فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱٬۶۵۱ مورد.
۸۱.

واژه شناسی «اهل» و بررسی آن در آیه تطهیر با نظر به تفاسیر شیعه و اهل سنّت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن اهل بیت آیه تطهیر شیعه و اهل سنت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی تفسیر و ترجمه قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب لغت
تعداد بازدید : ۲۰۱۴ تعداد دانلود : ۸۵۵
آیه تطهیر یکی از پرمناقشه ترین آیات قرآن بین مفسران شیعه و اهل سنت، پیرامون مسئله عصمت «اهل بیت» است. شیعه «اهل بیت» را مختص خمسه طیبه(ع) می داند و در مقابل، برخی از علمای اهل سنت «اهل بیت» را مختص زنان پیامبر، برخی دیگر شامل زنان پیامبر و خمسه طیبه و برخی دیگر «اهل بیت» را اعمّ از خویشان و اقوام پیامبر و... می دانند. در این بین یکی از ادلّه مفسران شیعه بر این ادعا، «تغییر ضمیر» از جمع مؤنث به جمع مذکر در آیه تطهیر است. این پژوهش با رویکردی توصیفی - تحلیلی در پی نقد و ارزیابی این مطلب، به واژه شناسی کلمه «اهل» و موارد استفاده آن در لغت و قرآن پرداخته و به این نتیجه رسیده است که هرچند با دلایل متقن عقلی و نقلی می توان ثابت کرد «اهل البیت» اختصاص به خمسه طیبه دارد، اما استناد اغلب علمای شیعه به «تغییر ضمیر» محل بحث و تأمل است.
۸۲.

تحلیل ساختاری داستان «وجه القمر» زکریا تامر (با تکیه بر دو محور هم نشینی و جانشینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی محور جانشینی محور هم نشینی زکریا تامر داستان «وجه القمر»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۳ تعداد دانلود : ۸۸۶
زکریا تامر یکی از نویسندگان سوریه است که در قالب داستان کوتاه دستی توانا داشته است. او داستان هایش را در ساختاری منظم و ترکیبی به هم­پیوسته به نگارش درمی­آورد و تمام عناصر و واحدهای تشکیل دهندة آن را به حرکت و تکاپو وامی داشت تا پیام مشخصی را انتقال دهد. نام یکی از داستان هایش، «وجه القمر» است که در آن همة عناصر را در کنار هم در یک رشتة خطی قرار داده تا پیام دفاع از زن شرقی را که تا قبل از این خوار و ذلیل شده است، به همگان برساند. برای درک پیام اصلی داستان، تحلیل آن براساس دو محور هم­نشینی و جانشینی کمک شایانی می­کند. محور جانشینی به نویسنده امکان می­دهد که از بین مجموعة واژگان، واژة متناسب با ساختار را برگزیند. واژگان گزینش شده در یک مسیر خطی عمودی کنار هم قرار می­گیرند و ترکیب نوشتاری جدیدی را به وجود می آورند و ارزش جانشینی آن به جای واحدهای دیگر، از اینجا فهمیده می­شود که سمیحه، شخصیت زن داشتان به معنای بخشنده است و زنان شرقی تمام وجود خود را به مردان بخشیده­اند. در محور هم­نشینی، ارتباط عبارت ها و ترکیب آن ها در یک خط افقی بررسی می شود و وقتی در کنار هم قرار می گیرند، مسیر داستان به جلو حرکت می کند. همچنین، توصیف هایی بررسی شده اند که به تنهایی معنای صریح دارند؛ ولی با هم معنای نشانه ای می­یابند؛ مثل هم نشین شدن درخت لیمو و صدای نالة مرد دیوانه که دال بر ایجاد حد فاصل بین دوران کودکی سمیحه و پس از آن است.
۸۵.

مبالغه و اغراق در مدایح متنّبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدح مبالغه اغراق شجاعت متنبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب کلیات ادباء
تعداد بازدید : ۱۹۸۹ تعداد دانلود : ۸۶۶
در اصطلاح اهل ادب مدح یعنی وصف و ستودن شاعر ممدوحش را به صفات و فضایل پسندیده ‘ مدح و ستایشگری یکی از صفات فطری و ذاتی انسان بوده و انگیزه او را از پرداختن به ستایشگری از گذشته تاکنون در چهار عامل (اعجاب‘تشکر‘رهبت‘تکسب)خلاصه کرده اند. متنبی یکی از شاعران مدیحه سرا و نامدار عصر عباسی است که دراین فن گوی سبقت را از دیگر حریفان ربوده است . البته مدایح او بیشتر به خاطر کسب مقام و ثروت بود ه است . از بارزترین ویژگیهای مدایح متنّبی مبالغه و اغراق می باشد ‘ او در مدایح خود به وصف و مدح فضایل معنوی نظیر(شجاعت‘جود‘قدرت ‘علم و تدبیر و...)بیشتر توجه داشته تا فضایل مادی و ظاهری مانند (جمال و زیبایی ظاهری ‘بسیاری ثروت ‘ فامیل ‘ فرزندان و...) مانند این بیت که در وصف جود و شجاعت محمد بن زریق طوسی با مبالغه و اغراق گفته است: (دیوان متنبی ‘ ج 2 ص 193 ) و لحظت انمله فسلن مواهبا و لمست منصله فسال نفوسا از سرانگشتان ممدوح من جود و بخشش جاری است و از دم تیغش خون دشمنان .
۸۶.

تحلیل کاربردهای فعل «کاد» در قرآن کریم با نگاهی به آرای مفسران (مطالعة مورد پژوهانه عبارت «أَکادُ أُخْفیها»)

کلید واژه ها: نحو عربی افعال مقاربه «کاد» در قرآن کریم أَکادُ أُخْفیها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۷ تعداد دانلود : ۵۸۹
مفسّران، عبارت «أَکادُ أُخْفیها » در سورة شریفة «طه» را به معانی مختلف تفسیر نموده اند. برخی فعل «أکاد» در این آیه را به معنای «أرید» گرفته، عبارت را به معنای «می خواهم پنهان کنم» ترجمه نموده اند و حتی گاهی کاربرد فعل «کاد» را بیانگر شدت کتمان شمرده اند. برخی دیگر برای حل مشکل، فعل «أخفیها» را به معنای سلب در باب افعال و به معنای آشکارنمودن گرفته اند. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و با تأملی در کاربردهای فعل «کاد» در زبان عربی و در قرآن کریم، این موضوع را بررسی نموده است. در این پژوهش نظر برخی از نحوی ها و بعضی از مفسران دربارة کاربردهای فعل «کاد» و آیة مورد بحث واکاوی شده است و کوشش شده به این پرسش پاسخ داده شود که براساس کاربردهای فعل «کاد»، کدام برداشت از این آیة شریفه، مناسب تر است و با مجموعه آیات دیگر هماهنگی بیشتری دارد؟ نتایج به دست آمده از این پژوهش، گویای آن است که فعل «کاد» در این آیة شریفه، همان معنای متداول «کاد» در زبان عربی را دارد که در حالت مثبت، عدم وقوع فعل و در حالت منفی، وقوع آن به سختی را بیان می کند. به نظر می رسد با توجه به کاربردهای این فعل در زبان عربی و در قرآن کریم، در تقدیرگرفتن معانی دور از ذهن برای آن در این آیة شریفه، غیر قابل توجیه است و با زبان قرآن سازگاری ندارد.
۸۷.

بررسی گونه کاربردی زبان زنانه در مرثیة معاصر (با تأکید بر مرثیه های سعاد صباح)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنسیت مرثیه زبان شناسی اجتماعی ادبیات زنان سعاد صباح

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی اجتماعی/جامعه شناسی زبان
تعداد بازدید : ۱۹۸۰ تعداد دانلود : ۹۹۷
بحث و بررسی درباره موضوع تجربه زنان و تفاوت آن با تجربه مردان، زمینه­ساز شکل­گیری رویکردهای مختلفی در زمینه پیوند زبان و جنسیت شده است. زنان و مردان در کاربرد برخی از ویژگی­های زبانی (به ویژه آوایی) گرایش­های متفاوتی دارند و همین امر سبب تفاوت زبان آنان با یکدیگر می شود. تفاوت­های زبانی چندان آشکار و شناخته شده نیستند و گویندگان زبان نسبت به آن ها حساسیت و آگاهی زیادی ندارند؛ امّا از طریق بررسی­ آثار و نوشته­های زنان، می­توان به ویژگی­های یاد شده دست یافت. از میان انواع شعر، به دلیل پیوند عمیق رثا با عواطف و احساسات شاعر، این نوع ادبی بیش از سایر گونه­های ادبی، زمینه انعکاس ذهنیات و افکار شاعر را فراهم می آورد و به همین دلیل ظرفیت تحلیل و بررسی از نظر بازتاب جنسیت زبانی را دارد. فن شعری رثا از مصیبت نشئت گرفته و احساسات و عواطف شاعر را بر می انگیزد تا اشعاری حزن انگیز بسراید و از این طریق مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهد. در این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی و با استفاده از آرای محققان جامعه­شناسی زبان، شعر «سعاد صباح»، از پیشتازان شعر رثای عربی در دوره معاصر را در سه سطح واژگانی، نحوی و بلاغی بررسی می کنیم و از این طریق، به تحلیل پیوند زبان و جنسیت در اشعار این شاعر می پردازیم. مهم ترین نتیجه حاصل از کاربست این نظریه در تحلیل مرثیة سعاد صباح، این است که رابطة تنگاتنگی بین عاطفة رثاء و جنسیت شاعر وجود دارد و عاطفة حزن بر اشعار سعاد صباح تأثیر مستقیم گذاشته است.
۸۹.

إبراهیم نصرالله و تجربته الرّوائیّة (ابراهیم نصرالله و تجربه ی رمان نویسی)

کلید واژه ها: ابراهیم نصرالله ادبیات معاصر عرب الملهاة الفلسطینیة شرفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۰ تعداد دانلود : ۴۸۸
ابراهیم نصرا... ادیب مشهور فلسطینی- اردنی است که زندگی ادبی خود را ابتدا با انتشار چند مجموعه شعر آغاز نمود. وی با انتشار اولین رمان خود «براری الحمی/1985» در جرگه ی رمان نویسان عرب قرار گرفت. رمان های نصرا... را می توان به سه مجموعه ی اصلی: رمان های مستقل، الملهاة الفلسطینیة، و الشرفات تقسیم نمود که هر مجموعه خود مشتمل بر تعدادی رمان مستقل می باشد. موضوع اصلی رمان های نصرا... قضیه فلسطین با همه جوانب سیاسی ، اجتماعی و ملی – عربی است به همین جهت حوادث و وقایع رمان های وی را می توان در دایره زمانی قرن بیستم خلاصه نمود. هر یک از رمان ها با دیدی نافذ و ناقدانه و با استفاده از تکنیک های نوین ادبی و کارکردهای مختلف متون موروثی و با تکیه بر پیش زمینه ای از حوادث و وقایع تاریخی معاصر ملت فلسطین و اعراب، به بررسی مشکلات انسان فلسطینی در جنبه های مختلف انسانی، هویتی، ملی، فرهنگی و تاریخی می پردازد. نصرا... تحت تأثیر عوامل مختلفی به دنیای رمان نویسی روی آورد، این عوامل همگام با اولین سفر وی به عربستان، آغاز می شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی زندگی ادبی نصرا... در زمینه رمان نویسی و عوامل مؤثر و اساسی در روی آوردن وی به این گونه ی ادبی می پردازد.
۹۰.

رثاء الحسین (ع) فی شعر عبدالعظیم الربیعی (الآبادانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الإمام الحسین (ع) الرثاء الشعرالملتزم عبدالعظیم الربیعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب کلیات ادباء
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
تعداد بازدید : ۱۹۴۷ تعداد دانلود : ۵۴۶
الشاعر الآبادانی عبدالعظیم الربیعی من طائفة شعراء رثاء الحسین (ع) وهم لایقرضون الشعر إلّا لذکرمناقبِ أهل البیت (ع) التزاما بما لدیهم من الشعور الدینی، فالبحث هذا یرید أن یُعرّف هذا الشاعر البارع حیاتَه وآثارَه أولّا وهو الذی لایعرفه إلا نزرٌ من العرب الإیرانیین ویُلقی الضوء على أسلوبه فی الرثاء الحسینی ثانیا. من أهم ما حصل علیه هذا البحث هو أنّ الربیعی اختار القصیدة العربیة العمودیة لقول الشعر خلافا للتیار التجدیدی الذی عاصره کما استحسن قول الشعر والبیان عن الأفکار العابرة اللطیفة فی قالب الرباعیة التی تخصّصها الفرس لهذا الغرض. أما أسلوب الربیعی فی القصائد فأسلوب جدید من حیث تقدیم المعانی والأفکار فله دائماً بدایات ومطالع خلابة لافتة للانتباه کما له الهیکل الشعری المنسق المطبوع بطابع المقابلة والحوار ونهایات مصبوغة بصبغة الدعاء والاستشفاع هذا ونراه فی الرباعیات یُبدی استدلالات شعریة (نوع من حسن التعلیل) تثبت عظمة الحسین (ع) ومجده بأسلوب المقابلة.
۹۲.

بازخوانی قاعده بلاغی «تقدیم ما حقه التأخیر یفید الحصر»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بلاغت تقدیم تأخیر حصر اختصاص اهتمام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۵ تعداد دانلود : ۶۲۰
یکی از مهم ترین قاعده های بلاغت عربی، قاعده ای است که از آن با عنوان «تقدیم ما حقه التأخیر یفید الحصر» یاد می شود. بر پایه این قاعده، چنانچه واژه ای در یک جمله از مکان «ب» به مکان «الف» نقل داده شود، در سیاق حصر قرار گرفته و به اصطلاح، «مقصور علیه» به شمارمی آید. این قاعده بلاغی در دانش هایی چون تفسیر، فقه و کلام کاربرد دارد و نیز نقش مهمی در شکل گیری فهم خواننده از متن ایفا می کند. وجود این قاعده بلاغی گاه این تصور را به ذهن مخاطب القا می کند که هر گاه کلمه ای که در رتبه «ب» جای داشته باشد، به جایی پیشتر از جایگاه خود آورده شود، می توان بی درنگ معنی حصر از آن برداشت کرد؛ اما آیا به راستی چنین است؟ چرا که این روش قصر روشی مبتنی بر ذوق و وجود قراین کلام بوده و نیز با سبک و سیاق کلام درارتباط است؛ زیرا گاهی ممکن است ضرورت شعری یا حفظ موسیقی لفظی کلام، موجب تقدیم شود؛ بنابراین با در نظر گرفتن جایگاه قاعده یادشده در علوم اسلامی و تأثیر آن بر فهم درست از متن، شایسته است مطالعه دقیقی درباره مفاد و شرایط به کارگیری آن صورت گیرد.این مقاله برآن است تا با روش وصفی تحلیلی میزان اعتبار و صدق این قاعده را در امهات کتب نحو و بلاغت و تفسیر، مانند الکتاب، مغنی اللبیب، مفتاح العلوم، الإیضاح، الکشاف و ... بررسی کرده، شرایط به کار گیری آن را از دید منطق زبانی مطالعه کند. به نظر می رسد بر خلاف رویکرد قالب به قاعده تقدیم و با وجود کاربرد آن در علوم اسلامی، این قاعده در رساندن معنی حصر کلیت ندارد و نمی توان از آن به طور مطلق استفاده کرد.
۹۳.

عوامل پایداری نوروز در عصر اسلامی و بازتاب آن در شعر عربی در دوره عباسی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۱۹۱۲ تعداد دانلود : ۸۹۹
پژوهش حاضر پس از برسی نوروز و نفوذ آن در شبه جزیره عرب ، چالشهای بوجود آمده بدنبال مواجه شدن دین مبین اسلام با فرهنگ نوروزی و نیز سیاستهای خلفای راشدین ، اموی و عباسی را در ارتباط با نوروز در عصر اسلامی مورد تحلیل قرار داده است . تداوم فرهنگ نوروزی در پیچ و خم های تحولات تاریخی در دوره اسلامی به عنوان گوناگون اعتقادی ریال اقتصادی و سیاسی مربوط بود . این عید باستانی به خاطر برورداری از پیامهای والای انسانی با شعارهای متعالی اسلامی هماهنگ شده و با این طریق توانست به تثبیت و پایداری خویش کمک کند . نوروز در اشکال گوناگونی در ادبیات عرب عصر عباسی از جمله در شعر عربی متجلی شد . سنتهای نوروزی همانند : رسم هدیه ، آب پاشی ، آتش بازی و ... یا به طور مستقیم در اشعار عربی این دوره ظاهر شدند و یا در این ایام برای موسیقی دانان ، شاعران و ترانه سرایان فرصتی فراهم آمد تا بتوانند آثارشان را به مناسبت نوروز عرضه داشته و به این وسیله تاثیر بزرگی بر رشد و ترقی شعر عربی در شکل و محتوا بگذارند .
۹۵.

صورت بندی های حوزه معنایی «روابط زناشویی» در زبان عربی عصر نزول و تحلیل کاربری آن در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان قرآن روابط زناشویی حُسن تعبیر زبان عربی عصر نزول واژگان تابو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب کلیات مفاهیم
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول اصول فقه کلیات فلسفه زبان
تعداد بازدید : ۱۸۹۰ تعداد دانلود : ۱۰۶۴
معتبرترین اطلاعات زبان شناختی نسبت به زبان عربی عصر نزول، از طریق قرآن کریم قابل دستیابی است. لذا در مرحله نخست این پژوهش، مفردات قرآنی متعلق به حوزه معنایی «روابط زناشویی» گردآوری و صورت بندی های حاکم بر آنها مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت صورت بندیهای شش گانه؛ رابطه مجاورتی، رابطه تماس، رابطه فراگیری، مکان انگاری زن، سخن یا کنش ناپسند و [خون] آلودگی استخراج گردید. در مرحله دوم این پژوهش، با توجه به تابوشدگی و قبح معنایی حاکم بر این گونه واژگان، کاربری قرآنی مفردات متعلق به حوزه معنایی «روابط زناشویی» محور تحلیل قرار گرفت که طبق آن به استثنای برخی از آیات الاحکام که بستر تقنین و تشریع احکام فقهی بوده و به ناچار نیازمند ورود به جزئیات روابط زناشویی هستند، و نیز آیاتی که دلالت بر این حوزه معنایی در دوره پیش از قرآن دارند؛ اینگونه به دست آمد که در همه موارد، کاربری قرآنی همراه با حسن تعبیر و نزاهت بیانی است.
۹۶.

بررسی مقوله ی جانشینی به عنوان عنصری کم کوشانه در قران کریم (مطالعه موردی ده جزء پایانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن جانشینی اختصار اقتصاد زبانی کم کوشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۳ تعداد دانلود : ۴۹۲
زبان قران زبانی است که اختصار در آن بی نظیر است. از آن جایی که می طلبد که این کلام الهی در سینه جای گیرد پس نیاز به الفاظی موجز و گرانبها دارد که در عین اختصار پرمایه باشند. کم کوشی زبانی مقوله های فراونی دارد که یکی از آن محور جانشینی است. به این صورت که سازه ای پر مغز و مختصر جایگزین سازه ای طولانی می شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی برآنست تا جلوه های کم کوشی های زبان را در مقوله ی جانشینی مورد واکاوی قرار دهد. این محورها عبارتند از جانشینی آوایی، لغوی، نحوی، بلاغی. چنین استنباط می شود که مخاطب قران از أمّی گرفته تا مخاطب اعصار مدرن نیازمند کلامی است که در حافظه ذخیره گردد؛ زیرا زبانها به سرعت به سمت ساده شدن به پیش می روند. بنابرین کلام قران به نحوی به همگونی آواها و گزینش واژگان پرداخته که توازن در آن رعایت شده، هر نسلی می تواند از آن بهره گیرد و آن را به سینه سپارد.
۹۷.

استعاره های مفهومی در حوزه شرم با استناد به شواهدی از شعر کلاسیک فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شرم شعر کلاسیک فارسی استعاره های مفهومی حوزه عواطف نگاشت استعاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۰ تعداد دانلود : ۹۶۲
مقاله حاضر تحلیلی از استعاره های مفهومی شرم، با استناد به اشعار کلاسیک فارسی قرن ششم تا دهم قمری، به دست می دهد. چهارچوب نظری این پژوهش، کتاب استعاره و عواطف: تأثیر زبان، فرهنگ و بدن در احساس نوشتة زولتان کووچش (2010) است. سؤال اصلی مقاله این است که در زبان فارسی استعاره های مفهومی شرم بر مبنای کدام حوزه های مبدأ ساخته می شوند؟ هدف از پاسخ گویی به این سؤال، یافتن مفهوم کانونیِ شرم در زبان فارسی با استناد به شواهدی از شعر کلاسیک فارسی است. به این منظور، ابتدا، دُرج 3 (کتاب خانه الکترونیک شعر فارسی)، «پیکره زبانی گروه فرهنگ نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی»، و تارنمای گنجور (آثار سخن سرایان پارسی گو) با کلیدواژه های «شرم» و «حیا» جست وجو شد. در نتیجه این جست وجو ابیاتی که در آن ها مفهوم شرم در قالب استعاره مفهومی دریافت می شد گردآوری گردید. بر اساس روشی که توضیح داده شد، 220 شاهد به دست آمد. در مرحله بعد، با تحلیل استعاره های مفهومی حوزه های مبدأ استخراج شد. در نتیجه این بررسی، ده اسم نگاشت برای استعاره مفهومیِ شرم به دست آمد که در قالب یک شبکه با هم در ارتباط اند و مفهوم شرم را در زبان فارسی می سازند.
۹۸.

تانیث و زبان عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان عربی تانیث مونثات سماعی مونثات لفظی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب صرف
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
تعداد بازدید : ۱۸۷۲ تعداد دانلود : ۱۲۷۵
نقش تانیث درزبان عربی،چشمگیر است؛چه به لحاظ واژگانی که در زیرمجموعه مونثهای سماعی قرارمی گیرندو یا مونثهایی که دارای علائم تانیث اند،حال ،تانیث آنها از نوع حقیقی باشد یا مجازی.در همین سمت و سوی ،آن دسته از مونثهای سماعی که در جرگه واژگان دو وجهی قرار می گیرند و از بسامد در خوری بهره وراند،جای قابل ملاحظه خودرادارند،همچنانکه تانیث در دستور زبان عربی-به تبع واحدهایی که زبان از آنها تشکیل شده –نیز حیطه پروستعتی را از آن خویش دارد.این پژوهش ،چند و چون این ویژگی زبانی را مطمح نظر دارد.
۱۰۰.

آلیات ""الإقناع"" فی خطب الحجّاج بن یوسف الثقفی (دراسة نقدیة تحلیلیة)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الإقناع الحجّاج علم النفس الاجتماعی الترهیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۳ تعداد دانلود : ۴۸۰
لا تخلو حیاة الإنسان من مواقف إقناعیة تخضع لها عن وعی أو دون إرادة منه. مع أنّ الخطابة وما یتبعها من إقناع قلّ أثرها إلیوم ولکنّها فی العصور الإسلامیة الأول ی کانت تباری الشعر وربّما تسبقه فی التأثیر على النّاس. نظراً إلى أنّ الحجّاج من أکبر خطباء العصر الأموی الذین تأتی خطبهم متماشیة مع السّیاسة الأمویة، فمن الأهمیة بمکان التعرّف على الآلیات التی کان یرتکز علیها للتأثیر على متلقّیه. تأتی هذه الدّراسة مستندة على الدّراسات النقدیة الاجتماعیة الحدیثة لدراسة عناصر الخطابة فی خطب حجّاج بن یوسف الثقفی الذی ینصبّ عمله فی إطار حفظ الدولة الأمویة فی ظروف حسّاسة کانت الحروب والفتن تحیط بها من کلّ جانب، فهذه الظروف کانت تتطلّب الکلام الصّلب الذی لا یعرف هوادة ولا رحمة، ممّا نر ی آثاره فی خطبه التی کتبت بأسلوب محکم یتّسم بقوة تأثیره على النّفس. وقد کان یتخذ فیها أسلوباً جدیداً فی الخطابة، بالترکیز على الأسس العاطفیة والصّوتیة والنفسیة للجماعة التی کان یخاطبهم، مما یدلّ على براعته وذکائه فی التعرّف على نفسیة مخاطبیه فی الخطوة الأولی، وانتقاء الأسلوب الذی یناسبهم فی الخطوة الثانیة. الأسلوب الذی یستند على أسس فنیة وعلمیة کقوة الافتتاحیة والخاتمة وتلاؤمهما وتباین الأجزاء والانسجام بین مظهر الخطیب الصّلب والمفردات والأصوات الصلبة واستمداد الآیات القرآنیة والأمثال واستخدام الأسئلة البلاغیة، مما یدلّ على معرفته العمیقة بنفسیة متلقّیه التی کانت تتطلّب الترهیب والشدّة.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان