ایمان عرفان منش

ایمان عرفان منش

مدرک تحصیلی: دکتری تخصصی جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه تهران
پست الکترونیکی: iman.erfanmanesh@yahoo.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۵ مورد.
۱.

جهان شناسی اجتماعی نوین در شبکه های مجازی از منظر باطن گرایی تمدنی: مطالعه پدیدارشناسانه هرمنوتیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی و فضای مجازی پدیدارشناسی هرمنوتیکی تمدن باطن گرایی دین و جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۹۴
در پی تأثیرات تدریجی مدرنیته و روشنگری، کیهان شناسی دینی به جهان شناسی اجتماعی مبدل شد. پس از ظهور فضای سایبر، زمینه برای شکل گیری نوعی از جهان شناسی اجتماعی نوین فراهم آمد. هویت، فرهنگ، ذهنیات، روحیات، احساسات و عملکرد کاربران در شبکه های اجتماعی به طور قابل توجهی متأثر از آن جهان شناسی است. این مقاله با رویکرد باطن گرایی(از یک سو، رویکرد عبدالواحد یحیی و از سوی دیگر، رویکرد پیتر برگر) و با استفاده از روش پدیدارشناسی هرمنوتیکی به توصیف، تفسیر و تأویل مسئله مذکور پرداخته است. در این راستا، از نمونه گیری هدفمند با مراجعه به کانال تلگرامی استفاده شده است. یافته ها در دو محور تحلیل شده اند: 1)فعالیت ها و باورهای کاربران در راستای خلق و بازتولید جهان شناسی اجتماعی در شبکه های اجتماعی به مثابه متن و متن واره(تحلیل اولیه)؛ 2)معناسازی و تفسیر مبناکاوانه از آن فعالیت ها و باورها(تحلیل ثانویه). بعضی از نتایج حاصل از تحلیل ثانویه بر اساس منطق هرمنوتیکی شامل مؤلفه های زیر است: 1)تعامل آئینی و پرستش کورکورانه(اتاق پژواک)؛ 2)اگزیستانسیالیسم شبکه ای شده و پرومته وار بودن زیست مجازی؛ 3)دوگانه تمدن فناورانه و تمدن اخلاقی در زندگی روزمره(پرسش های بنیادی و ناایمنی هستی شناختی)؛ 4)امتداد و احیای مجازیِ جهان شناسی اجتماعی و حل معضله نومینالیستی(وجود اتساعی مجازی)؛ 5)توهم رفع سوء تفاهم از سکولاریسم با برآمدن پسا ماتریالیسم(آرمان شهر مجازی).
۲.

هوش مصنوعی و استعاره فرانکنشتاین: رویارویی فلسفه نوین علوم اجتماعی با صورت بندی جدید مسئله ارزش گذاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هوش مصنوعی فرانکنشتاین ارزش و ایدئولوژی و متافیزیک پلتفرم فلسفه علوم اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۱
هوش مصنوعی از مهم ترین فناوری های نوین است که نه تنها توجه رشته های مختلف علمی، بلکه توجه رویکردهای فلسفی، اخلاقی و دینی را جلب کرده است. در این میان، نوع رویارویی فلسفه علوم اجتماعی با هوش مصنوعی فراتر از مباحث متداول درباره جامعه، انسان و تکنیک است. این مواجهه رویکرد هستی شناختی و انسان شناختی پیچیده ای را از فیزیک تا متافیزیک دربر می گیرد. این مقاله از شخصیت «فرانکنشتاین» به منزله استعاره ای برای تفسیر پذیر کردن برخی از مواجهات جدید فلسفه علوم اجتماعی با هوش مصنوعی استفاده کرده و کانون مسئله خود را «ارزش گذاری» قرار داده است. یکی از مبادی بحث «روشنگری» است. به منظور توسعه بحث، مقاله از رویکرد نظری چند-لایه ای و روش تحلیل نشانه شناختی و اسطوره شناختی رولان بارت(با تأکید بر تحلیل ضمنی، فرا-زبانی و ایدئولوژیک) استفاده کرده است تا ابتدا، فیلم «من، فرانکنشتاین» را تحلیل کند و سپس، دلالت های نظری و معرفتی را درباره هوش مصنوعی بسط دهد. یافته ها در سه محور زیر صورت بندی شده اند: 1- تحلیل نشانه شناختی فیلم «من، فرانکنشتاین»(حیات گرایی جدید و نوماتریالیسم در دوره هوش مصنوعی) 2- هوش مصنوعی و الگوریتم های اجتماعی سازی شده با سوگیری های ارزشی(تکامل گرایی دیجیتالی) 3- آرمان شهرگرایی سایبری، اسطوره سازی جدید و امر مقدس(شکل گیری اجتماعی-ایدئولوژیک هوش مصنوعی). بخشی از نتایج نشان دهنده پیوند ایدئولوژیک هوش مصنوعی با شرکت های توسعه دهنده پلتفرم ها و الگوریتم های این فناوری است. در پایان، اشاراتی به نسبت هوش مصنوعی با موارد زیر شده است: حیث التفاتی اشتقاقی، روح و ارزش، میانجی گری معنا، شبیه سازی تفکر و ارزش، مهندسی اجتماعی.
۳.

تحلیل راهبردی PESTEL از زمینه های فرهنگی و ارتباطاتی فتنه پاییز 1401 با تأکید بر شکاف در جامعه پذیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: PESTEL فرهنگ و رسانه فضای مجازی جامعه پذیری گروه مرجع فتنه پاییز 1401

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۳۳
اعتماد مردم به مسئولان و حکومت و نیز اقناع مردم از سوی مسئولان دارای پشتوانه های متعدد اجتماعی و فرهنگی هستند. در این بین، ترمیم شکاف های ایجاد شده در مراجع و منابع جامعه پذیری و نیز احساس مسئولیت همگان در قبال تغییرات در گروه های مرجع متعلق به نسل جدید از عوامل مهم محسوب می شوند. این عوامل در دنیای اجتماعیِ جدید دائماً از رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی تأثیر می پذیرند. در چنین شرایطی، تحلیل فتنه ها و ناآرامی های اجتماعی-سیاسی مستلزم توجه به جنبه ها و لایه های پیچیده و متکثری است. این مقاله تلاش می کند تا با استفاده از روش تحلیل راهبردی PESTEL (دارای ابعاد سیاسی-مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، فناورانه، محیطی، حقوقی-قانونی)، زمینه های فرهنگی و ارتباطاتی فتنه 1401 را ریشه یابی، شناسایی و تفسیر کند. به این منظور، تأکید اصلی بر روابط میان مفاهیم جامعه پذیری، گروه های مرجع(نقش سلبریتی ها) و شبکه های اجتماعی قرار داده شده است. یافته های پژوهش در 11 محور صورت بندی شده اند و به نقاط ضعف و کاستی های موجود در کنار ضرورت ها و قوت ها پرداخته شده است. در ارائه راهکارها، به موضوعات «جنگ شناختی» و «جهاد تبیین» توجه شده است.
۴.

آسیب شناسی فرهنگی جشنواره فیلم فجر از منظر سینمای تمدنی: مطالعه موردی چهلمین دوره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جشنواره فیلم فجر و سینما فرهنگ و تمدن هویت و شخصیت اس‍لام و غ‍رب اخلاق و فقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۳۵
فیلم های سینمای ایران، به ویژه آثار ارائه شده در جشنواره فیلم فجر، عمدتاً پیشرو «در مقام کشف و نمایش» مسائل و معضلات جامعه هستند و کم تر به منزله هنر پیشرو «در مقام راهگشایی» عمل می کنند. در ایران، چندان به موضوع راهبردی سینمای تمدنی پرداخته نشده است؛ سینمایی که می تواند در سه بُعد انگیزه هنرمندان سینما، محتوای فیلم ها و نیز توجه به ظرفیت های مغفول نزد مخاطبان، افق و مسیر آینده سینما را وسعت بخشد و تعمیق کند. این مقاله با استفاده از روش های دلالت پژوهی و تحلیل مضمون قیاسی به واکاوی مؤلفه های ضروری سینمای تمدنی و نیز انحراف از معیارها در فیلم های جشنواره فجر(با نمونه گیری هدفمند از میان فیلم های چهلمین دوره) پرداخته است. به این منظور، از رویکرد نظری «حیات معقول» برای نشان دادن مصادیق آسیب های فرهنگی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که جشنواره فیلم فجر که به نام انقلاب اسلامی برگزار می شود، با سینمای تمدنی فاصله دارد. برخی اِعراض های صریح از قواعد فقهی نیز هم در سیاست گذاری جشنواره و هم در فرآیند تولید، انتخاب و نمایش آثار قابل شناسایی هستند. بعضی عوامل سیاسی و بینشی از مهم ترین موانع استمرار سینمای تمدنی معرفی شده اند. همچنین، مقاله در تلاش است تا رسالت هنرمندان جشنواره را نسبت به وظیفه فراملّی و برون-مرزی شان در سطح جهان اسلام(و به دنبال اهداف تمدنی مندرج در بیانیه گام دوم) نشان دهد.
۵.

«فرهنگ علم و فناوری» و خلقیات ایرانی: تحلیلی راهبردی از گونه شناسی مشکلات و راهکارها برمبنای نظر نخبگان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۸۶
پیش نیاز سیاست گذاری و برنامه ریزی در عرصه علم و فناوری بهره مندی از رویکرد اجتماعی در شناخت فرهنگِ علم و فناوری است. این مهم به دلیل سلطه رویکرد و مدیریت فنی و حضور مهندسان و کارشناسانی خارج از علوم انسانی-اجتماعی در ساختار علم و فناوری ایران مغفول و مهجور مانده است. پاره ای از مشکلات علم و فناوری در ایران معلول بستر فرهنگی و خلقیات کنشگران علمی است. بر همین مبنا، هدف این مقاله گونه شناسی مشکلات فرهنگِ علم و فناوری و ارائه راهکارها بر اساس نظرات و تجربیات نخبگان جوان است. رویکرد نظری مشتمل بر نظریات درباره اتصال میان فرهنگ، شخصیت و خلقیات با علم و فناوری است. این پژوهش از تلفیق دو الگوی تحلیل راهبردی یعنی SWOT و SOAR به عنوان روش استفاده کرده است. نمونه ها شامل 38 نفر از نخبگان و متخصصان در رشته های مختلف است که در دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، شرکت های دانش -بنیان و صنایع مشغول به کار هستند. یافته ها در دو محور تحلیل و تفسیر شده اند: 1- ضعف ها و تهدیدها در فرهنگِ علم و فناوریِ موجود 2- فرصت ها و آرمان ها برای «فرهنگ علم و فناوریِ» مطلوب. نتایج نشان می دهند که با اصلاح برخی از ذهنیت ها و خلقیات موجود میان کنشگران علمی و همچنین، ترمیم رویه های حکمرانی بعضی از مشکلات علم و فناوری تعدیل یا حل خواهند شد.
۶.

ارزیابی وضعیت حکمرانی پایدار در نهاد علمی شورای تحول علوم انسانی در چارچوب بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمرانی علوم انسانی شورای تحول علم دینی علم بومی گام دوم انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۵۴۵
علوم انسانی یکی از لوازم معرفتی تمدن سازی به عنوان هدف مندرج در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. آسیب شناسی وضعیت تحول این علوم بر اساس ادبیات حکمرانی پایدار یکی از ضرورت ها برای شناسایی موانع و نقاط ضعف است. این مقاله تلاش کرده است با استفاده از ادبیات مفهومی حکمرانی در عرصه علم و رویکرد نظری منبعث از بیانات رهبر انقلاب اسلامی و همچنین، استفاده از روش های چندگانه تحلیلی از جمله SWOT، SOAR و PESTEL هدف مذکور را دنبال کند. به این منظور، از پرسش نامه الکترونیکی برای شناسایی، وزن دهی و اولویت دهی به وضعیت تحول علوم انسانی با استفاده از فرمول های متغیربندی و خوشه سازی از سوی 162 نفر از متخصصان بهره گرفته شده است. مهم ترین یافته ها و نتایج در محورهای زیر به بحث گذاشته شده اند: «ابعاد کلان تحول»، «محورهای محتوایی تحول»، «آسیب شناسی سازمانی و مشکلات شورای تحول»، «باور به جایگاه علوم انسانی»، «نقشه آمایش آموزش عالی برای تحول»، «تناسب علوم انسانی با نیازهای کشور»، «انگیزه دانشجویان و مشغولیت اساتید»، «بازیگران در حکمرانی علوم انسانی» و «اولویت ها، نقاط قوت و ضعف کنونی».
۷.

تناظر اصل قوم مداری روش شناختی ماکس وبر با جامعه شناسی بومی-تمدنی: پردازشی مفهومی برای« تمدن - جامعه شناسی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه شناسی بومی قوم مداری تمدن فرهنگ تحول علوم انسانی معرفت و روش ماکس وبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۱۳
در سنت و میراث جامعه شناسی تفسیری «ماکس وبر»، به موضوعات معرفتی و روشی برجسته ای حاصل از تلائم ذهن و واقعیت تجربی توجه شده است. با بازخوانی آرای وبر، اصلی منکشف می شود که می توان آن را به عنوان اصل «قوم مداری روش شناختی» صورت بندی کرد. این اصل واجد ظرفیت های مهمی هم برای زایش و هم برای تحول علوم اجتماعی(فرهنگی) است. این مقاله تلاش کرده است تا با استفاده از روش پژوهش اسنادی و رویکرد نظری «دنی کوش»، مؤلفه های اصل مذکور را در پنج محور استخراج و تحلیل کند که آن محورها عبارت اند از: «خوانشی دیگر از ربط ارزشی و علاقه فرهنگی»، «تجربی-واقعی بودن علوم فرهنگی»، «عزیمت از ارزش فرهنگی به ارزش های فرهنگی»، «جهان شمول گریزی علوم اجتماعی» و «عقلانی شدن های گوناگون در بستر فرهنگ ها». نتایج نیز شامل سه محور «مفروضات جهان شناختی»، «مخاطره معرفتی» و «سلطه علمی برآمده از خطای روش شناختی» هستند. 
۸.

تمایزات هویت تمدنی و انگاره زدایی از شرق شناسی در گفتمان سیدحسن نصر الله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت تمدن و فرهنگ اس‍لام و غ‍رب شرق شناسی استعمار سیدحسن نصرالله حق و باطل تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۹
شرق شناسی در راستای مقاصد امپریالیسم کمک شایان توجهی به تحکیم و سلطه تمدن غرب کرده است. هدف اصلی عبارت از هویت و تمدن زدایی از شرق(به معنای اخص اسلام) بوده است. این اغراض نه تنها در ابعاد سیاسی-اقتصادی، بلکه در ابعاد معرفتی-دانشی(مثلاً برخی از نظریه های علوم اجتماعی) از سوی غرب دنبال شده است. این مقاله تلاش می کند تا نشان دهد چگونه در گفتمان سیدحسن نصرالله نوعی ساخت زدایی و انگاره زدایی از شرق شناسی و توجه دادن به تمایزات هویت تمدنی اسلامی پیگیری شده است. برای این منظور، از روش تحلیل گفتمان(با تأکید بر تحلیل گفتمان استعماری) و روش نمونه گیری کامل در میان 853 سند الکترونیکی از بیانات سیدحسن نصرالله استفاده شده است. یافته ها و نتایج در 12 محور صورت بندی شده اند: 1- وجوه سازنده هویت 2- عوامل تهدیدکننده هویت 3- وارونه سازی هویتی توسط استعمارگران 4- خنثی سازی هویتی توسط جبهه اسلامی 5- ماهیت و ابعاد فرهنگ اسلامی 6- اهمیت و جایگاه انقلاب اسلامی ایران 7- گفتمان آینده شناسانه آخرالزمانی 8- رویارویی تمدنی حق و باطل 9- ابعاد و مصادیق پروژه های دشمن چند-وجهی 10- ابعاد و مصادیق وضعیت واقعی دشمنان 11- عوامل و مصادیق تقویت کننده تمدنی و فرهنگی اسلام 12- گفتمان فقهی.
۹.

فرایندشناسی آرامش و امنیت در منظومه فکری رهبر انقلاب اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آرامش امنیت رهبر انقلاب اسلامی آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مدظله العالی) فرایندشناسی فرد و جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۷۱
همواره رسیدن به آرامش و امنیت از مهم ترین اهداف تشکیل جامعه انقلابی و مقدمه ای برای رسیدن به تمدن بوده است. این دو مؤلفه در ابعاد و سطوح مختلفی از زندگی روزمره کنشگران تا عرصه رسمی و کلان جامعه جریان دارند. کیفیت و تداوم حیات اجتماعی در گرو تضمین آرامش و امنیت برای یک نظام اجتماعی است. در این مقاله تلاش شده است تا با بهره مندی از بینش نظری اسلامی و بومی و همچنین، استفاده از تکنیک های تحلیل مضمونی، ساختاربخش و عام، فرایند شکل گیری، رشد، تداوم، بازتولید و حراست از امنیت و آرامش در بیانات رهبر انقلاب اسلامی واکاوی شود. در مجموع، چهار فرایند شامل فرایند تشکیل و تثبیت (ماهیت و نتایج)، فرایند رشد و گسترش (ابعاد)، فرایند اثربخشی و بقا (اهمیت و ضرورت) و فرایند پایش و مراقبت (زمینه ها و شرایط) شناسایی و صورت بندی شده اند. در انتهای مقاله نیز، جمع بندی نظری با استناد به یافته ها ارائه شده است که بر طبق آن، آرامش و امنیت بسترساز سبک زندگی، پیشرفت جامعه و تحقق آرمان های اجتماعی است.
۱۰.

نخبگان در اندیشه راهبردی رهبر انقلاب اسلامی: چشم اندازی با تأکید بر «نخبگان علوم انسانی» تمدن ساز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نخبگان راهبرد رهبر انقلاب اسلامی علوم انسانی بنیاد ملی نخبگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۱۶۷
صرف نظر از تعاریف و شاخص های بحث برانگیز نخبگی، نخبگان علمی سهم بسزایی در دست یابی به اهداف تمدنی انقلاب مستمر اسلامی دارند. آنان نیروی محرک و پیشران برای پیشرفت و توسعه ی همه جانبه ی جامعه محسوب می شوند. توجه به نخبگان علوم انسانی یکی از مضامین جاری در این مقاله است. این مقاله با استفاده از روش اسنادی و تکنیک مضمون یابی، نمونه گیری کامل و رویکرد راهبرد-پژوهشی هنجاری و تجویزی، به واکاوی بیانات رهبر انقلاب اسلامی درباره ی نخبگان پرداخته است. پژوهشگر علاوه بر ارائه ای جدید از رویکردهای متعارف جامعه شناسی نسبت به نخبگان، از رویکرد نظری سیستم اجتماعی و پویایی گروهی استفاده کرده است. در مجموع، یافته ها در چهار بخش شامل «ماهیت نخبگان»، «ملزومات و وظایف مسئولان»، «نقش و تعهدات نخبگان» و «ملاحظات اخلاقی و شخصیتی مربوط به نخبگان» صورت بندی شده اند. نتایج نشان دهنده ی لزوم تقویت رویکرد مسئولیت اجتماعی دوجانبه در میان مسئولان و نخبگان است. در پایان، پیشنهادهایی کاربردی ارائه شده اند.  
۱۱.

واکاوی مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی والدین و نوجوانان با توجه به فنّاوری های جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسئله اجتماعی فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی نظارت والدین فرزندان نوجوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۸۱۴
نویسندگان تلاش کرده اند با استفاده از بینش نظری و تحلیلی «گیدنزی کاستلزی» درباره تغییرات عصر جدید و اقتضائات جامعه اطلاعاتی و اتخاذ مطالعه ای اکتشافی، مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی میان والدین و فرزندان را از نگاه کنشگران درگیر با موضوع شناسایی کنند. تکنیک پژوهش مصاحبه های نیمه ساختاریافته بوده است. در این راستا، با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران در شهر تهران براساس نمونه گیری هدفمند و تیپیک مصاحبه شده است. تحلیل توصیفی تفسیری براساس فرآیند کدگذاری، الگویابی و سنخ یابی انجام شده است. محور های کلی برخی از مهم ترین دستاورد ها و نتایج مقاله عبارت اند از: 1. سنخ شناسی محدودیت ها و قواعد نظارتی؛ 2. سنخ شناسی نوجوانان براساس مواجهه با نظارت ها؛ 3. مسائل مربوط به حریم شخصی و قدرت مهار نوجوانان؛ 4. شکل گیری مسائل و استراتژی های جدید در خرید فنّاوری ها و 5. ملاحظات و چالش های جدید والدین. در مجموع، به نظر می رسد که نوعی اخلاق خانواده بنیان در زمینه مواجهه با فنّاوری ها در حال شکل گرفتن است؛ به طوری که به رغم پاره ای از مسائل و چالش ها، ایدئولوژی والد فرزندی سبب احیا و تداوم برخی حریم های اخلاقی و روابط نظارتی می شود. در این باره، پنج سنخ از خانواده شناسایی و معرفی شده اند.
۱۲.

فراتحلیل آسیب شناسی های اجتماعی شبکه های مجازی در ایران و ارائه راهبردهای برون رفت(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آسیب شناسی اجتماعی شبکه های اجتماعی فضای مجازی فراتحلیل راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۳ تعداد دانلود : ۵۹۳
شبکه های اجتماعی مجازی فرصت ها و قابلیت های متنوعی را در اختیار کاربران قرار می دهند؛ اما تهدیدات، انحرافات و کژکارکردهای سایبری را نمی توان نادیده انگاشت. این مقاله می کوشد با استفاده از تکنیک فراتحلیل به بررسی و ارزیابی 112 پژوهش انجام شده از ابتدای دهه کنونی (97-1391) بپردازد. فراتحلیل کمک می کند تا سیاست گذاری پژوهشی، هدف گذاری آینده پژوهشی، رفع خلأها و کاستی های پژوهشی، شناخت حوزه های تمرکز، تمهیدات بالینی برای اقشار آسیب پذیر و اتخاذ تدابیر مداخلاتی و پیشگیرانه تسهیل شود. یافته ها و ارزیابی های این مقاله موارد زیر را دربرمی گیرد: فراتحلیل اطلاعات زمینه ای؛ فراتحلیل رویکردهای پارادایمی؛ فراتحلیل انواع آسیب های اجتماعی شبکه های مجازی به عنوان متغیرهای وابسته (Y) و سنخ شناسی آنها؛ فراتحلیل مسئله محوری و فرضیات موجود؛ اعتبار و روایی یافته ها. در پایان مقاله، دستاوردها و محورهای تحلیلی پژوهش، شامل انعکاس راهکارها در پژوهش های تحلیل شده، ملاحظات و استلزامات فرهنگی و اجتماعی، و راهبردهای پیشنهادی و عملیاتی برای برون رفت از آسیب های شبکه های اجتماعی ارائه شده اند.
۱۳.

واکاوی مختصات تلفیق عاملیت نوجوانان و فنآوری با توجه به خانگی شدن ICTS(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عاملیت فنآوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوجوان والدین خانواده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی شبکه های اجتماعی
تعداد بازدید : ۲۱۷۴ تعداد دانلود : ۲۷۱۸
بر اساس تغییرات اجتماعی-فنآورانه شهر اطلاعاتی تهران، خانگی شدن فنآوری های ارتباطی و اطلاعاتی سبب شده است تا ایده هم زیستی انسان و فنآوری در ابعادی از سطوح شناختی تا کنشی تسهیل شود. در این میان، عاملان اجتماعی نوجوان از سطح انطباق پذیری بیش تری با فنآوری های جدید در بُعد کنش های روزمره برخوردارند؛ تا جایی که تشدید وابستگی به فنآوری های به روز، زمینه ادغام عاملیت انسان و فنآوری را فراهم می آورد. در این مقاله، نویسندگان تلاش کرده اند تا برخی از جنبه های زندگی خانوادگی مرتبط با مسئله مذکور را بر طبق نگرش نوجوانان(نسل جدید) و نیز مادران و پدران تحلیل کنند. پس از برآورد آمایشی اطلس کلان شهر تهران، با توجه به نمونه گیری هدفمند و تیپیک و با اتخاذ روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران مصاحبه شد. رویکرد نظری منطبق بر دوگانه ساختار-عاملیت برای انسان و فنآوری بوده و از تحلیل کدگذاری چند-مرحله ای و سنخ یابی استفاده شده است. در مجموع، نتایج نشان می دهند که طیفی از نگرش های متعدد میان نوجوانان و والدین مانند سه گانه تکنیک گرایان، محافظه کاران و انسان گرایان قابل احصاست. یکی از مضامین کلیدی در تحلیل مسئله و امکان تلفیق عاملیت عبارت از ایده «فنآوری به مثابه منبع قدرت» برای نوجوانان است. از این رو، نوعی «انسان شناسی جدید» در فهم کنش نوجوانان به دلیل اتصال به ابزارها و فنآوری های جدید شکل می گیرد که بر سطحی از ادغام کنشگر با فنآوری های نو ظهور دلالت دارد. در این چشم انداز، توجه به مفهوم «نمایش قدرت» حائز اهمیت است.
۱۴.

تفاوت های جنسیتی در ادغام اجتماعی فناوری های جدید با اوقات فراغت نوجوانان: ترجیح یا تحمیل؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اوقات فراغت نوجوانان ترجیح و تحمیل فناوری های جدید کنش هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۴
بر اساس رویکرد «فناوری اجتماعی»، در شرایط کنونی فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی با فعالیت های فراغتی نوجوانان ادغام شده و پیوند یافته اند. این فعالیت های فراغتی در چارچوب وسیع تری از اقتضائات بیرونی کنش و همچنین شرایطی قرار دارند که انتخاب کنشگر در آن رقم می خورد. این مقاله تلاش می کند ضمن ارائه سنخ بندی از انواع فعالیت های فراغتی بیرون محور و فناوری محور، ترجیح واقعی نوجوانان را در انتخاب آن ها با توجه به تفاوت های جنسیتی واکاوی کند. بر این اساس، با 120 نوجوان دختر و پسر در سال تحصیلی 1395 1396 مصاحبه هایی نیمه ساختارمند در شهر تهران با توجه به نمونه گیری تیپیک و هدفمند انجام شد. نتایج نشان می دهند که ترجیح اصلی نوجوانان فعالیت های فراغتی بیرون محور است، اما شرایط اجتماعی و چارچوب فشارها و الزامات اجتماعی و فرهنگی در عمل فعالیت های فراغتی فناوری محور را برای آنان شکل می دهد؛ تا جایی که فناوری های جدید در برخی موارد به منزله یک دوست تجلی می یابند. پسران بیش از دختران بازی های رایانه ای (و کنسولی) را به منزله فعالیت فراغتی انتخاب می کنند و بیشتر تحت تأثیر احساسات ناشی از آن ها قرار می گیرند. این در حالی است که دختران با محدودیت های بیشتری برای فراغت بیرون محور مواجه اند. به هر حال، فعالیت های فراغتی فناوری محور به منبع هویتی و مصرفی برای اکثر نوجوانان تبدیل شده است.
۱۵.

الگوی راهبردی مواجهه با منافع و آسیب های دیجیتالی شبکه های اجتماعی بر مبنای دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رهبر انقلاب اسلامی فضای مجازی شبکه های اجتماعی منافع و آسیب های دیجیتالی تحلیل راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۵۱۰
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی هم به منزله معدن طلا و هم به مثابه میدان مین هستند. به منظور وحدت رویه و موضع گیری هوشمندانه میان مسئولان نظام، لازم است که الگوی راهبردی کلانی در مواجهه با کلیت فضای مجازی و به ویژه شبکه های اجتماعی اتخاذ شود. این مقاله تلاش کرده است تا ضمن استفاده از ملاحظات نظری چند-جانبه، به واکاوی دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی درباره فضای مجازی با تأکید بر شبکه های اجتماعی بپردازد. در این راستا، ابتدا مصاحبه های اکتشافی با متخصصان برای دستیابی به مؤلفه ها و نقاط تمرکز انجام شده است. سپس بر اساس تحلیل مضمونی یافته ها، بیانات رهبری طی دهه اخیر تحلیل راهبردی شده اند. در مجموع، مهمترین یافته ها و نتایج به سمت طراحی الگویی راهبردی جهت دهی شده اند. این الگو شامل نقاط قوت کنونی، نقاط ضعف کنونی، فرصتهای بالقوه، تهدیدها، دلایل زمینه ای تهدیدها و ضرورت ها و ملاحظات است.
۱۶.

پیدایش جامعه مدرن و تجدید بنای حقوق بشر؛ واکاوی منشأ جهان بینی و تبارشناسی گفتمان حقوق بشر(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حقوق بشر مدرنیته فردگرایی خردگرایی عقل گرایی علم گرایی شهروند دموکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۶ تعداد دانلود : ۴۳۲
این مقاله تلاش می کند تا با تحلیل تبارشناسی، پیدایش «حقوق بشر» را در دورنمایی از بستر و بنیان های هستی شناسی و انسان شناسی دنیای مدرن ترسیم کند؛ بشری که از «سوژه» عصر روشنگری و رنسانس حرکت را آغاز کرد و به سمت «فرد» و سپس، «شهروند» سیر کرده است. «عقل مفهومی» و «عقل عُرفی» در تنقیح و تقنین حقوق بشر، بر مبانی جهان بینی دنیای مدرن نقشی کلیدی ایفا کرده اند. بر اساس فلسفه اجتماعی مدرنیته، ترمینولوژی و حُسن تعبیرهایی خاص، پیوستگی و ملازمت با حقوق بشر را بر عهده داشته اند که عبارتند از: 1. فرد و فردگرایی 2- خِرَدگرایی و علم گرایی 3. حکومت قانون و شهروندی. در مجموع، به نظر می رسد حقوق بشر به منزله متن مقدس انسان مدرنی است که در حقیقت، با سوژه ای انتزاعی و تهی پیوند یافته و عمدتاً ذیل «عقل ابزاری» نظام سیاسی غرب عمل می کند.
۱۷.

واکاوی مؤلفه های رویکرد انتقادی و آسیب شناسی فرهنگی به علوم انسانی– اجتماعی؛ از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آسیب شناسی فرهنگ علوم انسانی غرب اسلام رهبر انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۹۵۷۴
طی دهه های اخیر، مواجهه کشورهای اسلامی با علوم انسانی غرب موجب شکل گیری نظریاتی پیرامون اتخاذ الگویی برای ایجاد تحول در این علوم گردید. راهبرد متناسب در قبال منافع استعمار فرهنگی و سلطه علمی کشورهای غربی، نیازمند واکاوی ابعاد آسیب زای فرهنگی علوم انسانی کنونی است. براین اساس، رهبر انقلاب اسلامی در سه دهه اخیر، بیانات قابل تأملی درباره علوم انسانی مطرح کرده اند که می توان آنها را در قالب رویکرد انتقادی و آسیب شناسی فرهنگی کشف و صورت بندی کرد. این مقاله، تلاش می کند با روش پژوهش اسنادی و رهیافت تحلیلی- نظری شهید مطهری درباره ارتباط مفهومی و نظری میان علوم انسانی، فرهنگ و دین، دو محور اساسی از آن رویکرد آسیب شناسانه را تدوین نمایند: 1. بر اساس نگرشی مجموعه ای نسبت به رابطه نظام اجتماعی با علوم انسانی- اجتماعی، این علوم به عنوان عرصه نفوذ جهان بینی ها و تهاجم فرهنگی غرب نگریسته شده است؛ 2. الگوی فرهنگی انتقادی در رویارویی با علوم انسانی غرب، که حاوی ملزوماتی برای جهت گیری علمی فرهنگی به شمار می رود، استخراج شده است.
۱۸.

واکاوی نظری ابعاد اجتماعی فرهنگی فناوری در بیانات رهبر انقلاب اسلامی؛ با تأکید بر ICTS(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جوانان فرهنگ جامعه فن‏آوری رهبر انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۰ تعداد دانلود : ۵۴۶
مفهوم پردازی و اندیشه ورزی درباره جامعه ایران به منزله نوعی جامعه اطلاعاتی یکی از مسائل جدید پس از انقلاب اسلامی ایران محسوب می شود؛ ازاین رو در بیانات رهبر انقلاب اسلامی، ابعاد و ملاحظات اجتماعی فرهنگی درباره فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، برجسته و قابل استخراج است. این مقاله با استفاده از رویکرد نظری «شکل گیری، عملکرد، و تأثیرات اجتماعی فرهنگی فناوری» و روش پژوهش اسنادی، تلاش کرده است ضمن مرور نظریه های مرتبط جامعه شناختی، مهم ترین ابعاد اجتماعی فرهنگی فناوری را در بیانات مقام معظم رهبری رمزگذاری، مقوله بندی و به لحاظ نظری، صورت بندی کند. بر این اساس، سه بُعد کلیدی عبارتند از: 1) ویژگی های ماهوی و انگیزشی و جایگاه اجتماعی فرهنگی فناوری؛ 2) تمهیدات و ضرورت های اجتماعی فرهنگی فناوری؛ 3) آسیب ها و تهدیدهای اجتماعی فرهنگی فناوری. در مجموع چنین به نظر می رسد که در اتصال مؤلفه های یادشده، علاوه بر بعضی ملاحظات نظری اجتماعی فرهنگی، مضمون هایی مانند عقاید دینی، اخلاق، پایه های فکری فرهنگی، هویت ملی، تحرک، امنیت، و تأکید بر عاملیت جوانان ایرانی دارای اهمیت هستند.
۱۹.

مسأله موازنه قدرت نوجوانان در خانه با توجه به ICTS: سنخ های جدید قدرت و تقویت کنشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت خانواده فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی فرزندان نوجوان مسأله و آسیب اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۲ تعداد دانلود : ۴۴۴
طی دهه گذشته، افزایش روند خانگی شدن فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی ( ICT S ) به عنوان مسأله اجتماعی نوظهور در خانواده های ایرانی، تجربه و درک جدیدی از زندگی روزمره خانوادگی را در تکالیف و حقوق، تصورات و انتظارات از نقش، نظارت و روابط والد-فرزندی به وجود آورده است. یکی از مهم ترین دستاوردهای این مسأله، افزایش قدرت کنشگری و توانایی های بالقوه و نهفته فرزندان نوجوان در پی مصرف و استفاده از آن فناوری ها به منزله یک منبع تقویت کننده بوده است. نویسندگان تحلیل واقعیت مذکور را با انجام پژوهشی میدانی در شهر تهران (مناطق 3، 6 و 11) بررسی کردند. بدین منظور، رویکرد تحلیلی و نظریِ چند-وجهی درباره ارتباط فناوری با مقوله های قدرت، مصرف، فردگرایی، جامعه پذیری و زبان و همچنین، الهام از پارادایم ساخت یابی آنتونی گیدنز اتخاذ شده است. به علاوه، با توجه به استراتژی نمونه گیری نظری و هدفمند، با 120 نفر از نوجوانان 17-13 ساله مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام گرفت. برای رسیدن به بازسازی واقعیت، مصاحبه ها در فرآیندی شامل نظم دهی چند-مرحله ای، کدگذاری، الگویابی و سنخ شناسی تحلیل شدند. نتایج نشان می دهند به رغم برخی آسیب پذیری ها، 16 نوع قدرت برای فرزندان شناسایی پذیر است که می توان آنها را در دو سنخ قدرت های اکتسابی و قدرت های منتقل شونده طبقه بندی کرد. این قدرت ها عمدتاً ماهیتی وابسته، مشروط، موقت، بالقوه، غیر مشروع، لحظه ای، نمایشی و کوتاه-بُرد دارند که باید در شبکه قدرت-وابستگی و نیاز به والدین نگریسته شوند.
۲۰.

مؤلفه های تمدنی جامعه اسلامی در تفکر اجتماعی شیعی و سلفی: مقایسه تطبیقی آرای شهید مطهری و سیدقطب(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: علم فرهنگ جهاد شهید مطهری تمدن تمدن اسلامی سیدقطب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
تعداد بازدید : ۱۳۶۰ تعداد دانلود : ۶۰۵
ایده پردازی برای شاخصه های تمدن اسلامی یا مؤلفه های تمدنی جامعه اسلامی از جمله تلاش های مشترک شهید مطهری و سیدقطب بوده است. شهید مطهری یکی از متفکران برجسته در جریان فکری انقلاب اسلامی و سیدقطب یکی از متفکران تأثیرگذار در جریان های سلفی گرایی معاصر (از جمله القاعده و داعش) به شمار می روند. این مقاله، با استفاده از روش شناسی بنیادین و روش پژوهش اسنادی، پنج مؤلفه زیر درباره تمدن اسلامی را از نظر این دو متفکر به طور تطبیقی تحلیل می کند: 1. هستی شناسی و جهان بینی اسلامی؛ 2. منزلت و جایگاه باورهای اسلامی در تمدن آفرینی؛ 3. نقش جهاد، تحرک و اصلاح اجتماعی در تمدن سازی؛ 4. چگونگی رابطه تمدن اسلامی در مصاف با سایر تمدن ها و جوامع؛ 5. کیفیت تولید و انتقال علم در تمدن اسلامی. در مجموع، به نظر می رسد که با وجود برخی اشتراکات (از جمله در مبانی هستی شناختی)، تفاوت های آشکاری در ابعاد معرفتی متأثر از سنت های فکری متفاوت (تفکر عقلانی شیعی در مقابل نگرش کلام اشعری و ظاهرگرایی) در نزد آن دو متفکر قابل شناسایی هستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان