان متفاوت این درس نگاشته شده است. گرچه مشترکاتی در این کتاب ها وجود دارد، امّا هر یک، بخشی متمایز از دیگر کتاب ها را در خود جای داده است که متکی بر تحقیقات یا اندیشه های داخلی است. با گذشت زمان این امکان فراهم شده است که با بهره گیری از بخش های متمایز این کتاب ها، محتوایی قابل توجیه برای این درس در اختیار مدرسان این درس قرار گیرد، محتوایی که بیش از سایر کتاب های دروس کتابداری به دانش بومی متکی است.

۳۹۲.

کالیس : یادگیری جستجوی اطلاعات با رایانه

نویسنده: ورونیک هادنگ مترجم: عبدالحسین فرج پهلو

منبع: کتاب سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۶۸ تعداد دانلود : ۵۶۱

برنامه کالیس که توسط دانشگاه مجازی سوئیس ارائه شده است ، هدف تعلیم مفاهیم و مهارتهای لازم برای شناسایی منابع اطلاعاتی مرتبط و اجرای جستجوهای کارآمد به دانشجویان را دنبال میکند . دانشجویان یاد میگیرند که از منابع اطلاعاتی گردآوری شده توسط کتابخانه های دانشگاهی به طور نظام مند و کارآمد استفاده کنند و همه منابع چاپی و الکترونیکی مشمول این طرح میشوند . در این برنامه یادگیری وجه اصلی ست که در سه بخش : دانش رسمی در خصوص منابع ، ابزار و فنون جستجوی اطلاعات ؛ دانش عملی راهبردهای بازیابی اطلاعات ؛ و طرز استفاده از اطلاعات بازیابی شده و نحوه استناد به آنها ، سازمان یافته است...

۳۹۳.

تأثیر درس شیوه بهره گیری از کتابخانه بر نتایج بازیابی اطلاعات دانشجویان دانشگاه کاشان

نویسنده: امیرحسین حاجی اکبری

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی پاییز و زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴۴

کلید واژه ها: بازیابی اطلاعات شیوه بهره گیری از کتابخانه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۴۶۴

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر درس ""شیوه بهره گیری از کتابخانه و منابع آن"" بر نتایج بازیابی اطلاعات دانشجویان دانشگاه کاشان است. مؤلفه های بهره گیری در این تحقیق عبارتند از میزان پاسخ گویی دانشجویان به سؤالات آزمون در دو گروه گواه و آزمودنی که پس از مقایسه نمرات دو گروه به نتایجی دست یافت. پژوهش به روش تجربی انجام شد. به این ترتیب که ابتدا پیش-آزمونی از هر دو گروه به عمل آمد و سرانجام پس از تدریس درس شیوه بهره گیری از کتابخانه به گروه آزمودنی طی ده جلسه ای که اختصاص یافته بود پس آزمونی به صورت تئوری و عملی از هر دو گروه به عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و سنجش معنیداربودن تفاوت مشاهد شده از آزمون T با رعایت درجه آزادی مناسب استفاده و فرضیه تحقیق در سطح اطمینان 1% و 5% آزموده شد.

۳۹۴.

طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی اطلاعات نقشه ها و طراحیهای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرهاد شیرانی مریم نظری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: اطلاعات طراحیها پروژه های فنی و عمرانی نقشه ها و پلان ها ذخیره و سازماندهی استاندارد بین المللی مارک 21 فرمت ایران مارک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۶۷ تعداد دانلود : ۱۰۶۱

اجرای هر طرح عمرانی منجر به تولید مدارکی میشود که عموماً نقشه، پلان، شیت و به طور کلی طراحی یا ترسیمه (drawing) خوانده میشوند و در واقع یک فرآوردة دانشی حاصل از طرح های عمرانی، و منابع ارزشمند اطلاعاتی به حساب میآیند و باید امکان دسترسی و بهره گیری مؤثر از آن ها وجود داشته باشد. نبود یک سیستم نظام مند برای سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات در کشور و در نتیجه نبود امکان دسترسی و استفادة مؤثر از این سرمایه ها لزوم طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات را آشکارتر نمود. برای این منظور پس از مطالعة مبانی نظری و بررسی برخی از شیوه ها، اصول و استانداردهای سازماندهی منابع اطلاعات، استاندارد بین المللی مارک 21 و فرمت ایران مارک، الگویی برای ذخیره سازی و سازماندهی اطلاعات پروژه ها و طرح های پروژه های فنی و عمرانی کشور مبتنی بر استاندارد مارک 21 و فرمت ایران مارک ارائه شده. این الگو به گونه ای طراحی شده که بتوان با صرف حداقل زمان و تخصص به ذخیره سازی و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات پرداخت و به گونه ای مؤثر به جایابی اطلاعات طرح ها مبادرت ورزید.

۳۹۵.

میزان استفاده و رضایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی

نویسنده: زهیر حیاتی ویدا شهسواری

منبع: کتاب سال شانزدهم تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ (پیاپی ۶۲)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۳۱ تعداد دانلود : ۵۶۳

۳۹۶.

نگاهی به آینده کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ملاحظاتی پیرامون وظایف و خدمات کتابخانه های آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود سالاری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: کتابخانه ها مراکزاطلاع رسانی کتابخانه های آینده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۴۴۳

این مقاله برنقش و تأثیر تحولات اجتماعی، فرهنگی و فناوری در کارکردهای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تأکید میورزد. در این بررسی ضمن طرح پیش بینیهای گوناگون صاحب نظران علوم کتابداری و اطلاع رسانی در مورد آینده کتابخانه ها به نقد برخی از نظرات آنها پرداخته شده است. در ادامه موضوع اصلی مورد بررسی در دو مقوله به شرح زیر آورده شده: 1) وظیفه کتابخانه در برابر تغییرات و تحولات امروز و آینده: این وظیفه در کارکردهایی مانند کارکرد تحقیق, کارکرد اطلاع رسانی و کارکرد آموزش تعریف شده است. 2) خدمات کتابخانه ها در آینده: در این بخش تاکید گردیده که در آینده خدمات کتابخانه با عمق و کیفیت بهتر ارائه خواهد شد و در واقع خدمات کاربرمدارتر, تخصصیتر و سفارشیتر خواهد شد. در خاتمه به چهارچوبها و ملزومات و عوامل دخیل در امر برنامه ریزی و آینده نگری برای کتابخانه ها با توجه به نظرات و تحولات جدید پرداخته شده است.

۳۹۷.

نحوه ارائه خدمات کتابخانه های پارلمانی به نمایندگان مجلس در عصر دیجیتال

نویسنده: کازاکو ساکاتا مترجم: احمد مظفرمقام

منبع: پیام بهارستان فروردین ۱۳۸۵ شماره ۵۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۸۰۹

۳۹۸.

جستجوی موضوعی در فهرستهای رایانه ای(اپک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: معصومه جعفری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: پیوسته موضوع جستجو فهرست پیوسته

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۸۴ تعداد دانلود : ۷۴۲

در این مقاله رویکردهای مختلفی که برای بهبود طراحی فهرست رایانه ای برای انجام جستجوی موضوعی پیشنهاد شده است، مرور میشود. گرایش به سوی محیطهای رابط فهرست رایانه ای مبتنی بر وب، پیشرفت در اینترنت و فناوری کتابخانه های دیجیتالی و فرصتهای تازه ای که برای افزایش کارآیی سیستم فهرست رایانه ای در انجام جستجوی موضوعی ایجاد کرده است مورد بحث است.

۳۹۹.

برنامه جدید کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحمت الله فتاحی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلید واژه ها: برنامه درسی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی برنامه درسی گرایش مدیریت اطلاعات برنامه درسی گرایش مدیریت فناوری اطلاعات

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۸۶ تعداد دانلود : ۱۲۴۰

مقالة حاضر گزارش کوتاهی است از یک طرح پژوهشی که به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 1383ـ1382 انجام گرفت. هدف طرح، بررسی برنامة جاری و بازنگری در آن به منظور همخوانکردن محتوای برنامه و سرفصل درس ها با نیازها و شرایط متحول کنونی بود. در این راستا، برنامه های جاری در کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا، هند و ایران مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفتند و بر اساس نقاط مشترک و نیز نیازهای ایران در بخش آموزش کتابداری و اطلاع رسانی، برنامة جدیدی در دو گرایش مدیریت اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات تدوین شد. این برنامه در دو مرحله برای برخی صاحب نظران و تعدادی از اعضای هیئت علمی گروه های کتابداری و اطلاع رسانی ایران که مجری دورة کارشناسی ارشد بودند ارسال و از آنان خواسته شد تا دیدگاه های خود را دربارة گرایش ها، محتوا و سرفصل درس های پیشنهادی ارائه کنند. سرانجام، برنامة نهایی تدوین و توسط کمیتة بازنگری برنامه های آموزشی دانشگاه فردوسی با اصلاحات جزئی مورد تأیید قرار گرفت. گزارش طرح برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز ارسال شد تا پس از تصویب، به دانشگاه ها ابلاغ شود.

۴۰۰.

بررسی کیفیّت خدمات ارائه شده درکتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا حکیمی غلامرضا صمدزاده

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم بهار ۱۳۸۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی خدمات کتابخانه ای دانشگاه سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۴ تعداد دانلود : ۵۵۲

این مطالعه با استفاده از نرم افزار «سروکوال» و با هدف بررسی کیفیت خدمات انجام شده در کتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان در سه ماهه اول سال 83 از دیدگاه کاربران انجام شد و نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد «سروکوال» نتوانسته اند انتظاراتی را که مراجعهکنندگان دارند برآورده کنند؛ اما در ابعاد فیزیکی و محیط، خدمات کیفی قابل قبولی داشته اند. مؤلفه های «مسئولیت پذیری» و «ضمانت و تضمین» به ترتیب پرمسئله دارترین مؤلفه های کیفی خدمات بودند. مشکلات کاربران در هنگام استفاده از کتابخانه و ترتیب اولویت مسائل آن ها نیز مشخص شد.

درخت حوزه‌های تخصصی