امان الله ناصری کریموند

امان الله ناصری کریموند

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

نقد آراء تفسیری طباطبایی در تفسیر نمونه

کلید واژه ها: تفسیر المیزان نقد آراء علامه طباطبائی مکارم شیرازی تفسیر نمونه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 327 تعداد دانلود : 966
مکارم شیرازی در آثارش به طور گسترده ای از آراء تفسیری طباطبایی بهره برده و در موارد قابل توجهی نیز آراء وی را با دیدگاه نقّادانه ای، بررسی نموده است. در این مطالعه که با ابزار کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، نخست گونه های نقد مکارم شیرازی نسبت به المیزان استخراج شده، سپس به داوری و تشخیص صحت و سقم آن ها پرداخته شده اشت. سؤال مطالعه حاضر این است که مکارم شیرازی در چه موارد و با چه دلائلی به نقد آراء طباطبایی پرداخته و اعتبار نقدهای وی چه اندازه است. در این مطالعه پس از بیان نقدهای مکارم بر آراء طباطبایی کوشش می شود با بهره گیری از دلائل عقلی، نقلی، آراء مفسران مشهور و ادله دیگر میزان اعتبار این نقدها سنجیده شود. بنا ست از این فرضیه دفاع شود که جز در موارد معدودی که اشکالات ناقد نسبت به آراء طباطبایی معتبر اند، اغلب نقدها از اعتبار لازم برخوردار نیستند و خود به ضعف های متعددی دچار اند.
۲.

ارزیابی نقدهای مفسران معاصر شیعی بر روش تفسیری قرآن به قرآن علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی المیزان فی تفسیر القرآن مفسران معاصر شیعه نقد روش تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 100 تعداد دانلود : 290
برخی از مفسران معاصر شیعه در خلال بهره گیری گسترده از تفسیر المیزان، در مواردی نیز آرای مؤلف آن را مورد نقد قرار داده اند. پژوهش پیش رو که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای انجام شده، به بررسی صحت و سقم ادله یِ ناقدانِ آرای تفسیری مؤلف المیزان در بهره گیری از روش تفسیری قرآن به قرآن پرداخته است. مهم ترین اشکالات ناقدان به نظرات علامه غالباً مبتنی بر قواعد ایشان در بهره گیری از دلالت های قرآنی در تفسیر آیات می باشد که عبارتنداز: بهره گیری ناصواب از روابط معنایی و قراین درون متنی آیات، ناهماهنگی و عدم دلالت آیات مورد استناد علامه، مخالفت نظر علامه با سیاق، ناسازگاری آرای مؤلف المیزان با ظاهر آیات، بدون شاهد و قرینه بودن نظرات علامه و مغایرت نظرات ایشان با آیات دیگر. بر اساس یافته های تحقیق، علامه در بهره گیری از روش تفسیری قرآن به قرآن بسیار موفق بوده و غیر از موارد معدودی که ناقدان با ادلّه و استنادات قابل اعتمادی آرای ایشان را نقد و رد نموده اند، اغلب نظرات ناقدان به دلایلی ازجمله درک نادرست و نقل غیرصحیح نظر علامه و همچنین ضعف ادلّه ی آنان در نقد دیدگاه مؤلف المیزان و اختلاف با ایشان در روش و مستندات تفسیری، نامعتبر بوده و از صحت لازم برخوردار نمی باشد.
۳.

رویکرد علامه طباطبایی نسبت به روایات اجتماعی در تفسیر المیزان

کلید واژه ها: روایات اجتماعی علامه طباطبایی مباحث روایی تفسیر المیزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 599 تعداد دانلود : 661
بهره گیری از روایات معصومان )ع( بهمثابه ثقل اصغر، یکی از مهمترین و اساسیترین منابع تفسیری برای هر مفسر است. مفسران هرکدام بهنوعی از روایات استفاده کردهاند، اما در شیوه بهرهگیری و استفاده از این منبع ارزشمند، دیدگاه و عملکرد متفاوتی دارند. دراینبین، علامه طباطبایی در مورد بهکارگیری روایات در تفسیر قرآن، دقت و توجه ویژهای مبذول داشته است. یکی از انواع روایاتی که ایشان در موارد قابلتوجهی به آن پرداختهشده است؛ اخباری است که با مباحث اجتماعی، حوادث و شخصیتهای جامعه ]بهویژه در عصر نزول[ مرتبط است. ایشان در خلال تفسیرش بحثی با عنوان «بحثهای روایی » را مطرح کرده و با بررسی دقیق و همهجانبه روایات، مخصوصاً عرضه روایات بر قرآن، بهطور مفصل روایات را ارزیابی نموده و اجتهاد سایر مفسران را در مورد بهکارگیری روایات در تفسیر قرآن نقد و بررسی کرده است. نوشتار پیشِ رو که با روش توصیفی_ تحلیلی و با ابزار کتابخانهای انجامشده، درصدد کشف رویکرد علامه نسبت به روایات اجتماعی در تفسیر المیزان است. حاصل مطالعه حاضر چنین است که مؤلف المیزان با مبانی مختلفی ازجمله ملاک عرضهی روایات بر قرآن، در موارد متعدد و از جوانب مختلفی، روایات مربوط به مباحث اجتماعی را تحلیل نموده، با رویکردهای مختلفی ازجمله: بررسی سندی، دلالی، نقد روایات اسباب نزول و شأن نزول، بررسی جری و تطبیق، نقد انواع استفادههای مفسران در بهکارگیری روایات، بررسی فقه الحدیثی، تأیید و بهرهگیری از احادیث و...، بهصورت گستردهای به تصحیح، تحلیل و تنقیح اینگونه روایات پرداخته است
۴.

گونه شناسی و ارزیابی نقدهای مفسران معاصر شیعی بر آراء علامه طباطبایی (مطالعه ی موردی سوره ی بقره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: المیزان نقد نظرات علامه مفسران معاصر شیعی سوره ی بقره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 810 تعداد دانلود : 174
نظرات عالمه طباطبایی بازتاب وسیع و تأثیر چشمگیری بر آثار قرآنی معاصر شیعه داشته است. البته مفسران معاصر شیعی عالوه بر بهرهگیری گسترده از نظرات مؤلف المیزان، در موارد قابل توجهی نیز آرای ایشان را مورد بررسی و نقد قرار دادهاند. پژوهش پیشرو که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانهای انجام شده، با مطالعهی آثار تفسیری معاصر، بهکشف و استخراج ادلهی مفسران در نقد آرای مؤلف المیزان)پیرامون آیات سورهی بقره( و ارزیابی آنها میپردازد. برخی از مفسران در مواردی نظیر: چیستی حروف مقطعه، کشف معانی واژگان قرآنی، تعیین مصادیق واژگان و عبارات قرآنی، تبیین مفهوم و مفاد آیات به نقد نظرات عالمه پرداختهاند. مهمترین دالیل مورد استناد ناقدان عبارتنداز: مبهم خواندن، خالف واقع دانستن، ناسازگاری با منابع قرآنی و روایی، ضعیف و نامعتبر دانستن، ناصواب و قابل اثبات نبودن، مغایرت با مفهوم آیات، ناسازگاری با ادلّه و آیات قرآنی، عدم داللت آیه بر تفسیر و... پس از این مقاله مستخرج از رسالهی دکتری دانشجو میباشد. amannaseri@gmail.com :مسئول نویسنده  03 | فصلنامه علمی پژوهشنامه معارف قرآنی | سال سیزدهم |شماره 94 | تابستان 0930 بررسی و سنجش آرای ناقدان، حاصل پژوهش چنین بیان میشود که اغلب این نقدها نامعتبر بوده و با آسیبها و اشکاالت اساسی مواجه است. البته در موارد معدودی نیز نظرات ناقدان صحیح و معتبر بوده و ضعف دیدگاههای عالمه پذیرفته میشود.
۵.

مؤلفه های تربیت اجتماعیِ معنویت محور از منظر نهج البلاغه

کلید واژه ها: مؤلفه های تربیت اجتماعی معنویت نهج البلاغه امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 824 تعداد دانلود : 561
تربیت از مباحث مهم و زیربنایی جوامع گوناگون است که یکی از ابعاد آن، تربیت اجتماعی است؛ و غایت آموزه های نهج البلاغه، تربیت انسان بر اساس مؤلفه های معنویت محور است. حاصل تربیت تحت این تعالیم، امنیت عمومی افراد جامعه و رضایت خداوند متعال را در پی دارد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانه ای به بررسی مؤلفه های تربیت اجتماعی معنویت محور از منظر نهج البلاغه می پردازد. مهم ترین این مؤلفه ها رعایت حقوق متقابل و پرهیز از خودمحوری، وفای به عهد، عفو و گذشت، خوش رویی و نرم خویی، رعایت احترام بزرگ ترها و مهربانی با کوچک ترها، دفع بدی به نیکی، تغییر رفتار متناسب با اقتضائات مخاطب، تعدیل خوش گمانی و بدگمانی، شکرگزاری در مقابل دیگران، صداقت و حق گویی و پرهیز از دروغ، مشارکت در غم و شادی هم نوعان، اعتماد نداشتن به دیگران قبل از شناخت، توجه به آزادی و پرهیز از بردگی انسان ها، درخواست نکردن از نااهلان، دوری از عُجب و تکبر، پرهیز از مجادله و دشمنی، کنترل خشم و غضب، دوری از تملق و چاپلوسی، دوری از حسادت، پرهیز از لجاجت، دوری از سخن چینی، پرهیز از عیب جویی، و... است. نتایج تحقیق حاکی از این است که در سایه تحقق تربیتِ «معنویت محور»، ناهنجاری های اجتماعی به شدت کاهش می یابد، همیاری اجتماعی به حدّ اعلای خود می رسد و رفتارهای اجتماعی بر اساس حق و حق گرایی تنظیم می شود، به گونه ای که رضایت عمومی را در پی دارد و موجب تبلور ارزش های انسانی در جامعه و مقدمه سازی جهت ایجاد مدینه فاضله می شود.
۶.

مبانی علامه طباطبایی در نقد نظرات زمخشری در تفسیر الکشاف(با رویکردی بر ادله ی قرآنی و قرائن درون متنی آیات)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر المیزان نقد نظرات زمخشری ادله ی قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 681 تعداد دانلود : 154
یکی از مباحث تفسیری علامه طباطبایی در تمام مجلدات المیزان، پرداختن به صحت و سقم آرای دیگر مفسران می باشد که با در نظر گرفتن معیارهایی به پذیرش و یا نقد نظرات آنان اقدام نموده است. از مهم ترینِ این تفاسیر؛ تفسیر «الکشاف» می باشد که مؤلف المیزان علاوه بر تأیید و بهره گیری از نظرات {نحوی و ادبی} زمخشری، در موارد متعددی با تکیه بر ادله ی قرآنی و قرائن درون متنیِ آیات به بررسی و تحلیل نظرات ایشان پرداخته و با دلایلی از جمله: در نظر نگرفتن ارتباط و قرائن موجود درآیات، بی توجهی به سیاق آیات، تحلیل ناصواب نحوی و ادبی آیات، مخالفت نظر وی با معارف قرآنی، نسبت ناروا به پیامیر اسلام (ص)، تعیین ناصواب مطلق و مقید، عام و خاص، ناسخ و منسوخ، برداشت ناصواب زمخشری از مباحث عقیدتی، ناسازگاری نظر وی با امور مورد تأیید قرآن و علم، عدم توجه به عدل الهی در تفسیر آیات، بدون استدلال بودن نظرات مؤلف الکشاف و... آرای وی را مورد نقد و رد قرار داده است.
۷.

گونه شناسی شرح و تفسیر روایات در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر المیزان سید محمدحسین طباطبایی تفسیر حدیث روایات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 317 تعداد دانلود : 954
یکی از روشهای اصیل تفسیر قرآن، استمداد از روایات تفسیری معصومین(ع) می باشد، اما آسیبهای وارده در این میراث، بهره گیری از آن را دشوار نموده است، بر همین اساس حدیث شناسان و مفسرانی از جمله علامه طباطبایی در صدد تفسیر، تبیین و تسهیل فهم این منبع بوده اند. پژوهش پیش رو که با روش توصیفی تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای انجام شده، به بیان گونه های شرح و تبیین روایات تفسیری موجود در تفسیر المیزان می پردازد. یکی از رویکردهای مؤلف المیزان نسبت به روایات، «تفسیر حدیث» است که با تکیه و تسلّط بر معارف قرآنی و حدیثی در موارد متعددی به توضیح، تصحیح، رفع اختلاف و ابهام، دفع شبهه، توضیح و توجیه، اصلاح و تکمیل الفاظ و معانی مشکل و مشتبه موجود در روایات، اصلاح برداشت مفسران در بهره گیری از روایات، اصلاح مفهوم و الفاظ روایات، کشف و توضیح مقصود معصوم در روایات، بیان تفاوت تفسیر و تأویل، و... از روایات تفسیری پرداخته است، به گونه ای که می توان گفت ایشان علاوه بر اینکه مفسر قرآن است، شارح روایات تفسیری نیز می باشد.
۸.

واکاوی مبانی نقد الحدیثی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد حدیث روایات تفسیری تفسیر المیزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 797 تعداد دانلود : 764
استناد به روایات یکی از منابع اصیل برای مفسر است، اما مفسران در شیوه بهره گیری از این منبع، دیدگاه و عملکرد متفاوتی داشته و هر کدام به نوعی از روایات استمداد کرده اند که البته بسیاری از آنان در این زمینه دچار لغزش شده اند. علامه طباطبایی با مطرح کردن «بحث های روایی» در تفسیر المیزان، درصدد سنجش اعتبار و تعیین صحت و سقم روایات تفسیری و همچنین نقد نظرات مفسران در استفاده از این میراث بوده و با به کارگیری مبانی و ملاک های نقد الحدیثی به طور مفصل به بررسی و نقد اجتهاد مفسران در زمینه به کارگیری روایات پرداخته و موارد فهم نادرست، اجتهاد نارسا و ضعف های موجود در روایات تفسیری را با دلایل مستند و مستدل بیان کرده است. البته نویسنده ارزیابی های علامه پیرامون نقد روایات و بررسی نظر مفسران را نیز مورد قضاوت و سنجش قرار داده و میزان اعتبار نظرات انتقادی ایشان را ذکر و موارد قوت و ضعف دیدگاهش را بیان کرده است.
۹.

نقش قرینه «سیاق» در نقد روایات تفسیری «الدرالمنثور» از منظر علامه طباطبایی(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: الدرالمنثورِ سیوطی تفسیر المیزان علامه طباطبایی قرینهی سیاق نقد روایات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 634
علامه طباطبایی در سراسر تفسیر المیزان توجه خاصی به قرینهی سیاق نموده است. یکی از موارد پرکاربرد ایشان در استناد به این قرینه؛ نقد دیدگاه مفسران از جمله اجتهادات سیوطی در بهرهگیری از روایاتِ تفسیر الدرالمنثور میباشد که با در نظرگرفتن مؤلفههای مختلف که غالباً منشعب از قرائن و قواعد قرآنی به ویژه قرینهی سیاق میباشد، بهرهگیری سیوطی از روایات تفسیری را به دلایلی از جمله: از بین بردن ارتباط موجود بین آیات، از بین بردن وحدت سیاق آیات، تجزیهی موضوع آیه به زمانها وحوادث مختلف، مطابقت نداشتن روایت با زمان نزول آیه، تفاوت لحن آیه و روایت، تعیین نادرست مرجع ضمایر، تعیین ناصواب مصادیق، معانی و مفاهیم آیات، تعیین و تطبیق ناصواب شأن نزول آیات، عدم ارتباط روایت با تفسیر آیه، بیگانگی روایت با سیاق آیه، تعیین نادرست مکی و مدنی بودن آیات، تعیین ناصواب ناسخ و منسوخ مورد بررسی و تحلیل انتقادی قرار داده است که نویسنده با ابزار کتابخانهای و با روش توصیف و تحلیل مباحث این نوشتار را کشف، استخراج و به شیوهی کنونی بیان نموده است.
۱۰.

کنکاشی در حقیقت بیت المعمور با رویکردی بر تحلیل روایات

کلید واژه ها: بیت المعمور ضراح معبد فرشتگان کعبه مساجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 158 تعداد دانلود : 984
بیت المعمور واژه ای است که تنها یک بار در قرآن کریم(طور/4) از آن یاد شده است. اما این که ماهیت آن چیست؟ در کجا قرار دارد؟ چگونه است؟ و... در قرآن تصریح نشده است. مفسران به شیوه های مختلفی به تفسیر، تشریح و تعیین مصداق برای این واژه پرداخته اند به طوری که اختلاف این تفسیرها تا جایی است که نظرات یکدیگر را نقض نموده اند. پس برای کشف حقیقت باید به روایات معصومین(ع) مراجعه نمود که البته روایات زیادی نیز در این زمینه وارد شده و اختلافات بسیار شدیدی با هم دارند. برخی از این روایات و اخبار گویای این است که بیت المعمور در آسمان است و البته این که در کدام آسمان است آن هم متفاوت ذکر شده، برخی مطلق آسمان گفته اند، برخی دیگر آسمان اول، نقل هایی آسمان چهارم، و در روایاتی آسمان ششم و بالأخره آسمان هفتم، بالای آسمان هفتم و زیر عرش و برخی نیز بیت المعمور را در زمین از جمله: کعبه ی مشرّفه، بیت المقدس و... معرفی کرده اند. ولی آن چیزی که از کنار هم گذاشتن اخبار و روایات مختلف به دست می آید؛ این است که می توان در مورد هر عبادتگاهی در زمین و آسمان ها که انسان ها و فرشتگان در آن عبادت می کنند؛ اصطلاح بیت المعمور را به کار برد. بنابراین می توان تمام مساجد و معابد موجود در زمین و همه ی عبادتگاه های فرشتگان در آسمان ها را بیت المعمور نامید.
۱۱.

تحلیل و بررسی انتقادی تفسیر المنار از منظر علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محمدرشید رضا علامه طباطبایی المیزان فی تفسیر القرآن نقد مؤلفان المنار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 64 تعداد دانلود : 521
این پژوهش پس از مطالعه ی تفسیر المیزان و بررسی چگونگی برخورد علامه طباطبایی نسبت به نظرات مؤلفان المنار با روشی توصیفی-تحلیلی و با هدف کشف مبانی و معیارهای علامه طباطبایی در نقد تفسیر المنار به نگارش در آمده است. اهمیت و اعتبار تفسیر المنار از طرفی و بررسی و نقد گسترده ی علامه نسبت به این تفسیر از طرف دیگر، سبب شد تا این سؤال پیش بیاید که مؤلف المیزان با چه مبانی و دلایلی به بررسی و نقد نظرات صاحبان این تفسیر پرداخته است؟ که نگارنده با تتبّع در سراسر تفسیر المیزان مؤلفه ها و معیارهای علامه طباطبایی در نقد نظرات مؤلفان المنار را استخراج، دسته بندی و بیان نموده و نمونه هایی از آیاتی که ذیل آن به نقد آراء مؤلفان المنار پرداخته شده را به عنوان شاهد مثال آورده است. نتیجه این که: مهم ترین دلایل و مبانی علامه طباطبایی در نقد نظرات مؤلفان المنار را می توان در مواردی از جمله: شناخت ناکافی مؤلفان المنار نسبت به اصول تفسیر، بی توجهی به سیاق آیات و تفسیر موضوعی، نظرات بی پایه و بدون استدلال، ناتوانی و ضعف در استناد و بهره گیری از روایات و ناسازگاری دیدگاه آن ها با روایات صحیح فریقین، دیدگاه تعصب آمیز و همراه با پیش فرض و مخالف با قرآن، ضعف در به کارگیری ادبیات عرب(عدم تشخیص صحیح حروف، ضمایر و...)، معناشناسی نادرست واژگان و مفاهیم آیات قرآنی، عدم تشخیص صحیح مخاطب آیات و مصادیق قرآنی، مخالفت با آموزه های مسلّم دینی و... بیان نمود.
۱۲.

چگونگی بهره گیری علامه طباطبائی از سیاق در کشف معانی مفردات قرآن در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر المیزان معانی واژگان قرآنی قرائن درون متنی قرینه سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 990 تعداد دانلود : 57
تفسیر المیزان یکی از تفاسیری است که در موارد متعدد و گسترده ای به معناشناسی مفردات قرآن پرداخته است. علامه طباطبائی با در نظر گرفتن قرائن و شواهد درون متنی آیات، به ویژه با بهره گیری از قاعده سیاق، به طور دقیق به کشف معانی واژگان قرآنی مبادرت ورزیده است. نوشتار پیش رو که با روش کتابخانه ای و رویکردی توصیفی تحلیلی انجام شده، به دنبال کشف و ارائه کارکردهای سیاق در تعیین معانی واژگان قرآنی در تفسیر المیزان است. حاصل مطالعات انجام شده این است که مهم ترین کارکردهای سیاق در کشف و تعیین معنای واژگان قرآنی را می توان در مواردی از جمله: تبیین و تشریح معنای واژگان، تعیین دایره مفهومی مفردات، ترجیح معنای یک واژه از بین احتمالات مختلف، تعیین مصادیق واژگان، بیان معنای متفاوت و تحول معنایی یک واژه در کاربردهای مختلف برشمرد.
۱۳.

نقش ارتباط معنایی آیات در تفسیر المیزان با رویکردی بر قرینه سیاق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر المیزان ارتباط معنایی قرینه سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 830 تعداد دانلود : 110
یکی از مؤلفه های مهم علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان درنظرگرفتن روابط معنایی موجود در بین آیات میباشد که ایشان این روابط را با عنایت به قرائن قرآنی به ویژه قرینه سیاق کشف مینماید. مقاله پیشرو که با ابزار کتابخانهای و به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، به بررسی یکی از مبانی مؤلف المیزان (ارتباط معنایی آیات) در فهم قرآن پرداخت هاست. حاصل این مطالعه چنین بیان میشود که از منظر علّامه مهمترین و رایجترین روابط معنایی آیات در گونه هایی از روابط محکم و معناداری از جمله: رابطه تعلیل موجود در آیات (تعلیل قسمتی از آیه برای قسمت دیگر آن آیه و تعلیل یک آیه توسط آیهای دیگر)، مقدمهچینی برای بیان مطلبی (یک جمله برای بیان جملهای دیگر از همان آیه و یک آیه برای بیان آیه دیگر)، جواب به سؤال موجود و مقدّر (در همان آیه و در آیات دیگر)، در نظر گرفتن رابطه مطلق و مقید و رابطه تخصیص و تعمیم (تعمیم خاص و تخصیص عام) نهفته است که کشف مراد خداوند متعال و ارائه تفسیر صحیح از آیات، مستلزم در نظر گرفتن این روابط میباشد.
۱۴.

چگونگی مواجهه علامه طباطبایی با نظرات زمخشری در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر المیزان محمدحسین طباطبایی الکشاف جارالله زمخشری نظرات زمخشری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 812 تعداد دانلود : 709
علامه طباطبایی در خلال بحثهای تفسیری خود، آرای مفسران فریقین را به طور گسترده مورد استناد، بررسی و قضاوت قرار داده است. یکی از این تفاسیر که از نظر ایشان دارای ارزش ویژه ای می باشد، تفسیر الکشاف زمخشری است. علامه در مواردی به این تفسیر استناد و از آن بهره گیری نموده و در موارد متعددی نظرات تفسیری وی را تأیید نموده است. همچنین در موارد مختلفی به بررسی و مقایسه دیدگاه زمخشری با آرای خود یا دیگر مفسران پرداخته و گاهی نیز لغزشهای تفسیری زمخشری را ذکر و با دلایل و مستندات قرآنی به نقد و رد آن نظرات پرداخته است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی چگونگی مواجهه علامه با نظرات زمخشری در تفسیر المیزان به نگارش درآمده است. بدین ترتیب نگارنده پس از کشف گونه های مختلف بررسیهای علامه در المیزان ، نمونه هایی از آیاتی را که در آن به بررسی تفسیر الکشاف پرداخته شده، به عنوان شاهد مثال ذکر می کند. البته در بحثهای اختلافی پس از ذکر دیدگاه زمخشری و بیان قضاوت علامه نسبت به آن، نظرات این دو مفسر بر چند تفسیر مرجع از مفسران شیعه و اهل سنت (به عنوان تفاسیر معیار) عرضه شده که غالباً دیدگاه علامه، به دلیل مستند بودن به قرآن، صحیح تر بوده و گاهی نیز نظر زمخشری بر نظر علامه ترجیح داده می شود. در نتیجه گرچه دو مفسر در مواردی اختلاف نظر دارند، اما در موارد قابل توجهی فهم نسبتاً مشترکی از قرآن داشته اند، به طوری که علامه در مواردی نظرات زمخشری را تأیید نموده و به آرای ایشان استناد می نماید و در مباحثی نیز به تنقیح، تصحیح و نقد اقوال وی می پردازد.
۱۵.

