درخت حوزه‌های تخصصی

ساماندهی گردشگری در یک منطقه شامل شناخت وضع موجود در ابعاد کمبودها و نواقص است که در سه وجه گردشگر، محیط و میزبان صورت می گیرد. تفرجگاه های پیرامون کلان شهرها که به طور خودجوش توسط مردم و خارج از هدایت رسمی از سوی برنامه ریزان و دولت به عنوان مکانی برای گذران اوقات فراغت در نظر گرفته می شود، وقتی که حجم بازدیدکنندگان و کنش گری فضایی در آن مکان افزایش می یابد نیازمند ساماندهی از سوی مسوولان محلی و فرامحلی است. در صورت عدم ساماندهی این نوع مناطق نه تنها پایداری محیط با خطر مواجه می شود، بلکه امنیت اجتماعی مکان مربوطه دچار چالش می شود. علاوه بر آن، عدم ساماندهی باعث می شود نه تنها جریان گردشگری سودی برای ساکنان محل نداشته باشد بلکه خسارت هایی را نیز برای آنها به وجود آورد. از این رو، در این مقاله منطقه اخلمد به عنوان یک تفرجگاه پیرامون شهری مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای ساماندهی گردشگری در آن منطقه باز شناخته شد.

همانطور که میدانیم جهانگردی گسترده ترین صنعت خدماتی است و به طور مسلم در آینده با سرعتی بیش از گذشته و امروز گسترش خواهد یافت. تردیدی نیست که همه کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ...، به ویژه دریافت سهم بیشترین از درآمد و بالابردن سطح اشتغال ناشی از بهینه سازی این صنعت خدماتی در کشورهای متبوع خود هستند. اما این باور نیز وجود دارد که موفقیت های جهانگردی را نمیتوان تنها به اتکای اعداد و ارقام سنجید، بلکه باید آن را با توجه به بهبود کیفیت زندگی و حفظ فیزیکی محیط ارزیابی کرد. بیتردید مسائل مربوط به کیفیت، که آینده جهانگردی در گرو آن است، در کانون و قلب پایداری قرار دارد. بهبود کیفیت میبایست در همه عرصه ها و ارکان و اجزای تشکیل دهنده جهانگردی ایجاد شود. بنابراین ابتدا باید شرایط و وضعیت موجود بررسی شود، تا معیارهای لازم، جهت تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت، تهدیدها و فرصت ها فراهم گردد. بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی کیفیت واحدهای اقامتی شهر شیراز با استفاده از مدل سروایمپرف پرداخته است. روش تحقیق توصیفی – تحلیل و روش جمع آوری داده ها، کتابخانه ای – میدانی میباشد حجم نمونه آماری 293 نفر از گردشگران داخلی بودند که با استفاده از روش آماری و مدل کولران به دست آمد و اطلاعات با استفاده از مدل سروایمپرف در هفت بعد امنیت، اغذیه و نوشابه، سیستم اداری و پذیرش، اتاق ها و فضای داخلی هتل، محل هتل و فضای پیرامونی، تفریحی و رفاهی جمع آوری گردید. با توجه به اهداف پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردید. نتایج نشان میدهد که در مورد هیچ کدام از ابعاد هفت گانه کیفیت خدمات، خدمات ارائه شده در هتل های شیراز، نتوانسته است به سطح انتظارات گردشگران پاسخ دهد یا از آن فراتر رود و همواره کیفیت درک شده از خدمت از کیفیت مورد انتظار کمتر بوده است.

توسعه گردشگری در روستاها، گسترش فرصتهای شغلی، ایجاد درآمد اضافی و فقرزدایی را در مناطق روستایی به ارمغان می آورد، و مزایای فرهنگی و زیست - محیطی نیز به دنبال دارد، اما همواره خلأ برنامه ریزی کار آمد، در سیاستهای توسعه روستایی برای فراهم آوری، یا یک پارچه کردن گردشگری، احساس می شود. هدف این پژوهش، امکان سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی بخش کرگانرود شهرستان تالش بوده و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه و مستندات آماری و نقشه ای حاصل شده است. از آن جا که در مورد تعداد گردشگرانی که سالانه به بخش کرگانرود وارد می شوند، هیچ گونه آماری در دسترس نیست، برای این منظور، طی چند مرحله در فصل گردشگری(تابستان و عید نوروز) تعداد 70 پرسشنامه توسط گردشگران تکمیل گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین جاذبه های طبیعی و یادمانهای تاریخی، میزان پذیرش گردشگران از سوی مردم بومی و امکان توسعه گردشگری در بخش کرگانرود رابطه معناداری وجود دارد، اما بین دیگر جاذبه های فرهنگی و اجتماعی و امکان توسعه گردشگری در بخش کرگانرود، رابطه معناداری وجود ندارد. به لحاظ این که بخش کرگانرود از توان جاذبه های فرهنگی و اجتماعی برخودار است، مسؤولان و مدیران منطقه با به روز کردن این توان ها در توسعه گردشگری منطقه می توانند بسیار مؤثر باشند.

امروز نقش و اهمیت صنعت گردشگری بیش از پیش در هر کشوری توسعه یافته و تمامی کشورها سعی دارند تا از این صنعت حداکثر بهره برداری لازم را داشته باشند، به گونه ای که یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی محسوب گردیده و جایگاه هر کشور در استفاده بهینه از این مهم مشخص گردیده. در این میان کشور ایران علی رغم برخوداری ازپتانسیل های بسیار قابل توجه تاکنون نتوانسته است، آن چنان که باید و شاید بهره گیری لازم را از این صنعت داشته باشد. این مهم تنها معطوف به اماکن و مراکز تفریحی، باستانی و فرهنگی نمی شود، چرا که ما دارای پتانسیل های بسیار شناخته شده دیگری در سایر عرصه های طبیعی نیز می باشیم که تاکنون کمتر به آنها در این مقوله توجه جدی معطوف داشته شده است. ویژگی های مهم اکو توریستی، یکی از این موارد محسوب می گردد. اما صنعت توریسم در دهه اخیر پا را فراتر گذاشته و وارد عرصه های بسیار جدی و جدیدتری همچمون به کارگیری و بهره مندی از توانایی های ژئوتوریسم می باشد. که در کنار پیکره اصلی این صنعت نوپا تفکر ایجاد ژئوپارکها از سوی سازمان یونسکو با هدف حفظ و حراست و شناساندن میراث های کهن 4 بیلیون ساله کره زمین می باشد. در این میان کشور ما نیز با برخورداری از یک تاریخ قابل توجه و بسیار مهم مطالعه شده زمین شناسی که از دیر باز مورد توجه تمامی پژوهشگران و محققین خارجی و داخلی بوده است، دارای توانمندی ها و پتانسیل بسیار بالایی در ایجاد و احداث ژئوپارکها تلقی می گردد. یکی از مهم ترین این مناطق دشت کویر بزرگ ایران مرکزی در جنوب استان سمنان است. که در این مقاله سعی شده تا علاوه بر معرفی این منطقه بسیار مهم که از دیدگاه نویسنده به عنوان هارتلند ایران مرکزی محسوب می گردد. توجه تمامی مسوولین دولتی و غیر دولتی را به همراه سایر پژوهشگران و محققین علاقه مند به این مهم معطوف دارد. چرا که در راهی که پیش روی خواهیم داشت، نیازمندی یاری مبرم تمامی این عزیزان خواهیم بود. و فقط با همفکری، همدلی و بهره مندی و بکارگیری تمامی عناصر مهم منطقه ای میتوان به این هدف ارزشمند در راه دست یابی به اعتلای توسعه پایدار استان سمنان دست یافت و سعی خواهیم داشت تا در نهایت علاوه بر یک جمع بندی کامل بتوانیم زمینه اطمینان لازم را جهت یک موافقت پژوهشی و علمی از مسوولین محترم منطقه ای به منظور شروع مطالعه اصلی طرح ژئو پارک بزرگ ایران مرکزی اخذ نماییم.

برنامه ریزی تفریحی، همچنین اجرای طرحهای مختلف زیست محیطی و ایجاد تفرجگاههای متنوع و مراکز تفریحی گوناگون برای مردم یکی از مسائل مهم در مدیریت در سطح کلان و منطقه ای در هر کشور است. رشد روزافزون جمعیت مردم، تغییر الگوهای سکونتی، آلودگی محیط شهرها و نیاز مبرم به اوقات فراغت بیش از پیش اهمیت این مسئله را افزایش داده است. در این میان، کمبود آشکار منابع مالی با هدف ایجاد، یا شکل گیری و فضاهای تفریحی مناسب، مدیریت منابع طبیعی را به سوی ارزشگذاری این منابع با استفاده از شیوه ها و روشهای علمی جدید هدایت کرده است. تحلیل و اندازه گیری شاخص میزان تمایل به پرداخت (WTP) در میان کاربران و بازدیدکنندگان سایت تفرجگاهی و تفریحی، از جمله این روشهای علمی جدید است که امروزه جایگاه شناخته شده و مهمی در انجام تحقیقات این حوزه به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر، با بررسی و تبیین این شاخص در فضای تفرجگاهی پارک جنگلی نور مازندران و با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (CV) و پرسشنامة گزینش دوگانه به تعیین ارزش تفریحی و تفرجگاهی این پارک جنگلی در شمال کشور پرداخته است. بدین منظور، از مدل تحلیلی لاجیت استفاده و بر پایة روش حداکثر درست نمایی، شاخص های این مدل برآورد و ارزیابی شده اند. نتایج حاصل مبین این مهم است که میزان میانگین تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان و کاربران برای این پارک جنگلی 3875 ریال برای هر بازدید برآورد شده است. همچنین نتایج حاصل در ارتباط با ارزش تفریحی سالانه این پارک، نشانگر اهمیت بالا و ارزشی است که بازدیدکنندگان و کاربران برای این سایت قائلند.

در طی چهار دهه گذشته جهانگردی و گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از مناطق بوده و براساس تحقیقات WTO در طی دو دهه آینده صنعت گردشگری به سرعت به رشد خود ادامه داده و به بزرگترین صنعت جهان تبدیل می شود. (هرچند امروزه بعد از صنعت خودروسازی و نفت جایگاه سوم جهان را داراست). سازمان جهانگردی جهانی پیش‌بینی کرد در سال 2010 بیش از یک میلیون پرواز بین‌المللی با اهداف جهانگردی صورت می‌گیرد که این مقدار در سال 2020 به 6/1 میلیون خواهد رسید. رشد صنعت گردشگری تا سال 2010 بین 4/3 تا 7/6 درصد خواهد بود (که در این میان اکوتوریسم بالاترین درصد رشد را دارا خواهد بود). در سال 2003 در جهان 700 میلیون نفر به گردشگری پرداخته‌اند و در آمد آن حدود 514 میلیارد دلار (در ایران این عدد حدود 3/1 میلیون نفر با درآمد ارزی معادل 967 میلیون دلار) بوده است. رشد گردشگری در سال های آینده طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی گردشگری 1/4 درصد پیش‌بینی می‌شود. در ایران در سال 2020 بالغ بر 1250 میلیارد دلار را می‌توان کسب کرد. حدود 8 درصد (مستقیم و غیرمستقیم) سهم اشتغال در صنعت گردشگری است (اما در جهان 11 درصد است). در سال 2010 این سهم به 1/3 درصد ( به طور مستقیم) و 3/3 درصد به طور (غیر مستقیم) خواهد رسید. در حال حاضر ایران %01/0 گردشگران خارجی را داراست (در افق 20 ساله به رقم دو درصد با درآمد 25 میلیارد دلار می‌بایستی دست پیدا کنیم). در این تحقیق از 14 منبع کتابخانه‌ی با اطلاعات جدید (کتاب ها، روزنامه‌ها، سایت های اینترنتی) استفاده شده است.

تقسیمات کشوری یکی از مهمترین و مؤثرترین ابزارهای حکومت در سازماندهی سیاسی فضا به شمار می رود. در ایران نیز تقسیم بندی فضای کشور به واحدهای کوچکتر دارای سابقه ی دیرینه ای است و از شکل گیری اولین حکومت سرزمینی (هخامنشیان) تا به امروز، برای اداره و کنترل مطلوب تر فضای سرزمین مورد استفاده قرار گرفته است. نقش و کارکرد تقسیمات کشوری و ارتباط مستقیم آن با بقاء ملی، تسهیل اعمال اراده حکومت، توسعه ی متوازن منطقه ای، و.... نشان دهنده ی اهمیت تقسیمات کشوری در ایجاد بسترهای مناسب توسعه و پیشرفت کشور است. اما در ایران وجود پاره ای از عوامل تهدید آفرین در نظام تقسیمات کشوری باعث ضعف و ناکارآمدی تقسیمات کشوری موجود در عمل به وظایف خود شده است. در این میان تهدیدات اقتصادی- کارکردی و شکلی-کالبدی به دلیل نقش و کارکرد خود دارای اهمیت زیادی هستند. در این مقاله تلاش شده است که مهمترین عناصر تهدید کارکردی- اقتصادی و شکلی-کالبدی شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرند.

توسعه گردشگری روستایی، یکی از راهکارهای لازم برای رسیدن به اهداف توسعه روستایی است، اما دست یابی به آن نیازمند ایجاد بسترهای زیرساختی و فرهنگی کارآمد می باشد. یکی از موانعی که توسعه روستایی را با چالش مواجه کرده است، نگرش منفی و نادرست نسبت به فرهنگ بسیار غنی نواحی روستایی است. این کارکرد روستاگریزی را در سال های اخیر به شدت افزایش داده و بسیاری از روستاهای کشور متروکه شده اند. یکی از اقداماتی که برای رفع این چالش ها پیشنهاد می شود توسعه گردشگری درقالب ایجاد موزه های میراث روستایی در نواحی روستایی است که زمینه های لازم را برای شناسایی فرهنگ و زندگی روستایی فراهم می سازد. این موزه ها می توانند تلفیقی از جاذبه های معماری کهن روستایی، اشیاء و آثار هنری، غذاهای محلی، نمایش، بازی و موسیقی محلی روستایی باشند که نقش بسیار مهمی در ایجاد تغییر نگرش نسبت به فرهنگ روستایی در میان بازدیدکنندگان روستایی و شهری ایجاد می نماید. لذا مقاله حاضر در پی کشف نقش و اثر این موزه ها در توسعه گردشگری روستایی است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیل بوده و داده پردازی از60پرسش نامه که توسط گردشگران و بازدیدکنندگان از موزه میراث روستایی گیلان بازدید داشته اند، انجام شده است. از نرم افزارSPSSبرای داده پردازی و تحلیل پرسش نامه ها بهره برده شد. نتایج حاصل مبین این مطلب است که موزه های میراث روستایی توانایی ایجاد اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی در توسعه گردشگری برای نواحی روستایی دارا بوده و می توان زمینه سازی برای توجه به فرهنگ و آداب رسوم مردم محلی و روستایی و شناخت فرهنگ بومی را همراه اشتغال زایی، از طریق این موزه ها ترویج نمود

روستای صخره ‌ای میمند در 32 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شهربابک در استان کرمان واقع شده و از باستانی ‌ترین سکونتگاه ‌های انسانی است که خانه‌ های کنده شده در صخره ‌های آن تعامل شگفت بین مردمان این روستا و طبیعت را نشان می ‌دهد. این روستا از شگفتی ‌های تمدنی- فرهنگی و تاریخی ایران است که خانه‌ های آن در بستری طبیعی با تشکیلات زمین شناسی که کنگلومرایی است و دو لایه عمده را می ‌توان در روستای میمند تشخیص داد که جنس لایه بالایی سخت‌تر از لایه پایینی است و این وضعیت موجب حفر سکونتگاه‌ هایی در بدنه ‌های شیبدار دو تپه اصلی با شیب تند شده و ارتفاع متوسط آنها از خط‌القعر تا خط‌الراس در حدود 80 متر برآورده است. هدف این مقاله معرفی این روستا از لحاظ قابلیت ‌هایی است که آن را به عنوان یک مکان جذب گردشگری در سطح ایران و جهان مورد توجه قرار داده می ‌باشد. این مقاله بر اساس اسناد و مدارک موجود و مشاهدات شخصی به نگارش درآمده است.

اکوتوریسم یکی از انواع توریسم طبیعت مبنا است. که بر تعامل با محیط طبیعی تقریباً بکر برای حفاظت و آموزش تأکید دارد. در واقع اکوتوریسم گرایش نوین در صنعت جهانگردی است. چشم­اندازها و مناظر زیبای طبیعت از کانون­ها و جاذبه­های توریست­پذیر این نوع از گردشگری است. براساس برآوردهای موجود کشور ایران، از نظر پتانسیل­های گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) و تاریخی جزء ده کشور اول دنیا، و از نظر تنوع گردشگری جزو 5 کشور اول جهان و از نظر تنوع صنایع دستی جزو 2 کشور اول جهان محسوب می­شود. استان اردبیل هم به عنوان یکی از مناطقی است که دارای جاذبه­های گردشگری طبیعی است. این استان دارای چشم­اندازهای بدیع، دشت­ها، دریاچه­ها، تالاب­ها، آبشارهای فراوان، چشمه­های معدنی، مراکز آب درمانی، کوهستان­ها، زیستگاه­ها و شکارگاه­های حیات وحش بوده، و به عنوان یکی از مناطق اکوتوریستی کشور مطرح است. هدف این تحقیق ارزیابی توان­های اکوتوریستی استان اردبیل با استفاده از مدل بررسی SWOT می­باشد و روش آن توصیفی، اسنادی و بر اساس تحلیل محتوا می­باشد. یافته­های تحقیق از بررسی قابلیت های این استان در زمینه صنعت اکوتوریسم حاکی از این واقعیت می­باشد که این استان ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب­های جامع گردشگری طبیعی کشور را دارا می­باشد و در این استان ضرورت توسعه گردشگری با محوریت اکوتوریسم به منظور شکل­دهی به توسعه پایدار درون­زا به شدت احساس می­شود.

عمده توجه ها موجود بازآفرینی شهری دربرگیرنده برنامه هایی با اهداف اقتصادی، محیطی و کالبدی است. پس لازم تا در بازآفرینی شهری، حرکت از منظرسازی صرف به تدریج به سمت افزایش توجه به رویکرد گسترده تری از آن همچون رویکرد بازآفرینی فرهنگ مبنا صورت گیرد؛ که ضمن توجه به منافع مالی و اقتصادی در طرح های شهری، مسیر این سرمایه گذاری، در راستای ایجاد مراکز فرهنگی و هنری و گذران اوقات فراغت تعیین شود. این موجب برون گرایی، اجتماعی بودن و خلاقیت می گردد. از این بابت در فرایند بازآفرینی شهری محرک توسعه شهری قلمداد می شود. این پژوهش به دنبال همچنین رویکردی در بازآفرینی است. یافته های پژوهش نشان داد که محدوده مورد مطالعه به لحاظ کاربری فراغتی در وضعیتی مطلوب قرار ندارد. از سویی دیگر روش کیفی بکار گرفته شده، معیارهایی را برای رسیدن به تعادل کیفی، کمی، مطلوب و دسترسی ساکنان بافت به خدمات شهری همچون فراغتی در قالب رویکرد بازآفرینی بافت فرسوده شهری مشخص نمود. با انجام تحلیل های فضایی بلوک های غربی که محور ورودی بافت و در ارتباط با شریان های اصلی و حلقه پیونددهنده این بافت با محله های قیطریه، دزاشیب و تجریش می باشد، و همچنین کاربریهای بایر در این قسمت قرار گرفته اند، را می تواند به عنوان پهنه بهینه فضاهای گذران اوقات فراغت در نظر گرفت.

گردشگری صنعتی است که توسعه آن نیازمند آگاهی و شناخت کافی از مسائل و عوامل مؤثر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بدون آگاهی از امکانات موجود در هر منطقه، امکان برنامه¬ریزی و پیش بینی علمی و اصولی وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت توان¬های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و غیره در هرمنطقه، به برنامه¬ریز این امکان را می¬دهد تا براساس وضع موجود و توان¬های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند.مقاله حاضر با هدف یافتن پاسخ به این سوال که چه عواملی باعث شده است تا این سرزمین از مزایای متعدد گردشگری بی بهره بماند تهیه شده است.مقاله براساس یافته ها و نتایج بررسی های میدانی از جاذبه های گردشگری استان کردستان در بهار1389تهیه شده است. تحقیق به صورتی برنامه ریزی شده است که ضمن شناخت ویژگی های گردشگران و میزان رضایت آنان از امکانات و خدمات مناطق گردشگری، پیشنهاداتی را جهت استفاده بهینه از قابلیت ها و امکانات موجود گردشگری ارائه نماید .براساس نتایج به دست آمده مکان های گردشگری استان در اغلب زمینه ها فاقد امکانات و تسهیلات لازم برای جذب گردشگران می باشد.برنامه ریزی اصولی و به ویژه تهیه و اجرای طرح جامع گردشگری در سطح استان نه تنها می تواند امکان جذب گردشگر بیشتر را فراهم آورد ،بلکه می تواند آثار زیان بار گردشگری برمحیط زیست و فرهنگ جامعه را کاهش دهد .در پایان پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری استان ارائه شده است