درخت حوزه‌های تخصصی

در جهت گسترش پیش بینی وضعیت مالی شرکتها تحقیقات زیادی انجام گرفته است. آقای Henry Theil در سال 1969 میلادی روش جدیدی را بر اساس مفاهیم تئوری اطلاعات برای تحلیل صورتهای مالی بنا نهاد. وی با استفاده از اطلاعات صورتهای مالی درجه تغییرات در ترکیب اقلام ترازنامه را محاسبه کرد. این تحقیق رابطه بین تغییرات در ترکیب اقلام ترازنامه یا به عبارتی آنتروپی را با تغییرات سود مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق رابطه بین 1) قدر مطلق تغییرات سود و آنتروپی صورت وضعیت مالی،‌ 2) قدر مطلق تغییرات سود و آنتروپی داراییها و 3) قدر مطلق تغییرات سود و آنتروپی بدهیها در قالب سه فرضیه مستقل تدوین گردیدند. برای آزمون فرضیه های تحقیق، جامعه آماری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بودند. با توجه به نیاز استفاده از سری زمانی جهت تعیین مقادیر تغییرات سود و آنتروپی اقلام صورت وضعیت مالی، شرکتهایی، که بیست سال سابقه فعالیت در بورس اوراق بهادار تهران را داشته و از طرفی اطلاعات صورتهای مالی آنها در دسترس بوده است به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند که تعداد آنها بالغ بر 16 شرکت گردید. نتایج حاصله از آزمون فرضیات این تحقیق،‌ برخلاف تحقیقات انجام شده در کشور آمریکا که به وسیله آقایان Watts, Ball, Ross انجام گرفته و نشان داده اند که با 99 درصد اطمینان، تغییرات سود و آنتروپی می توان آینده شرکتها را از نظر موفقیت و یا عدم موفقیت مالی پیش بینی نمود، در ایران چنین فرضی در بورس اوراق بهادار تهران مورد تأیید قرار گرفت.

"این مقاله ابتدا روش‏های قیمت‏گذاری اوراق بهادار را تشریح می‏کند و آن‏گاه دو نظریه مهم بنام 1)نظریه نمودارگراها و 2)نظریه تحلیل‏گران ارزش ذاتی را مطرح می‏نماید.سپس سه الگوی اصلی کارآئی بازار تحت عنوان""بازی منصفانه""، ""ساب مارتینگل""و""گردش تصادفی""مورد بررسی قرار می‏گیرند و آزمون‏های مهم کارآئی در سه سطح به اصطلاح"" ""ضعیف""، ""نیمه‏قوی""و""قوی""مورد بحث واقع می‏شوند.در نهایت چنین نتیجه‏گیری می‏شود که پاره‏ای از الگوهای ریاضی و آماری فراوانی که جهت آزمون کارآئی بازار سرمایه در دنیا به کار گرفته شده است، مانند""روش‏های همیستگی""، ""آزمون گردش‏ها""و""قواعد تجاری فیلتر""در بررسی کارآئی بورس اوراق بهادار ایران نیز کاربرد داشته‏اند.شناخت دقیق توانائی‏ها و محدودیت‏های این آزمون‏ها جهت انجام تحقیقات کارآئی بازار الزامی است. "

توان تجزیه و تحلیل و قدرت پیش بینی مهم ترین عامل در تصمیمات سرمایه گذاری می باشد که خود به عوامل متعددی از قبیل سود آتی،‌ قیمت سهام، بازده سهام،‌ ریسک و غیره بستگی دارد. این تحقیق نقش ذهنیت گرایی سرمایه گذاران در مورد پیش بینی سود شرکت ها و اینکه آیا استفاده از اطلاعات حسابداری مالی می تواند موجب حذف یا کاهش ذهنیت گرایی سرمایه گذاران گردد را مورد بررسی قرار می دهد. در این طرح تجربی 114 سرمایه گذار مشارکت داده شدند که اثرات توان تجزیه و تحلیل و قضاوت ذهنی آنها در سرمایه گذاری های انجام شده مورد بررسی قرار گرفت. از جمله عوامل ذهنیت گرایی همانا « پیشداوری » می باشد که یک مفهوم روانشناسی است که مانعی بر«قضاوت منطقی» رفتارهای افراد می باشد. نتایج حاصله از تحقیق حاکی از آن است که یکی از راه های کم اثر کردن یا حذف آن « راهنمایی » و « ارائه اطلاعات » در قضاوت رخدادهای آتی می باشد. این مطالعه همچنین مورد رسیدگی قرار می دهد که آیا دسترسی به صورت های مالی در زمانی که سرمایه گذاران نیاز به پیش بینی در مورد سودآوری آتی شرکت ها دارند،‌ می توانند در کاهش تعصبات و پیشداوری آنها نقش مؤثر داشته باشد؟ نتایج مطالعه حاکی از آن است که استفاده از اطلاعات حسابداری مالی می تواند در فرایند پیش بینی تعصبات داوری را کاهش دهد (البته نه به معنی حذف کامل آن). در این تحقیق زمانی که نمونه ای از دانشجویان و کارشناسان مالی مورد آزمون قرار گرفتند،‌ تعصبات کاملاً حذف گردید. این نتایج نشان می دهد که «آموزش» و «نحوه استفاده از صورتهای مالی» اعتماد بیشتری روی اطلاعات ایجاد می کند و استفاده کنندگان به صورت های مالی اتکاء بیشتری خواهند داشت.

طبق نظریه بازار کارای سرمایه، قیمت سهام منعکس کننده اطلاعات تاریخی و اطلاعات منتشره موجود است. تحقیقات زیادی در این زمینه به وسیله بال و براون (1968)، براون،‌ فوستر (1977)،‌ مرتون میلر (1981)،‌ بیور کلارک و رایت، بیور، رابرت و مورس (1980)، می (1971)،‌ رابرت فری من و سیتنیوتس (1992) و ... انجام شده است. نتایج اکثریت قریب به اتفاق این تحقیقات نشان داده است که صورتهای مالی و اعلان سود دارای بار اطلاعاتی برای بازار سهام است. این تحقیق نیز به دو منظور یکی بررسی تأثیر سود غیرمنتظره بر قیمت سهام و دیگری میزان تأثیرگذاری متغیرهای مستقل پنج گانه نظیر اندازه شرکت، اهرم مالی،‌ عمر، مالکیت دولتی و وابستگی ارزی بر روی سود غیر منتظره، انجام شده است. نتایج حاصله از آزمون فرضیه های تحقیقات نشان می دهند که در مرحله اول مبانی زیربنایی نظریه بازار کارآ حتی در شکل ضعیف آن هم در ایران کاربرد ندارد. در مرحله دوم نتایج بدست آمده حاکی از آنست که بین متغیرهای مستقل تحقیق و قیمت سهام رابطه آماری معنی داری وجود ندارد.

این تحقیق جامعیت گزارشهای سالانه و رابطه آن با ویژگی های مالی شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار می دهد. در این تحقیق پس از مشخص کردن جامعیت (افشای کامل) گزارشهای سالانه، عوامل مرتبط و مؤثر بر آن مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که بین اندازه شرکت (جمع داراییها)،‌ نسبت بدهیها به حقوق صاحبان سهام،‌ فروش خالص و سود قبل از مالیات به فروش خالص با افشای کامل گزارش های سالانه رابطه معنادار وجود دارد، ولی بین سود قبل از مالیات به حقوق صاحبان سهام با جامعیت رابطه معنادار وجود ندارد.

این تحقیق در راستای آزمون روایی مصوبه مورخ 16/4/1376 شورای بورس اوراق بهادار تهران مبنی بر افزایش سرمایه نقدی شرکت های پذیرفته شده در بورس حداکثر تا حد شاخص قیمت خرده فروشی سال گذشته اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد. این تحقیق نتیجه افزایش سرمایه مازاد بر آن را که منوط به موفقت هیأت پذیرش اوراق بهادار خواهد بود، تحت بررسی قرار داده و نشان می دهد اولاً سقفی که بورس به عنوان حداکثر میزان افزایش سرمایه مازاد بر آن را که منوط به موافقت هیأت پذیرش اوراق بهادار خواهد بود،‌ تحت بررسی قرار داده و نشان می دهد اولاً‌ سقفی که بورس به عنوان حداکثر میزان افزایش سرمایه (با اختیار سهامداران شرکت) مشخص نموده بدرستی کارشناسی نشده و ثانیاً‌علت اینکه شرکت ها اقدام به افزایش سرمایه نقدی می کنند عدم تنوع بازار سرمایه و روش های تأمین مالی در ایران می باشد.

از شماره 8 تابستان 1373 بخش جدیدی در فصلنامه علمی و پژوهشی «بررسی های حسابداری و حسابرسی» به درج چکیده پایان نامه های تحصیلی دانشجویان دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران در دوره های تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکترا) در حوزه حسابداری اختصاص یافت. این بخش در راستای ارتباط بین حرفه و دانش حسابداری و پیوند بین زمینه های تئوریک و نظری با کاربردهای علمی «به منظور تبادل اطلاعات و به حداقل رساندن دوباره کاریها در تحقیقات و آشنایی بیشتر دانشجویان و دانش پژوهان با زمینه های تحقیقات کاربردی» تهیه شده است. امید است مورد استقبال و توجه دانشجویان و دانش پژوهان قرار گیرد.

رقابت پیچیده و دشوار تجارت کنونی ، بنگاه های تولید را واداشته است تا به تنوع تولید برای ماندن در عرصه رقابت جهانی بیندیشند . تولید محصول جدید نیز مستلزم سرمایه گذاری و مالا تجزیه و تحلیل سرمایه گزاری می باشد . سرمایه گذاری در تولید به سه شاخه سرمایه گذاری راهبردی ، توسعه ای و جایگزینی تقسیم می شود . بدلیل محدودیت منابع و فرصت های سرمایه گذاری ، باید تصمیمات سرمایه گذاری با تکیه بر اصول علمی و با دقت لازم اتخاذ شوند . در این مقاله نگارنده ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص انواع سرمایه گذاری به مراحل بودجه بندی سرمایه ای پرداخته است تا ضمن تشریح زنجیره فعالیتهای بودجه بندی ، اهمیت تحلیل هزینه – فایده در انتخاب طرحهای سرمایه گذاری از دیدگاه مالی – اقتصادی و اجتماعی را نشان دهد .

گستردگی طیف ابزارهای در دسترس سرمایه گذاران با توجه به نیازهای آنها یکی از مشخصات بازارهای سرمایه پیشرفته است برخی از این ابزارها ضمن برآوردن سلیقه های گوناگون سرمایه گذاران را یاری می کنند تا خود را در برابر ناملایمات بازارهای مالی که آئینه تمام نمایی از نواسانات اقتصادی اند ایمن سازند که از جمله آنها اوراق حق اختیار خرید و فروش می باشند . بدیهی است ارائه قیمت منصفانه این اوراق از وظایف صاحبنظران مالی است در این راستا تئوری قیمت گذاری اختیار معامله یکی از شیوه های مهم ارزشگذاری اوراق مزبور محسوب می شود که ضمن کمک به قیمت گذاری این اوراق شایستگی کاربرد خود را در حوزهای وسیعی از مدیریت مالی همچون بودجه بندی سرمایه ای ، ایجاد بدره دینامیک و ... به اثبات رسانیده است تئوری عمومی قیمت گذاری اختیار معامله که از طرف فیشر بلک و میرون شولز ارائه شده است حاصل خوشه چینی این دو صاحب نظر خوش ذوق از خرمن تلاشهای صاحبنظران قبلی همچون کاسوف ، بونس ، لوئیس باچلیر و ... می باشد بعد از ارائه تئوری مزبور توسط بلک و شولز عمده تلاش صاحبنظران مالی معطوف به گسترش کاربریهای این تئوری در حوزه علوم مالی بوده است .

عموما عقیده بر ان است که مدیران بطور معمول برای هموار سازی سود تلاش می کنند. هموار سازی سود که ادبیات جدید حسابداری از ان تحت عنوان مدیریت سود بحث می کند، عبارت است انجام اقداماتی برای کاهش نوسانات سودهای گزارش شده حسابداری. میزان سود و نوسان آن از دیدگاه سهام داران شرکت حائز اهمیت است و بر ارزش سهام شرکت تاثیر می گذارد. مدیران تصور می کنند ، برای شرکتهای دارای جریان هموار سود بهای بیشتری پرداخت می شود . مدیران با هموارسازی سود فرصت پیش بینی را برای مدعیان اصلی شرکت فراهم می سازد و این کار ارزشمندی است ، زیرا هزینه استقراض شرکت را کاهش می دهد و بر روابط تجاری بین شرکت و مشتریان ، فروشندگان و کارکنانش اثر مساعد دارد. از آنجا که هموارسازی تلاش مدیر برای کاهش نوسانات سود حول یک سطح عادی است ، بنابراین باید اولا " افزار هموارسازی" و ثانیا " سود عادی" تعیین شود . سود عادی هدف فرضی مدیریت است که با استفاده از مدلهای مختلف طراحی می شود. پژوهشهای گذشته نشان می دهد که مدلهای گام تصادفی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته اند. درباره افراز هموارسازی نیز آورده اند که: 1- زمانبندی معاملات 2- تخصیص در طول زمان 3- تجدید طبقه بندی در اقلام سود و زیان راههای متداول هموار سازی است.

انگیزش مدیران جهت تلاش و کارایی بیشتر تابع پاداشهای مالی و غیر مالی است در اکثر شیوه های اعطای پاداشهای مالی موجب انگیزش در مدیران برای تلاش بیشتر به نوعی سهیم کردن آنها در مالکلیت شرکت مطرح است چرا که مالکیت به همان اندازه که به مسایل پولی (مادی ) صرف مرتبط است به همان نسبت نیز به مسایل انگیزشی و رضایت درونی مربوط است هیجان و انگیزش در مدیران زمانی حاصل می شود که آنها در حاصل تلاش و دسترنجشان سهیم(شرکت) باشند . مهمترین راه حل برای سهیم کردن مدیران در مالکیت شرکت به وجود آوردن تساوی حقوق در واحدهایی است که آنها اداره می کنند بدین معنی که بر اساس ارزشی که مدیران به وجود می آورند در چهارچوب فرمول مناسبی حق (پاداش) آنها داده شود . پس از سهیم کردن مدیران در مالکیت شرکت و به وجودآوردن انگیزه در آنها این سوال مطرح می شود که چه کار باید کرد تا مدیران ارزش شرکت را افزایش دهند ؟ یا به عبارت دیگر فرمول مناسب اعطای پاداش آنها چیست ؟با توجه به اینکه ارزش افزوده اقتصادی (EVA) اساس و سرچشمه ایجاد ارزش است اعطای پاداش بر اساس EVA باعث می شود تا مدیران پاداششان را براساس عملکرد واقعی خود دریافت کنند با توجه به اینکه مطلوبیت نهایی انسانها نزولی است بنابراین پاداش اعطایی نباید محدود شود و همچنین چون ممکن است یک مدیر در یک سال به طور استثنایی عملکرد خوبی داشته باشد پاداش انها در یک حساب مخصوص ذخیره شده و هر سال حق برداشت درصدی از مانده این حساب را دارد . برای آنکه مدیر نتایج بلند مدت تصمیمات خود را نیز مد نظر قرار دهد بخشی از پاداش وی را تابعی از ارزش افزوده بازار (MVA) قرار می دهیم . نتایج اکثر تحقیقات تجربی انجام شده نشان میدهد که طرحهای پاداشی بلند مدت که به نوعی سهیم کردن مدیران در مالکیت شرکت را به طور واقعی و یا به طور شبیه سازی در بردارد باعث افزایش ثروت سهامداران می شود اگر چه ممکن است که نتایج انواع مختلف این طرحها در جوامع و موقعیتهای مختلف متفاوت باشد .

این تحقیق محتوای افزاینده اطلاعاتی نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی را مورد بررسی قرار می دهد . چنین فرض شده است که اگر نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی موجب بهبود همبستگی نسبتهای صورت سود و زیان و ترازنامه با بازده های سهام گردند ، می توان گفت دارای محتوای افزاینده اطلاعاتی هستند . نتایج تحقیق نشان می دهد که نسبت های صورت جریانهای نقدی دارای محتوای افزاینده اطلاعاتی هستند . اما در مقایسه با نسبتهای صورت سود و زیان و ترازنامه همبستگی ضعیف تری با بازه های سهام دارند .