درخت حوزه‌های تخصصی

هدف مقاله حاضر مطالعه عوامل موثر بر پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات در روستاهای استان فارس است. چارچوب نظری مورد استفاده مبتنی بر پژوهش‏های پیشین داخلی و خارجی و‏ترکیبی از نظریه‏های جامعه‏شناختی و جامعه اطلاعاتی است. مدل تجربی برگرفته از آن شامل 18 متغیر مستقل و پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات به‏مثابه متغیر وابسته است. این پژوهش به شیوه پیمایش در 68 روستای استان فارس که دارای این فنآوری هستند با حجم نمونه 389 خانوار انجام شده است. پس از آزمون 18 فرضیه، نتایج به‏دست آمده چنین است: بین سن، شغل، تحصیلات، آشنایی با زبان انگلیسی، دانش و آگاهی روستائیان، نگرش روستائیان به زیر ساخت‏ها و تجهیزات فراهم شده در دفاتر، نوع و نحوه ارائه خدمات در دفاتر، کنترل و نظارت، تبلیغات، وجود انگیزه برای بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات، آموزش روستائیان در مورد رایانه، میزان مهارت کارگزاران، دستورالعمل‏ها و آیین نامه‏های مربوط به دفاتر، نگرش روستائیان به اهداف دولت و نگرش روستائیان به سرمایه‏گذاری و هزینه‏های انجام شده در دفاتر با پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معنی‏داری وجود دارد. در مقابل بین جنس، درآمد و نگرش روستائیان به مدیریت دفاتر با پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معنی‏داری وجود ندارد.

این مقاله نتیجه پژوهشی پیمایشی در حوزه ابزار جمع آوری اطلاعات به عنوان مقیاس خودکارآمدی کاربران کامپیوتر (کاسیدی وآیچاس،2002) بوده است. پرسشنامه مربوطه، تاکنون در پژوهش های متعددی (برای نمونه کاچلهورفروخاین،2009) استفاده شده است. داده های پژوهش از میان 200 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه های اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (یک متغیره و دو متغیره) و آزمون فرضیات پژوهش دو متغیره (آزمون تی وضرایب همبستگی آر پیرسون ) و تحلیل چند متغیره (تحلیل رگرسیون و تحلیل عاملی) استفاده شده است. توضیح آنکه گسترش روزافزون اثرات و کارکردهای مختلف کامپیوتر، اینترنت و فنآوری اطلاعات در حوزه های گوناگون سیاست، اقتصاد، آموزش، فرهنگ و غیره، زمینه مناسبی برای تجزیه و تحلیل مکانیسم چگونگی استفاده از فنآوری اطلاعات و کامپیوتر را فراهم کرده است. مدل پذیرش فنآوری دیویس(1985و 1989) یکی ازشایع ترین مدل های تبیین چگونگی استفاده ازفنآوری اطلاعات وکامپیوتر است که اندیشمندان بیشماری سعی در آزمون آن مدل بر اساس بسترهای فرهنگی مختلف داشته اند. ونکاتش و دیویس (2000) با مرور مطالعات پیشین به اصلاح و ارائه ""مدل پذیرش فناوری اطلاعات2""پرداخته اند و در مدل اصلاحی پیشنهادی بر عوامل فردی تاکید کرده اند که خودکارآمدی کامپیوتریکی، یکی از آن عوامل محسوب میشود. خودکارآمدی کامپیوتر یک متغیر مهم و اساسی در موفقیت رفتار فنآوری کاربران کامپیوتر است. اگرچه چندین پژوهش در ایران در حوزه اینترنت، کامپیوتر و فنآوری اطلاعات انجام شده، اما کمتر به موضوع خودکارآمدی کامپیوتر بر اساس مدل پذیرش فنآوری اطلاعات توجه شده است. از این رو، هدف اساسی پژوهش حاضر سنجش خودکارآمدی کامپیوتر و تعیین تاثیر عوامل مختلف برآن است.

من در این مقاله به شکل گیری رسانه های جدیدتر از جدید می پردازم تا فرآیند تحولات ارتباطات نوین را پی گیری کنم. تعداد کاربران و میزان نفوذ “ رسانه های جدیدتراز جدید ” ـ یعنی رسانه های جدیدتر از رسانه های جدید، مانند توییتر، فیس بوک و یوتیوب هستند که مصرفکنندگان را به تولیدکنندگان تبدیل میکنند، و آثارشان به طور رایگان در دسترس همه قرار می گیرد. این فرآیندی است که در اواخر سال 2009 و در سال2010 به رشد خود ادامه داده و کماکان ادامه می دهد. برخی از پیامدهای این رشد عبارتند از: تیراژ روزنامه های کاغذی، درآمد تبلیغاتی و تعداد صفحات آنها به طور بارزی کاهش یافته است. از سوی دیگر تعداد بینندگان شبکه های خبری و سرگرمی تلویزیون کاهش یافته اند. یوتیوب و فیس بوک ستارگان جدیدی، چون سوزان بویل، آفریده اند و زندگی حرفه ای ستارگان سنتیای، چون بتی وایت را در جهان غرب رونق بخشیده اند. پس از زلزله ویرانگر هاییتی، فیس بوک و توییتر، کمک فراوانی به کسب اطلاعات مهم درباره پیامدهای آن کردند. ولی رسانه های جدید جدید، نه تنها به مثابه یاریرسان انسان های رنج دیده استفاده شده اند، بلکه به وسیله فرقه های سیاسی (مانند کانال طالبان) نیز به مثابه ابزار برای پروپاگاندا بر روی یوتیوب مورد استفاده قرار گرفته اند،. رسانه های سنتی نیز به تلاش خود برای عرضه جایگزین هایی برای رسانه های جدید جدید ادامه میدهند. هم اکنون انتشارات دانشگاه آکسفورد، کتابشناسیهای آن لاینی که به وسیله پژوهشگران حرفه ای گردآوری شده را عرضه میکند. برخلاف صفحات ویکیپدیا که هرکسی روی وب میتواند در آن بنویسد یا آن را ویرایش کند. اما ویکی پدیا همچنان در حال جذب میلیون ها خواننده است که هریک از آنها میتواند یک نویسنده و یا یک ویراستار آنی باشد. از این نظر، تاثیر رسانه های جدید جدید همچنان در حال افزایش است و روی محتوای رسانه های قدیمیتر تاثیر میگذارند. در سال 2010، در یک برنامه تلویزیونی یک تصویر متحرک از موفقیتهای ایجاد فیس بوک و نیز موفقیتهای یک شبکه تلویزیونی بزرگ در ایالات متحده (سی بی اس) پخش شد که براساس توییت های یک فرد تهیه شده بود. کتابخانه کنگره در ایالات متحده آمریکا، هم اکنون در حال آرشیو کردن همه توییت هاست. این کار نشان میدهد که توییت ـ به مثابه محصول رسانه های جدید جدید ـ اهمیت فراوانی در کار، سرگرمی و زندگیهای ما دارد. افزایش توییت ها در سال گذشته، بی شک، آغاز نقشی است که آنها در سال های پیش رو، در جهان خواهند داشت.

از آنجاکه عصر ارتباطات واژه ای مناسب برای دوران کنونی است، وسایل ارتباط جمعی مخصوصاً اینترنت و انحرافات ناشی از آن (نظیر اعتیاد به اینترنت) می تواند بر ارزشها ، باورها و در مجموع بر هویت ما تاثیر گذاشته یا با آنها رابطه داشته باشد. همچنین، مجاورت طولانی با فضای مجازی می تواند به فرهنگ پذیری یک طرفه و تاثیرپذیری افراطی از هنجارها و ارزشها انجامیده و تعلقات ملی و سنتی کاربران را تحت تاثیر قرار دهد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بر روی 250 نفر از کاربران دانشجوی دانشگاههای شهر اصفهان به مقایسه هویت ملی و مذهبی و خرده مقیاسهای این دو مقوله در افراد معتاد به اینترنت و غیر معتاد و همچنین به رابطه میان اعتیاد به اینترنت و هویت مذهبی و ملی و تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از نرم افزار SPSS پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که استفاده زیاد از اینترنت و محیط های مجازی و اعتیاد به آن می تواند با نقایصی در برخی جنبه های هویت ملی و مذهبی مرتبط باشد.

در نظام نوین جهانی ، ما در عصر رسانه ها زندگی می کنیم؛ عصری که در آن رسانه های گروهی جزو جدایی ناپذیر زندگی ما هستند. رسانه ها با اتخاذ سیاست های متفاوت ارتباطی، توسعه فرهنگی کشورها را تسهیل و تسریع می کنند. کارکرد رسانه ها در عصر ارتباطات، بی شک در همه ابعاد زندگی اجتماعی و فرهنگی جوامع بشری انکارناپذیر است. امروزه جامعه ای توسعه یافته تلقی می شود که بتواند در کنار توسعه شاخص های اجتماعی واقتصادی مانند درآمد سرانه، توزیع ناخالص ملی و نرخ مرگ و میر، بر معیار آموزش و اطلاعات و در حقیقت عنصر دانایی اجتماعی تأکید کند. در چنین جامعه ای، وسایل نوین ارتباط جمعی با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش زیادی در بالا بردن آگاهی های گوناگون و ضروری به عهده می گیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می کنند. حال این رسانه ها هستند که با اتخاذ سیاست های پویای اجتماعی و ترکیب آن با سیاست های فرهنگ گرا می توانند عامل آمیختگی، توازن و پیوند دادن باورهای اصیل اعتقادی و سنت های بارور جامعه باشند و با گسترش آفرینندگی و افزایش رشد فرهنگی به توسعه همه جانبه کشورمان کمک کرده و باعث پویایی افکار شوند. در این میان به نظر می رسد، برای یکپارچگی توسعه فرهنگی جهت تقویت هویت و وحدت ملی، در دستور کار قراردادن برنامه ریزی آینده توسعه فرهنگی کشور، متناسب با سیاست فرهنگی، در کنار اجرای افق سیاست رسانه ای براساس چشم انداز توسعه در جامعه اطلاعاتی عصر حاضر، ضروری به نظر می رسد.