بررسی و نقد دیدگاه مفسران درتفسیر المیزان با رویکردی بر قاعده سیاق

کلید واژه ها: قاعده ی سیاق نقد دیدگاه مفسران تفسیر المیزان علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 172 تعداد دانلود : 669
هرچندکه پژوهش های گوناگونی درباره ی تفسیرالمیزان به انجام رسیده است، اما باضرس قاطع می توان گفت زوایای متعددی از این تفسیر گرانسنگ هنوز تبیین نگردیده است و نیاز به بحث و بررسی و نشر و انتشار دارد، بررسی و نقد دیدگاه مفسران مختلف در تفسیر آیات قرآن کریم از آن جمله است که مؤلف المیزان توجه ویژه ای به چگونگی شیوه ی فهم قرآن توسط مفسران قبل از خود داشته و گویی تفسیر المیزان را به منزله ی میزانی قرار داده تا به قضاوت و داوری در مورد نطرات دیگر مفسران بپردازد. بر همین اساس در موارد متعدد و موضوعات مختلف نظرات مفسران را بر مبانی مختلفی با دلایل مستند و براهین متعددی مورد نقد و بررسی قرار داده است. یکی از مبانی دقیق علامه طباطبایی در نقد نظرات مفسران؛ بهره گیری از قاعده ی سیاق است که ایشان با توجه به سیاق آیات قرآن، نظرات مفسران را در مواردی از جمله: شأن نزول آیات، قرائت صحیح آیات، مکی یا مدنی بودن، تعیین معنای واژگان قرآن و... مورد بررسی و نقد قرار داده است.
۱۶.

ویژگی ها و شرایط عمومی و اخلاقی مدیران جامعه اسلامی از منظر قرآن کریم

کلید واژه ها: مدیریت اسلامی مدیریت قرآنی ویژگی های اخلاقی مدیران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 322 تعداد دانلود : 915
مبحث مدیریت از موضوعاتی است که قرآن کریم به صراحت و به تفصیل به آن نپرداخته است، بلکه در برخی از آیات به صورت پراکنده به سرگذشت مدیران و رهبران الهی پرداخته شده که برخی از مفسران-به ویژه تفاسیر اجتماعی در عصر حاضر- در خلال تفسیر این آیات به بحث مدیریت و ویژگی های مدیران جامعه اسلامی پرداخته اند. که با مطالعه پیرامون آیات مربوطه در متون دینی و تفاسیر مختلف می توان ویژگی های عمومی مدیران جامعه اسلامی را چنین برشمرد: تقوا، شرح صدر، عدالت، تدبیر، محبت به مومنان، مهر و محبت به همه انسان ها، اخلاق نیکو، مراقبت در همه امور، وجدان اخلاقی، صبر و شکیبایی، ایمان به خداوند، امانتداری، تواضع و فروتنی، بی اعتنایی به مادیات و پاداش های مردم، اعتقاد به آخرت، پرهیز از ریاست طلبی، درک ناراحتی های و مشکلات زیر دستان، مجازات متخلفان، مدارا با زیر دستان، وفای به عهد، علم وحکمت(علم وآگاهی)، خستگی ناپذیری، مصمم بودن، مشورت با دیگران در کارها، صداقت با مردم.
۱۸.

چگونگی نقد آراء فخررازی در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: المیزان سید محمدحسین طباطبایی مفاتیح الغیب تفسیر کبیر نقد آراء فخر رازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : 369 تعداد دانلود : 556
تفسیر المیزان، به منزله میزان و سنجش بسیاری از تفاسیر دیگر است. از جمله آن تفاسیر، تفسیر مفاتیح الغیب فخر رازی است که علامه طباطبایی به طور گسترده به بررسی و نقد آن پرداخته است. در این بررسی علامه طباطبایی سه نوع دیدگاه نسبت به آراء تفسیری فخر رازی دارد: در مواردی از جمله: مطابقت با سیاق آیات قرآن، مطابقت با روایات، مطابقت نظر فخر رازی با نظر علامه، استناد به برخی از بیانات تفسیر مفاتیح الغیب، رأی فخر رازی را تأیید کرده است، در موارد متعددی از جمله: عدم تعیین معنای صحیح واژگان قرآن، عدم توجه دقیق به قواعد ادبیات عرب، ناسازگاری با سیاق آیات، عدم توجه به ارتباط بین آیات و ... نظر وی را نقد و رد کرده است و در مواردی نیز تنها به ذکر نظر رازی پرداخته است، بدون این که به تأیید یا رد آن مبادرت ورزد.
۱۹.

بررسی ویژگیهای منافقان در قرآن کریم

کلید واژه ها: ویژگی های منافقان نفاق دررویی منافقین در قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 171 تعداد دانلود : 514
«باسمه تعالی» بررسی ویژگی های منافقان در قرآن کریم چکیده یکی از گروه هایی که قرآن کریم به صورت جدّی به آن توجه نموده و با نزول آیات متعددی در سور مختلف به بحث و بررسی جهت شناسایی و بیان مشخصات آن ها از جوانب گوناگون پرداخته و خطرات آن ها را بیان نموده، منافقین می باشند. با توجه به این که شناخت منافق برای مسلمانان مشکل بوده است، خداوند متعال با تخصیص سوره ای با عنوان «منافقین» و همچنین آیات مختلف در دیگر سور نقاب از چهره ی واقعی آنان برداشته است تا این که مسلمانان، این گروه را به خوبی شناخته و خود را در برابر خطرات احتمالی آن ها حفظ نمایند. با بررسی آیات مربوط به منافقین در قرآن کریم، این حقیقت به دست می آید که انواع ویژگی های منافقان را می توان در چهار بُعد: فردی-روانی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مورد بحث و کنکاش قرار داد که هر یک از این ابعاد نیز شامل مواردی می شود: مهم ترین ویژگی های فردی-روانی منافقان عبارتند از: بیماری روحی، ترس و اظطراب، لجاجت، هواپرستی و ... . از ویژگی های سیاسی منافقان می توان به: دوستی با بیگانگان، ولایت ستیزی، فتنه گری و... اشاره کرد. اهمّ ویژگی های منافقان در بُعد فرهنگی عبارتند از: دروغگویی و ریاکاری، ظاهر سازی ،وعده های دروغین و .... و در بُعد اجتماعی: شعار اصلاح و ایمان سردادن ، شماتت، کینه توزی و... از بارزترین ویژگی های منافقین می باشد.
۲۰.

رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی نسبت به روایات الدرالمنثور در قالب بحث های روایی تفسیر المیزان

کلید واژه ها: الدرالمنثور المیزان فقه الحدیث بررسی و نقد روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 743 تعداد دانلود : 439
بسم الله الرحمن الرحیم رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی نسبت به روایات الدرالمنثور در قالب بحث های روایی تفسیر المیزان جواد جمشیدی حسن آبادی امان اله ناصری کریموند چکیده بهره گیری و استفاده از روایات معصومین(ع) به عنوان ثقل اصغر یکی از مهم ترین و اساسی ترین منابع تفسیری برای هر مفسر می باشد، اما مفسرین در شیوه ی گزینش روایات ملاک و معیارهای متفاوتی دارند. علامه طباطبایی در تفسیرش با توجه به ملاک و معیارهای اصیل فقه الحدیثی به صورت تخصصی به بررسی و نقد شیوه ی بهره گیری مفسرین از روایات تفسیری پرداخته است و در این میان یکی از این تفاسیر؛ تفسیر الدرالمنثور سیوطی می باشد که مولف المیزان با توجه به معیارها و مولفه های فقه الحدیثی از جوانب مختلفی از جمله: تأیید روایات الدرالمنثور به دلایلی، استناد به روایات الدرالمنثور در مواردی، رد و نقد روایات الدرالمنثور با معیارهای فقه الحدیثی متعددی و گاهی نیز ذکر روایات الدرالمنثور بدون قضاوت و اظهار نظر به بررسی و تحلیل روایات این تفسیر پرداخته است. در این نوشتار انواع رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی نسبت به روایات الدرالمنثور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان