اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

نمایش ۲٬۹۰۱ تا ۲٬۹۲۰ مورد از کل ۸٬۶۶۷ مورد.

۲۹۰۱.

بررسی انواع تعارضات در اخلاق خانوادگی با خاستگاه روابط ناسالم جنسی قبل از ازدواج(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: سید احمد هاشمی علی آبادی

منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰ (پیاپی ۳۲) 127 - 156

کلید واژه ها: اخلاق ازدواج خانواده تعارضات اخلاقی روابط جنسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۳۶۷

خانواده بزرگ ترین مدرسه تربیتی است که درآن زیباترین عواطف بشری شکل می گیرد و محیط مناسبی را برای تعالی و بروز استعداد های نهفته انسانی فراهم می کند. شرط این مهم آن است که این نهاد کوچک ولی مؤثر بر اساس یک انتخاب دقیق شکل گیرد و روابط درون آن به ویژه رابطه زن و شوهر بر مبنای رعایت اخلاق و ابراز صحیح عواطف تنظیم شود. در این صورت است که آرامش حقیقی در آن تجلّی می یابد و مفهوم حقیقی مسکن (محل سکونت) به ظهور می رسد. پیوسته این نهاد را عواملی از درون خانواده و بیرون آن تهدید می کند که بحث آسیب شناسی آن را در مسائل تربیتی و اخلاقی از اهمیت ویژه ای برخوردار می کند. از جمله این آسیب ها روابط جنسی قبل از ازدواج است که اختلافات و تعارضاتی را در خانواده به وجود می آورد و حل دیر هنگام آن می تواند به فروپاشی خانواده منجر شود. ما در این تحقیق در پی آنیم که با روش کتابخانه ای و توصیف و تحلیل، برخی تعارضات حاصله از روابط قبل از ازدواج را بررسی نموده و نقش و تأثیر این روابط را در عرصه خانواده از جهت اخلاقی آسیب شناسی کنیم و در صورت امکان راه حل هایی ارائه دهیم.

۲۹۰۲.

اخلاق اسلامی یا نظام اخلاقی اسلام؟ بررسی اجمالی کتاب اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید حسین حسینی

منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: نقد و بررسی نظام اخلاقی اسلام کتاب اخلاق اسلامی نگاه کل نگر نگاه جزء نگر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی

تعداد بازدید : ۲۷۰۵ تعداد دانلود : ۹۷۳

تفکیک بین دو مفهوم «نظام اخلاقی اسلام» و «اخلاق اسلامی» از جمله مسائل مهم و کارساز در حوزة تبیین و تحلیل مجموعة مباحث اخلاقی است و به این منظور هر کتابی که بخواهد به مبانی، مفاهیم، و مهم ترین رویکردهای مطرح در قلمرو اخلاق اسلامی توجه کند، به ناچار بایستی در این خصوص تعیین تکلیف کند؛ به ویژه در تدوین کتب آموزشی، مرز بین نگاه جزء نگر با نگاه کل نگر به نظام اخلاقی اسلام می تواند نوع تلقی و برداشت مخاطب را در نگاه به آموزه های اخلاقی اسلام به منزلة اجزایی گسسته و غیر همسو یا مجموعه ای پیوسته، مکمل، و با اهداف کاربردی جامع مشخص کند. بر این اساس، مقالة حاضر به بررسی و نقد اجمالی کتاب اخلاق اسلامی (مبانی و مفاهیم) از مجموعه دروس معارف اسلامی دانشگاه ها می پردازد. پس از مروری کلی بر سرفصل های کتاب و معرفی کلی اثر، به تحلیل امتیازها و کاستی های ابعاد شکلی و صوری کتاب می پردازیم سپس، نقاط قوت و ضعف ابعاد محتوایی آن را برخواهیم شمرد. مقاله با ارائة تحلیل نهایی و پس از بیان چند پیشنهاد و نتیجه گیری به پایان می رسد.

۲۹۰۳.

زینب (ع) الگوی سلامت روان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد زارعی توپخانه

منبع: معرفت سال بیست و دوم آذر ۱۳۹۲ شماره ۱۹۲ «ویژه روانشناسی»

کلید واژه ها: سلامت روان الگو زینب علیهاالسلام نظریه شناختی بک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۷ تعداد دانلود : ۸۹۰

این نوشتار درصدد است نگرش حضرت زینب علیهاالسلام را به واقعه کربلا، از دیدگاه شناختی بک، مورد بررسی قرار دهد و با رویکرد توصیفی تحلیلی، سخنان بزرگ بانوی اسلام را در خلال حادثه کربلا استخراج نماید. سپس با تبیین آن بر اساس سه مؤلفه اساسی نظریه شناختی بک (Becks Cognitive Theory) (در چارچوب جهان بینی اسلامی)، اسوه بودن حضرت زینب علیهاالسلام را ترسیم نماید. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که بر اساس سه مؤلفه اساسی نظریه شناختی بک، حضرت زینب علیهاالسلام یک الگوی تربیتی موفق سلامت روان و کنترل تکانه است که می تواند به عنوان یک الگوی کارآمد، در زمینه مدیریت اختلالات پس ضربه ای (Post Traumatic Stress Disorders) و داغدیدگی معرفی گردد.

۲۹۰۴.

نقش خوش رویی و خوش زبانی در خانواده و روابط اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی حسین زاده

منبع: معرفت سال بیست و دوم آذر ۱۳۹۲ شماره ۱۹۲ «ویژه روانشناسی»

کلید واژه ها: مهارت های ارتباطی خوش رویی خوش زبانی فرجام نیک و سازگاری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق خانواده

تعداد بازدید : ۳۰۴۱ تعداد دانلود : ۹۲۹

از مسائلی که در روابط اجتماعی، جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است، عوامل تأثیرگذار در محو تنش و ایجاد آرامش در زندگی اجتماعی است. پژوهش پیش رو، به بررسی چگونگی تأثیر خوش رویی و خوش زبانی در روابط اجتماعی اشاره دارد و به اهمیت، نشانه ها، کارکردها و مهارت های هریک در احساس نشاط، امید و تلاش افراد جامعه پرداخته است تا از این طریق، بتواند زندگی آرامی را به ارمغان آورد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی تحلیلی است که با تکیه بر منابع دینی و رویکرد برآمده از علوم معاصر به استخراج نتایج پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد: خوش رویی با به کارگیری مهارت چشمی و لبخند، کینه زدایی، پایان دادن به دشمنی، الفت و محبت، قرب به خدا و فرجام نیک را به دنبال دارد و خوش زبانی با مهارت تجسم پایان کار، مرور رفتار، بازی ارتباط، بهره مندی از شوخی، خاموش سازی و تقویت مثبت، می تواند صفای زندگی، امنیت، عزت و عاقبت به خیری را به همراه داشته باشد.

۲۹۰۵.

تحلیل و تبیین مفهوم بخشایش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زینب صالحی

منبع: پژوهش های اخلاقی سال چهارم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۱۱

۲۹۰۶.

نقش اخلاق اسلامی در رساندن انسان به کمال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اسماعیل خارستانی فاطمه سیفی کاظم منافی شرف آباد

منبع: اخلاق وحیانی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۴

کلید واژه ها: اخلاق قرآن کریم کمال اصول روش ها معصومین (ع)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۶۸ تعداد دانلود : ۱۷۹۸

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش اخلاق اسلامی در رساندن انسان به کمال است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل اسنادی است. جامعهٴ تحقیق، شامل منابع دست اول (قرآن کریم و آثار مربوط و منتسب به پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) و دیگر بزرگان دینی) و منابع دست دوم (آثار برآمده از منابع غنی اسلامی) است که در کتاب ها، نشریات، پایان نامه ها، سایت های اینترنتی مذهبی و پژوهش ها و تحقیقات مرتبط با موضوع این تحقیق می باشد. نمونه گیری به شیوهٴ هدفمند انجام شده و بر این اساس، از منابع مرتبط با موضوع تحقیق، استفاده گردیده است. ابزار پژوهش نیز فیش برداری بوده است. در این تحقیق، به این مسائل پاسخ داده شده است: 1 اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام چگونه است؟ 2 نقش اخلاق در زندگی فردی و اجتماعی از منظر قرآن کریم و معصومان(ع) چیست؟ 3 انگیزه های دستیابی افراد به کمال کدام است؟ 4 اصول و روش های اخلاقی در رساندن انسان به کمال از دیدگاه قرآن کریم و معصومان(ع) کدام است؟ نتایج تحقیق نشان می دهد روش های اخلاقی ای که قرآن کریم و پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) ذکر کرده اند ، مسیر رسیدن انسان به کمال را روشن کرده است که با عمل به آن ها می توان به کمال حقیقی، دست یافت. در پایان نیز پیشنهادهایی برای کاربردی نمودن این تحقیق بیان شده است.

۲۹۰۷.

اخلاق ارزیابی با تأکید بر آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد فاکر

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ششم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۹

کلید واژه ها: اخلاق ارزیابی اصول اخلاقی مبانی اخلاقی بخس و قرآن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۹۳

یکی از مسائل مهمی که در عرصه های گوناگون عملی و علمی، اعم از آموزشی و پژوهشی مطرح است، ارزیابی عملکردها، به خصوص ارزیابی پژوهشی محققان و پژوهشگران است. بسا در ارزش گذاری یک اثر ـ هرچند در مقیاس یک امتیاز ـ محقق یا استادی از دریافت جایزه ای نفیس محروم و محقق دیگری بی جهت لایق و شایسته جایزه معرفی می شود یا استادی از رسیدن به رتبه ممتازی و نمونه شدن بازداشته و دیگری به جای وی گزینش می شود. می توان بر اساس آموزه های قرآن کریم به اصولی دست یافت که برای ارزیابی اصول اخلاقی قابل توجهی را ارائه می دهد.

۲۹۰۸.

بررسی تطبیقی موانع مؤثر بر ازدواج پایدار از منظر روان شناسی اسلامی و انسان گرایی (تأثیرات تربیت دینی بر خانواده پایدار)

نویسنده: عصمت دانش

منبع: پژوهشنامه تربیت تبلیغی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: آسیب شناسی خانواده پایدار روان شناسی اسلامی و موانع ازدواج

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۱ تعداد دانلود : ۹۸۷

هدف از این مقاله تحلیلی در درجه نخست، تبیین فلسفه ازدواج، آسیب های حاصل از موانع ازدواج و تشکیل خانواده پایدار و در درجه دوم تحلیل این آسیب ها از ابعاد زیست شناختی، روان شناختی و جامعه شناختی است و درنهایت به ارائه راهکارهایی کاربردی برای رفع آنها از منظر روان شناسی اسلامی و انسان گرایان پرداخته است. علت این آسیب ها در بُعد زیست شناختی به ارضای نامتعادل نیازهای زیستی- اجتماعی، در بُعد روان شناختی به عدم ارائه آموزش های لازم در دور ه های سرنوشت ساز رشد و در بُعد جامعه شناختی به تبعیت کورکورانه و بدون تعقل از سنت های جامعه، نسبت داده شده است. در پایان، نقش مشاوران و مسئولین جامعه در بهبود این آسیب ها با ارائه شش راه حل کاربردی اسلامی و انسان گرایانه تبیین شده است.

۲۹۰۹.

آسیب شناسی روش تدریس درس تعلیم و تربیت اسلامی با رویکرد پژوهشِ کیفی از منظر اساتید علوم تربیتی و دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران

نویسنده: اکبر صالحی کوروش رستمی مسنی

منبع: پژوهشنامه تربیت تبلیغی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: پژوهش کیفی آسیب شناسی روش تدریس کارشناسی ارشد تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۴۱ تعداد دانلود : ۸۹۰

پژوهش حاضر با هدف شناسایی آسیب های روش تدریس درس تعلیم و تربیت اسلامی در مقاطع کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران صورت گرفته است. این پژوهش، کیفی است و در آن از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته و نمونه گیری هدفمند و انتخابی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. تعداد مصاحبه شوندگان 29 نفر هستند. سؤالات پژوهش عبارت اند از: آسیب های روش تدریس درس تعلیم و تربیت اسلامی کدام است؟ راه حل مناسب برای رفع این آسیب ها چیست؟ چه شباهت ها و تفاوت هایی میان نظرات مصاحبه شوندگان وجود دارد؟ برای جمع آوری اطلاعات، ابتدا مصاحبه ها بر روی نوار کاست ضبط شده وسپس برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از رویکرد توصیفی- تفسیری استفاده شده و نتایج پژوهش از درون داده ها و مصاحبه ها به دست آمده است. مهم ترین آسیب های شناسایی شده در این پژوهش، عبارتند از: نبودن محتوا و کتاب های درسی مناسب، عدم تناسب مطالب و محتوا با زندگی دانشجویان، عدم ورود بسیاری از اساتید به هر دو حوزه دین و تعلیم و تربیت، عدم شایستگی برخی اساتید از نظر علمی و اعتقادی، استفاده نکردن اساتید از طرح درس و عدم برنامه ریزی برای تدریس است.

۲۹۱۰.

مفهوم شناسی صبر در اسلام و معادل یابی آن در روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین امیری رحیم میردریکوندی محمدرضا احمدی محمدآبادی

منبع: معرفت سال بیست و دوم آذر ۱۳۹۲ شماره ۱۹۲ «ویژه روانشناسی»

کلید واژه ها: سرسختی مقابله مقاومت تقوا صبر تحمل خودمهارگری مفهوم شناسی معادل یابی روان شناختی صبر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی

تعداد بازدید : ۴۷۹۱ تعداد دانلود : ۱۴۳۱

هدف مقاله حاضر تبیین مفهوم صبر در اسلام و معادل یابی آن در روان شناسی است. در ضمن، تلاش می شود برخی از مفهوم شناسی ها و معادل یابی های پیشین مورد نقد و یا اصلاح قرار گیرد. این نوشتار که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، یافته های مهمی در سه جنبه حاصل گردید: 1. بعد از بررسی لغوی، اصطلاحی و روایی نتیجه این شد که صبر عبارت است از: حفظ طمأنینه در برابر دشواری ها و مهار مستمر نفس از بی تابی؛ 2. ارتباط این مفهوم با مفاهیم تقوا، حلم و ورع مشخص شد؛ بدین ترتیب، تصور واضح تری از مفهوم صبر می توان داشت؛ 3. ارتباط مفهوم صبر با چند مفهوم روان شناختی بررسی گردید و در نهایت، با توجه به تمایزها و تشابه هایی که بیان گردید، نتیجه این شد که از بین واژه های مطرح شده، معادل و مفهوم نزدیک به صبر در مطالعات روان شناختی واژه «Patience» می باشد.

۲۹۱۱.

تعامل رفتاری همسران از نگاه اسلام و روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد ترکاشوند فرزانه جعفرزاده

منبع: معرفت سال بیست و دوم آذر ۱۳۹۲ شماره ۱۹۲ «ویژه روانشناسی»

کلید واژه ها: نقش وظیفه تعامل همسران تعامل رفتاری همسران

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق خانواده

تعداد بازدید : ۲۰۹۳ تعداد دانلود : ۸۱۵

یکی از عوامل سلامت، پایداری و تحکیم خانواده، وجود تعامل صحیح و سازنده همسران می باشد. یک بخش این تعامل، تعامل رفتاری همسران است که در قالب وظایف و نقش ها تعریف می گردد. هدف این پژوهش آن است که با شیوه توصیفی تحلیلی، مجموعه ای منسجم از رفتارهای همسران را از منابع اصیل دین اسلام کشف و استنباط نماید و در برخی از موارد، به تبیین علمی و روان شناختی آن نیز بپردازد. این تحقیق در نهایت، به نتایج ذیل دست یافته است: الف) وظایف و نقش های متفاوت در تعامل رفتاری همسران جنبه ارزشی نداشته و ناشی از ویژگی های متفاوت جنسیتی است. ب) تعامل رفتاری همسران را می توان در چهار نوع رفتار با مصادیق مختلف تعریف نمود: رفتارهای اختصاصی مرد؛ رفتارهای اختصاصی زن؛ رفتارهای مشترک متفاوت و رفتارهای مشترک مشابه.

۲۹۱۲.

تاثیر خوش بینی در زندگی فردی با رویکردی بر آیات، روایات و علم روانشناسی

نویسنده: جمال فرزندوحی آمنه جوشن

منبع: حسنا سال پنجم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۹

کلید واژه ها: مثبت اندیشی خوش بینی آثار خوش بینی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۸۱۸ تعداد دانلود : ۱۱۰۵

خوش بینی عامل نشاط و تحرک در زندگی است که دین مبین اسلام برای آن ارزش زیادی قائل شده است و در سخن معصومان احادیث بیشماری در این موضوع دیده می شود، روانشناسان هم معتقدند؛ امید و خوش بینی نشانه ای از سلامت روانی، پختگی و نیرومندی به حساب می آید. در این مقاله که به صورت کتابخانه ای انجام شده است ابتدا به مفهوم و ارزش خوش بینی پرداخته شده، سپس اقسام و آثار آن را مطرح کرده است. و در بخش آخر به راهکارها و پیش نهادهایی برای افزایش روحیه ی امید و تقویت خوش بینی پرداخته است.

۲۹۱۳.

عوامل و مراحل تکوّن رفتار اخلاقی در اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: غلامرضا غیاثی

منبع: معرفت اخلاقی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: علم اخلاق عمل سیستم رفتار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۵

در اسلام رفتاری اخلاقی محسوب می شود که براساس امکان، اختیار و آگاهی لازم صورت گرفته باشد. این نوع رفتار ممکن است به مرحله ظاهری جسمانی رسیده و یا امری درونی مانند حسد و ریا باشد. مراحل تکون رفتار اخلاقی از نفس و براساس نیازهای غریزی مادی– معنوی روحانی و متأثر از عوامل درونی، بیرونی و محیطی صورت می گیرد. فرایند و مراحل رفتار از نیاز شروع شده، پس از طی مراحل ادراکی (علم)، تخیل، قصد و انگیزه، ایمان و اراده به مرحله ظاهری می رسد. در این میان، عوامل و فرایندهای متعدد و متنوعی نیز مطرح می شوند که در جای خود قابل بحث و بررسی هستند. فیلسوفان مسلمان، مبدا اصلی رفتار انسان را در نفس و با استفاده از قوای آن جست وجو می کنند. روان شناسان، انگیزه و نیاز را عامل اصلی بروز و شکل گیری رفتار می دانند. اخلاقیون مسلمان، حوزه نفس و عوامل اخلاقی ارزشی را چون گرایشات فطری معنوی و ... را مطرح می کنند. تاکنون در میان آثار علمی و عملی اخلاق اسلامی، به طراحی نظام وار و جامع مراحل تکّون رفتار اخلاقی توجه چندانی صورت نگرفته است. این پژوهش زمینه ای برای طرح این موضوع است.

۲۹۱۴.

ورزش و ورزشکار از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رسول حامدنیا

منبع: معرفت سال بیست و دوم خرداد ۱۳۹۲ شماره ۱۸۶ «ویژه سبک زندگی اسلامی»

کلید واژه ها: اخلاق ورزشکار ورزش جوانمردی دوپینگ بایدهای اخلاقی نبایدهای اخلاقی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای

تعداد بازدید : ۱۹۱۹ تعداد دانلود : ۷۷۶

امروزه شاهد گسترش رشته های ورزشی و اقبال مردم به ورزش می باشیم. میلیون ها نفر به امر ورزش مشغولند و میلیون ها نفر علاقه مند به رویدادهای ورزشی اند. با توجه به اهمیت تبیین مؤلفه های سبک زندگی اسلامی، این سؤال مطرح می شود که اسلام نسبت به ورزش و ورزشکار چه دیدگاهی دارد؟ این مقاله می کوشد در حد بضاعت خود با استفاده از آیات و روایات به پاسخ این سؤال بپردازد. در این نوشتار به روش تحلیلی توصیفی انواع ورزش هایی که در متون دینی مطرح شده مورد بررسی قرار می گیرد و اهمیت ورزش از جنبه های گوناگون بیان می شود. در ادامه، ویژگی های ورزشکار مسلمان و بایدها و نبایدهای اخلاقی در این زمینه مطرح می گردد.

۲۹۱۵.

مقابله معنوی با تنیدگی ها از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجیب الله نوری

منبع: معرفت سال بیست و دوم آذر ۱۳۹۲ شماره ۱۹۲ «ویژه روانشناسی»

کلید واژه ها: تنیدگی راهبرد مقابله دیدگاه اسلام مقابله معنوی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۵۳ تعداد دانلود : ۷۵۵

در روان شناسی برای مقابله با تنیدگی (استرس) راهبردهایی مطرح شده است. این راهبردها برای کمک به افراد در برابر تنیدگی های نسبتا خفیف مؤثرند، اما در وضعیت های بسیار دشوار مقابله های معنوی کارسازترند. این مقابله ها به باورها و فعالیت های دینی اشاره دارند که به افراد کمک می کنند تا تنیدگی هیجانی را مدیریت کنند. ازآنجاکه مقابله هایی که با رویکرد اسلامی مطرح شده اند از جامعیت لازم برخوردار نبودند. ازاین رو، بررسی این مسئله با توجه به آموزه های دین اسلام درخور توجه است. هدف پژوهش، ارائه راهبردهای مقابله با تنش و استرس از دیدگاه اسلام است. در این پژوهش، از روش تحلیل متون دینی استفاده شده است. نتایج راهبردهای زیر را به عنوان مقابله های معنوی از دیدگاه اسلام ارائه می کند: متعالی نگری، تفسیر مجدد خوش بختی، تحلیل موقعیت، واگذاری به قدرت برتر، خودآرام بخشی ارادی، پذیرش وضعیت، نگاه امتحانی به مشکلات، تصور زوال پذیری، تجسم نتیجه نهایی، توجه به ملاقات عزیزان در آخرت، توجه به دادخواهی اخروی، نادیده گرفتن لغزش ها، مقایسه با مشکل بزرگتر، همگانی سازی، امیدواری، دعا، سبک زندگی مناسب و تحمل افزایی.

۲۹۱۶.

گفت و گو؛ از جدل فلسفی تا کنش تربیتی

نویسنده: منصوره حاج حسینی طیبه ماهروزاده

منبع: مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی (علوم تربیتی از دیدگاه اسلام) سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 135-158

کلید واژه ها: گفت وگو دیالکتیک سقراط باختین گادامر هابرماس فریره

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۷۱۳

گفت و گو پدیده دیرپای انسانی است که بر پایه ماهیت معرفت شناختی خود، انگاره های فلسفی و نظریه های گوناگونی را به خود اختصاص داده و آنها متناسب با دیدگاه اندیشه گران به انسان و جایگاه او در ساخت واقعیت، تحول یافته اند. از این رو شناسایی جایگاه گفت وگو در آموزش، نیازمند بررسی نظریه های یاد شده و رویکردهای تبیینی آن هاست که مقاله حاضر به شیوه تحلیلی بدان می پردازد. و در پی آن با شناسایی دیالکتیک به عنوان رویکرد روش شناختی سقراط، پایه گذار آموزش مبتنی بر گفت وگو، عرصه های گوناگون کاربرد آن را در گفت وگوگرایی باختین، تأویل هرمنوتیک گادامر و کنش تفاهمی هابرماس، بررسی می کند و در نهایت بر پایه اصول نظری قابل استنتاج از آن ها، الگوی عملی آموزش مبتنی بر گفت وگو در دیدگاه فریره، را ارائه می نماید.

۲۹۱۷.

واکاوی چارچوب و شاخصه های اعتماد به نفس در پرتو آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد ایروانی علی عمادی

منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۸

کلید واژه ها: نفس اعتماد به نفس خودباوری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۰۲ تعداد دانلود : ۷۴۰

اعتماد به نفس در پرتو آموزه های قرآنی به معنی تکیه بر اراده، عمل، استعدادها و توانمندی-های خود با توکل بر خدا و استمداد از او و توجه به قابلیت های خدادادی و عزت و کرامت انسانی، و استقلال در برابر دیگران با قطع طمع و امید از آنان است. این مفهوم با رذایلی اخلاقی همچون خودستایی، عجب، کبر و غرور حد و مرز مشخصی دارد. چنان که فضیلت های اخلاقی همچون تواضع و خشوع، از خاستگاه اعتماد به نفسی قوی نشئت می گیرد. در آموزه های قرآنی، معارف گوناگونی وجود دارد که نتیجه آن ها، تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس در افراد است. آن چه در این نوشتار به بحث نهاده شده است، تعریف و تحدید اعتماد به نفس از نگاه دینی، تبیین مرزهای دقیق آن با پاره ای از فضایل و رذایل اخلاقی، آموزه های تأییدکننده و عوامل تقویت کننده عزت نفس و اعتماد به نفس در قرآن، تبیین مقصود از نفس در بین مراتب و موارد کاربرد این واژه و نیز پاسخ به پاره ای از شبهات در این عرصه است.

۲۹۱۸.

ارزش های خانوادگی و روش های تحقق آن از دیدگاه اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: هادی حسین خانی

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: ارزش ارزش های خانوادگی ارزش های اسلامی روش تحقق ارزش ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۲۷ تعداد دانلود : ۸۴۳

ارزش های خانوادگی اثری فراوان بر حاکمیت دارد و سبب گسترش ارزش ها در جامعه می شود. متأسفانه در جوامع امروزی این گونه ارزش ها کم اهمیت شده اند و به طور جدی تهدید می شوند. با بررسی منابع اسلامی به این نکته دست می یابیم که اسلام از روش های گوناگونی برای تثبیت و تقویت ارزش های خانوادگی بهره برده است. در نوشتار حاضر، شش روش تربیتی مهم را به منظور تحقق ارزش های خانوادگی بررسی می کنیم. این روش ها عبارت اند از: اعطای بینش، تحمیل به نفس، الگویی، دعا، تمثیل و موعظه که محور مباحث این مقاله را در جهت تحقق ارزش های خانوادگی از دیدگاه اسلام تشکیل می دهد.

۲۹۱۹.

کنکاشی پیرامون موانع توسعه فرهنگ دینی با تکیه بر قرآن و حدیث

نویسنده: مهدی اکبرنژاد فاطمه دالوند محسن حسنوندی

منبع: مهندسی فرهنگی سال هشتم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۷۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۲۲۴ تعداد دانلود : ۶۶۳

۲۹۲۰.

بررسی عوامل ضعف خودکنترلی از منظر قرآن کریم(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: سمیه دریساوی علینقی فقیهی

منبع: معرفت اخلاقی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: خودکنترلی عوامل مستقیم و غیرمستقیم ضعف نفس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۷۴

این مقاله به بررسی و شناسایی عوامل ضعف خودکنترلی از دیدگاه قرآن کریم می پردازد. روش تحقیق، توصیف و تحلیل آیات قرآن کریم، دربارة خودکنترلی است. از یافته های این پژوهش تقسیم عوامل ضعف خودکنترلی به مستقیم و غیرمستقیم است. در قرآن بر عواملی مانند پیروی از هوای نفس، غفلت از خود، کبر و غرور، خودستایی، وابستگی به دنیا و وسوسة شیطان، به مثابة عوامل مستقیم ضعف خودکنترلی در انسان، تأکید شده است. همچنین ضعف نفس و اراده از عوامل غیرمستقیم اند که برای زدودن عوامل غیرمستقیم نیز باید نخست به تقویت نفس و اراده پرداخت. در این مقاله برای هریک از عوامل راهکاری نیز عرضه شده است.

درخت حوزه‌های تخصصی