جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی

نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۶۴ مورد.

۲۱.

تیپ شناسی نحوه مواجهه روشنفکران و نخبگان ایرانی با تمدن غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامرضا خواجه سروی رضا صمیم رضا کاوند

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: تیپ شناسی غرب شیفتگی غرب گریزی غرب گزینی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۳۵

این مقاله تلاش می کند با تمرکز بر مدرنیته به عنوان اصلی ترین نمود و سیمای تمدن غرب، صورت های متکثر رویارویی و مواجهه ایرانیان با این تمدن را قالب بندی کند. به این منظور، ابتدا بر مفهوم مدرنیسم به عنوان مهم ترین جلوه تمدن غرب لااقل از نظر بازنمایی نزد جامعه ایرانی متمرکز شده است. سپس، با استفاده از روش تفسیری به کار گرفته شده در مقاله، مجموعه مواجهات جامعه ایران با تمدن غرب تحت سه مقوله غرب شیفتگی، غرب گزینی و غرب گریزی تیپ بندی شده است. از بین این سه تیپ، دو مورد نخست، حاوی زیرمجموعه هایی نیز هستند که به شکل بارز از یکدیگر متمایز و تعریف شده اند و برای هر تیپ و زیرمجموعه های آنها مجموعه نمایندگان فکری و نمونه های استنادی ارائه شده است. مقاله تیپ شناسی حاصل شده، به عنوان اساس فهم تعامل ذهنی جامعه ایران با آنچه از آن به عنوان کلیت تمدن غرب یاد می شود، در حوزه مطالعات میان فرهنگی و سیاست بین الملل توصیه می شود.

۲۲.

بررسی اثربخشی آموزش های عملی دانش آموختگان کارشناسی ارشد فرماندهی و مدیریت انتظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد خزاعی علی محبی احمد نوری

منبع: دانش انتظامی سال هجدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۷۳)

کلید واژه ها: اثربخشی آموزش عملی مهارت حرفه ای دانش حرفه ای بینش حرفه ای عملکرد مدیریتی دانشکده فرماندهی و ستاد دانشگاه علوم انتظامی امین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۱ تعداد دانلود : ۶۱۷

زمینه و هدف: نیروی انتظامی یکی از سازمان هایی است که عملکرد آن بر بهبود همه ابعاد زندگی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی اقتصادی شهروندان تأثیر چشم گیری دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش های عملی دانش آموختگان دوره 21 کارشناسی ارشد رشته فرماندهی و مدیریت دانشکده فرماندهی و ستاد دانشگاه علوم انتظامی امین بر عملکرد مدیریتی آنان است. روش: این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده که با استفاده از روش تحقیق توصیفی– تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمام دانش آموختگان دوره 21 کارشناسی ارشد فرماندهی و مدیریت و فرماندهان و مدیران مستقیم آنان به تعداد 96 نفر بوده که از روش نمونه گیری تمام شمار استفاده شده است. در این پژوهش پس از شناسایی متغیرهای تحقیق با استفاده از دو پرسش نامه «ویژه دانش آموختگان» و «ویژه فرماندهان»، اطلاعات موردنیاز جمع آوری شد. یافته ها: با ورود داده های موردنیاز به محیط نرم افزار «اس.پی.اس.اس» و با استفاده از آزمون های آماری مربوطه، به تحلیل داده های گردآوری شده پرداخته شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که تأثیر آموزش های عملی بر دانش حرفه ای دانشجویان 905/3، بر بینش حرفه ای دانشجویان 8895/3 و بر مهارت حرفه ای دانشجویان 86684/3 بوده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از تحلیل داده ها بیانگر آن است که آموزش های عملی دافوس در هر سه بعد ارتقاء دانش حرفه ای، بینش حرفه ای و مهارت حرفه ای دانش آموختگان موثر هستند، ولی این آموزش ها بیشترین تأثیر را بر ارتقاء دانش حرفه ای دانشجویان داشته است. نتایج کلی حاصل از تحقیق نشان داد که آموزش های عملی ارائه شده به دانشجویان بر عملکرد مدیریتی آنان تأثیر معنا داری دارد

۲۳.

پاسخگویی اخلاق اسلامی به چالش های اخلاقیِ برآمده از تکنولوژی مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا زرگر

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۴

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی اخلاق محیط زیست اخلاق تکنولوژی اخلاق مسئولیت پذیری هانس یوناس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۰۶ تعداد دانلود : ۶۱۶

تکنولوژی مدرن انسان را با چالش های اخلاقی بی سابقه ای مواجه کرده است. از طرفی قرار گرفتن خود انسان به عنوان موضوع تکنولوژی و از طرف دیگر آثار گسترده و اجتناب ناپذیرِ رواج روزافزون تکنولوژی بر روی محیط زیست، تصمیم گیری درباره نحوه توسعه و به کارگیری تکنولوژی را به چالش هایی اخلاقی بدل کرده است. یوناس در مقاله «تکنولوژی و مسئولیت، تأملاتی بر مأموریت جدید اخلاق» با مروری بر تغییراتی که جایگاه انسان و شرایط او در نتیجه توسعه تکنولوژی مدرن داشته است می کوشد نشان دهد نظام های اخلاقی سنتی با خصوصیاتی که دارند نمی توانند پاسخگوی مسائل اخلاقی نوظهور باشند. در این مقاله سعی شده است بر مبنای مقاله یوناس، استدلال هایی که اخلاق سنتی را در پاسخگویی به مسائل ناشی از تکنولوژی مدرن ناتوان می داند صورت بندی و تحلیل شوند. از آنجا که اخلاق اسلامی نیز مشمول حکم یوناس درباره اخلاق های سنتی است، ما در این مقاله به طور خاص از منظر اخلاق اسلامی، ادعای یوناس درباره اخلاق های سنتی را محک می زنیم و ظرفیت این آموزه ها در پاسخگویی به پرسش های نوظهور و پیشگیری از وقوع بحران های معاصر را بررسی می کنیم.

۲۴.

فراتحلیل 4 دهه پژوهش در حوزه مشارکت زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سهیلا صادقی فسایی عاطفه خادمی

منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره چهاردهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۴۷)

کلید واژه ها: زنان مشارکت فراتحلیل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۸ تعداد دانلود : ۱۲۷۴

مسئله مشارکت زنان از سرفصلهای مورد توجه در عرصه های پژوهشی کشور طی دهه های اخیر محسوب می گردد. نگاهی کلان و جامع به کم و کیف این عرصه و ارائه تحلیلی از نحوه ی بازنمود مشارکت زنان در پژوهش ها، رسالتی است که این مقاله به دنبال تحقق آن بوده است. در این پژوهش با فراتحلیل 29 پایان نامه، 212 کتاب و123 مقاله که به ترتیب از پایگاه های اطلاعاتی ایران داک، کتابخانه ی ملی و سایت نورمگز استخراج شده، به این یافته ی مهم و اساسی در حوزه زنان نائل آمدیم که حوزه مشارکت زنان، در بدنه ی نخبگانی و دانشگاهی از بعد از انقلاب تا کنون از روند مشخصی که ذیل آن بتوان به ارائه مدلی نظامند از کم و کیف مشارکت زنان در تمامی حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دست یافت، برخوردار نبوده و به صورت مشهودی تحت تأثر فضاهای گفتمانی دولتهای حاکم بوده است و متأسفانه نگاه جزئی و موردی داشتن نسبت به مشارکت زنان در عرصه های محدود(اقتصادی-سیاسی) منجر به غفلتی مهم در شکل گیری نگاهی همه جانبه به این حوزه گردیده است.

۲۵.

تحلیل جامعه شناختی رابطه بین اجتماع علمی و سرمایه علمی (مطالعة اجتماع علمی رشته جامعه شناسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهناز جلیلی محمدجواد زاهدی فرهنگ ارشاد علی ربیعی

منبع: جامعه شناسی ایران سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلید واژه ها: جامعه شناسی علم سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی اجتماع علمی سرمایه علمی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم

تعداد بازدید : ۱۰۶۷ تعداد دانلود : ۷۷۴

علم پدیده ای اجتماعی است از این رو از اجتماع کنشگران فعال در عرصه علم به نام اجتماع علمی یاد می شود. این که بین سرمایه علمی و اجتماع علمی چه رابطه ای وجود دارد موضوع این مقاله است. در این مقاله سعی شده با استفاده از نظریه هبیتوس و میدان بوردیو به این سوال پاسخ داده شود. از این رو با پروبلماتیک کردن موضوع در حوزه رشته علوم اجتماعی، اجتماع علمی مربوط به رشته جامعه شناسی به عنوان جامعه هدف انتخاب شده و با اساتید این رشته با نمونه 163 نفر در دانشگاه های مستقر در کلان شهر تهران مصاحبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی به مثابه دو مؤلفه سازنده اجتماع علمی رشته جامعه شناسی از وضعیت نسبتاً خوبی برخوردار است و بین این دو مؤلفه و سرمایه علمی همبستگی مثبت و متقابلی وجود دارد.

۲۶.

بهبود مدل ارزیابی بلوغ مبتنی بر شاخص های عوامل اساسی موفقیت برای الگویِ مدیریت دانش مشتری الکترونیکی در دولت الکترونیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بهزاد لک جلال رضایی نور

منبع: دانش انتظامی سال هجدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۷۳)

کلید واژه ها: دولت الکترونیک عوامل اساسی موفقیت ارزیابی بلوغ مدیریت دانش مشتری الکترونیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۴۴۹

زمینه و هدف: یکی از مهمترین مراحل قبل از اجرای یک راهبرد مبتنی بر فناوری مانند مدیریت دانش مشتری الکترونیکی، بررسی آمادگی سازمان جهت اجرای آن است، چرا که با این کار سازمان درک روشنی از هر سطح بلوغ پیدا کرده و منافع سرمایه گذاری های آینده خود را درک خواهد کرد. این مقاله قصد دارد جایگاه مدیریت دانش مشتری الکترونیکی را دفاتر پلیس +10 ارزیابی نماید. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع روش، توصیفی- تحلیلی است و در اجرای آن از ترکیب شیوه های کیفی و کمی بهره گرفته شده است. در بخش کیفی پژوهش، عوامل اساسی موفقیت با روش دلفی و در بخش کمی پژوهش، سطوح بلوغِ شاخص های عوامل اساسی موفقیتِ ""مدیریت دانش مشتری اجتماعی""، با کمک آزمون «خی دو» و روش «مجموع وزنی» استخراج شده است. در ادامه ارزیابی بلوغ در پلیس +10 انجام شده است. جامعه و نمونه آماری این پژوهش را به ترتیب مراحل اجرا 17، 51 و 38 نفر از کارشناسان خبره در زمینه خدمات الکترونیک ناجا (پلیس +10) تشکیل داده اند و داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Expert choice تحلیل شده اند. یافته ها: در این پژوهش مدل ارزیابی بلوغ مدیریت دانش مشتری اجتماعی بر اساس شاخص های عوامل اساسی موفقیت ارائه شد و 83 شاخص برای 11 عامل اساسی موفقیت بین سطوح دوم تا پنجم بلوغ توزیع شدند. نتایج: این مدل به عنوان مرجع تحلیل عمیق از آمادگی سازمان برای به کارگیری مدیریت دانش مشتری اجتماعی و بهبود آن، در سازمان های ارائه دهنده خدمات الکترونیک از جمله پلیس +10 کاربرد دارد. نتایج نشان داد خدمات الکترونیک ناجا (پلیس +10)، در سطح اول و دوم بلوغ قرار دارد.

۲۷.

نظم اجتماعی در آراء ابن خلدون(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدرضا قائمی نیک

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلید واژه ها: جامعه شناسی حکمت عملی ابن خلدون نظم اجتماعی علم عمران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۱ تعداد دانلود : ۸۷۲

علم عمران ابن خلدون، نوعی اندیشه اجتماعی است. گاهی هم از سنخ دیگر نظریات جامعه شناسی مدرن درک می شود. با این حال، اگر پاسخ نظریات جامعه شناسی مدرن به مسئله نظم اجتماعی مطلوب را در نظر بگیریم، آنگاه به تفاوت ماهوی پاسخ ابن خلدون به مسئله نظم اجتماعی نسبت به جامعه شناسان مدرن پی خواهیم برد. این مقاله ابتدا نشان داده است که نظریات جامعه شناسی مدرن، به دلیل اینکه تمامی مبادی دینی یا متافیزیکی را کنار می گذارند، ماهیت سکولار دارند. با بررسی منطق علم عمران و جایگاه آن در تمدن اسلامی، پاسخ آن به مسئله نظم اجتماعی را با پاسخ نظریات جامعه شناسی به این مسئله مقایسه کرده است. در نهایت، به این نتیجه رهنمون شده است که هرچند ابن خلدون، عقل را همچون جامعه شناسان مدرنی مانند کنت، تجربی- تاریخی می پندارد و از این رو، علم عمران او از حکمت عملی فیلسوفان مسلمان متمایز می شود، اما هستی شناسی و انسان شناسی او مانع از این می شود که علم عمران، نوعی از نظریات جامعه شناسی مدرن تلقی شود.

۲۸.

شادی در ساختار معنایی حاکم بر نظام آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید ضیاء هاشمی محمد رضایی سپیده اکبرپوران

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۵)

کلید واژه ها: گفتمان شادی مدرسه ساختار معنایی نظام آموزشی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۱ تعداد دانلود : ۵۹۴

وضعیت ملالت آور و کسالت بار مدارس، سیاست گذاری برای افزایش شادی و نشاط را ناگزیر کرده است. موفقیت این سیاست ها، پیش از همه در گرو وجود معنایی روشن و فهمی مشترک از شادی است. این مقاله با تکیه بر ابهام موجود در این حوزه، استخراج «معنا/ معانی حاکم بر مفهوم شادی در ساختار معنایی حاکم بر آموزش و پرورش» را موضوع اصلی کار خود قرار داده است. برای پرداختن به این موضوع از مبانی نظری لاکلائو و موف بهره بردیم و ساختار معنایی حاکم بر نظام آموزشی را گفتمانی در نظر گرفتیم که در آن معنای هر نشانه از نسبتش با دیگر نشانه ها، به ویژه نقاط مرکزی به دست می آید. با استفاده از اسناد سازمانی موجود و مصاحبه های نیم ساخت یافته، به گردآوری داده ها پرداختیم. تحلیل محتوای کیفی داده ها، سه معنا از شادی را پیش روی ما قرار داد؛ علاوه بر معنای مسلط و اصلی که شادی را یکی از عواطف بشری تعریف می کند و معتقد است شادی می تواند وسیله ای برای نیل به کمال یا مانعی بر سر راه آن باشد، با دو معنای موقت نیز مواجه هستیم که یکی ناظر به تحرک و فعالیت های جسمانی و دیگری ناظر بر ویژگی های مکانی مدرسه است. هر سه معنا موقت و ناپایدارند. نتیجه آنکه، ساختار معنایی یکسانی در سپهر دستگاه آموزش و پرورش ایران از شادی تثبیت نشده است. گویا معانی متکثری در کشمکش با یکدیگر حیات روزمره دانش آموزان را پر کرده است.

۲۹.

نقد انتقال تکنولوژی از منظر فلسفه تکنولوژی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا منجمی

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۴

کلید واژه ها: تکنولوژی انتقال تکنولوژی فلسفه تکنولوژی بومی کردن تکنولوژی مصنوع تکنیکی دانش تکنولوژیک سیستم اجتماعی تکنیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۵ تعداد دانلود : ۱۰۰۰

کشورهای واردکننده تکنولوژی در گام اول می کوشند تکنولوژی متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنند و در گام دوم تلاش می کنند تا آن را هر چه بیشتر با موقعیت کشور خود سازگار نمایند. از آنجا که موضوع انتقال تکنولوژی در ایران یا در مباحث توسعه مورد مداقه قرار گرفته است یا در علوم مهندسی، پرسش از بنیان های تکنولوژی تا پیش از توسعه کامل تکنولوژی خود به عنوان یکی از موانع انتقال تکنولوژی تلقی شده است. نویسنده بر آن است که پرسش فلسفی از بنیان های تکنولوژی نه تنها مانعی در انتقال تکنولوژی نیست، بلکه برای رفتن به سمت سازگاری و بومی کردن تکنولوژی، یکی از ارکان اصلی آن است. در این مقاله از منظر فلسفه تکنولوژی ابتدا به نقد انتقال تکنولوژی پرداخته خواهد شد و با تمرکز بر سه محور ارزش مداری مصنوع تکنیکی، تفاوت بنیادین دانش تکنولوژیک و دانش علمی و اهمیت سیستم اجتماعی تکنیکی نشان داده خواهد شد که تلقی فعلی از انتقال تکنولوژی سطحی است. سپس بر اساس همین رویکرد دو راهکار برای انتقال تکنولوژی پیشنهاد خواهد شد.

۳۰.

واکنش نظام مالکیت فکری امریکا در برابر احتکار اختراعات: مطالعه موردی پرونده ای بی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا مشهدی زاده سارا حاجی زاده

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال هفدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۶

کلید واژه ها: نظام مالکیت فکری حق اختراع قرارداد لیسانس محتکران اختراع

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۸ تعداد دانلود : ۴۷۰

ببا با توجه به ماهیت اختراعات که به راحتی مورد استفاده غیرمجاز قرار می گیرند باید به دنبال شناسایی سوءاستفاده هایی که ممکن است از این حقوق صورت گیرد و مقابله با آنها بود. یکی از موارد سوءاستفاده از حق اختراع که در کشور امریکا مورد توجه قرارگرفته، وجود مؤسسه هایی به نام پتنت ترول [1]است. این اشخاص [2]مؤسسه های غیرتولیدی هستند که با خریداری اختراعات جزئی، فعالیتی در زمینه تجاری سازی آنها نمی کنند و هدف آنها تنها اعطای مجوز بهره برداری در خصوص این اموال فکری پس از نقض آنها توسط تولیدکنندگان دیگر و در نتیجه محروم ساختن جامعه از نتایج ابتکارات مخترعان می باشد. مطالعه در این خصوص نشان داد که پیامدهای پنتت ترول بر بنگاه های اقتصادی، رفاه عمومی و مسائلی از این قبیل باعث واکنش قانون گذاری، قضایی و اندیشه های حقوقی در کشور امریکا شده و برای کاهش فعالیت پتنت ترول اقدام هایی همچون وضع قوانین جدید و تغییر روش های جبران خسارت در دعاوی نقض اختراع صورت گرفته است. چراکه اکثر حقوقدانان وجود این مؤسسه ها را مخرب ابتکار می دانند. با توجه به نو ظهور بودن این پدیده در عرصه مالکیت فکری، این نوشتار درصدد بررسی واکنش سیستم حقوقی در برابر وجود پتنت ترول به عنوان مسأله ای بحث انگیز در حوزه اختراعات است. [1]. واژهPatent Troll واژه ای با بار منفی ست که از دو فصل Patent به معنی اختراع و Trollبه معنی غول تشکیل شده است. اشخاصی که با این عنوان نامیده می شوند مالک اختراعات متعددی هستند که منبع کسب درآمد آنها است و از این جهت که به دنبال تجاری سازی و استفاده عملی از اختراعات خود نمی باشند شاید بتوان مسامحتاً آنان را محتکران اختراع دانست. با توجه به نبودن واژه مناسب فارسی معادل که نشان دهنده ماهیت واقعی آنها باشد در متن حاضر این واژه به کار می رود. [2]. پتنت ترول ها ممکن است در قالب شخصیت حقوقی یا حقیقی فعالیت نمایند ولی در اکثر موارد به صورت یک مؤسسه با شخصیت حقوقی فعالیت کرده و به همین دلیل در این مقاله با عنوان مؤسسه از آنها یاد می شود.

۳۱.

معرفت، فنآوری و جامعه جدید: خوانش جامعه شناسی معرفت از جامعه پسا صنعتی و اطلاعاتی دنیل بل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد توکل ایمان عرفان منش

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: قدرت ساختار جامعه اطلاعاتی عاملیت جامعه پساصنعتی جامعه شناسی علم و فناوری جامعه شناسی معرفت جدید دنیل بل معرفت نظری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۱۳ تعداد دانلود : ۹۲۲

یکی از موضوعات در جامعه شناسی معرفت جدید، توجه به چگونگی روابط دو قلمرو معرفت و جامعه در ابعادی مانند علم، فناوری، سازمان ها و گروه های حرفه ای و مسائل اجتماعی آن ها در جامعة اطلاعاتی است. دنیل بل، به عنوان پیشگام نظریه پردازی، با اندیشه هایش درمورد جامعة پساصنعتی و اطلاعاتی، چشم اندازها و مواضع معرفتی جدیدی را پیش روی بازسازی جامعه شناسی معرفت قرار داده است. این مقاله، با استفاده از روش اسنادی و با ارائة مدل تحلیلی پیشنهادی، به واکاوی و ارزیابی آن بخش از دیدگاه های بل که متضمن اشارت هایی برای جامعه شناسی معرفت جدید است، می پردازد. در این راستا، ضمن استخراج مدل تحلیلی بل در تعریف جامعه و چگونگی کاربست مقولة زمان و پویایی در آن، عمق، درجه، سطح، هدف و عامل مسلط تعین، تحلیل می شود. درنتیجه، به نظر می رسد با درنظرگرفتن اقتضائات روند جهانی شدن جامعة اطلاعاتی و درهم تنیدگی مناسبات سیاسی و اقتصادی با مسئلة قدرت، تحلیل مسئلة کانونی «تعین اجتماعی معرفت» در اندیشة بل و سایر جامعه شناسان جامعة اطلاعاتی ایجاب می کند تا روابط متقابل میان جامعه و معرفت (علوم و فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی) با توجه به تأثیر متقابل علم و جامعه و همچنین ماهیت ساختاری یا عاملیتی فناوری لحاظ شود.

۳۲.

فن سالاری در سیاست گذاریِ علم و تکنولوژی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا منصوری

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۴

کلید واژه ها: توسعه سیاست گذاری تخصص علم و تکنولوژی عقلانیت نقاد فن سالاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۱۴ تعداد دانلود : ۴۹۴

توسعه در تمام مراحل تهیه چشم انداز و راهبرد و پیاده سازی نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری و مدیریت است. نشان می دهیم که تقسیم کار و تخصصی شدن علوم در کنار برخی فلسفه ها، نفوذ تهدیدآمیز تکنوکراسی در سیاست گذاری ها را در بر دارد؛ تکنوکراسی در نهایت باعث می شود توسعه در جهت رفاه عموم مردم شکل نگیرد. به همین دلیل برای توسعه و پیشرفتِ مناسب و بومی نیازمند نهادها و رویکردها و زمینه های فلسفی هستیم که بستر مناسبی برای امکان نقد و اصلاح سیاست گذاری ها فراهم کند.

۳۳.

رابطه علم و فنّاوری از منظر سیاست گذاری، آموزش مهندسی و حوزه عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی چاپرک حجت الله حاجی حسینی

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۴

کلید واژه ها: علم سیاست گذاری فناوری حوزه عمومی آموزش مهندسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۱ تعداد دانلود : ۶۷۴

علم و فنّاوری در جهان امروز دارای نقشی کلیدی در اکثر حوزه هاست. این نقش به ویژه در سه حوزه سیاست گذاری، آموزش مهندسی و فضای عمومی از اهمیت بسیار برخوردار است. از این رو چیستی و چگونگی رابطه بین آنها اهمیت فراوانی دارد. در باور عمومی غالب رابطه این دو بدین صورت تعریف می شود که فنّاوری همان علم کاربردی است. هدف ما در این نوشته بررسی و نقد این باور از طریق استدلالات نظری و تجربی است. نشان داده می شود که این خوانش از رابطه علم و فنّاوری درست و دقیق نیست و نیازمند بازبینی و بازتعریف است. در انتها نیز پیشنهادهایی برای حالات بدیل رابطه بین علم و فنّاوری مطرح می گردد.

۳۴.

تحلیل جامعه شناختی جهت گیری تبلیغ دینی نسبت به امر سلامت مورد مطالعه: مبلغان و مخاطبان سخنرانی های مذهبی شهر قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه جواهری سید حسین سراج زاده نیلوفر اورعی

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۲۷ تعداد دانلود : ۶۲۰

۳۵.

عوامل مؤثر بر ناراستی های دانشگاهی در فضای آموزش علوم اجتماعی (مطالعة موردی دانشگاه های دولتی تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: معصومه قاراخانی سید آیت الله میرزایی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: علوم اجتماعی ساختار کنشگر اخلاق علم ناراستی های دانشگاهی فضای آموزش

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم

تعداد بازدید : ۹۳۳ تعداد دانلود : ۴۶۴

ناراستی دانشگاهی یکی از مسائل مهم در نظام آموزش عالی ایران است و کاهش یا پیشگیری از آن مستلزم شناسایی عوامل مؤثر در بروز آن است. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بروز ناراستی های دانشگاهی در فضای علوم اجتماعی ایران، برداشت دانشجویان دورة دکتری این حوزه را که دارای تجربة جامعه پذیری علمی طولانی تری در فرایند آموزش هستند مورد واکاوی قرار داد. یافته های پژوهش نشان می دهد، عوامل مؤثر بر ناراستی های دانشگاهی در فضای آموزش علوم اجتماعی در دو سطح فردی و ساختاری مشهود است. در سطح ساختاری، نظام تخصیص منابع و قواعد تنظیم کننده و در سطح فردی، خصلت های فردی و شخصیتی کنشگران فضای آموزش (اساتید، دانشجویان و مدیران)، زمینه ساز بروز ناراستی های دانشگاهی است یا وقوع آن را تسهیل می کنند. ازاین رو، در چارچوب دیدگاه تلفیقی کنشگر/ ساختار در تبیین پدیده های اجتماعی، عوامل مؤثر بر ناراستی های دانشگاهی و عدم تبعیت از هنجارهای اخلاق علم در فضای آموزش، لزوماً نه قابل تقلیل به نقش ساختار است و نه قابل فروکاستن به نقش کنشگر؛ بلکه ناراستی های اخلاق علم در آموزش علوم اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در پرتو دیدگاهی تلفیقی از تأثیر متقابل ساختار و عاملیت، قابل تبیین است.

۳۶.

فهم زمینه و پیامد های مصادره تجربه با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عباس زاده فرهاد بیانی

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۵۹۴

۳۷.

برساخت فهم و تجربه سرآمدان از فرایند مشارکت در برنامه های بنیاد ملی نخبگان (مشارکت کنندگان: استعدادهای برتر تحت حمایت بنیاد ملی نخبگان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: علی روحانی مسعود سرپاک مهناز جوکاری

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: نظریه زمینه ای استعدادهای برتر برنامه های بنیاد مدل پارادایمی نظریه کوچک مقیاس

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی

تعداد بازدید : ۹۰۶ تعداد دانلود : ۵۹۲

سرآمدان و نخبگان در هر جامعه و در هر دورة تاریخی، نقشی تعیین کننده در مناسبات اداری، فرهنگی، علمی و اجتماعی داشته اند. امروزه نقش آنها برجسته تر و پر رنگ تر شده است. زیرا جوامع بر اساس نیروی انسانی ماهر، متخصص و نخبه اداره می شوند و بهره وری آنها همبستگی مستقیم و مثبتی با قدرت و دانش نخبگان و متخصصین آن دارد. به همین منظور، هر جامعه ای سیاست هایی برای شناسایی، جذب و حمایت از آن ها تصویب می کند. در کشور ایران نیز برنامه هایی برای جذب و نگهداری آن ها، از طریق بنیاد ملی نخبگان و دیگر سازمان های مربوطه تهیه شده است تا فرار نخبگان را به قرار نخبگان تبدیل کنند؛ اما شواهد گویای آن است که این برنامه ها کارایی لازم را نداشته اند و مهاجرت نخبگان در سال های اخیر، سرعت بیشتری گرفته است. به همین دلیل، باتوجه به فقدان پژوهش های دقیق دراین زمینه و عدم ارزیابی و بررسی کیفی این موضوع، هدف تحقیق حاضر بررسی تجربه و فهم استعدادهای برتر تحت حمایت بنیاد ملی نخبگان از مشارکت در برنامه ها و فهم آنان از عملکرد آن برنامه ها، در قالب روش شناسی کیفی و با استفاده از نظریه زمینه ای است. در این مسیر، با استفاده از مصاحبه های عمیق و نمونه گیری هدفمند و نظری، جمع آوری و تحلیل داده ها به شیوه کدگذاری باز و محوری و گزینشی انجام شد. یافته های تحقیق درمجموع، 141 مفهوم، 21 مقولة فرعی، 7 مقولة اصلی و یک مقولة هسته است. این نتایج، در قالب جدول مفاهیم، مقوله های فرعی، اصلی و هسته ارایه شده اند. به طورکلی، تجربه و فهم استعدادهای برتر از مشارکت و ارزیابی از برنامه های بنیاد ملی نخبگان، تجربه و فهمی ایدئولوژی گرا و کم کارکرد بوده است. به عبارت دیگر، هر چند اکثر آنان مشارکت فعالی در برنامه های بنیاد داشته اند اما آنها با برنامه هایی کم کارکرد و ایدئولوژی گرا مواجه شدند. آنها در مقابل آن، برنامه هایی پیشنهاد دادند اما آن برنامه ها نیز به دلایل مختلفی به سرانجام نرسید و موجب دلسردی و ناامیدی آنها گشت. پیامد این فرایند، گذار استعدادهای برتر از بنیاد ملی نخبگان بوده است. در مرحله بعد، مدل پارادایمی تحقیق بر اساس شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، استراتژی ها و پیامدها، حول پدیده مرکزی ارایه گشت. درنهایت، در قسمت بحث و نتیجه گیری تحقیق، طرح واره نظری یا نظریه کوچک مقیاس، از این فرایند ارایه شد.

۳۸.

فراغت و تفریح در اندیشة متفکران مسلمان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید حسین شرف الدین

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلید واژه ها: اسلام لهو و لعب کارکرد کار فراغت سرگرمی تفریح تفنن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۰ تعداد دانلود : ۹۱۸

فراغت اغلب به دو معنای «زمان فارغ از هر نوع وظایف الزامی» و «مجموعه ای از فعالیت ها و اشتغالات سرگرم کننده، تفریحی و تفننی که در این ظرف زمانی کانون توجه قرار می گیرند»، به کار می رود. «فراغت» در هر دو معنا، به دلیل تنوع ابعاد از زوایای مختلفی مطالعه و بررسی شده یا سزاوار بررسی است. ادیان الهی از جمله اسلام به اقتضای جایگاه ارزشی، ظرفیت های آموزه ای، رسالت و مأموریت، به جنبه های تجویزی، دستوری و هنجاری آن عطف توجه کرده اند. یکی از مجاری فهم مواضع درون متنی اسلام، رجوع به دیدگاه های اندیشمندانی است که در مقام تشریع و تفسیر مواضع دین در نسبت با این مقوله و احکام مربوط سخن گفته اند. این نوشتار درصدد است تا با تتبع در آثار و مکتوبات متفکران مسلمان از حوزه های مختلف، رئوس کلی این مواضع را استخراج و دسته بندی کند. روش این مطالعه در مقام گردآوری اطلاعات، اسنادی و در مقام تحلیل یافته ها، تفهمی، تفسیری و اجتهادی است.

۳۹.

نسبت مرگ و دین در نمایشنامه های فرهنگی مرگ و مردن در بین نمونه ای از ساکنین شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سارا مزینانی شریعتی رضا تسلیمی طهرانی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۵)

کلید واژه ها: کثرت گرایی انکار مرگ فردی شدن دین تلفیقی شدن دیدگاه ها ناهمخوانی عقاید و رفتار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۶۷ تعداد دانلود : ۵۰۳

نوشتار حاضر در صدد دست یابی به دیدگاه ها و تفکرات افراد معمولی ساکن شهر تهران در مورد مرگ و مردن و تشخیص نسبت مرگ و دین در بین آنهاست. در تحقیق حاضر پس از مرور مختصر دیدگاه های نظری، با استفاده از روش نظریة مبنایی و تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته دیدگاه های مصاجبه شوندگان در 9 نمایشنامه فرهنگی متمایز مرگ و مردن (نمایشنامه های: مرگ تقدیرگرا، مرگ معادگرا، مرگ عارفانه، مرگ شهادت طلبانه، مرگ تلفیقی، مرگ دنیوی، مرگ زیبا شناختی/پوچ گرا، مرگ ندانم گرا و مرگ ابهام گرا) مشخص شده اند و نمایشنامه های بیشتر دینی و بیشتر غیر دینی از هم متمایز گشته اند. همچنین وجود تکثر و تنوع در دیدگاه های مصاحبه شوندگان در مورد مرگ و مردن، فردی شدن دین در بین تعدادی از آنها، تلفیقی شدن تفکرات و عدم وجود هماهنگی بین عقاید و باورها با رفتارها و شیوة زندگی برخی از آنها، از دیگر نتایج این تحقیق است.

۴۰.

بررسی رابطه هنر و دین از منظر سیدحسین نصر و سیدمرتضی آوینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: رفیع الدین اسماعیلی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلید واژه ها: دین هنر هنر دینی حسین نصر مرتضی آوینی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۵۹

دین و هنر از آغاز تاریخ همراه و هم عنان هم بوده اند. هنر را با محتوای فرامادی و هویت آسمانی آن، نمی توان جدای از دین فرض نمود. به همین دلیل، رابطه میان آن دو همواره چالش برانگیز بوده است. اندیشمندان و متفکران مسلمان، تلاش زیادی برای بررسی ارتباط میان این دو انجام داده اند. هدف از این مقاله بررسی و مقایسه رابطه دین و هنر از منظر سیدحسین نصر و شهید آوینی می باشد. این مقاله تلاش دارد با بررسی مبانی این دو اندیشمند، دیدگاه های آنان را در این موضوع بیان کند. سیدحسین نصر، با توجه به تعریفی که از سنت و حکمت خالده دارد، تلاش کرده است منشأ هنر اسلامی را مطابق با تعریف سنت، ریشه در آموزه های وحیانی بداند. بر همین اساس، به هنر قدسی اعتقاد دارد که درون هنر سنتی است. شهید آوینی نیز با تأثیرپذیری از فردید و هایدگر، مکتب انتقادی فرانکفورت و به طور جدی تر نگاه حکمی و عرفانی امام خمینی ره، رویکرد جدیدی را در عرصه هنر در ایران پایه ریزی می کند.

درخت حوزه‌های تخصصی