درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش شناسایی الگوی رشد علم ایران در حوزه علوم طی سال های ۱۹۸۰تا۲۰۱۰ (سه دهه) است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش روندپژوهی و بر پایه تحلیل سری های زمانی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل همه تولیدات علمی نمایه شده ایران در نمایه استنادی علوم (SCI) در سال های ۱۹۸۰تا۲۰۱۰ است. تعداد کل تولیدات علمی ایران در حوزه علوم طی دوره موردمطالعه بیش از نود هزار مدرک است که به شیوه سرشماری تمامی آنها موردمطالعه قرار گرفتند. یافته ها: بر پایه تحلیل سری های زمانی و با استفاده از نرم افزار آماری R الگوی رشد علم ایران شناسایی گردید و بر پایه الگوی حاکم، روند رشد علم ایران پیش بینی شد. طبق یافته های پژوهش، الگوی رشد علم ایران لجستیکی بوده است. همچنین در طی سال های موردبررسی تولید علم ایران روند رشد سالیانه یکنواختی نداشته و نرخ رشد سالیانه تولید علم ایران در دهه اول منفی و در دهه دوم مثبت و پایین، ولی در دهه سوم مثبت و بالا بوده است. متوسط نرخ رشد سالیانه تولید علم ایران در این مدت تقریباً پانزده درصد بوده است. بررسی الگوهای رشد علم و کاربرد آنها در سطوح ملی و بین المللی و نیز عوامل اثرگذار بر فرازوفرود این رشد نشان داد که فرضیه پرایس مبنی بر رشد نمایی علم با مقدار ثابت دوبرابری تولید علم هر پانزده سال یک بار، در مورد تولید علم ایران به طور کامل تأیید نشد و مقدار ثابت رشد مدنظر پرایس مبهم بوده و نیاز به تجدیدنظر دارد.

این پژوهش به منظور بررسی میزان استفاده استادان رشته کتابداری واطلاع رسانی در دانشگاه های دولتی سطح شهر تهران و دانشگاه های پیام نور مراکز استانهای ایران از فناوری های اطلاعاتی و رسانه های آموزشی می باشد. روش پژوهش حاضر پیمایشی – تطبیقی و از نوع کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد و پرسشنامه تهیه شده بین دانشجویان دانشگاه های دولتی سطح شهر تهران(174 نفر) ودانشجویان دانشگاه پیام نور مراکز استانهای ایران (261نفر) که جمعاً برابر 435 نفر بودند، قرار گرفت. داده ها با نرم افزار اس.پی.اس.اس. تجزیه و تحلیل شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی در دانشگاه های دولتی با میانگین 91/2 در حد متوسط و در دانشگاه های پیام نور با میانگین 18/2 در حد کم می باشد. میزان استفاده استادان از CD های آموزشی در دانشگاه های دولتی با میانگین 43/2 در حد نسبتاً کم و در دانشگاه های پیام نور با میانگین 97/1 نیز در حد کم می باشد. 80 درصد دانشجویان پیام نور و 58 درصد دانشجویان کتابداری در دانشگاه های دولتی معتقدند که استادان آنها از منابع الکترونیکی در امر تدریس استفاده نمی کنند. میزان استفاده استادان از کامپیوتر در دانشگاه های پیام نور با میانگین 15/2 و در دانشگاه های دولتی با میانگین 13/3 در حد کم می باشد و در نهایت میزان استفاده استادان از ابزارهای نمایشی در دانشگاه های پیام نور با میانگین 16/2 در حد کم و در دانشگاه های دولتی با میانگین 25/3 در حد متوسط می باشد. نتایج حاکی از آن است که میزان استفاده استادان در دانشگاه های دولتی از فناوری های اطلاعاتی و رسانه های کمک آموزشی در امر آموزش بیش از استادان دانشگاه های پیام نور است. بنابراین توجه بیشتر به دانشگاه های پیام نور به منظور استفاده بهینه از رسانه های آموزشی در امر تدریس ضرورت دارد.

این تحقیق به منظور تعیین میزان کمکیابی دانشجویان رشته های علوم تربیتی و علوم انسانی از کتابدار در انجام تحقیقات کتابخانه ای خود در دانشگاه شیراز، انجام شد. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار آن پرسشنامه ای بود که بین 100 نفر از دانشجویان توزیع گردید. نتایج حاصل از این تجزیه و تحلیل 63 پرسشنامة دریافت شده حاکی از این بود که 1/92 درصد از افراد مورد مطالعه احساس نیاز به کمک داشتند و از بین آنها 2/76 درصد از کسی کمک گرفته اند درحالیکه از بین مراحل انجام یک تحقیق، بیش از همه در مرحلة یافتن اطّلاعات مرتبط (68درصد) به کمک نیاز داشتند. نتایج همچنین نشان داد که دانشجویان کمترین کمک را از کتابدار درخواست نموده اند (25 درصد) و علت آن را عدم توانایی کتابدار در کمک کردن دانسته اند. براساس یافته های حاصل از این بررسی میتوان عدم آشنایی کافی دانشجویان با توانائی و تخصّص کتابدار را به عنوان مهم ترین مانع بر سر راه کمکیابی دانشجویان از کتابدار دانست؛ که حلّ این مشکل مستلزم انجام اقدامات مؤثر براساس مطالعات و تحقیقات هدفمند و مفید میباشد.