فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۰۰۱ تا ۱۳٬۰۲۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۱۳۰۰۱.

Water Breakdown during Photosynthesis and Transpiration in Plants as a Scientific Miracle in the Qur’an

نویسنده:

کلید واژه ها: Hashīm The verse 45 of Surah al-Kahf Water photolysis Photosynthesis Transpiration

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۶۶
This current study is an attempt for some scientific insights about the verse 45 of Surah Al-kahf. In this verse, God said, “And present to them the example of the life of this world, like water which we send down from the sky, and the vegetation of the earth mingles with it and [then] it becomes broken, scattered by the winds”. In common interpretations, the pronoun in the statement “it becomes broken, scattered by the wind” has been directed to plants not to water. However, in my new approach to interpreting this verse, the pronoun will refer to water, not plants, which is also linguistically acceptable. The purpose of this paper is to show that, despite the common interpretation of this verse, an alternative interpretation can be provided that is both linguistically and scientifically plausible. The results show that based on this new interpretation, it can be said that in this verse, the comparison of the scenario of life in relation to humans to the scenario of water in relation to plants is in good harmony with scientific findings about what happens for water in the plant. When water enters the plant, it can go through two pathways; transpiration or photosynthesis, in both of which a type of breakdown occurs for water. In the first pathway, i.e. transpiration, hydrogen bonds of water molecules are broken so that water is transformed from liquid to gas. In the second pathway, i.e. photosynthesis, the water molecules are broken into oxygen, protons and electrons. The products resulted (water vapor and oxygen) are scattered by external winds. Protons and electrons contribute to the electrochemical potential driving ATP and NADPH formation, or in another words, they are scattered by internal wind. Therefore, it can be said that referring to the phenomena of water breakdown in the plants and then its dispersion, in the verse, is an accurate expression that is also confirmed by science.
۱۳۰۰۲.

رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی& نسبت به روایات الکافی در تفسیر المیزان

کلید واژه ها: الکافی فقه الحدیث تفسیر المیزان علامه طباطبایی روایات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۶۰
یکی از مباحث مهم تفسیر المیزان، بررسی فقه الحدیثی روایات منقول از منابع فریقین است که علامه در خلال این مباحث، دیدگاه های حدیثی و فقه الحدیثی خود را بیان کرده است. هدف از نوشتار حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای انجام شده، بررسی رویکرد فقه الحدیثی مؤلف المیزان نسبت به روایات الکافی کلینی می باشد. علامه برای ارزیابی روایات این کتاب مؤلفه های فقه الحدیثی متعددی به ویژه عرضه روایات بر قرآن و روایات صحیح، سنجش احادیث با عقل، در نظرگرفتن معیار تاریخ و.... را به کار گرفته و با این مبانی در موارد متعددی به تأیید و بهره گیری از روایات کافی، شرح و تفسیر احادیث آن کتاب، کشف و بیان مقصود معصومین^، تشخیص روایات تفسیری از غیر آن، رفع تعارض و دفع شبهه از بیانات معصومان×، نقد روایات کافی و.... پرداخته است. مهم ترین معیار نویسنده المیزان در فهم و نقد روایات، ملاک عرضه روایات بر قرآن می باشد که برگرفته از مبانی خاص روش تفسیری وی در المیزان بوده و به همین دلیل بیشتر بررسی های فقه الحدیثی خود را براساس این معیار انجام داده است. 
۱۳۰۰۳.

گفتاری یا نوشتاری بودن زبان قرآن

کلید واژه ها: زبان قرآن نوشتاری و گفتاری مبانی تفسیر علوم قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۵
یکی از مبانی تفسیر مشخص کردن جهت زبان است. در بحث زبان قرآن مسائل بسیاری مطرح است که یکی از آن مباحث گفتاری یا نوشتاری بودن آن است. در این بحث به دنبال این پاسخ هستند که زبان قرآن دارای چه ویژگی هائی از نظر بیان و گفتار است. منظور از گفتاری بودن، انتخاب زبانی از مقوله سخن گفتن و القا و محاوره و ادا نمودن است که مخاطب را در نظر می گیرد و جمله ها و فرازها را در هر بخش به صورت متصل و کوتاه بیان می کند. اما در زبان نوشتاری تنظیم و ترتیب کلمات و چینش مطالب در غیاب مخاطب و شنونده شکل می گیرد و نشانه های دلالتی آن خطی است. تأثیر این بحث هم در تفسیر، هم در کشف معارف و موضع کلی دین است. در قلمرو بیان قرآن که در تعیین مخاطب و سطح استفاده از قرائن و شواهد درون متنی و بیرون متنی است. این بحث هرچند به صورت پراکنده در مقدمه بسیاری از تفاسیر و علوم قرآن از گذشته های دور مطرح بوده، اما در قالب اصطلاح زبان شناسی در دوره معاصر مطرح شده و عمده نظرات بر شفاهی و گفتاری بودن متن قرآن مطرح شده است. در این نوشته با طرح نظریات و ادله و ارزیابی دیدگاه ها نظر تفصیلی در باره هوشمندانه زبان قرآن و اثبات این نظریه بیان شده است.
۱۳۰۰۴.

بررسی و نقد کتاب آموزش قرآن پایه دوم ابتدایی (مطالعه موردی: ترجمه آیات قرآن کریم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب آموزش قرآن سال دوم ابتدایی ترجمه آیات نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۳۴
آموزش در سن کودکی چون نقشی بر سنگ و ماندگار است، از سویی قرآن برای مسلمانان، تنها کتابی به شمار می آید که از سوی خداوند و آن هم برای راهنمایی و خوشبختی انسان به وی هدیه شده است، ازاین رو معجزه ای است که آموزش آن بیش از سایر کتاب ها برای کودک لازم می نماید و آموزش آن به شیوه منطقی و به صورت ملایم و متناسب و پلکانی می تواند تأثیر تربیتی پایداری بر رشد و پرورش وی داشته باشد. با نگاه به این مهم و در راستای جایگاه ویژه ترجمه در انتقال درست مفاهیم، درصدد برآمدیم با روش نقدی و بررسی فنّی، ترجمه کتاب آموزش قرآن دوم ابتدایی را از دید چندوچون ترجمه و سازگاری آن با این رده سنی بررسی نماییم. نیز با نگاه به جایگاه تصاویر در رساندن پیام برای کودک که گاه بسیار بیشتر از جایگاه واژگان است، سازگاری تصاویر با ترجمه درست بررسی شده است. برآیندهای بررسی نشان می دهد که آیات، خوب و هماهنگ با نیاز مخاطب انتخاب شده و تلاش شده – هرچند به اسم مترجم خاصی اشاره نشده- ترجمه ها رایج باشد، هرچند انتظار است مرجع این ترجمه ها مشخص گردد. همچنین در مقدمه و در صفحه اول کتاب اشاره شده که: «کودک عزیز ما باید سادگی یادگیری قرآن را احساس کند»، اما ترجمه ها از جهت رده سنی مخاطب کودک هفت ساله و نوع و سطح واژگان، فارسی نویسی، نیازمحوری و ارتباط گیری سازگاری ندارد و نیازمند تطبیق و دلپذیر و روان سازی است.
۱۳۰۰۵.

قرآن و پرسش های بنیادی انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن انسان جهان معنای زندگی جامعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۳۷
قرآن، انسان و جهان را به عنوان مخلوقات الهی معرفی می کند که آن ها مطابق فاعلیت الهی و تحت قوانین و حاکمیت الهی قرار دارند. در قرآن، معنای زندگی انسان، تنها بر اساس نگرش خداباوری تعریف می شود که در پرتو آن تحمل شرور و ارزانی شدن خیرات نیز دارای فلسفه الهی خاص خود هستند. نهایتاً اینکه، قرآن غایت زندگی انسان را جهان آخرتی معرفی می کند که آدمی، ماهیت زندگی اش را در آن بر اساس عملکرد این جهانی اش می سازد. در این مقاله، پاسخ های جهانشمول و کلی قرآن به پرسش های بنیادی انسان مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد، تا جامعیت قرآن اثبات گردد.
۱۳۰۰۶.

مفهوم سازی تأثیر سوگند در نظام هدایت بر مبنای مقوله حجمی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوگند قرآن کریم نظام هدایت مقوله حجمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۳
مفهوم قسم و سوگند در قرآن کریم از مسائل مهمی است که باید با استفاده از دانش معناشناسی شناختی موردبحث قرار گیرد. در این تحقیق از نظریه استعاره مفهومی و طرح واره های تصوری بر پایه مقوله حجمی استفاده می شود. هدف از تحقیق حاضر درک عمیق و جامع از مفهوم سوگند در قرآن کریم با توجه به روشی علمی در مطالعات تفسیری مدل مفهوم سازی قرآن می باشد. این نوشتار که نتیجه یک پژوهش است ازنظر هدف کاربردی است و از جهت سطح تحلیل برخوردار از ماهیتی توصیفی- استنباطی و از جهت روش به روش کتابخانه متکی است. جمع آوری داده های موردنظر از طریق فیش می باشد. ابتدا موارد استعمال سوگندها در قرآن کریم استخراج شده است و بعد بر مبنای مقوله حجمی موردبررسی قرار می گیرد. نتیجه حاصل از تحقیق این شد که در مفهوم سازی سوگندهای قرآن کریم، کتاب قرآن و عقل نمادی برای هدایت معنوی در تاریکی های جهل و گمراهی هستند که انسان خسران زده نشود. خورشید و ستارگان آسمان در تاریکی های دریا و خشکی هدایت کننده حسی هستند تا انسان به سمت حق خروج کند؛ و اگر انسان باوجود همه نمادهای هدایتی ملموس و دیدنی، به سمت نور نرود؛ ظلمت و تاریکی ظلالت، این قبیل افراد را فرا می گیرد.
۱۳۰۰۷.

برخی از آثار مُسکرات از دیدگاه قرآن و سنّت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: قرآن روایات مسکرات انسان اجتماع اعتیاد پیامدها آسیب ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۵
اعتیاد به مواد مخدر(مُسکرات) یکی از پیچیده ترین آسیب های اجتماعی است. آثار و پیامدهای نوشابه های الکلی را می توان در جنبه های مختلف اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی، افتصادی، بهداشتی، سیاسی و ... بررسی کرد. دین اسلام در بسیاری از آیات قرآن پیروان خویش را از پیامدهای خوردن چیزهای حرام از جمله شراب، گوشت خوک و... مطلع می کند و به این نکنه نیز اشاره می کند که خوردن آنها تأثیر منفی بر روح و روان فرد دارد. نگارنده در این نوشتار سعی دارد با بهره گیری از آیات قرآن و روایات معصومین (ع) و سخن بزرگان، آثار سوء مصرف مسکرات را در برخی از حوزه ها بیان کند. به امید آنکه بتواند گامی مؤثر در جهت سلامت بشریت بردارد.
۱۳۰۰۸.

تحلیل و بررسی آراء مفسران درباره «وَلَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْیَمَ مَثَلًا»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عیسی بن مریم (ع) ضرب مثل مشرکان جدال تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۴۹
آیه 57 سوره زخرف، از مَثَلی حکایت دارد که مورد تمسخر و استهزاء مشرکان قرار گرفته است و آنان با پیامبر(ص) به جدال پرداخته اند. مفسران در اینکه مراد از مَثَل زده شده چیست و این آیه چه معنا و مفهومی دارد، همسو و هم صدا نبوده و دیدگاه هایی را مطرح ساخته اند که هریک با نوعی چالش مواجه است. پژوهه حاضر با روشی توصیفی تحلیلی و انتقادی کوشیده است با بررسی این آیه و دیگر آیات و تحلیل تفاسیر و روایاتی که ذیل آیه مطرح هستند، مناسب ترین تفسیر را ارائه دهد. نتایج نشان می دهد که میان دو نوع روایت مربوط به سبب نزول، نوعی خلط صورت گرفته و بی توجهی به این نکته موجب شده که فهم آیه دشوارتر شود. از این رو نقلی که مَثَل مورد نظر را به مشرکان و نه لزوماً ابن زبعری منتسب می داند، صحیح تر و در عین حال با سیاق و بافت خود آیات نیز سازگارتر است. همین نکته می تواند نقدی قرآنی، مبتنی بر بررسی روایات وارده بر مفسرانی که مَثَل زده شده را از جانب خداوند می دانند، به حساب آید.
۱۳۰۰۹.

بررسی و تبیین «کاربرد قلب در قرآن» با محوریت آثار علامه طباطبایی (ره) و آیت الله جوادی آملی (مدظله)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معانی قلب کاربرد قلب مفهوم قلب قلب در قرآن علامه طباطبایی آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۷
قلب از جمله واژه های مهمی است که در قرآن به وفور تکرار شده است؛ مفسران معانی متعددی غیر از قلب گوشتی صنوبری شکل برای آن ذکر کرده اند. از جمله مفسران معاصر که در مورد معنی این واژه مطالبی ارائه کرده اند، علامه طباطبایی(ره) و آیت الله جوادی آملی(مدظله) هستند. که نوشتار حاضر با هدف بررسی «کاربرد واژه قلب در قرآن» از دید این دو اندیشمند به روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی تحلیلی با مراجعه با آثار این دو بزرگوار به رشته تحریر درآمد. طبق مطالعات صورت گرفته در این جستار، آیت الله جوادی آملی(مدظله) واژه قلب را در معانی متعددی مانند روح و نفس، جایگاه محبت، ظرف علم، دگرگونی، قوه ادراک، جایگاه نزول وحی، جایگاه هدایت، ابزار شناخت، عقل و فطرت و جایگاه هیجانات انفعالی به کار برده است. لازم به ذکر است که در آثار علامه نیز، واژه قلب در تمامی معانی گفته شده به جز، ظرف علم و جایگاه هدایت به کاررفته است؛ به تبع مطالعات صورت گرفته مشخص گردید که اندیشه این دو بزرگوار در بیشتر موارد مطابق هم است و در موارد اندکی نیز تفاوت هایی با هم دارند.
۱۳۰۱۰.

نقد و بررسی برداشت های تفسیری سیاسی از قرآن در حوزه کاربست قواعد علم معانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سیاست برداشت سیاسی معانی قواعد علم معانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۷
برداشت سیاسی از قرآن، به جهت ماهیت سیاسی و ارتباطش با قدرت، آسیب هایی گسترده تر (نسبت به دیگر انواع برداشت ها) درپی داشته است. بخشی از بسترهای آسیب زا، مرتبط به کاربست نادرست قواعد علم معانی، یا غفلت از آنهاست. مشکل مذکور این مسئله را پیش روی ما می نهد که آیا می توان آسیب پذیری برداشت های سیاسی در عرصه کاربست قواعد علم معانی را اثبات کرد؟ اثبات آسیب پذیری، انگیزه لازم برای پی جویی ایجاد تمهیداتی جهت ارائه برداشت های سیاسی معتبر را فراهم آورد. مطالعه حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی سامان می یابد، براین فرض تاکید دارد که برداشت های سیاسی در کاربست قواعد علم معانی یا بی توجهی به قواعد دچار آسیب شده اند. گزارش نمونه های عینی این آسیب ها، تحقق آسیب پذیری را در عمل اثبات می کند و دستاوردش اثبات آسیب پذیری برداشت ها در چهار قلمرو  مهم قواعد علم معانی(مصادیقی از قاعده های اطناب؛ مجاز در اسناد؛ حصر وقصر؛ وصل وفصل)، و ایجاد دغدغه برای ارائه راهکارهای اصلاح آسیب ها و ارائه برداشت های سیاسی معتبر است.
۱۳۰۱۱.

نقش زبان کنایه قرآن در تربیت جنسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان قرآن اعجاز کنایه تربیت جنسی تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۹
جنبه شاخصی از وجوه اعجاز قرآن ناظر به ساختار بیانی خاص آن است که در انتخاب الفاظ و عبارات به ویژه در مسائل تربیت جنسی عفت کلام و نزاهت بیان بازتاب داده شده و در بسیاری از آیات قرآن ضمن استفاده از الفاظ و عبارات کنایی، از هرگونه لفظ صریح و به دوراز ادب در این مسائل خودداری شده است. این پژوهش باهدف کاوش در این آیات و از رهگذر روش توصیفی- تحلیلی در پاسخ به این سؤال که زبان کنایی قرآن چه نقشی در تربیت جنسی دارد به بررسی آن پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش گویای این است که در تربیت جنسی اسلام به خصوص در آیات قرآن شیوه بیانی مأخوذه جهت طرح مسائل جنسی تماماً مشحون از عفت کلام، نزاهت گفتار و نهایت ادب است و گفتار الهی با بلاغتی تام و شیوا ایرادشده و گزینش الفاظ و جملات کنایاتی به نحوی است که کلام الهی عاری از هرگونه لفظ صریح، مستهجن و زشت در این امور باشد. این شیوه بیانی از صفت حیا و ستاریت خداوند سرچشمه گرفته و در آیات قرآن متبلور شده و باید به عنوان الگویی مطلوب و مهم در حیطه مسائل تربیتی و اخلاقی موردتوجه همگان قرار گیرد.
۱۳۰۱۲.

بررسی طرحواره های تصویری سوره اسراء بر اساس نظریه جانسون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان شناسی شناختی طرحواره تصویری قرآن مجید سوره اسراء نظریه جانسون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۳۹
طرحواره های تصویری و استعاره مفهومی ازجمله مهمترین نظریه ها در زبان شناسی شناختی هستند که زبان را ابزاری برای نظم بخشی، دریافت و انتقال اطلاعات می دانند. تحلیل مفاهیم و تجربیات مقولات زبانی، در زبان شناسی شناختی حائز اهمیت اند. طرحواره های تصویری، سطح اولیه تری از ساخت شناختی زیربنای استعاره را تشکیل می دهند. میان تجربیات فیزیکی ما با حوزه شناختی پیچیده تری نظیر زبان، به واسطه طرحواره های تصویری امکان ارتباط فراهم می شود. این طرحواره ها ازجمله مهمترین سازوکارها برای دریافت مفاهیم پنهان قرآن و ابزاری برای تحلیل معانی آن هستند. هدف از این مقاله، بررسی طرحواره های تصویری سوره اسراء است تا معین شود خداوند متعال از چه طریقی مراد اصلی خود را در قالب این سوره بیان کرده است. یافتههای این پژوهش با استفاده از نظریه جانسون و به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته و نشان داده است طرحواره های تصویری حرکتی (59%) و حجمی (59.5%) با بسامدی تقریباً یکسان و طرحواره تصویری قدرتی با بسامد (27%) از کمترین بسامد برخوردار بوده است. این طرحواره ها برای دریافت مفاهیمی مانند لعن، وسوسه شیطان، عذاب، فرامین و احکام خداوند، توکل، اعتمادنکردن، گواهی و شهادت، تکذیب، کبر و غرور و ... به کار رفته اند.
۱۳۰۱۳.

بررسی مفردات قرآنی کشاف از دیدگاه علامه طباطبائی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طباطبائی المیزان معانی واژه های قرآن نقد نطرات لغوی زمخشری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۵
توجه به معانی صحیح واژه های قرآن نقش مهمی در تفسیر و فهم مراد خداوند متعال دارد. از این رو معانی لغات قرآنی یکی از کلید واژه های مهمِ مفسران در فهم کلام الهی شمرده می شود که بر پایه ی آن، تفسیر سمت و سویی خاص به خود گرفته و ممکن است در آثار دیگر مفسران نیز تأثیرگذار باشد. یکی از این مفسران، زمخشری است که در تفسیر خود(کشاف)، معانی خاصی برای برخی از واژه ها برگزیده که مورد نقد دیگر مفسران از جمله علامه طباطبایی قرار گرفته اند. در این پژوهش به این سؤال پاسخ داده شده که علامه طباطبایی چه واژه هایی از تفسیر کشاف را مورد نقد قرار داده و اعتبار نقدهای ایشان چگونه است؟ این نوشتار، با روش توصیفی-تحلیلی و شیوه ی کتابخانه ای، ضمن گردآوری این واژه ها و ذکر معانی زمخشری و نقد طباطبایی، صحت این معانی و نقدهای صورت گرفته را نیز بررسی نموده تا معلوم گردد که کدام معانی؛ معانی مورد نظر زمخشری یا علامه طباطبایی درست است. نتیجه ی پژوهش چنین بیان می شود که گرچه غالباً نظرات نقادانه ی مؤلف المیزان صحیح است اما در مواردی نیز دیدگاه زمخشری معتبر و ارجح بوده و نقد طباطبایی بر آن وارد نیست.
۱۳۰۱۴.

حقوق شهروندى زن از دیدگاه حقوق موضوعه و مفاهیم قرآن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: حقوق شهروندى جنسیت فقه امامیه حقوق موضوعه کنوانسیون بین المللى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۰
حقوق شهروندى یکى از مباحث مهم است که مورد توجه مکاتب حقوقى مختلف قرار گرفته است. و تضمین حقوق شهروندان که احیاناً مورد تعدى حکومت قرار م ىگیرد ازحساسیت خاصى برخورداراست، از سوى دیگر قوانین تبعیض آمیزى که حکوم تها دربرخى موارد نسبت به جنس شهروندان خود وضع و اجرا م ىکنند امرى است که وجدان انسان نم ىتواند از آن ب ىتفاوت بگذرد.دراین نوشتار حقوق شهروندى زن از منظر کنوانسیون بی نالمللى، قانون اساسى و قرآن مورد بررسى قرارگرفت. مسلم گردید با آنکه مصادیق بارز نفى تبعیض و برقرارى تساوى حقوق در همه موارد مختلف این معاهده دیده م ىشود اما اشکال اساسى کنوانسیون، تساوى » است. از نظر تنظیم کنندگان کنوانسیون « تبعیض » تلقى ناصحیح از مفهوم به معناى تشابه اس ت، درحالى که به این معنا نیس ت. تساوى برابرى است و تشابه « حقوق یکنواختى اس ت. اسلام تبعیض بین زن و مرد را رد م ىکند و تساوى حقوقى را م ىپذیرد ولى مهم این است که تساوى را به معناى تشابه نم ىگیرد.
۱۳۰۱۵.

شیوه تأثیرپذیری سنایی غزنوی از قرآن، احادیث و اقوال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اثرپذیری معنایی قرآن حدیث اقوال سنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۵۱
تجلی قرآن و حدیث در سروده های پارسی گویانِ سده های سوم و چهارم چندان گسترده نبود و دوران اولیه خود را می گذراند. مضامین ادبی در آن عصر، بیش تر بر محور مدح و ستایش، عشق، تغزل سرایی می چرخید تا این که بلوغ و تحول شعر فارسی با سنایی آغاز شد و بازتاب انوار آیات قرآنی، احادیث، معارف دینی، تفکرات عرفانی و معانی دلپذیر را با قداستی ژرف جایگزین ستایش های مبالغه آمیز گردانید. حکیم سنایی معارف، معانی و احکام دلپذیر آیات و احادیث را با بیانی شیوا به گوش دل و جان رساند. این حرمت و تبرک با استناد و استشهاد از آیات و احادیث در شعر فارسی گسترشی روزافرزون یافت تا سرانجام در سده هفتم و هشتم به ویژه در «مثنوی» مولانا به اوج خود رسید. در این مقاله بر آن هستیم که اثرپذیری واژگانی، گزاره ای، گزارشی، الهامی و بنیادی، تأویلی، تطبیقی، تصویری، چندسویه حدیث را در دیوان سنایی مورد بررسی قرار دهیم.
۱۳۰۱۶.

شیوه های تأثیرپذیری از قرآن در رمان های رضا امیرخانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن ارمیا بیوتن رهش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۴
کلام خداوند در جامع ترین کتاب آسمانی «قرآن» و در اوج بلاغت و فصاحت ادبی و محتوایی همواره از دیرباز الهام بخش شاعران و نویسندگان آشنا و مأنوس با این موهبت الهی بوده و بدون تردید سرچشمه بسیاری از متون ادبی، خصوصاً ادبیات تعلیمی بوده است. امیرخانی از نویسندگان جوان و توانای معاصر است که بیش از نویسندگان دیگر از قرآن به صورت های مختلفی در نوشته های خود بهره برده است و اصولاً آغازگر کاربرد نوین آیات قرآن در حوزه رمان نویسی است که پیش از وی سابقه نداشته است. وی افزون بر انس و الفت با قرآن، شیوه های بدیعی را در تأثیرپذیری از قرآن با خلاقیّت ادبی خود آفریده است. تنوّع روش های بهره گیری از آیات قرآن در رمان های او در دو بخش بررسی می شود: شیوه های سنّتی تأثیرپذیری از قرآن و نوآوری وی در تأثیرپذیری از آیات قرآن. نوآوری در رسم الخط، نوآوری در ترجمهواژه ها، تصویرآفرینی با واژه ها و آیات و نوآوری درکاربرد نشانه های قرآنی از جمله شیوه های منحصر به فرد او در بهره گیری از قرآن است. هدفِ اصلیِ رضا امیرخانی در به کارگیریِ این شیوه ها در رمان های خود، دستیابی به معانی جدید بوده و به هیچ عنوان قصد تحریف یا اهانت به ساحت مقدس قرآن را نداشته است. این جستار برمبنای تحلیل محتوای کیفی متن و جامعه متن پژوهش، مهم ترین رمان های امیرخانی است.
۱۳۰۱۷.

مطالعه تطبیقی رابطه «رؤیت برهان رب» با «مخلصین» در آیه 24 سوره یوسف از منظر تفسیری فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش تفسیری فریقین برهان رب مخلصین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۴۱
تفاوت در روش های تفسیری از موضوعاتی است که در تفاوت پاسخ های مفسران به سؤالات پیرامون آیات قرآن کریم تأثیرگذار است. از این جهت تطبیق تفاسیر در فهم بهتر از مراد برخی آیات قرآن مورد توجه است. یکی از سؤالاتی که در آیه ی 24 سوره یوسف مورد توجه قرار می گیرد، چیستی «برهان رب» است که حضرت یوسف با رؤیت آن از گناه به دور ماند و ارتباط آن با عبارت «مخلَصین» است که در انتهای آیه آمده است. مقاله حاضر در تلاش است تا با استفاده از تطبیق چند تفسیر از فریقین که از نظر روش تفسیر با یکدیگر تفاوت دارند، به ارزیابی پاسخ هر یک از تفاسیر به سؤال مذکور با در نظر گرفتن روش تفسیری بپردازد. در این مقاله از تفاسیر شیعه مجمع البیان، نورالثقلین، الکاشف و المیزان و از تفاسیر اهل سنت درالمنثور، کشّاف، المنیر و التحریر و التنویر انتخاب شده است. یکی از نتایج مقاله حاضر ویژگی تفسیر المیزان در پاسخی است که به رابطه ی «برهان رب» و «مخلَصین» نسبت به دیگر تفاسیر داده است و ارتباط این دو را بیان می نماید در حالی که در برخی دیگر از تفاسیر ارتباطی میان این دو عبارت برقرار نکرده اند و یا ارتباط آن به خوبی بیان نشده است.
۱۳۰۱۸.

بررسی و نقد سه شبهه در دایره المعارف لیدن پیرامون برخورد پیامبر (ص) با اهل کتاب

کلید واژه ها: شبهه مستشرقان پیامبر اکرم (ص) اهل کتاب یهود دائره المعارف لیدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۳
مقاله «محمّد پیامبر اسلام» از مقالات مهم و محوری در دائره المعارف اسلام لیدن است. در این مقاله به دلیل یک سونگری و آشنا نبودن با معارف اسلامی و گاه تعمد و جانبداری مغرضانه، پیامبر اکرمJ را در معرض اتهامات و نسبت های ناروایی قرار داده اند. لذا در این مقاله با روش تحلیلی و با استفاده از دلایل عقلی و نقلی، سه شبهه پیرامون برخورد پیامبرJ با اهل کتاب، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. مستشرقان قائلند پس از آنکه یهودیان مدینه ادعای پیامبری محمّدJ را نپذیرفتند، نظر مثبت پیامبر درباره مسیحیان نیز تغییر یافت! در حالی که بر اساس شواهد و قرائن علت تغییر برخورد پیامبر با اهل کتاب پیمان شکنی و توطئه آنان علیه مسلمانان بوده است؛ همچنین مستشرقان بیان داشته اند که محمّدJ در مدینه با هوشمندی برای جذب یهودیان، برخی عبادات و رسوم آنان را پذیرفت! این مدعا علاوه بر اینکه بدون دلیل است، منشأ احکام اسلام را هوش سیاسی پیامبر دانسته است؛ با آنکه منشأ آن حکم الهی است. همچنین مستشرقان مدعی اند پیامبر با سه قبیله «بنی قینقاع»، «بنی نضیر» و «بنی قریظه» برخورد بسیار خشن داشته است! بنا بر اسناد معتبر، یهودیان این قبایل سرکشی پیشه کردند، پیمان شکستند و با همدستی مشرکان قریش توطئه علیه مسلمانان و قتل پیامبرJ را کشیدند؛ این امور علت اصلی تنبیه آنان بود.
۱۳۰۱۹.

رهیافت عرفانی به آیه مباهله با تأکید بر واژه «انفسنا»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن عرفان مباهله أنفسنا علی بن ابیطالب (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۸
در آیه مباهله - 61 آل عمران، خداوند متعال از علی بن ابیطالب(ع) به عنوان نفس رسول خاتم(ص) یاد کرده است. بررسی تاریخی و روایی در منابع شیعه و اهل سنت، مشخص می کند که عبارت «انفسنا» صرفاً به شخص حضرت علی(ع) تعلق دارد و در این خصوص اختلافی بین فریقین نیست. از منظر کلامی آیه شریفه دلیلی بر ولایت معنوی و سیاسی آن حضرت(ع) دانسته شده است. چنان که به لحاظ فلسفی این واژه بر نوع خاصی از قرب و نزدیکی بین رسول اکرم(ص) و امیرمؤمنان(ع) دلالت دارد .این که در رویکرد عرفانی این واژه به چه معنا و ابعاد مفهومی- ظاهری و باطنی آن چگونه قابل تبیین و دارای چه دلالت هستی شناختی است، مسأله این پژوهش است. به نظر می رسد همه معانی پیش گفته ناظر به رویکردهای مختلف در رهیافت عرفانی به این آیه و واژه «انفسنا» متبلور و افق معنایی معجزه گون یافته باشد. چرا که در این رهیافت، واژه «انفسنا» اشاره به حقیقتی ملکوتی دارد که از آن به نفس واحد و حقیقت وجودی یکسان خاتم رسولان الاهی حضرت محمد(ص) و خاتم اولیای الاهی، علی بن ابیطالب(ع)  تعبیر می گردد. در پژوهش پیش رو کوشش شده است به روش تحلیلی، و با تکیه بر متون تفسیری -عرفانی، پنجره ای از این منظر به آیه شریفه گشوده و با تأکید بر واژه «انفسنا» ابعادی از هستی شناسی عرفانی این واژه بازنمایی گردد تا افزون بر راه یافتن به بطنی از بطون آیه، دریچه ای به فهم آیات و کلمات قرآن به طور عام و ژرفای کلام رضوی(ع) در ذیل این آیه و اصطلاح «انفسنا» به طور خاص بگشاید.
۱۳۰۲۰.

قرآن کریم چشمه سار زیبایی شناسی

کلید واژه ها: قرآن کریم زیبایی زیبایی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲
زیباشناسی دانشی است که به مطالعه در مورد زیبایی می پردازد و برای ارزشیابی اثار هنری به کار می رود قران کریم چه جایگاهی در دانش زیبایی شناسی دارد و آیا نظام منسجمی در زیبایی شناسی معرفی می کند و می توان دانشی زیباشناسانه را به اسلام نسبت داد؟ اینها پرسش هایی است که این مقاله در پی پاسخگویی به آنهاست. مقاله حاضر پژوهشی است که اثبات می کند نظامی زیباشناسانه در قرآن و اسلام وجود دارد و ضمن تبیین آن که قرآن خود پدیده ای زیباشناختی است، روشن می سازد که نگره های زیباشناختی والایی در قرآن کریم وجود دارد و از این میان عینی یا ذهنی بودن زیبایی را به عنوان نمونه ای از مباحث زیبایی شناسی در قران بررسی می کند آنگاه به تردیدهایی درباره وجود نظام زیبایی شناختی اسلام، پاسخ می دهد و میان زیبایی شناسی قرآن و دانش زیبایی شناسی نسبت سنجی می کند و در پایان اشاره ای به نقش زیبایی شناسی در شناخت زیبایی های قرآن دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان