فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۷۸۱ تا ۱٬۸۰۰ مورد از کل ۶٬۷۰۴ مورد.
حوزه های تخصصی:
جمهوری آذربایجان نه تنها کشوری اسلامی است، بلکه بسط دهنده هویت ایرانی ـ شیعی تلقی می شود; چه اینکه تقریباً 75 درصد آذربایجانی ها شیعی هستند. در این مقاله با یک نگاه تاریخی، به نقش اسلام و شیعه می پردازیم. عناصر تشکیل دهنده هویت این جمهوری عبارت اند از: مذهب شیعی، زبان ترکی، اندیشه تاریخ مشترک و مجموعه هنجارهای فرهنگی; همچنین مؤلفه های تشکیل دهنده سیاست این کشور ترکیبی از عوامل تاریخی و شیعی است; با این تفاوت که عنصر مذهب، نقش مشروعیت بخشی نظام سیاسی را بر عهده دارد.
در این نوشته، اسلام در پنج لایه مورد بررسی قرار گرفته است: 1. روحانیت; 2. زیارتگاه ها; 3. رهبران مذهبی سنتی; 4. احزاب اسلامی; 5. روشنفکران مسلمان.
با توجه به این لایه ها، علی رغم نفوذ سلفی ها و بنیادگراها، در آسیای مرکزی و قفقاز، شاهد آنیم که به دلیل شیعی بودن جمهوری آذربایجان، ایشان از نفوذ کمتری برخوردارند.
نقش خوارج ازارقه در تحولات سیاسی اجتماعی کرمان در سده نخست قمری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل نقش خوارج ازارقه در تحولات سیاسی کرمان در سده نخست قمری است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ضعف مقطعی در حکومت اموی پس از مرگ معاویه و همچنین فاصله طولانی منطقه کرمان با مرکز خلافت، سبب نفوذ و قدرت گیری خوارج ازارقه در این منطقه شد. همچنین در دوره عبدالملک بن مروان (65-85ق) بود که وی از حضور خوارج ازارقه در کرمان احساس خطر کرد و با فرستادن فرمانده برگزیده خود، مُهلب بن ابی صفره، در پی سرکوبی آنها برآمد. در این پژوهش ضمن بررسی دگرگونیهای اعتقادی جامعه کرمان در آستانه ورود خوارج ازارقه، تلاش شده است، تا دلایل حضور این دسته از خوارج و نقش آنها در تحولات سیاسی اجتماعی سده نخست مورد تبیین قرار گیرد. همچنین بررسی پیامدهای حضور خوارج ازارقه در کرمان بخش پایانی پژوهش را دربر می گیرد. در این نوشتار با روش توصیفی تبیینی براساس منابع کتابخانه ای به موضوع پرداخته می شود.
جایگاه امور فرامادی در تحلیل فتوحات مسلمانان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مسئله فتح ایران توسط مسلمانان، از مسائلی است که هنوز ابعاد آن به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. پرسش های بسیاری درباره این فتوحات وجود دارد. یکی از پرسش ها چرایی سقوط زودهنگام دولت ساسانی و نوع واکنش جامعه ایرانی به این مسئله است. این نوشتار تلاش می کند تا از منظری جدید موضوع را بررسی کند. مفروض این نوشتار این است که در کنار عوامل سیاسی و اقتصادی، نوعی از ذهینت سازی و باور عمومی در دو سوی ماجرا در چگونگی و سرعت فتوحات اثر داشته است. در این نوشتار تلاش می شود با خوانش دوباره متون تاریخی و با روش توصیفی تحلیلی، فضای ذهنی کسانی که درگیر فتوح بوده اند بازسازی شود؛ به ویژه، سویه ایرانی، مورد توجه بیشتر قرار گرفته است و نشان داده می شود که چگونه باورهای ماوراءالطبیعی باعث انگیزه بیشتر یا کمتر در جنگ شده است.
رمان تاریخی عذراء قریش اثر جرجی زیدان، الگوی حقانیت امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نگارنده در نوشتار پیش رو بر آن است که قضایای دورة خلیفة سوم و بعد از آن خلافت امام علی (ع) و مسائل مربوط به آن را از منظر رمان تاریخی برجستة عذراء قریش نوشتة جرجی زیدان، نویسندة معاصر مسیحی لبنانی، بررسی کند. آن چه از تورّق و جست وجوی این داستان به دست می آید این است که امام علی (ع) شخصیت منحصر به فردی است که علاوه بر جای گاه ویژه اش در بین مذاهب مختلف اسلامی، در بین پیروان ادیان دیگر نیز جای گاه والایی دارد. نویسندة داستان مذکور با سه رویکرد عمومی نقش مروان بن حکم در حوادث دورة خلیفة سوم، ماجرای قتل عثمان و خلافت امام علی (ع)، و حوادث بعد از آن این رمان را نوشته است. بنابراین، در گفتار حاضر با محور قرار دادن این سه رویکرد حوادث از زبان شخصیت اصلی آن (اسماء) بررسی شده است.
خیزش شیعه (جنگ وصلح)
منبع:
شهروند ۱۳۸۶ شماره ۱
حوزه های تخصصی:
تفسیر حکومتی قیام عاشورا از دیدگاه امام خمینی
حوزه های تخصصی:
جایگاه آثار اندیشمندان امامی مکی در گسترش فضای علمی در مکه در قرن 11 و 12 هجری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش پیرامون حیات علمی اندیشمندان امامی مقیم، نزیل یا مجاور بیت الله، آثار مکتوب و غیرمکتوب ایشان در مکه جلب توجه می نماید. تألیف و استنساخ کتاب، تجدید بنای کعبه، اجازه های فقهی و روایی، مقابله، تصحیح و قرائت بسیاری از کتاب های فقهی و حدیثی امامیه در مکه و جلسات و محافل علمی ایشان که مشتاقان فراگیری علوم اهل بیت^ را به مکه می کشانده، عمق حضور عالمان مکتب اهل بیت^ در این شهر را روشن خواهد نمود. قرن یازدهم شاهد بیشترین حضور علمی و عملی عالمان امامی در مکه است. برخی از این اندیشمندان در مکه جایگاه رفیعی داشته اند تا جایی که کتاب هایی که توسط مخالفان در گذشته و حال پیرامون اعلام مکی نوشته شده از ایشان نام برده اند.
ملاحظاتی رهیافتی از مطالعه گزارش های منابع تاریخی و قرآن کریم (مطالعه موردی غزوات بدر و احد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
قرآن کریم هر چند کتاب تاریخی نیست، امّا گزارش هایی از رخداد های عصر نبوی به سبک خود ارائه نموده است، گزارش هایی که در عصر نبی اعظم| در معرض نقد و ارزیابی معارضان قرآن قرار داشت. ازاین رو اگر در گزارش های تاریخی قرآن، نقصی نهفته بود یا گزارشی خلاف واقع در آن گنجانده شده بود قاعدتاً باید مورد نقد آنان قرار می گرفت. در دوره های بعد مورخان به نوشتن تاریخ عصر نبوی اقدام کردند و از قرآن نیز در کنار سایر منابع استفاده کرده اند. سئوال این است آیا گزارش های راویان از رخدادها، تعارضی با ظاهر گزارش های قرآنی ندارد؟ این مقاله در صدد بیان این پاسخ است که در گزارش از حوادث، تعارض های موردی بین گزارش های منابع با گزارش های قرآنی به چشم می خورد و با بررسی یازده مورد، تعارض در اکثر موارد به اثبات رسیده است. برای سهولت بررسی دامنه موضوع گزارش ها به دو غزوه (بدر ـ احد) محدود شده و در مقام مقایسه با قرآن فقط به سه منبع تاریخی اکتفا شده است. برای دست یابی به نتایج تحقیق از روش امامان شیعه در عرضه تاریخ به قرآن و روش «توصیفی ـ تحلیلی» و «تطبیقی» استفاده شده است.
همسر زینب علیهاالسلام(2)
منبع:
فرهنگ کوثر ۱۳۷۹ شماره ۴۴
حوزه های تخصصی:
نقد و بررسى مقاله حضرت محمد صلىاللهدر دانشنامه بریتانیکا: با رویکرد تاریخى
حوزه های تخصصی:
مدخل «محمد» دانشنامه بریتانیکا نوشته سیدحسین نصر مىباشد که با رویکرد پدیدار شناسنامه به زندگىنامه پیامبر صلىاللهعلیهوآله و تأثیر شخصیت ایشان در دین اسلام و زندگى مسلمانان پرداخته است. نویسنده، زندگى پیامبر را از سالهاى آغازین حیات تا واپسین روزهاى زندگى بررسى کرده و در جاى جاى نوشتار، کوشیده است پیامبر صلىاللهعلیهوآله را با توجه به نگاه مسلمانان به ایشان تحلیل و بررسى کند. بررسى نقش شخصیت پیامبر در اسلام و بین مسلمانان، بررسى پیامبر و قرآن، و پیامبر و سنت و حدیث وى و همچنین نقش پیامبر در فقه و الهیات اسلامى و تأثیرات شخصیت اخلاقى و معنوى ایشان در اسلام از مباحث دیگر این مقاله است.
بک ماجرا، یک مقتل و دو گزارش
حوزه های تخصصی:
بررسی استراتژی پیامبر اعظم| در صلح حدیبیه براساس تحلیل سوات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
صلح حدیبیه یکی از راهبردی ترین تصمیمات پیامبر اعظم| در مقطعی حساس و نقطه عطفی در تاریخ اسلام است. این واقعه سرنوشت ساز در طول تاریخ،کانون توجه مورخین و سیره نویسان بوده و از دیدگاه های مختلف، مورد تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش تبیینی، با رویکردی کیفی ـ کمّی و برپایه قاعده «تلازم عقل و شرع» با استفاده از مدل علمی «سوات»، به تحلیل علمی استراتژی پیامبر اعظم| در صلح حدیبیه پرداخته شده است. براساس نتایج این پژوهش، در چارچوب اصول علمی مدیریت استراتژیک، صلح حدیبیه به عنوان یک تصمیم راهبردی، کاملاً منطبق بر تحلیل های علمی و بهترین انتخاب در شرایط خود بوده است. مدل سوات به کمک تحلیل شرایط درونی و برونی جامعه اسلامی، نتایج شگرف صلح حدیبیه را در پیشرفت اسلام و تغییر وضعیت جامعه اسلامی به صورت علمی، به تصویر کشیده و دوراندیشی پیامبر اعظم| را به عنوان رهبر مدبر جامعه اسلامی از دیدگاه خود ثابت می نماید.
عرب تباران خراسان و نقش آنان در سقوط امویان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ ۱۳۸۵ شماره ۶۰
حوزه های تخصصی:
تهاجم عرب ها به ایران، به ورود و اقامت گروه هایی از عرب ها در ایران منجر شد. این افراد یا نظامی بودند یا افرادی پردردسر که خلافت اموی سعی داشت آنان را از مرکز خلافت دور کند و یا ناراضیان مذهبی و سیاسی که دورشدن از دسترس خلفا را ترجیح دادند و ترک دیار کردند. بیشتر آنان به خراسان که دورترین فاصله را از دمشق داشت، رهسپار شدند. بدین ترتیب، گروهی از نظامیان و غیرنظامیان عرب درطول حکومت اموی به همراه خانواده و به قصد سکونت به خراسان آمدند. درواقع، حضور آنان در خراسان نوعی مهاجرت به خراسان محسوب میشد. هر چند آنان به دستور خلفای اموی، برای دستیابی به فتوحات به خراسان آمده و به جنگ مبادرت کرده بودند، با گذشت زمان، اقامت در شهرهای خراسان و امرار معاش را به جنگ ترجیح دادند و جزیی از مردم خراسان شدند. در این دوره از تاریخ، ایرانیان در سرنوشت سیاسی منطقة خود نقش مؤثری نداشتند. گرچه دهقانان سعی کردند در مناصب خود باقی بمانند، نقش آنان دخالت در جمع خراج و تاحدودی تسلط بر مردم محل خویش بود. اهرم قدرت سیاسی در خراسان در دست عرب هایی بود که در خراسان مقیم شده بودند و با حکام منصوب خلفا سازش یا مخالفت میکردند. اختلافات قبیله ای، به خصوص در میان دو گروه یمنی و مضری هیچ گاه به توافق و اتحاد منجر نشد بلکه همین اختلافات که گاه ایرانیان نیز در هر دو گروه متخاصم شرکت نظامی داشتند، سرانجام به سقوط امویان انجامید و راه را بر نیروی تازه نفس عباسیان باز کرد.
تحجرگرایی و راهکارهای امام علی (ع) در تحجرزدایی (1)
منبع:
مبلغان ۱۳۸۶ شماره ۹۵
حوزه های تخصصی: