درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله تاثیر نگرش ها و باورهای مردان بر روی کاربرد روش های تنظیم خانواده توسط آنان در ایران بررسی می کند. دو فرضیه ارایه شده و مورد آزمون قرار می گیرند. بر طبق فرضیه مسوولیت تنظیم خانواده، این باور در مردان که زنان مسوول تنظیم خانواده هستند باعث کاهش احتمال مشارکت آنان در فعالیت های تنظیم خانواده می شود. بر طبق فرضیه هنجار اجتماع، این باور مردان که اجتماع موافق مشارکت آنان در فعالیت های تنظیم خانواده است باعث افزایش مشارکت آنان در فعالیت های تنظیم خانواده می شود. داده ها در سال 1376 در یک استان در جنوب ایران جمع آوری شده اند. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیات از روش های آماری چند متغیره استفاده شده است. نتایج تحلیل هر دو فرضیه را تایید می کند و نیز نشان می دهد که گفتگو مابین زن و شوهر باعث افزایش احتمال کاربرد روش های تنظیم خانواده توسط مردان می شود.

"کشاورزی در مناطق توسعه نیافته و محروم یکی از مهمترین منابع اقتصادی و از ابعاد گوناگون، موثر بر زندگی اجتماعی افراد است. از طرفی با توجه به پیامدهای رشد جمعیت شهرنشین و پیش بینی افزایش نیاز به محصولات کشاورزی، اهمیت ترویج و آموزش کشاورزی دوچندان می گردد زیرا پسندیده آنست که در راستای توسعه پایدار که هم رشد کشاورزی و نیاز غذایی جمعیت تامین گردد و هم پایداری درازمدت فعالیت ها و قابلیت های اراضی حفظ شود. ضمن آنکه به مناسبت های گوناگون از آنجا که ترویج به نشر آموزه ها و ایده های نوین می پردازد مستقیما در زندگی اجتماعی و ویژگی های فرهنگی اثر می گذارد روشن است که چگونگی ترویج کشاورزی و موفقیت آن نیز در ارتباط با کشاورزان و استقبال ایشان از ترویج به طور متقابلی از عوامل اجتماعی و فرهنگی اثر می پذیرد. هدف از این مطالعه بررسی عوامل اجتماعی - فرهنگی موثر بر گرایش کشاورزان نی ریزی به ترویج کشاورزی میباشد و برای انجام این تحقیق از پیمایش استفاده گردید و شهرستان نی ریز یکی از مراکز مهم تولید محصولات کشاورزی در استان فارس، به عنوان منطقه مورد پژوهش انتخاب شد. کشاورزان کل شهرستان با تعداد 9821 نفر جامعه آماری را تشکیل می دادند که نمونه آماری با بکارگیری فرمول کوکران تعداد 370 نفر برآورد گردید. ابزار گرداوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه بود که توسط کشاورزان و درشرایط لازم توسط پرسشگران منتخب تکمیل گردید.بر اساس یافته های توصیفی پژوهش %96 از پاسخگویان مردبوده اند همچنین %54.1 از کشاورزان نی ریزی اعلام نمودند تجربه شرکت در کلاس ها و آموزش های ترویجی را دارا هستند. و در بخشی دیگر %24 از نمونه آماری با اینکه «شیوه های جدید کار کشاورزی را آسان می کند» مخالفت نمودند. نتایج استنباطی از این تحقیق نشان می دهد بین هر یک از متغیر های مستقل تحقیق از جمله تقدیر گرایی، میزان مشارکت اجتماعی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، پایگاه اجتماعی افراد و باور به نوآوری و متغیر وابسته پژوهش یعنی گرایش به ترویج کشاورزی رابطه معنی داری وجود دارد"

پژوهش حاضر با هدف بررسی سلسله مراتب ارزش های دانشجویان پی ریزی گردید. به همین منظور ارزش های دانشجویان دانشگاه شاهد در یک مطالعه توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. برای نیل به این هدف کلیه دانشجویانی که در طول سال های 1377 تا 1380 وارد دانشگاه شاهد شده بودند به عنوان جامعه آماری تحقیق تعیین شده و سپس طی مطالعات جداگانه ای نظام ارزشی دانشجویان ورودی هر سال تحصیلی مورد مطالعه قرار گرفت. به عبارت دیگر در هر مطالعه، جامعه آماری از کلیه دانشجویان ورودی های همان سال دانشگاه تشکیل می گردید و نمونه مورد مطالعه از بین آنها انتخاب می شد و پرسشنامه های تحقیق را تکمیل می نمودند. سپس در مرحله دوم و دو سال بعد از ورود پرسشنامه تحقیق بر روی همان دانشجویان مجدداً اجرا می گردید. این روش برای دانشجویان ورودی های 1377 تا1380 دانشگاه شاهد تکرار شد. در این مطالعه از پرسشنامه سلسله مراتب ارزش های آلپورت، ورنون و لیندزی استفاده گردید که نظام ارزش ها را بصورت سلسله مراتبی (دربرگیرنده ارزش های نظری، دینی، اجتماعی، اقتصادی؛ هنری و سیاسی) در نظر می گیرد. نتایج تحقیق نشان داد که در تمام مراحل تحقیق ارزش های دینی و اجتماعی اولویت های اول و دوم را در سلسله مراتب ارزش های دانشجویان به خود اختصاص داده بودند و ارزش هنری آخرین سنخ ارزشی دانشجویان بود. مقایسه ارزش های دانشجویان در طی مراحل تحقیق نشان داد که ارزش های مذهبی، نظری و عمدتاً ارزش سیاسی در سال دوم مطالعات معمولا کاهش پیدا می کرد ولی با این وجود ارزش مذهبی هم چنان بعنوان اولین ارزش نزد دانشجویان محسوب می گردید. علی رغم جابه جایی در سایر ارزش ها؛ تفاوت معنی داری در طول مراحل مطالعه دیده نشد. علاوه بر این در مطالعه حاضر نقش متغیرهای فردی و اجتماعی از قبیل جنس، وضعیت تاهل، محل سکونت خانواده ،سهمیه مورد پذیرش در دانشگاه و دانشکده محل تحصیل دانشجویان نیز در سلسله مراتب ارزش های دانشجویان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

در این مقاله رابطه غرور ملی با برخی عوامل اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این پژوهش توضیح مفهوم غرور ملی به معنای احساس مثبت افراد نسبت به کشورشان و مفهوم سازی آن در دو شکل ناسیونالیستی و میهن دوستانه است. در این پژوهش از روش پیمایش استفاده شده و جامعه آماری آن، شهروندان بالای 15 سال ساکن در مناطق چهارده گانه شهر اصفهان است. نتایج پژوهش حاکی از این است که غرور ملی ناسیونالیستی و غرور ملی میهن دوستانه روابط مثبت یا منفی با متغیر های مستقل تحقیق، از خود نشان داده اند و جنسیت افراد اثری در شکل دادن به گرایش های ناسیونالیستی یا میهن دوستانه آنها نداشته است.

"یکی از واقعیت های دنیای امروز حضور اسلام در نقاط گوناگون جهان است موضوعی که نه تنها مسلمانان بلکه پیروان سایر ادیان نیز روزبه روز بیشتر نسبت به آن آگاهی پیدا می کنند. بر این اساس اقلیت مسلمان در آمریکا نیز مانند سایر نقاط جهان شکل گرفته و در تعامل و یا حتی تقابل با اکثریت غالب قرار می گیرد. در میان نظریه پردازان ارتباطاتِ میان فرهنگی، مارک اورب و ریجینا اسپلر به بررسی چنین تعامل یا تقابلی در نظریه «هم فرهنگی» می پردازند. لذا می توان با رویکردی پدیدار شناسانه و مبتنی بر نظریه «گروه خاموش» و نظریه «نقطه نظر» رفتار کنشگران مسلمان را به عنوان گروه هم فرهنگ در برابر گروه سلطه که از لحاظ سلسله مراتب هویتی در موقعیت بالاتری قرار دارند، مورد بررسی قرار داد. در چنین وضعیتی مسلمانان آمریکایی، استراتژی های خاصی برای ایجاد ارتباط با یکدیگر و نیز با ساختار غالب ایجاد می کنند که این امر براساس تجربیات و مصاحبه های عمیق به عمل آمده از آنان، گاه به شکل انزوا و قطع رابطه با گروه سلطه، گاه به شکل تعامل پایاپای با آنان و گاه به صورت انطباق کامل با ساختار غالب معنا می یابد. "

"هویت ملی، امروزه، به عنوان یکی از مبانی زیر ساختی مقوله‌ فرهنگ در هر جامعه مطرح است، به همین سبب شعر که از عناصر مهم سازنده‌ فرهنگ یک جامعه به شمار می رود، بازتاب روح جمعی و آرزوهای ملی یک جامعه است. از همین روست که نقش شاعران در فرهنگ سازی و به دنبال آن در هویت سازی، اهمیت می‌یابد. چهره های برجسته‌ شعر فارسی، فرهنگ و هویت ملی ایرانیان را فراروی چشمان جهانیان نهاده اند. هدف این مقاله، مروری بر مقوله‌ هویت ملی در شعر معاصر( 1357 هـ. ش به بعد). است بنابراین پس از بیان مفاهیم و مولفه های هویت ملی، ارتباط آن با مقوله‌ شعر فارسی مورد قرار گرفته است. این مقاله تلاش می کند تا با روشن کردن مفاهیم اصلی هویت ملی، زنجیره‌ تامین و چگونگی ارتقای جایگاه آن را در شعر معاصر فارسی، تبیین نماید."

امروزه و در مواجهه با فرهنگ جهانی سازی، اهمیت هویت های قومی و ملی در عرصه های خرد و کلان فرهنگی حائز اهمیت بیشتری می شود. مفاخر یک ملت رابطه ای مستقیم با هویت و خودباوری فرهنگی آن ملت در فرایند جهانی سازی دارند. مفاخر افراد یا پدیده هایی هستند که می توان به آنها افتخار کرد و به عبارتی مایة فخر و مباهات هستند. در مورد مفاخر در فرهنگ ها و تمدن های گوناگون مطالعات و تحقیق هایی انجام گرفته که بیشتر این تحقیق ها مربوط به افراد یا اشخاصی است که در یک حوزه نخبه بوده و برای فرهنگ میزبان نوعی افتخار به حساب می آمدند. این تحقیق ها را می توان در یک دایرة شناختی با عنوان مفخره شناسی قرار داد. اما نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که اصولاً معنا و گسترة مفاخر چیست و آیا معیارها و شاخصه هایی برای شناسایی این مفاخر وجود دارد یا خیر و اگر وجود دارد این شاخصه ها کدامند. پس از این مفاهیم اساسی، مهم ترین بعد کارکردی شناخت مفاخر بعد هویتی آنهاست. شاید ابعاد تخصصی و حرفه ای یک مفخره تنها برای علاقه مندان و متخصصان آن حوزه قابل اهمیت باشد، اما بعد هویتی آنها می تواند موجب ارتقای فرهنگ عمومی و اعتلای هویت قومی و ملی در گستره ای فراخ تر باشد. بنابراین به نظر می رسد شناخت مفاخر فرهنگی و هنری یک ملت و تلاش برای الگوسازی آنها تا حد قابل توجهی در اعتلای هویت فردی، اجتماعی و ملی آن ملت مؤثر خواهد بود. بنابراین این تحقیق بر مبنای روشی اکتشافی تبیینی به دنبال طرح بخشی از مبانی نظری مفخره شناسی در حوزة فرهنگ و هنر ایران زمین است تا علاوه بر پاسخگویی به پرسش های طرح شده، زمینة بررسی های تکمیلی در این حوزه را فراهم کند.

یکی از شیوه های جلب مشارکت محله ای، ایجاد شوراهای اجتماعی محلات شهر مشهد بوده است که به دلیل شکل ساختاری، برنامه ها و مصوبات از الگوی نوینی تبعیت می کند. هدف از انجام این پژوهش، ارائه ی رویکرد نوین در مشارکت شهروندی با توجه به وضعیت شورای اجتماعی محلات مشهد در سه محور مشارکت شهروندی، شهرداری و سازمانی است. روش اجرای پژوهش تحلیل ثانویه و پیمایش بوده که در آن با مطالعه ی اسناد، مصوبات و آیین نامه های شورا و همچنین گردآوری اطلاعات از 166 نفر از اعضای شورای اجتماعی محلات مشهد، صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در ابعاد وضعیت سازمانی شورا، وضعیت اعضای شورا، وضعیت درونی شورا، وضعیت مردمی شورا و وضعیت محلی شورا وضعیت مناسب است. بهترین وضعیت شورا در شناسایی بهتر مشکلات محله، انگیزه ی داوطلبانه بودن عضویت در شورا، اعتماد مردم به شهرداری، هویت اجتماعی و احساس تعلق و برنامه های مرتبط با وضعیت محله و بدترین وضعیت شورا نیز ضعف در جلب مشارکت های مردمی محله، دسترسی اعضا به مسئولان شهر، انگیزه ی مالی مشارکت در شورا، اقتدار و قدرت شورا در محله و حمایت مالی از شورای محله است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین نظام ارزشها و خلاقیت می باشد. نمونه مورد پژوهش شامل100 نفر از دانشجویان (66دختر و 34 پسر) سال اول دانشگاه اصفهان بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به طور تصادفی از بین گروه های آموزشی موجود در دانشگاه اصفهان انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه بررسی ارزشها (آلپورت، ورنون و لیندزی) و فرم «ب» آزمون خلاقیت تصویری تورنس بود. نتایج ضریب همبستگی چند متغیری نشان داد که بین ارزش زیبایی گرایی و نمره کل خلاقیت از یک طرف و بین ارزش زیبایی گرایی و نمره خرده مقیاس بسط و نمره خرده مقیاس سیالی از طرف دیگر و نیز بین ارزش اقتصادی و نمره خرده مقیاس سیالی همبستگی مثبت معنا داری وجود دارد (P<%5). همچنین بین ارزش مذهبی و نمره خرده مقیاس ابتکار و نیز بین ارزش نظری و نمره خرده مقیاس انعطاف پذیری همبستگی منفی معناداری وجود دارد (P<%5). همچنین، نتایج تحلیل واریانس چند عاملی نشان داد که ارتباط متغیر جنسیت با ارزشها و نمره خلاقیت معنادار نمی باشد

"این مقاله به بررسی حساسیت های بین فرهنگی اهل تشیع و ترکمن های اهل تسنن در استان گلستان می پردازد. به منظور تبیین حساسیت های بین فرهنگی دو گروه، از سنجه های حساسیت های بین فرهنگی براساس مدل نظری شش مرحله ایِ حساسیت های بین فرهنگی میلتون بنت، استفاده شده است. بر مبنای نظریه حساسیت های بین فرهنگی، توسعه ارتباطات عامل مهمی در کاهش حساسیت های بین فرهنگی است. در این تحقیق به رویکرد دوفضایی توجه شده و با هدف سنجش توسعه ارتباطات، از دو قلمرو سنجش مجازی و سنجش حضوری استفاده شده است. با توجه به گسترش وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها که مهم ترین بستر جهانی شدن ارتباطات را فراهم آورده اند، در ابتدا توسعه ارتباطات افراد از طریق رسانه ها مورد توجه قرار گرفته است. بدین منظور به بررسی رابطه بین میزان استفاده افراد از رسانه ها ـ به ویژه اینترنت و ماهواره ـ با حساسیت های بین فرهنگی افراد پرداخته شده است. در مرحله دوم، توسعه ارتباطات افراد در محیط واقعی با توجه به محل سکونت آنها سنجیده شده و رابطه آن با میزان حساسیت های بین فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد توسعه ارتباطات مجازی (ارتباط افراد از طریق رسانه ها) و ارتباطات فیزیکی (تعامل افراد در محل سکونت) منجر به کاهش حساسیت های بین فرهنگی می شود. از این منظر می توان یکی از منابع و عوامل اصلی توسعه حساسیت های بینِ دینی و بینِ قومی را ناشی از عدم تعامل اجتماعی دانست که برای کاهش آن، توسعه زمینه ارتباطات اجتماعی در میان اقوام و پیروان مذاهب توصیه می شود. "

در این مقاله جهت شناخت بیشتر سازوکار تاثیر دو نظام اجتماعی و فرهنگی به بررسی ارتباط قشربندی اجتماعی و مصرف فرهنگی پرداخته ایم. قشربندی اجتماعی را با تاسی از انگاره وبری با دو مولفه طبقه و پایگاه و مصرف فرهنگی را با استفاده از داده هایی در زمینه مصرف موسیقایی و با دو مولفه نوع و میزان مصرف، سنجیده ایم. برای بررسی فرضیات، داده هایی در زمینه نوع و میزان مصرف موسیقیایی 360 نفر از ساکنان چهار محله اختیاریه، الهیه، پونک و جوادیه (برای گروه تحقیق هر کدام از محلات مذکور نماد طبقات و پایگاه های متفاوت بوده است) از محلات شهر تهران با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. یافته های حاصل از پیمایش نشان می دهد: .1 میان طبقه و پایگاه و میزان مصرف موسیقایی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد، .2 پایگاه با هر دو مولفه کیفی مصرف فرهنگی (موسیقایی) یعنی مصرف نخبه و توده رابطه معنادار دارد، .3 طبقه نیز تنها با یک مولفه کیفی مصرف فرهنگی (موسیقایی) یعنی مصرف توده ارتباط معنادار دارد، .4 هرچه پایگاه افراد بالاتر باشد گرایش آن ها به مصرف انواع موسیقی متعلق به فرهنگ نخبه بیشتر و گرایش شان به مصرف انواع موسقی متعلق به فرهنگ توده کمتر است، .5 هر چه طبقه افراد بالاتر،‌ گرایش شان به مصرف انواع موسیقی متعلق به فرهنگ توده بیشتر است، .6 در مجموع و با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون مشخص شد، تفاوت پایگاهی (تفاوت در میزان تحصیلات، منزلت شغلی و اصل و نسب) افراد بیشتر از تفاوت طبقاتی (تفاوت در وضعیت اقتصادی) پیش بینی کننده میزان و نوع مصرف فرهنگی (موسیقایی) افراد است.

"با توجه به اینکه عصر کنونی «عصر ارتباطات» شناخته شده است و بهرغم اینکه تعاریف متعددی تا کنون برای مفهوم ارتباطات ارائه شده، اما هنوز این مفهوم نیازمند تعریفی مناسبتر و جامعتر است.یکی از مشکلات جدی در تعریف ارتباطات، بدیهی بودن معنای آن و تحقق آن در همه ابعاد زندگی است. بدیهی بودن معنای ارتباط به معنای دستیابی به تعریف روشن آن نیست، بلکه عملاً، این بدیهی بودن، خود یکی از معضلات جدی دستیابی به تعریفی جامع و مانع در این زمینه است.تعریف دقیق ارتباطات نه فقط به درک عمیقتری از این مفهوم کمک می کند، از جهتی دیگر، میتواند رابطه میان فرهنگ و رسانه را نیز تبیین نماید. در این مقاله تلاش شده است که تعاریف و معانی مختلف مفهوم «ارتباطات» با استفاده از روش تحلیل معناشناسی بررسی و تعریف جدیدی در این زمینه ارائه شود. این تعریف، نه تنها نگاه جدیدی را درباره معنای مفهومی ارتباطات ارائه میدهد، زمینه مناسبی نیز برای درک هر چه بهتر و عمیقتر رابطه فرهنگ با رسانهها، بهعنوان مهمترین وسایل ارتباطات جمعی، در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و میانفرهنگی به وجود میآورد. "