درخت حوزه‌های تخصصی

جامعه شناسی

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۷۰۱ تا ۱۱٬۷۲۰ مورد از کل ۱۶٬۶۹۲ مورد.
۱۱۷۰۵.

دلایل ناکامی نظام برنامه ریزی توسعه در ایران عصر پهلوی دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت توسعه برنامه ریزی برنامه های توسعه نظام برنامه ریزی در ایران مهندسی اجتماعی ساختار دوگانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۸۹ تعداد دانلود : ۱۹۰۲
"بیش از پنجاه سال است که از عمر نهاد برنامه ریزی در ایران می گذرد و دولت، همچنان این نهاد را مطمئن ترین راه توسعه و رشد اقتصاد کشور می داند. برنامه ریزی برای دولت، مهمترین عامل دلگرمی و امیدوار کننده ایی بوده است تا کارگزاران و مجریان آن پیوسته باور داشته باشند، مهمترین و نهایی ترین رسالت خود را در قبال جامعه انجام می دهند. حال آنکه این منظر، ابتدایی ترین درک از سامان برنامه ریزی و مهمترین دلیل شکست آن در جامعه ایران (حداقل عصر پهلوی) بوده است. تجربه نظام برنامه ریزی در عصر پهلوی دوم نشان می دهد که برنامه ریزی دولتی توسعه به دلایل مختلف اجتماعی و سازمانی، پیامدی جز نابسامانی و ایجاد تضادهای چندگانه در لایه های زندگی اجتماعی مردم نداشته است. سامان برنامه ریزی در کشور بیش از آنکه مترصد توسعه باشد، عاملی برای کنترل آن و تحکیم نفوذ دولت در چرخه اقتصاد، سیاست و فرهنگ بوده است. نظام برنامه ریزی که از منظر نظام جهانی در راستای وابستگی و توسعه سراسیمه طراحی و تنظیم شده است، در ایران بر دیکتاتوری دولت و دو گانگی ساختاری در بخش های مختلف جامعه افزود. مقاله حاضر، که روند برنامه ریزی توسعه در ایران عصر پهلوی دوم را بررسی می کند، دو دسته محدودیت های عملیاتی و ساختاری را به همراه تعامل و همزیستی نامناسب دولت با سامان برنامه ریزی، مهمترین دلیل ناکامی برنامه ریزی توسعه در کشور قلمداد می کند"
۱۱۷۰۶.

ابهام زدایی از "منطق موقعیت" (بخش دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عقلانیت مدل علی حیث‏التفاتی ظرف و زمینه برساخته‏های اجتماعی کنش و عمل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۹۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۰۹
"کارل پوپر، فیلسوف اتریشی الاصل مقیم انگلیس، آنچه را که با عنوان ""منطق موقعیت"" یا "" تحلیل موقعیت"" معرفی کرده به منزله یک ابزار روش شناسانه (متدولوژیک) برای علوم اجتماعی و انسانی در نظر گرفته است. در مقاله ذیل، ضمن معرفی نقادانه رهیافت پوپر و اشاره به کاستی های احتمالی آن، کوشش می شود تا قرائت سازکاری از مدل ""منطق موقعیت یا تحلیل موقعیت"" به عنوان یک مدل تبیین کننده و مناسب برای فهم متاملانه در حوزه علوم اجتماعی و انسانی، ارایه شود. تاکید این مدل بر مفاهیمی همچون موقعیت و شرایط، نهادها و برساخته های اجتماعی، حیث التفاتی ، کنش و عمل، عقلانیت، معنا، و نقش ظرف و زمینه در فهم امور، رویدادها و متون است. به اعتبار نقشی که مدل ""تحلیل موقعیت یا منطق موقعیت"" در وحدت بخشی میان رهیافت های تبیین کننده مختلف، از جمله مدل های علی، مدل های متکی به تعمیم های قانون - مانند، تبیین های متکی به نقش شخصیت، و تفسیرهای متکی به متن (هرمنیوتیک) بازی می کند، مدلی فراگیر و کارآمد است که در قیاس با برخی از مدل هایی که در حوزه علوم اجتماعی و انسانی مورد استفاده قرار می گیرد از این مزیت اضافی نیز برخوردار است که یافته ها و دعاوی اش عینی و نقدپذیر و متعلق به حیطه عمومی هستند. "
۱۱۷۰۷.

باز تولید عقلانیت سنتی و خصلتهای عقلانیت ارتباطی در حوزه عمومی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقلانیت ارتباطی زیست جهان ایران گسستگی زیست جهان روشنفکری قدرت محور بودن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه رسانه ها و حوزه عمومی
تعداد بازدید : ۱۹۵۳
در این مقاله خصلتهای عقلانیت ارتباطی در حوزه عمومی ایرانی مورد مطالعه قرار می گیرند. این مقاله با استفاده از رویکرد هابرماس، عقلانیت ارتباطی را عامل توسعه یافتگی حوزه عمومی و تحول از زیست جهان سنتی به مدرن در نظر می گیرد. به همین منظور زیست جهان ایرانی به عنوان عامل موثر در تحول از سنت به مدرنیته در این مقاله مورد توجه قرار می گیرد. توضیح آنکه، مطالعه تاریخ تحولات اجتماعی ایران حاکی از آنست که زیست جهان روشنفکران، نخستین زیست جهانی است که امکان تفکر نقادانه در مورد موضوعات عمومی را در ایران فراهم کرده است. مقاله حاضر ضمن تاکید بر بینش ارتباطاتی، بر آن است که دستیابی به زیست جهان منسجم مدرن نیازمند افکار و اندیشه های مستقل و محققانه ای است که میان سنت ایرانی و مدرنیسم پل زده و به نوعی بر بومی گرایی علمی استوار باشد. این مقاله همچنین نشان می دهد زیست جهان ایرانی، از ویژگیهایی برخوردار است که منحصر به جامعه ایرانی است و از این جهت برای طی کردن دوره گذار لازم است تا عوامل بسترساز مطابق با زیست جهان خود را برای دستیابی به مدرنیته ایرانی بازسازی کند. زیست جهان روشنفکری ایران در حال نقد موضوعات عمومی از مجرای نقد بسیاری از باورهای موجود در جامعه ایران است. به عبارت دیگر، زیست جهان روشنفکری ناشی از نقد زیست جهان سنتی است. با وجود اینکه ایدئولوژی و ایدئولوژی زدگی از مشخصات زیست جهان روشنفکری ایرانی است، اما تقدس زدایی اولین و عمده ترین خصلت عقلانیت ارتباطی در این زیست جهان است. مطالعه ما گسستگی و قدرت محور بودن را به عنوان خصایص دیگر عقلانیت ارتباطی نشان می دهد.
۱۱۷۰۸.

خشونت علیه همسران معتادان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اعتیاد خشونت علیه زنان حمایت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۱۷۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۰۱
"طرح مساله: هدف از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه خشونت تجربه شده همسران افراد معتاد در مقایسه با همسران افراد غیر معتاد است. روش: تعداد 107 نفر از همسران افراد معتاد به صورت تصادفی و 107 نفر همسران افراد غیرمعتاد پس از همتاسازی با گروه نمونه انتخاب و توسط پرسشنامه میزان خشونت تجربه شده، ارزیابی شدند. میزان حمایت اجتماعی زنان نیز توسط پرسشنامه پروسیدانو محاسبه گردید. یافته ها: نتایج آزمون t مبین تفاوت معنی دار بین میانگین نمرات خشونت تجربه در دو گروه بود (P<0.01). نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد که در دو گروه رابطه معنی داری بین میزان تحصیلات و وضعیت شغلی افراد با خشونت تجربه شده همسرانشان وجود دارد (P<0.05). در گروه افراد غیر معتاد ارتباط معنی داری بین میزان تحصیلات زنان با میزان خشونت تجربه شده آن ها وجود دارد. در گروه افراد غیر معتاد همبستگی منفی معنی داری بین میزان حمایت اجتماعی با خشونت تجربه شده وجود دارد، در حالی که چنین رابطه ای در گروه افراد معتاد مشاهده نشد (P<0.05). نتایج: همسران افراد معتاد در مقایسه با همسران افراد غیرمعتاد خشونت بالاتری را تجربه می کنند. در بین همسران افراد معتاد خشونت تجربه شده با حمایت اجتماعی رابطه معکوس دارد. "
۱۱۷۰۹.

تبیین افول سرمایه اجتماعی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی فساد حکمرانی تحولات توسعه ای ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲۸ تعداد دانلود : ۱۳۲۱
"طرح مساله: با این پیش فرض که سرمایه اجتماعی ایران طی سال های بعد از انقلاب کاهش یافته است، هدف اصلی این مقاله پاسخ به چرایی این مساله و تبیین آن است. روش: در قسمت های اول و دوم مقاله، بر چند وجهی بودن رابطه علمی میان عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و این که بسته به شرایط مکانی و زمانی خاصی هر کدام می توانند نقش قوه محرک اولیه را ایفا کنند، تاکید شده است. در قسمت های سوم تا پنجم، با استناد به داده های موجود مبتنی بر مطالعات میدانی انجام شده، مرکز آمار ایران و همین طور داده های نهادهای جهانی چون بانک جهانی و برنامه توسعه سازمان ملل متحد، و برآورد کمی انجام شده از رابطه میان فساد از یک سو (به عنوان شاخصی برای سرمایه اجتماعی) و شاخص هایی چون حکمرانی، درآمد سرانه و توزیع درآمد از سوی دیگر، تصویری از افول سرمایه اجتماعی و نقش حکمرانی در آن ارایه شده است. یافته و نتایج: سرمایه اجتماعی طی سال های بعد از انقلاب کاهش یافته است. نظام حکمرانی ایران چه در میان بیست کشور پرجمعیت جهان و چه در میان کشورهای خاورمیانه جایگاه بسیار ضعیفی دارد. علت اصلی کاهش سرمایه اجتماعی، ضعف در نظام حکمرانی است. "
۱۱۷۱۱.

بررسی رابطه سبک زندگی و اسلوب نوشتاری صادق هدایت در میدان تولید ادبی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی ذائقه استراتژی سرمایه فرهنگی منش میدان تمایز اسلوب نوشتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸۴
رویکرد رابطه گرایانه بوردیو، ورای طرحهای ذهنی گرا و عینی گرا، تحت عنوان راه سوم در صدد است که پدیده های اجتماعی را به واسطه ارتباط عناصر ذهنی و عینی مورد بررسی قرار دهد. لذا در این مقاله سعی می شود رابطه سبک زندگی و اسلوب نوشتاری صادق هدایت به واسطه تعبیر بودردیو و استفاده از مفاهیم نو بنیادش همچون میدان منش و ذائقه مورد مطالعه ای از گونه تبیین میدانی قرار بگیرد. بدین لحاظ ابتدا سبک زندگی هدایت به عنوان آوانگاردترین نویسنده ایرانی به وسیله 22 مولفه اساسی برگرفته از تعبیر بوردیو از این مفهوم بازسازی شده است. از طرف دیگر اسلوب نوشتاری هدایت با توجه به مهمترین اثرش یعنی بوف کور و به واسطه 8 مولفه استخراج شده از تعریف بارت مورد بررسی قرار گرفته است. سپس کمیت و کیفیت رابطه مذکور با توجه به مولفه های مورد نظر و توجه به شرایط میدان تولید ادبی در زمان نشر بوف کور و در جهت پاسخ به سوالات مطرح شده مورد تبیین قرار داده شده است.
۱۱۷۱۷.

جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:

کلید واژه ها: امنیت جرم خشونت دسترسی پذیری نمادین فضای عمومی شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۷۰۳
"طرح مساله: هدف مقاله بررسی رابطه میان جرم، خشونت و احساس امنیت در فضای شهری است. فرضیه پژوهش بر مبنای نظریات جکوبز (Jacobs) و زوکین (Zukin) به این صورت تنظیم شده است: جرم و خشونت در کاهش احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر موثرند و نقش خشونت قوی تر از جرم است. روش: روش پژوهش مبتنی بر آزمون نظریه است و روش آزمون فرضیه مبتنی بر تحلیل سنجش تراکم نقطه ای شاخص ها و مجذور خی (c2) در جدول توافقی است. نمونه های پژوهش از 14 فضای شهری که سر خوشه های نمونه گیری را شکل می دهند، به روش تصادفی جمع آوری شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که جرم بیش از خشونت می تواند مانع حضور مردم در فضای شهری و کاهش احساس امنیت گردد. همچنین احساس امنیت رابطه قوی با جرم و خشونت نشان نمی دهد. نتایج: نتایج پژوهش از نظریه جکوبز حمایت نمی کند و نشان می دهد که نقش جرم در کاهش احساس امنیت بیش از خشونت است. کلیدواژگان: امنیت، جرم، خشونت، دسترسی پذیری نمادین، فضای عمومی شهر "
۱۱۷۱۸.

بررسی عوامل مؤثر در ایجاد انگیزه جهت اشتغال جوانان روستا در فعالیت های کشاورزی استان اصفهان

۱۱۷۲۰.

پیوست ها و گسست ها در ساختار اجتماعی ایران ( از مشروطه تا انقلاب اسلامی )(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۰۳
جامعه ایران از مشروطیت تا انقلاب اسلامی شاهد تلاطم های سیاسی پردامنه ای بوده است. بررسی ارتباط ساختار اجتماعی پیچیده ایران با این تلاطم ها، موضوع محوری این مقاله است. در بحث از ساختار اجتماعی، علاوه بر توجه به طبقات و شکاف های مرتبط با آن، نیروهای اجتماعی و شکاف های قومی – منطقه ای و ارتباط آنها با بحران ساخت سیاسی در حوادث مشروطیت، روی کار آمدن رضاخان، ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی، مد نظر قرار گرفته است. به باور نویسنده، تلاطم های سیاسی متواتر را باید در ارتباط با ساختار اجتماعی چند پارچه و نیروهای ایدئولوژیک سیاسی برآمده از آن دید. بحث دیگر مقاله، مساله جنبش های توده ای و ارتباط آن با ساختارهای اجتماعی و بحران های پیش گفته است. وقوع جنبش های مزبور از جمله نیازمند تضعیف همبستگی های اجتماعی و ایجاد گسست هایی در روابط ارگانیک درون و بین طبقاتی است. نگاهی به تحولات اجتماعی و روابط طبقاتی ایران معاصر نشان می دهد که در اثر برخی تحولات سریع اقتصادی و فرهنگی، چنین گسست های اجتماعی و طبقاتی در مقاطع متعدد روی داده است. این گسست ها نیز زمینه ساز وقوع جنبش های توده ای در مقاطع یاد شده بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان