جامعه شناسی توسعه

نمایش ۱۶۱ تا ۱۸۰ مورد از کل ۱٬۰۵۹ مورد.

۱۶۱.

تأمین رفاه و انتخاب نیاز (بر اساس دو متغیر میزان تحصیلات و شغل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ثریا مکنون

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: نیاز اجتماعی الگوی رفاهی نیاز مادی و معنوی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 216 تعداد دانلود : 985

«رفاه اجتماعی» یکی از متغیرهای مورد استناد برای شناسایی نیاز اقشار مختلف در حوزة برنامه ریزی های کلان دولت هاست و راه های دست یابی به آن در مورد هر قشر به مختصات و شرایط جغرافیایی، فرهنگی، و تاریخی منطقه بستگی دارد. هدف این مقاله ارائة گزارش بخشی از پژوهش نیازسنجی اجتماعی فرهنگی کلان شهر تهران (مصوب شورای پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) در خصوصِ ارتباط میزان تحصیل و شغل با انتخاب سه دسته از نیازها: مادی، عرفی اخلاقی، و معنوی است. توسعة مادی و معنوی هر جامعه با توجه به مقدورات و اهداف همان جامعه و با برنامه ای هماهنگ تحقق می یابد و بر آن اساس، جوامع پیش رفته برنامه های کلان چندده ساله و کشورهای در حال توسعه برنامه های کوتاه مدت تری (پنج ساله) را طراحی، اجرا، و بهینه می کنند. شناسایی، جمع آوری، و بررسی آماری نیازها بین طیف های مختلف تحصیلی و طبقات شغلی و تجزیه و تحلیل آن مقدمه ای بر شناخت خصوصیات اجتماعی و فردی جامعه در حال تغییر است. یافته های استنباطی و آماری این گونه پژوهش ها به بازنمایی خلأها کمک می کند و ضرورت طراحی یک الگوی جامع رفاهی را در سطح ملی فراهم می آورد. بر اساس تحلیل های آماری تحقیق حاضر، رابطة معناداری بین گروه های شغلی و تحصیلی وجود دارد و متغیر شغل، در مقایسه با متغیر میزان تحصیلات، تأثیر بیش تری در انتخاب نیازهای اجتماعی دارد.

۱۶۲.

بررسی نقش سرمایه فکری و ابعاد آن در توسعه کارآفرینی سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید صفری مریم آهوپای فاطمه شمس

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۹

کلید واژه ها: کارآفرینی سرمایه فکری سرمایه ساختاری سرمایه انسانی سرمایه ارتباطی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 468 تعداد دانلود : 536

سرمایه فکری و کارآفرینی در دهه های اخیر نقش با اهمیتی در اقتصاد جهانی بازی می کنند. سازمان های کارآفرین ابزاری جهت نیل به رشد اقتصادی هستند و تلاش جهت کسب مزیت رقابتی سازمان ها را هرچه بیشتر به سمت دارایی های دانشی از جمله سرمایه فکری سوق می دهد. در دیدگاهی نسبتاً جدید کارآفرینی انعکاس فرآیندهای کسب، ترکیب و استفاده از دانش معرفی شده است.از این رو هدف این تحقیق بررسی تجربی نقش سرمایه فکری در ایجاد کارآفرینی سازمانی می باشد.در این راستا به تعیین نقش ابعاد سرمایه فکری شامل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه اجتماعی در ایجاد کارآفرینی می پردازد. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان اداره کل تعاون استان تهران می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. آزمون های تحلیل عاملی تاییدی معادلات ساختاری (رگرسیون همزمان چند متغیره) با استفاده از روش حداقل مربعات جزیی (PLS) استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سرمایه فکری (920.0 = R2) دارای تاثیر مثبت و معناداری برکارآفرینی است و از بین عناصر سه گانه آن سرمایه انسانی (انسانی: 165.0= R 2 ، ساختاری: 192.0= R2 ، اجتماعی: 595.0 = R2)، بیشترین تاثیر را بر کارآفرینی سازمانی دارد .

۱۶۳.

فراتحلیلی بر مطالعات مربوط به سلامت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد زاهدی اصل اعظم پیله وری

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۹

کلید واژه ها: فراتحلیل سلامت اجتماعی شاخص های سلامت اجتماعی ابعاد سلامت اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 994 تعداد دانلود : 670

در این پژوهش با بهره گیری از روش فراتحلیل به تحلیل و ترکیب نتایج مقالات و پایان نامه های انجام شده، در زمینه سلامت اجتماعی و نیز بررسی مفهوم و نظریه های سلامت اجتماعی در پژوهش های یاد شده پرداخته شده است. بدین منظور تعداد32 پژوهش انجام گرفته در زمینه سلامت اجتماعی با بهره گیری از ابزار «چک لیست گزینش پژوهش ها از نظر فنی و روش شناختی» (شامل روایی و پایایی مناسب، روش نمونه گیری و آماری صحیح) برای بررسی انتخاب شدند. طبق یافته های این تحقیق در بیشتر مطالعات صورت گرفته، واحد تحلیل فرد بوده است و در تمام موارد از روش پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. همچنین نظریه سلامت اجتماعی کییز و پرسشنامه وی در زمینه سلامت اجتماعی هدایتگر غالب تحقیقات بوده است. علاوه بر این در بیشتر مطالعات یادشده تاثیر عوامل گوناگون بر سلامت اجتماعی مورد شناسایی قرار گرفته است که از میان این عوامل، کیفیت زندگی و شاخص های آن و نیز تحصیلات، تاثیر بسزایی بر سلامت اجتماعی داشته اند.

۱۶۴.

نقدی بر شیوه بهره گیری از ماتریس SWOT در تحقیقات راهبردی توسعه در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود عالمی نیسی

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۰

کلید واژه ها: توسعه ماتریس سوات تحقیقات راهبردی برنامه ریزی راهبردی و راهبرد

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه

تعداد بازدید : 507 تعداد دانلود : 773

در تحقیقات استراتژیک ایران، در رشته ها و گرایش های مختلف استفاده از ماتریس سوات (SWOT) بسیار رایج شده است. این مقاله ضمن بررسی کمی و کیفی این تحقیقات، به شیوه به کارگیری ماتریس و انتظاری که از آن می رود نقد وارد می کند. در این تحقیقات، سوات روشی است که بر مبنای آن، راهبردهای مناسب استخراج می شوند. راهبرد، نحوه حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب را نشان می دهد؛ بنابراین در تدوین آن باید هر دوی آنها مورد تحلیل گرفته و لحاظ شوند. در حالی که سوات، ابزاری برای تحلیل وضع موجود است. تنها با تحلیل وضع موجود نمی توان راهبردهای مناسب برای رسیدن به اهداف تدوین کرد. تدوین راهبردهای مناسب، قابل توصیه و کاربرد، تنها پس از تحلیل وضع موجود و نیز تحلیل دقیق از اهداف و محک زدن راهبردها با مختصات هر دو نقطه کنونی و آینده امکان پذیر است.

۱۶۵.

بررسی مهاجرت معکوس و تأثیر آن بر توسعه ی اقتصادی،اجتماعی و تغییرات فرهنگی و سیاسی در روستاهای شهرستان های تنکابن و رامسر واقع در استان مازندران ۱۳۸۵-۱۳۹۰(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر مهاجرانی زهرا روستا

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۳

کلید واژه ها: توسعه ی اقتصادی مهاجرت معکوس توسعه ی فرهنگی توسعه ی سیاسی توسعه ی اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 960

شهرهای تنکابن و رامسر از شهرهای ساحلی شمال کشور هستند که مهاجرت معکوس در آنها جریان دارد. پژوهش حاضر به تأثیر مهاجرت معکوس بر توسعه ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در روستاهای شهرستانهای تنکابن و رامسر می پردازد. روش تحقیق توصیفی، پیمایشی است و از روش اسنادی (کتابخانه ای) نیز استفاده شده است. نظریات غالب در تحقی ق عبارتن د از: نظریه ی کارکردگرایی و نظریه ی چرخه ی حیات. دو شیوه ی نمونه گیری در این تحقیق با توجه به وجود ۲ نمونه ی آماری وجود دارد. نمونه گیری سهمیه ای با روش توزیع اتفاقی بین ۳۷۰ نفر از مهاجران به روستا توسط پرسشنامه ی شماره ی ۱ و یک روش نمونه گیری هدفمند با روش توزیع گلوله ی برفی با پرسشنامه شماره۲ بین همان ۳۷۰ نفر مهاجر به روستا و هم ۹۳ نفر از ساکنان روستایی که دارای مقام دولتی و محلی در روستا بوده اند انجام شد و در نهایت نتایج به دست آمده با هم مقایسه شده است. برای آزمون متغیرهای پژوهش از آماره های متناسب در نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج به دست آمده حاکی از وجود تأثیر مثبت و معنادار مهاجرت معکوس بر توسعه ی اقتصادی-اجتماعی و سیاسی و تأثیر منفی و معنادار مهاجرت معکوس بر توسعه ی فرهنگی است. مؤلفه ی کارکرد اقتصادی با بار عاملی ۷۴/۰ دارای بیشترین تأثیر، همچنین مؤلفه کارکرد اجتماعی با بار عاملی ۷۳/۰، مؤلفه ی کارکرد سیاسی با بار عاملی ۷۰/۰ و مؤلفه ی کارکرد منفی فرهنگی با بار عاملی ۶۵/۰، رتبه های بعدی میزان تأثیر در مؤلفه ی مهاجرت معکوس را دارند. در عین حال با مقایسه ی دیدگاه ساکنان روست ا و مهاجران و مقایسه ی پرسشنامه شماره ی ۱ و ۲ پاسخهای بسیار شبیه و یکسانی به دست آمد.

۱۶۶.

رابطة علوم انسانی اجتماعی با گفتمان و الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: غلامرضا جمشیدیها ایمان عرفان منش

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: علم دین گفتمان پیشرفت شهید مطهری الگو علوم انسانی اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 41 تعداد دانلود : 481

هدف انقلاب اسلامی ایران برای رسیدن به تمدنی متعالی، نیازمند بهره گیری از مدل پیشرفتی است که در آن مؤلفه های دین، علم، فرهنگ و تمدن با یکدیگر معاضدت داشته باشند. این مقاله با روش تحقیق اسنادی و با استعانت از دیدگاه شهید مطهری، تلاش می کند تا مدلی از پیشرفت را متناسب با شرایط کنونی گفتمان انقلاب اسلامی استخراج کرده و مختصات آن را به اجمال معرفی نماید. با تدقیق در مسئلة پیشرفت در شهید مطهری، گونه ای از مسئلة گفتمانی مشتمل بر دو بُعد شناختی و عملی هویدا می شود که به ترتیب مرتبط با قوت علم (به ویژه علوم انسانی اجتماعی) و الگوهایی از خرده نظامات اجتماعی (یعنی سیاست، اقتصاد، تعلیم و تربیت و خانواده) می باشند. همچنین ترابط میان علم و دین از یک سو و میان فرهنگ سازی و دین از سوی دیگر، نقشی محوری در پیشرفت جامعه و شکل گیری تمدن اسلامی دارد.

۱۶۷.

واکاوی راهکارهای فنی نوسازی باغ های چای در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدخت منصوری واجاری ایرج ملک محمدی سید مهدی میردامادی

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: چایکاری نوسازی باغ های چای تولید چای ترویج و آموزش چایکاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 980 تعداد دانلود : 707

هدف کلی تحقیق حاضر واکاوی مهم ترین راهکارهای نوسازی باغ های چای است. برای گردآوری داده های مورد نیاز مطالعه، پس از سرشماری 32 کارشناس مرکز تحقیقات چای کشور، بر اساس رابطه کوکران، از مجموع 75542 چایکار، تعداد نمونه 383 نفر به روش طبقه بندی تناسبی انتخاب می شوند. ابزار تحقیق پرسشنامه و مصاحبه بوده، داده پردازی تحقیق در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی انجام می گیرد. نتایج نشان می دهد که متغیرهای مستقل تولید نهال های اصلاح شده و مجهز بودن باغ به شبکه آبیاری، وجود ابزار و ادوات لازم برای نوسازی، توزیع به موقع نهاده های کشاورزی، هماهنگی بین دو بخش تولیدی باغ و کارخانه، تناسب باغ با اجرای عملیات نوسازی، و ارائه کمک های فنی نوسازی به چایکاران بر «تمایل چایکاران به نوسازی» مؤثرند.

۱۶۸.

شبیه سازی رفتار کشاورزان با اعمال سیاست کاهش مقدار آب بر الگوی کشت با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت ( PMP )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وحید حسنوند مریم حسن وند رامتین جولایی فرهاد شیرانی بیدآبادی

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلید واژه ها: آب محصولات زراعی الگوی کشت برنامه ریزی ریاضی مثبت خرم آباد (شهرستان)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 927 تعداد دانلود : 402

مطالعه حاضر، در راستای مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی، به بررسی واکنش و شبیه سازی رفتار کشاورزان با اعمال سیاست کاهش مقدار آب بر الگوی کشت محصولات زراعی راهبردی شهرستان خرم آباد می پردازد. داده های مورد نیاز پژوهش از طریق تکمیل 120 پرسشنامه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در سال زراعی 92-1391 جمع آوری شد. پس از تعیین الگوی کشت، با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت ( PMP )، ب ه بررسی اعمال سیاست های کاهش بیست، سی، چهل و پنجاه درصدی آب موجود و نیز افزایش دو برابری قیمت آب همراه با کاهش سی و چهل درصدی مقدار آب در قالب شش سناریو پرداخته شد. نتایج نشان داد که با کاهش تا پنجاه درصدی در مقدار آب مصرفی، سطح زیر کشت محصولات آبی گندم، جو، کلزا و لوبیا قرمز، به ترتیب، تا 5/49، 2/46، 6/69 و 8/3 درصد کاهش می یابد، اما سطح زیر کشت محصولات دیم به دلیل بازده و قیمت بازاری پایین تر تغییری نمی کند و البته در نهاده آب نیز تا 53/56 درصد صرفه جویی می شود .

۱۶۹.

