درخت حوزه‌های تخصصی

چکیدهمقدمه و هدف: با استفاده از تحلیل مآخذ استنادی با تأکید بر سال انتشار این مآخذ می توان اهمیت آثار پیشین را برشمرد و خاستگاه های تاریخی یک حوزه پژوهشی را آشکار نمود. در این پژوهش، بر آنیم تا با روش جدیدی به نام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهم ترین آثار تاریخی در حوزه رفتار اطلاعاتی را با رویکردی علمی مشخص نماییم. روش شناسی: داده های اولیه این پژوهش، که با استفاده از روش علم سنجی و برای بررسی ریشه های تاریخی حوزه رفتار اطلاعاتی انجام شده است، از وبگاه علوم استخراج گشته است.استفاده از این راهبرد جستجو که در محدوده زمانی 2000 تا 2014 انجام شد، منجر به بازیابی تعداد 15663 رکورد گردید که از این میان 2627 مورد آن در مجلات علم اطلاعات و کتابداری به چاپ رسیده بود. سپس داده های اصلاح شده با استفاده از برنامه نرم افزاری مختص RPYS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: توزیع تعداد مآخذ موجود در رکوردهای حوزه رفتار اطلاعاتی بر اساس سال انتشار آنها نشان می دهد که در قرن نوزدهم حوزه رفتار اطلاعاتی شاهد سه جهش مهم بوده است که به ترتیب در سال های 1876، 1879، و 1890 روی داده است. همچنین بین سال های 1900 الی 1969 شاهد شش جهش در حوزه رفتار اطلاعاتی بوده ایم که به ترتیب در سال های 1948، 1954، 1957، 1960، 1965، و 1967 رخ داده است. نتیجه گیری: به طور کلی و با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد که حوزه رفتار اطلاعاتی علاوه بر روانشناسی تا حدی نیز تحت تأثیر آثار روش شناختی کمّی و کیفی (مثل گراندد تئوری و کریتیکال اینسیدنت) بوده است. علاوه بر این بعضی نظریه ها و کارهای نظری نیز بر این حوزه اثر گذاشته اند.

نوشتهء حاضر به بررسی عوامل موثر بر استفاده بهینه از کتابخانه های دانشگاهی می پردازد، سودمندی کتابخاهای دانشگاهی تا حد زیادی با میزان رضایت مراجعان ارزیابی می شود و این معیار می تواند به تغییر روشهای موجودو بکارگیری روشهای جدید اطاع رسانی منجر شود. در این پژوهش ,21 متن که مربوط به ""بررسی میزان رضایت "" بود. مورد بررسی قرارگرفته و عوامل موثر بر میزان رضایت که در آنها مندرج بود. به ترتیب میزان اشتراک در منابع مورد بررسی، از زیاد به کم مرتب شده اند. یافته ها نشان می دهد که سرعت دستیابی به اطلاعات با اشتراک30% آموزش چگونگی استفاده ازکتابخانه با اشتراک 4/33%. لزوم توجه بیشتر به بخش مرجع و پاسخگوی بهتر در آن با اشتراک6/28%. روزآمد بودن منابع با اشتراک 9/23%. وجود کتابدار متخصص با اشتراک 4/19%، و غیره از عواملی هستند که نقش بسزایی در افزایش میزان رضایت و بهره وری از کتابخانه های دانشگاهی دارند. در پایان، پیشنهاد هایی بر مبنای یافته های بررسی , ارا ئه شده ا ست.

در این پژوهش با استفاد. از روش تحلیل استنادی به بررسی ضریب تاثیر پایان نامه های مورد استناد در مجمومه مآخذ پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری و اطاع رسانی دانشگاه های دولتی شهر تهران در طول سال های 1357 تا 1380 پرداخته شده است. پایان نامه 96/9 درصد (293 1 مورد) از کل منابع مورد استناد را در برمیگیرد. میانگین استنادهای محاسبه شده در پایان نامه های این سه دانشگاه 28 منبع با احتساب موارد مکرر برای هر پایان نامه بوده است. بیشترین پایان ها به حوزه موضوعی مواد و منابع با 8/14 در صد (70 عنوان) و کمترین پایان نامه ها به حوزه موضوعی خواندن با 85 درصد (4 عنوان) گرایش داشته آند. در طول 24 سال از مجموعه 473 پایان نامه 256 پایان نامه مورد استناد قرار گرفته اند که در این میان پریسامدترین پایان نامه؟ پایان نامه فریده عصاره (1361) با 12 استناد از دانشگاه تهران پایان نامه معصومه سلیمی جهرمی 1366 با 17 استناد از دانشگاه علوم پزشکی ایران و پایان نامه نصرت ریاحی نیا (1372) با 11 استناد از دانشگاه تربیت مدرس است. بیشترین میزان اثرگذاری را به ترتیب پایان نامه های دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1372 دانشگاه تربیت مدرس در سال 1373 و دانشگاه تهران در سال 1378 داشته اند. در این میان بیشترین تیم عمر مربرط به دانشگاه تهران در سال 1380 (نه سال) و کمترین أن مربوط بة دانشگاه تربیت! مدرس در سال 1371 (دو ماه) بوده است.

هدف: تعیین میزان ارتباط بین سبک های مدیریت تعارض و استرس شغلی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش / رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمامی کتابدارانی است که در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران مشغول ارائه خدمات کتابداری هستند ) 366 نفر ( و حجم نمونه برابر با 186 نفر است. یافته ها: از میان آزمودنی های پژوهش، 08/1 درصد دارای بیشترین میزان استرس شغلی و 87/83 درصد دارای کمترین میزان استرس شغلی بودند؛ سبک غالب مدیران دراین کتابخانه ها از دیدگاه کتابداران سبک تسلط است؛ بین سبک های مدیریت تعارض (تسلط، تشریک مساعی، مصالحه، اجتناب، و مدارا) با استرس شغلی کتابداران رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه گیری : کتابداران، منبع مهم سازمان محسوب می شوند و باید عواملی را که باعث کم شدن کارآیی آنها می شود کاهش داد. لذا یافته های پژوهش حاضر می تواند زمینه مناسبی را برای شناسایی سبک های مدیریت مدیران کتابخانه ها هنگام بروز تعارض و تعیین میزان استرس شغلی کتابداران فراهم کند.