بررسی تأثیر نوع بهره برداری بر وضعیت مراتع شهرستان سوادکوه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مائده یوسفیان رضا تمرتاش محمدرضا طاطیان فاطمه منتظری

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳

کلید واژه ها: مالکیت بهره برداری وضعیت مرتع تعداد دام سوادکوه (شهرستان)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 498 تعداد دانلود : 444

تحقیق حاضر، با بررسی بهترین نوع بهره برداری از میان بهره برداری های شورایی، مشاع و افرازی، به مطالعه اثر این بهره برداری ها بر وضعیت مراتع شهرستان سواد کوه در 1391 می پردازد. ارزشیابی بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده بهره برداران 21 مرتع و حجم نمونه 92 نفر بود. تحلیل داده ها با بهره گیری از آزمون کروسکال- والیس، آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، آزمون تجزیه واریانس و دانکن و ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون t انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان دهنده رابطه معنی دار انواع مختلف بهره برداری و تعداد بهره برداران با وضعیت مرتع و فیتوماس بود؛ همچنین، تفاوت معنی دار (در سطح پنج درصد) میان میزان تمایل بهره برداران به ازدیاد دام در بهره برداری شورایی وجود داشت، در حالی که در بهره برداری های مشاع و افرازی، این تفاوت دیده نمی شد؛ احساس مالکیت بهره برداران نسبت به مرتع نیز برخلاف بهره برداری شورایی، در شیوه های بهره برداری افرازی و مشاع معنی دار بود (در سطح یک درصد). با توجه به نتایج به دست آمده، برای پایداری مراتع منطقه مورد مطالعه، کاهش تعداد بهره بردار و دام ضروری به نظر می رسد.

۱۷۰.

آسیب شناسی شرکت های تعاونی محصولات گلخانه ای استان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیرحسین علی بیگی شهیر گراوندی زهرا اطهری

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: آسیب شناسی تعاونی گلخانه کرمانشاه (استان) تعاونی محصولات گلخانه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 975 تعداد دانلود : 59

حرکت در راستای پیشرفت تعاونی های گلخانه ای نیازمن د شناسایی آسیب های مبتلابه آنهاست. در واقع، شناسایی این آسیب ها سبب افزایش توان رقابتی این واحدهای اشتغال زا خواهد شد . از این رو، هدف کلی مطالعه توصیفی پیمایشی حاضر بررسی و شناسایی آسیب های شرکت های تعاونی محصولات گلخانه ای استان کرمانشاه بود. جامعه آماری تحقیق دربرگیرنده مدیران عامل این شرکت هاست که در 1390 به روش سرشماری بررسی شده اند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، تعاونی های محصولات گلخانه ای استان تا حدودی آسیب پذیرند. آسیب های این شرکت ها با استفاده از تحلیل عاملی در پنج عامل اقتصادی- اعتباری، منابع انسانی، سیاسی - قانونی ، اداری- مدیریتی، و فرهنگ کار تعاونی طبفه بندی می شوند ؛ همچنین، برای مقابله با آسیب های پیش رو، تعاونگران مربوط راهکارهای مدیریت بهینه تعاونی، مشارکت اعضا، رعایت اصول فنی و تخصصی در فرایند تولید، رعایت اصول فنی و تخصصی در فرایند تاسیس گلخانه، بازاریابی محصولات، و راهکارهای قانونی و اداری را پیشنهاد می کنند.

۱۷۱.

بررسی عوامل پیش برنده و بازدارنده ی توسعه ی کارآفرینی زنان روستایی (مطالعه ی موردی: زنان روستایی بخش میان کوه شهرستان اردل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا جمشیدی داوود جمینی حمید نظری سرمازه

منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: کارآفرینی توسعه عوامل بازدارنده عوامل پیش برنده بخش میان کوه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 125 تعداد دانلود : 549

این پژوهش، باهدف بررسی عوامل پیش برنده و بازدارنده ی توسعه ی کارآفرینی زنان روستایی بخش میان کوه شهرستان اردل انجام گرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده که جهت گردآوری داده ها از مطالعات اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر را کلیه ی زنان روستایی بخش میان کوه (8381N=) تشکیل می دهند که 254 نفر به عنوان نمونه ی مورد مطالعه انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه ای بود که روایی صوری و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از تحلیل عاملی، شش عامل به عنوان عوامل پیش برنده و بازدارنده ی توسعه ی کارآفرینی زنان روستایی بخش میان کوه استخراج و نام گذاری شد. نتایج نشان داد که این عوامل به ترتیب 824/71 درصد و 784/67 درصد از واریانس عوامل پیش برنده و بازدارنده ی توسعه ی کارآفرین را در بین زنان روستایی مورد مطالعه، تبیین می کنند. هم چنین، نتایج پژوهش نشان داد که سهم عوامل پیش برنده، مؤثرتر از عوامل بازدارنده بوده و در نتیجه با ایجاد زمینه ی لازم می توان با تقویت عوامل پیش برنده و فائق آمدن بر عوامل بازدارنده، به توسعه ی کارآفرینی در بین زنان روستایی در بخش میان کوه کمک کرد.

۱۷۲.

گفتمان انقلاب اسلامی در ادبیات توسعه؛ با تأکید بر اندیشه اجتماعی امام خمینی (ره)

نویسنده: غلامرضا جمشیدیها سامان یوسف وند مهناز نظری نیا

منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 401 تعداد دانلود : 701

در پژوهش حاضر بازخوانی مفهوم توسعه از دیدگاه گفتمان انقلاب اسلامی - با تأکید بر اندیشه اجتماعی امام خمینی (ره)- و گفتمان پساتوسعه مورد توجه قرار گرفته است. برای تحقق هدف مذکور با اتکاء بر رهیافت گفتمانی و روش اسنادی و کتابخانه ای سعی شده است که با استفاده از مبانی گفتمانی انقلاب اسلامی و پساتوسعه؛ دیدگاه حضرت امام (ره) درباره پیشرفت و توسعه مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، اندیشه اجتماعی امام در قالب گفتمان انقلاب اسلامی در راستای گفتمان پساتوسعه از نوع «احتیاط آمیز» و در قالب رویکرد «توسعه مردم محور» است. طرفداران این دیدگاه در پذیرش فناوری مادی غرب مشکلی ندارند؛ ولی آن بخش از تمدن غرب را اقتباس می کنند که با مبانی فرهنگی و دینی جوامع سازگار است. گفتمان انقلاب اسلامی با پشتوانه نظری اندیشه امام خمینی و گفتمان پساتوسعه با تأکید بر رویکرد اجتماعی و مردم گرایانه توسعه، به نقد پایه های فرهنگی، اقتصادی، فلسفی و سیاسی توسعه پرداخته و در ضدیت با آن به مثابه یک استحاله فرهنگی، نمودهایی از بازنمایی های اجتماعی و مردم گرایانه را برای توسعه به عنوان یک رویکرد برگزیده و گفتمان توسعه مردم محور را مطرح کرده است. دو گفتمان مذکور با ساختارشکنی و بازخوانی الگوی توسعه مدرن نشان داده است که الگوی توسعه غربی، یگانه الگوی موجود نیست و نظام های سیاسی- اجتماعی مختلف می توانند الگوهای بومی و مردمی خود را مورد توجه قرار دهند.

۱۷۳.

بررسی مدیریت ضایعات و بقایای محصولات باغی : مطالعه موردی روستای منصورآقایی شهرستان روانسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه پورقاسم امیرحسین علی بیگی کیومرث زرافشانی

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: مدیریت ضایعات ضایعات و بقایای باغی نظریة بنیانی روستای منصورآقایی روانسر (شهرستان)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 516 تعداد دانلود : 508

پژوهش کیفی حاضر، با هدف تعیین روش های مناسب مدیریت ضایعات و بقایای باغی در شهرستان روانسر استان کرمانشاه، در سال های 90-1389 انجام شد. افراد مورد مطالعه با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند؛ گردآوری داده ها از طریق مصاحبه عمیق با گروه های متمرکز و تحلیل داده ها نیز به روش نظریه بنیانی صورت گرفت. یافته ها حاکی از آن است که از دیدگاه باغداران، کمبود آگاهی و تجربه باغدار، آفت و بیماری، شرایط نامساعد محیطی، مشکلات مالی، و کمبود کارگر از تبیین کننده های ضایعات به شمار می روند؛ همچنین، بخشی از ضایعات به همراه بقایای تولیدی برای تغذیه دام، حاصل خیزی خاک و تأمین سوخت استفاده و مقداری هم دفع می شود، در حالی که این مواد دفعی قابلیت استفاده برای تولید انواع کمپوست را داراست.

۱۷۴.

نقش عوامل اجتماعی گردشگری در توسعه ی گردشگری شهری (مورد مطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید وارثی اعظم صفرآبادی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: مدیریت اصفهان گردشگری شهری پایداری گردشگری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 45 تعداد دانلود : 920

گردشگری از دیرباز با اشکال متنوع در جوامع بشری بر اساس انگیزه، اصل سفر و جابجایی، سیر تکاملی خود را طی کرده است. تحول اساسی در گردشگری را با انقلاب صنعتی که تحول شگرفی در زندگی و به خصوص حمل و نقل به وجود آورد، می توان شناخت. امروزه فعالیت های گردشگری به عنوان بخش چهارم فعالیت های انسان پس از کشاورزی، صنعت و خدمات محسوب می شود مدیریت پایدار گردشگری به دنبال بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی در مناطق گردشگری از طریق بهینه سازی منافع اقتصاد محلی، حفاظت از محیط طبیعی و انسان ساخت و فراهم آوردن تجارب مناسب برای بازدیدکنندگان است. این امر مستلزم توجه نظام مند به ابعاد فنی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، تاریخی و زیست محیطی، در حرکت به سوی استفاده از جاذبه های گردشگری مطابق با نیاز امروز و حفظ و ماندگاری این منابع برای آیندگان است. شهرها به علت جاذبه های تاریخی و فرهنگی، غالباً مقاصد گردشگری مهمی به حساب می آیند؛ بنابراین، حجم زیادی از امکانات گردشگری از جمله محل سکونت، سرو غذا، ارتباطات حمل و نقل، و سایر خدمات گردشگری در شهرها واقعند. شهر اصفهان با توجه به توان بالای گردشگری شهری همواره مورد توجه علاقه مندان داخلی و خارجی بوده است. از این رو برای توسعه ی گردشگری و نیز پایداری گردشگری شهری نیازمند به برنامه ریزی و مدیریت بهینه بهره برداری از فضاهای گردشگری شهری است. در این پژوهش اثر برخی شاخص های اجتماعی مانند کیفیت خدمات گردشگری، سامان دهی فضاهای گردشگری، مدیریت فضاهای گردشگری و هم چنین قیمت خدمات گردشگری بر توسعه و پایداری گردشگری شهر اصفهان بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که شاخص مدیریت فضاهای گردشگری با ضریب ۷۶/۰ درصد بیشترین و بهای خدمات گردشگری با ضریب ۶۳/۰ درصد کمترین سهم را نسبت به دیگر متغیرها در توان تبیین توسعه گردشگری شهر اصفهان داشته اند.

۱۷۵.

کیفیت نهادی و رشد اقتصادی؛ دموکراسی یا حاکمیت قانون؟ (مورد مطالعه گروه کشورهای اسلامی، 2011-2002)

نویسنده: احمد اسدزاده زهرا جلیلی

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱

کلید واژه ها: رشد اقتصادی دموکراسی حاکمیت قانون نهادها روش گشتاورهای تعمیم یافته داده های تابلویی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 684 تعداد دانلود : 625

در سال های اخیر عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی از عوامل مطرح شده در تئوری های رشد مرسوم فراتر رفته و عوامل نهادی نیز مورد توجه محققان قرار گرفته اند. در همین راستا، هدف اصلی این مقاله نیز آزمون عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی با توجه به عوامل نهادی در کنار عوامل مرسوم، برای 53 کشور اسلامی در طی دوره ی 2011-2002 است. بررسی موضوع با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته داده های تابلویی بوده و عوامل نهادی نیز در دو گروه شاخص های حاکمیت قانون (زیر شاخص های حاکمیت قانون، رشوه و کیفیت نظارتی) و دموکراسی (زیرشاخص های دموکراسی، حقوق سیاسی، آزادی های مدنی، استبداد و نوع رژیم سیاسی) استفاده شده اند. نتایج نشان می دهند زیرشاخص های نهادی مربوط به گروه حاکمیت قانون در برآوردها به لحاظ آماری معنادار بوده و رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار می دهند و برای شاخص دموکراسی نیز زیرشاخص های دموکراسی و آزادی های مدنی اثر معناداری بر روی رشد اقتصادی داشته اند. این نتیجه نشان از همگامی این دو گروه از متغیرها در اثرگذاری بر رشد اقتصادی دارد و بیان می کند در اصلاحات نهادی باید نگاه اصولی به این دو گروه از عوامل داشته و همراه با حرکت به سمت دموکراسی، برقراری نهادهای حاکمیت قانونی مد نظر باشد.

۱۷۶.

بومی سازی در عرصه توسعه روستایی و نقش دانش بومی در فرایند آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود جمعه پور

منبع: دانش های بومی ایران پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: توسعه پایدار دانش بومی بومی سازی تنوع اکولوژیک تکنیک های کشاورزی بومی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 866 تعداد دانلود : 571

تجربه روشن ساخته است که بسیاری از تکنیک ها و روش های بومی در عرصه تولید، فرهنگ و اجتماع در جامعه محلی به دلیل سازگاری و تطابق با زیست بوم این جوامع، همان روش هایی هستند که امروزه معرف روش های رسیدن به توسعه پایدار می باشند. بومی سازی می تواند به کاهش پیامدهای آسیب شناختی جریان توسعه از طریق سازگاری با مفاهیم جدید توسعه و تقویت سرمایه اجتماعی، دموکراسی مشارکتی و توانمند سازی قشر ضعیف جامعه منجر شود. به عبارت دیگر اگر بومی سازی را انطباق الگوها و روش های بیرونی توسعه با شرایط درونی جامعه محلی و تقویت الگوها و روش های بومی متناسب با جریان توسعه بدانیم، می تواند به توانمند سازی جامعه محلی کمک نماید. این انگاره می تواند رویه غالب الگوهای مرسوم توسعه در جهت تمرکز، یکنواخت سازی و حذف تنوع و تکثر را تعدیل نماید و پیامدهای منفی آن را کاهش دهد. نظام های دانش بومی باید به مثابه جزئی از منابع ملی مورد توجه و ملاحظه قرار گیرند. دانش بومی یک عنصر کلیدی سرمایه و دارایی اصلی مردم محلی در تلاش برای بدست آوردن کنترل زندگی شان است. در این مقاله بومی سازی در عرصه توسعه روستایی به عنوان بخشی که بومی سازی معنا و مفهوم واقعی خود را پیدا می کند و به عنوان یک الگوی توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته است. در برخی از عرصه ها مانند توسعه روستایی و کشاورزی با توجه به سازگاری اکولوژیکی، فرهنگی و تاریخی آن با جامعه محلی، بومی سازی ارج و احترام نهادن به روش ها و تکنیک های بومی، روزآمد کردن این روش ها و ترکیب دانش بومی با دانش روز است. در این عرصه باید بومی سازی را به معنی بازگشت به خود، حفظ و احیاء روش های بومی و مقابله با از خود بیگانه شدن، بی هویتی و طرد همه روش ها و ّسنتهای بومی به صرف سنتی بودن دانست. بومی سازی مبتنی بر دانش بومی است که در فلسفه خود، مردم را بخشی از کره زمین و نه صاحب آن می داند و زمانی که هدف برنامه ریزی رسیدن به توسعه پایدار باشد این فلسفه کاربرد دارد. در این مقاله با ذکر نمونه هایی از تکنیک ها و روش های سنتی که با توسعه پایدار روستایی سازگاری بسیاری دارند، نشان خواهیم داد که بومی سازی در این عرصه یعنی نگهداری و تقویت روش های بومی سازگار با شرایط جامعه و سرزمین، یا در عرصه کشاورزی احیاء روش های بومی که از بین رفته یا در شرف نابودی کامل می باشند به عنوان روشی برا ی رسیدن به توسعه پایدار.

۱۷۷.

بررسی تطبیقی برنامه های رفاه اجتماعی در برنامه های توسعه (83-1368) با اصول مرتبط در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نادر سالارزاده سید عادل هاشمی نجف آبادی

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶۵

کلید واژه ها: تحلیل محتوای کیفی قانون اساسی رفاه اجتماعی برنامه توسعه توسعه اقتصادی و اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه

تعداد بازدید : 311 تعداد دانلود : 419

برنامه ریزی رفاه اجتماعی از جمله بخش های مهم برنامه های توسعه می باشد. در این تحقیق با دیدی انتقادی مواد قانونی و برنامه های رفاهی مطرح شده در قانون اساسی و سه برنامه توسعه کشور (83-1368) مورد بررسی قرار گرفته اند و نتایج آن با توجه به رویکردهای رفاه اجتماعی تجزیه و تحلیل شده اند تا میزان انطباق برنامه های توسعه با اصول مرتبط در قانون اساسی مشخص شود. روش تحلیل در این تحقیق تحلیل محتوای کیفی بوده است. بر اساس نتایج بدست آمده در غالب موارد اهداف رفاهی مطرح شده در قانون اساسی و برنامه های توسعه و به خصوص 2 برنامه اول، به نحو شایسته عملیاتی نشده اند و در این زمینه ابهامات و کمبودهای فراوانی در کشور مشاهده می شود، البته این روند در برنامه سوم و چهارم رو به بهبود رفته و امید است در آینده ای نزدیک، کشور ما از نظر مسائل رفاه اجتماعی در سطح قابل قبولی قرار گیرد.

۱۷۸.

نقش سرمایه ی اجتماعی در توسعه ی پایدار محلی (مورد مطالعه: محله ی نارمک تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن احدنژاد روشتی وحید یاری قلی روح الله اوجاقلو

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: سرمایه ی اجتماعی مؤلفه های سرمایه ی اجتماع ی توسعه ی پایدار محلی محله ی نارمک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 283 تعداد دانلود : 713

گسست در ساختار فضایی اجتماعی شهرها در روند برنامه های توسعه ای حاضر، رشد فزاینده شهرنشینی و تغییر در ماهیت و پیچیدگی مسائل شهری، موجب ناکارآمدی برنامه ریزی و مدیریت شهری در مقیاس کلان شده است. این امر ضرورت توجه به سطوح پایین تر و داشتن نگاه از پایین به بالا را به منظور حل پایدار مسائل شهری، بیش از پیش آشکار ساخته است. در این راستا توجه به سرمایه های اجتماعی به عنوان دارایی که در میان اجتماعات این سکونتگاه ها جاری است، راه حلی مناسب برای دستیابی به مؤلفه های توسعه ی پایدار این محلات به شمار می آید. هدف پژوهش حاضر تبیین توسعه ی پایدار محلی و مؤلفه های آن و تأثیر سرمایه ی اجتماعی به عنوان رویکرد دارایی مبنا در دستیابی به پایداری در سطح محله ی نارمک تهران است. روش شناسی تحقیق، رویکرد کمی تحلیلی است. در بخش مبانی نظری و ادبیات موضوع از روش اسن ادی استف اده گردید و از روش های میدانی و پیمایشی مانند تهیه ی پرسش نامه استفاده شده است. برای برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۳ نفر از ساکنان محله ی نارمک با استفاده از نمونه گیری تصادفی برای توزیع پرسشنامه انتخاب شدند. فرضیه ی تحقیق بر این استوار است که بین سرمایه ی اجتماعی موجود در اجتماعات محلی و توسعه ی پایدار محلی ارتباط معناداری وجود دارد. شاخص های مورد بررسی از مطالعات و تجربیات داخلی و خارجی استخراج گردید و با روش پیمایش و تحلیل پرسشنامه در محله ی نارمک شهر تهران مورد سنجش قرار گرفته است. برای تعیین ارتباط بین سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی پایدار از آزمون همبستگی پیرسون بین مؤلفه های سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی پایدار محلی استفاده گردید. نتایج پژوهش بیانگر این امر است که مقدار ضریب پیرسون در بین تمامی مؤلفه های سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی پایدار بیش از ۹۲/۰ است. که این امر بیانگر رابطه ی مثبت و معناداری میان مؤلفه های سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی پایدار محلی است.

۱۷۹.

ظرفیت سازی اجتماعات محلی به مثابه ی رویکردی در توانمندسازی نهادهای اجتماعی

نویسنده: مجتبی رفیعیان زهرا خدایی هاشم داداش پور

منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره اول بهار ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: اجتماعات محلی نهادهای اجتماعی پیوندهای اجتماعی ظرفیت سازی مشارکت ذی نفعان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 913 تعداد دانلود : 845

ظرفیت اجتماعات محله ای رویکردی سیستماتیک بر مبنای مقیاس زمان بندی است که دربرگیرنده ی رهبری، قلمرو اجتماعی، فعالیت های فردی، تغییرات سازمانی و نهادی است تا رفاه افراد، سازمان ها و اجتماعات محلی را پایه ریزی نماید. هر فرایندی از ظرفیت سازی می باید ارزش ها را تشخیص دهد و بر پایه ی مهارت های موجود، دانش و استعدادهای مردمی شکل بگیرد. برخی محققان بر این باورند که ظرفیت اجتماعات می تواند به عنوان ابزاری برای حمایت از مسائل مرتبط با ساختارهای پیش روی اجتماعی و انسانی، ابزار اجتماعی برنامه ریزی و ابزاری جهت توانمندسازی به کار رود. برخی دیگر مشخصاً فرایند ظرفیت سازی اجتماعات محلی را در تغییرات سیستمی و ساختاری وسیع تری در نظر می گیرند؛ حال آنکه عده ای دیگر معتقدند که این مفهوم و تغییراتش تنها در سطح «اجتماعات محلی» قابل اجراست. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی ضمن مرور ادبیات نظری مطرح در این زمینه و ریشه های نظری آن با هدف تبیین مفهوم ظرفیت اجتماعات محلی و ارزیابی کیفی آن، تجاربی از مدل های اجرایی را مورد بررسی قرار داده شود و در نهایت با ارزیابی قلمروهای ظرفیت سازی و طبقه بندی آنان در حوزه های مشخص، به تدوین شاخص های مرتبط در اجتماعات محلی با در نظر گرفتن سطح تحلیل بپردازد. نتایج بررسی ها نشان داد که این رویکرد تأثیر قابل توجهی بر توانمندسازی افراد و گروه ها از طریق مشارکت و درگیر کردن ذی نفعان به وسیله ی پذیرش برنامه های مشخص در اجتماعات محلی، ارتقای مهارت و دانش، افزایش پیوندهای اجتماعی و ارتباطات با استفاده از مباحثه ها در اجتماعات محلی و بسیج منابع به منظور رفع نیازهای مربوط به اجتماعات محلی برجای می گذارد.

۱۸۰.

عوامل مؤثر بر گرایش دانش آموختگان رشته های کشاورزی به خدمت در مراکز جهاد کشاورزی به عنوان سربازان سازندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی ابراهیم نژاد مغانلو محمدرضا سلیمان پور سروه احمدی

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلید واژه ها: گرایش دانش آموختگان رشته های کشاورزی مراکز جهاد کشاورزی سرباز سازندگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 855 تعداد دانلود : 846

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانش آموختگان رشته های کشاورزی به خدمت در مراکز جهاد کشاورزی به عنوان سرباز سازندگی انجام شد. روش تحقیق توصیفی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه سربازان سازندگی بدو خدمت است که دوره آموزش نظام وظیفه را سپری و در دوره آموزش تخصصی و ترویجی وزارت جهاد کشاورزی شرکت کرده اند (266 نفر ). برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که از بین متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای فاصله محل خدمت تا محل سکونت با متغیر وابسته تحقیق رابطه منفی و عوامل فرهنگی، اجتماعی، شغلی و حرفه ای، مهارتی و ارتباطی با متغیر وابسته تحقیق رابطه مثبت و معنی دار دارند. نتیجه رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای عامل فرهنگی، فاصله محل خدمت تا محل سکونت و عامل شغلی و حرفه ای 32 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند.

درخت حوزه‌های تخصصی