امید مبارکی

امید مبارکی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مراغه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۵ مورد.
۱.

ارزیابی شاخص های راهبرد توسعه شهری در چابهار

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 91 - 115

کلید واژه ها: راهبرد توسعه شهری حکمروایی خوب شهری رقابتی بودن شهر چابهار بانک پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 486 تعداد دانلود : 505
یکی از رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری، رویکرد راهبرد توسعه شهری (CDS) می باشد که در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار، ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری ایجاد گردید. گذار از برنامه ریزی اقتدارمحور به برنامه ریزی مشارکت محور با هدف تعریف روشنی از آینده شهر برای ساکنان شهری عملا پویایی محیط شهری را سبب می شود. از سوی دیگر طرح های توسعه شهری فعلی با خصوصیات خشک بودن، آمرانه بودن، از بالا به پایین بودن، عدم مشارکت اکثریت شهروندان را به وجود آورده است. طرح استراتژی توسعه شهری،رویکردی راهبردی است که هم اکنون در بسیاری از کشور های جهان و به خصوص کشور های در حال توسعه با استقبال مواجه شده است. هدف این پژوهش ارزیابی شاخص های راهبرد توسعه شهری در چابهار است. با توجه به اینکه شهر چابهار هم در ایران از موقعیت استراتژیک ویژه ای برخوردار است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای، اسنادی، روش مشاهده مستقیم و پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ بین حد مبنا(3)و مقدار محاسبه شده(2.63)اختلاف معناداری وجود دارد. از آنجایی که مقدار محاسبه شده کمتر از حد استاندارد می باشد نتیجه می گیریم وضعیت توسعه شهر چابهار در شاخص راهبردی در حد نامطلوب و غیر قابل قبول می باشد. به طوری که مؤلفه حکمروایی خوب شهری با میانگین 34/2 کمترین و مؤلفه بانک پذیری با میانگین 5/3 بیشترین مقدار را دارند. نتایج مدل سوات هم نشاندهنده این است که بهترین استراتژی برای چابهار استراتژی تهاجمی است.
۲.

ارزیابی شاخص های مسکن پایدار در شهر سلماس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 21 - 37

کلید واژه ها: مسکن توسعه پایدار مسکن پایدار احساس امنیت شهر سلماس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 21 تعداد دانلود : 653
امروزه با توجه به رشد سریع جمعیت جهان و تمرکز آن در شهرها، مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان مؤلفه اساسی تأثیرگذار بر چشم انداز بلند مدت جوامع انسانی مطرح شده است و همچنین مسکن و مس ائل مربوط به آن مسأله ای جهانی است و برنامه ریزان و سیاست گذاران در کشورهای مختلف به دنبال راه حل هایی ب رای ح ل مسائل مربوط به آنند. با توجه به اینکه مسکن یکی از مهمترین کاربری های شهری اس ت، ل زوم طراحی درست محیط مسکونی امری ضروری است در همین راستا در این تحقیق به بررسی مؤلفه های مسکن پایدار در شهر سلماس پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و از آزمون های آماری تی تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی مولفه های مسکن پایدار در شهر سلماس نشان دهنده این است که؛ مولفه ی کالبدی با میانگین 95/2 دارای بیش ترین رتبه بوده است و بعد از آن مؤلفه ی زیست محیطی در رتبه ی دوم با میانگین 91/2 قرار دارد و اجتماعی در رتبه ی سوم با میانگین 76/2 و مؤلفه دسترسی با میانگین 46/2 ودر نهایت مؤلفه ی اقتصادی با میانگین 03/2 آخرین رتبه را به خود اختصاص داده است که این نتایج نشانگر سهم بسزای مؤلفه های کالبدی و زیست محیطی در مسکن پایدار شهر سلماس می باشد و کمترین اثرگذاری در مسکن پایدار این شهر مربوط به مؤلفه ی اقتصادی است. ضمن اینکه در کل میانگین همه مؤلفه ها کمتر از حد مبنا (عدد 3) بوده است.
۳.

ارزیابی مؤلفه های امنیت زیست محیطی در کلان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۴ 106 - 124

کلید واژه ها: محیط زیست امنیت زیست محیطی تنش اکولوژیک بحران اکولوژیک کلانشهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 209 تعداد دانلود : 924
امروزه شهرها از مشکلات و آسیب های جدی در زمینه های مختلف به خصوص چالش های زیست محیطی رنج می برند. تمرکز جمعیت در شهرها و عدم تناسب بین رشد خدمات و زیرساخت های شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، مناطق شهری را از نظر معیارهای پایداری زیست محیطی و کیفیت زندگی با انواع آسیب های زیست محیطی مانند آلاینده های هوا، شنیداری، دیداری، مشکلات دفع فاضلاب و زباله، تأمین آب بهداشتی و غیره مواجه ساخته است. تداوم این گونه آسیب ها، به ویژه با شکل و کارکردی که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران دارد، بحران آفرین و هشداری بر ناپایداری زیست محیطی به ویژه در کلان شهرها است؛ بنابراین هدف این پژوهش ارزیابی و سنجش مؤلفه های امنیت زیست محیطی در شهر تبریز است زیرا محیط زیست یکی از مهم ترین بخش ها در فرایند برنامه ریزی توسعه شهری بوده و لذا توجه به آن در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها امری اجتناب ناپذیر است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری داده ها به صورت میدانی و پرسشنامه ای بوده و برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام، سوارا و واریانس یک طرفه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مقدار میانگین امنیت زیست محیطی با آزمون تی تک نمونه ای: برای شاخص کیفیت خاک 69/2، کیفیت آب 32/2، کیفیت هوا 91/1، مدیریت شهری 67/2، زیرساختی 42/2 و فرهنگ و آگاهی شهروندان 54/2 می باشد. میزان میانگین امنیت زیست محیطی کل شهر تبریز نیز برابر 43/2 است (پایین تر از حد مبنا 5/2) که نشان می دهد شهر تبریز از لحاظ امنیت زیست محیطی در وضعیت تنش اکولوژیک قرار دارد.
۴.

ارزیابی وضعیت مبلمان شهری و سنجش رضایت مندی شهروندان (مطالعه موردی: محدوده سه راهی ولیعصر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 161 - 182

کلید واژه ها: ارزیابی مبلمان شهری رضایت مندی شهروندان محدوده سه راهی ولیعصر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 338 تعداد دانلود : 777
مقدمه: امروزه شهرنشینی به صورت یک مسأله مهم و پیچیده جوامع مختلف درآمده، افزایش سریع آن در دهه های مختلف برنامه ریزان را برآن داشته است که به مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... جامعه توجه بیشتری معطوف دارند لذا بهبود و ارتقای کیفیت محیط شهری از جمله اهداف برنامه ریزی شهری است. وجود عناصر مبلمان شهری استاندارد نه تنها از ضروریات زندگی شهری به شمار می رود، بلکه نقش زیادی در رضایت شهروندان از محیط شهری خواهد داشت. هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت مبلمان محدوده سه راهی ولیعصر تبریز با استانداردها و ضوابط و میزان رضایت شهروندان از مبلمان این محدوده از شهر تبریز است. روش شناسی: نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها از طریق بررسی متون و مقالات مرتبط،  بررسی های میدانی و مقایسه ای، پرسشنامه و مصاحبه با شهروندان،  و تجزیه تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS  و استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون تی تک نمونه ای و مدل تحلیل عاملی انجام شده است. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان می دهد که در ارزیابی مقایسه ای(ارزیابی مبلمان با استانداردها) وضعیت مبلمان شهری موجود در محدوده سه راهی ولیعصر تبریز با استاندارد های رایج از نظر ساخت، طراحی، مکانیابی متفاوت بوده و در بسیاری از موارد استانداردها مراعات نشده است همچنین در بخش نظر خواهی از شهروندان در مورد میزان رضایت از مبلمان محدوده مورد مطالعه، میزان رضایتمندی پایین تر از میانگین می باشد. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن نشان دهنده آن است که؛ رض ایت بیشتری از کیفیت روشنایی نسبت به سایر عوامل وجود دارد و کمترین آن مربوط به امنیت و کیفیت حمل و نقل می باشد. نتیجه گیری: وجود مبلمان شهری مناسب و استاندارد موجب ارتقاء کیفیت محیط شهری، سرزندگی، نشاط و شادابی در فضاهای شهری و درنهایت موجب رضایت شهروندان از فضاهای شهری می گردد.
۵.

ارزیابی و تحلیل میزان تاب آوری شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 49 - 65

کلید واژه ها: مخاطرات طبیعی مخاطرات انسانی توسعه پایدار تاب آوری شهر ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 968 تعداد دانلود : 714
شهرنشینی از خصوصیات بارز جهان امروز است و اکثر جمعیت دنیا در شهرها ساکن هستند. بیشتر شهرها و مراکز سکونتگاهی در مکان هایی بنا شده اند که در معرض انواع مخاطرات طبیعی و یا مخاطرات انسانی بر اثر دخالت ها و پیشرفت های تکنولوژی بشری قرار دارند که این چالشی اساسی در دست یابی جوامع شهری به توسعه پایدار می باشد. نگرشی که تا به امروزه در برنامه ریزی شهری و مدیریت بحران در برخورد با سوانح وجود داشته نگرش مقابله ای و کاهش آسیب پذری بوده است، در حال حاضر رویکرد تا ب آوری دیدگاه جدیدی است که به جای تمرکز بر کاهش آسیب پذیری و نگاه مقابله ای به افزایش تاب آوری و انعطاف پذیری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی و انسانی تأکید می-کند. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. برای انجام تحقیق از تحلیل پرسشنامه ای که توسط 40 نفر از خبرگان و متخصصان شهری تکمیل شده استفاده شد.نتایج نشان می دهد که شهر ارومیه به لحاظ تاب آوری اجتماعی و زیرساختی در حد نسبتاً مطلوب قرار دارد اما از نظر تاب آوری نهادی- مدیریتی، اقتصادی و کالبدی- محیطی دارای وضعیت مطلوبی نیست. در مجموع تاب آوری کلی شهر ارومیه از نظر متخصصان پایین تر از حد مطلوب می باشد، به طوری که مقدار محاسبه شده تاب آوری کلی شهر ارومیه 94/2 کمتر از حد مبنا (3) است. و بر اساس آزمون رگرسیون گام به گام از میان مؤلفه های تاب آوری شهر ارومیه شاخص اجتماعی بیشترین تأثیر را در تاب آوری شهر ارومیه داشته و شاخص زیرساختی کمترین تأثیر را داشته است.
۶.

Vulnerability analysis of urban texture in earthquakes: A case study of District 2 of Tabriz city(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief, Volume ۱۴, Issue ۴, Serial ۵۵ (۲۰۲۲) 258-268
تعداد بازدید : 105 تعداد دانلود : 824
Introduction: Natural disasters are known as one of the most important factors in the destruction of human settlements. One of the key concerns for urban planners is examining how natural disasters affect human settlements, particularly cities. Earthquake is one of these natural disasters that has always threatened human settlements and can cause a lot of damage and casualties in a short period. Therefore, this study aimed to assess the vulnerability of settlements in District 2 of Tabriz, Iran, against earthquakes. Methods: This applied research was conducted based on a descriptive-analytical approach. The primary data of existing documents and maps were collected from related organizations. The analytical hierarchy process model and geographic information system software were used for data analysis. Findings: To determine the vulnerability of the texture of District 2 of Tabriz, such indicators as the distance from the fault, slope percentage, groundwater levels, building age, building materials, building quality, building density, number of floors, plot area, and land use were employed. Conclusion: According to the results, 35% of the region was in the high-risk and 25% in the very high-risk areas. In general, it can be said that most of the region (i.e. 60%) was in the area with a high risk of earthquake, and the area with very high risk was mostly in the northern parts of the region, while the southeastern parts of the region were located in low-risk areas
۷.

تحلیل سلسله مراتب نظام شهری استان آذربایجان غربی بر مبنای عامل جمعیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱۷ و ۱۱۸ ۱۴۲-۱۲۳

کلید واژه ها: نظام شهری سلسله مراتب شهری مدل رتبه اندازه استان آذربایجان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 828 تعداد دانلود : 971
عدم توجه به سلسله مراتب نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون های شهری در پهنه سرزمین از یک سو و رشد شتابان جمعیت شهری از سوی دیگر، به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجر خواهد شد. در چنین شرایطی بسیاری از سیاست های توسعه در سطح ملی و منطقه ای کارآمدی خود را از دست داده و نتایج مورد انتظار را به همراه نخواهند داشت. هدف این مقاله تحلیل و بررسی سلسله مراتب نظام شهری استان آذربایجان غربی بر مبنای عامل جمعیت است. روش تحقیق به صورت تحلیل محتوا و آماری می باشد. اطلاعات مورد نیاز به صورت اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده و ضمن پردازش و طبقه بندی داده ها به بررسی سلسله مراتب نظام شهری استان آذربایجان غریی با مدل های مختلف مثل؛ مدل حد اختلاف طبقه ای، مدل رتبه- اندازه و شاخص های نخست شهری پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر ارومیه به دلیل مرکزیت سیاسی، اداری و مالی به عنوان نخست شهر برتر در نظام شهری استان قرار دارد و نقش شهرهای میانی و کوچک در سیستم شهری استان بسیار کم است. در مجموع هنوز سلسله مراتب شهری در نظام شهری استان با مدل رتبه اندازه و شاخص های نخست شهری متعادل فاصله دارد. لذا با ارائه خدمات و تقویت شهرهای کوچک و میانی در استان آذربایجان غربی، می توان باعث توزیع بهینه جمعیت و خدمات شهری در سطح استان گردید.
۸.

بهبود توزیع فضا- مکانی فروشگاه های زنجیره ای در شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 53 - 75

کلید واژه ها: تبریز توزیع فضایی فروشگاه زنجیره ای مکان یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 442 تعداد دانلود : 551
یکی از اصول توسعه پایدار شهری، دستیابی عادلانه عموم شهروندان به خدمات شهری مورد نیاز است و اصولاً این مهم زمانی محقق می شود که اراضی و منابع مختلف شهری، به طور برابر میان واحدهای فضایی و اجتماعی شهر تخصیص یابد؛ کاربری های خدماتی و تجاری به دلیل اینکه مورد استفاده روزمره ساکنان شهر هستند، مکان یابی و توزیع فضایی آن ها در شهرها بسیار مهم است. توزیع مناسب فروشگاه های زنجیره ای، نقشی بسزای در کاهش هزینه های حمل و نقل، عرضه سریع کالاها و خدمات، دسترسی مناسب به پارکینگ و سایر خدمات مکمل شهری دارد. یک فروشگاه زنجیره ای از چندین فروشگاه خرده فروشی تحت مالکیت مشترک و متمرکز تشکیل می شود. هدف پژوهش حاضر بهبود توزیع فضا- مکانی فروشگاه های زنجیره ای در تبریز است. برای این منظور نخست شاخص های مکان یابی فروشگاه های زنجیره ای از طریق منابع و اسناد موجود شناسایی شده، سپس، از طریق روش تجزیه وتحلیل کمّی و فضایی با به کارگیری قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی، توزیع فروشگاه های زنجیره ای در مناظق شهری تبریز بررسی شد. برای تحلیلی جامع شش معیار به کار گرفته شد، تراکم جمعیت، نوع ارتباطات، مرکزیت، کاربری های سازگار (فضای سبز، پارکینگ، کاربری های فرهنگی، کاربری های بهداشتی و درمانی، پذیرایی و جهانگردی) تعادل محلی و شعاع دسترسی. بعد از آماده سازی لایه های مربوط به شاخص های یادشده، با به کارگیری ابزارهای تحلیلی در محیط نرم افزار Arc Map این لایه ها تلفیق شدند و لایه نهایی استخراج شد. نتایج نشان داد الگوی توزیع فروشگاه های زنجیره ای در تبریز تصادفی است و الگوی خاصی ندارد. همچنین، در مکان یابی فروشگاه های موجود معیارهای مکان یابی به نحو مطلوب مراعات نشده است.
۹.

ارزیابی مؤلفه های مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۷ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 145 - 159

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری پزشکی کیفیت خدمات فن آوری ارتباطات و اطلاعات شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 615 تعداد دانلود : 899
گردشگری پزشکی به عنوان شاخه ای گردشگری سلامت است که می تواند نقش بسزایی در جهت توسعه گردشگری ایفا کند. این نوع از گردشگری به خاطر افزایش گردشگران در این حوزه، و درآمد بالای آن در مرکز توجه بسیاری از کشورها قرارگرفته است ایران با داشتن نیروی انسانی متخصص در امر پزشکی و امکانات پیشرفته پزشکی و با توجه به ظرفیت های بالا در جذب گردشگران پزشکی به عنوان مقصد مهمی برای گردشگری پزشکی در جهان و بخصوص در جهان اسلام به شمار می آید. با توجه به اهمیت گردشگری پزشکی و دارا بودن پتانسیل موجود در شهر تبریز (بیمارستان های دولتی و خصوصی و وجود کادر متخصص و توانمند و ارزانی خدمات پزشکی) و به دلیل موقعیت استراتژیک شهر تبریز به دلیل وجود کشورهای همسایه مثل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان و همچنین به لحاظ نزدیکی فرهنگی به ویژه زبانی با کشور آذربایجان، شهر تبریز می تواند یکی از شهرهای مطرح در خصوص گردشگری پزشکی باشد بر این اساس هدف این پژوهش ارزیابی مؤلفه های مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در شهر تبریز است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. داده های پژوهش از طریق منابع کتب، اسناد، مقالات مرتبط و پرسشنامه جمع آوری و داده های پرسشنامه در نرم افزار SPSS با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون مورد تجزیه وتحلیل واقع شده است. نتایج تحقیق با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن نشان می دهد؛ بین قیمت و توسعه گردشگری پزشکی (98/-) رابطه منفی و بین کیفیت خدمات درمانی و توسعه گردشگری پزشکی (86/)، بین فرهنگ و گردشگری پزشکی (72/)، بین امکانات و تجهیزات پزشکی با گردشگری پزشکی (89/) و درنهایت بین فن آوری اطلاعات و ارتباطات با توسعه گردشگری پزشکی (83/) رابطه مثبت وجود دارد. بنابراین لازم است در جهت توسعه این صنعت به شفاف نمودن قیمت خدمات درمانی، بالا بردن کیفیت خدمات درمانی، افزایش و ارتقا فرهنگ گردشگر پذیری، به کارگیری امکانات، تسهیلات و تجهیزات درمانی و گردشگری دارای تکنولوژی بالا و استانداردهای جهانی و به کارگیری فن آوری اطلاعات در حوزه های پزشکی و گردشگری پرداخته شود تا بتوان از منافع سرشار این صنعت در جهت اشتغال زایی و ارزآوری بهره مند شد.
۱۰.

شاخص های نوشهر سازی با تأکید بر فشردگی، بازآفرینی بافت قدیم و پیاده مداری؛ مطالعه موردی: شهر مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هجدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۴ 95 - 105

کلید واژه ها: نوشهرسازی پیاده مداری بافت فرسوده توسعه فشرده شهر مراغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 651 تعداد دانلود : 500
جنبش نوشهرسازی ، تلاشی برای ارتقای شهرسازی سنتی، برای انطباق با زندگی مدرن امروز و پیچیدگی روزافزون اقتصادی آن می باشد این جنبش در قرن بیستم پا به عرصه وجود گذاشت و اخیراً در دهه اخیر مورد توجه مسئولان و کارشناسان شهرسازی در کشورمان قرار گرفته است. مشخصه اصلی این نگرش شهرسازی، انسانگرا بودن و برجسته کردن نقش انسان در شهر امروزی است, به همان صورت که در گذشته دیده می شد. هدف از این تحقیق ارزیابی شاخص های نوشهرسازی با تأکید بر فشردگی، بازآفرینی بافت قدیم و پیاده مداری در باغ شهر مراغه می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است و از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون بهره گرفته شده است. مقدار آنتروپی در سال 1390، برابر 1/84 است، و 1/94= Ln nمی باشد و مقدار آنتروپی شانون به 1/94 نزدیک بوده ونشانگر توسعه ی فیزیکی، به صورت اسپرال و پراکنده است. از طرفی نتایج حاصل از مدل هلدرن ، بیانگر رشد افقی شهر بوده و به کاهش تراکم ناخالص جمعیت، افزایش سرانه ناخالص زمین شهری، و نهایتاً منجر به توسعه افقی شهر شده است. گسترش بی رویه شهری طی دهه های اخیر باعث خروج ساکنان اصلی بافت قدیم و سکونت و گسترش شهر به صورت پراکنده و افقی شده است همچنین به دلیل رشد پراکنده شهری و افزایش مسیرهای دسترسی، استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی و خصوصی، افزایش پیدا کرده و دسترسی به خدمات با پای پیاده را با مشکلاتی مواجه کرده است. نتیجه ی حاصل بیانگر این مطلب می باشد، که شهر مراغه مطابق با اصول نوشهرسازی نمی باشد .
۱۱.

ارزیابی وضعیت شاخص های زیست پذیری در شهر مهاباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۱۶۶-۱۳۵

کلید واژه ها: توسعه شهری توسعه پایدار زیست پذیری کیفیت زندگی شهر مهاباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 117 تعداد دانلود : 237
زیست پذیری، گفتمان مهم در توسعه شهری است و کیفیت زندگی شهروندان را مورد توجه قرار می دهد. بررسی زیست پذیری در یک قلمروی مکانی، شناخت و ادراک بهتری را از مسائل، آسیب ها و توان های بالقوه آن در اختیار مدیران شهری قرار می دهد. هدف این پژوهش، ارزیابی سطح زیست پذیری شهر مهاباد و نواحی آن است. نوع تحقیق کاربردی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، طرح های جامع و تفصیلی شهر، همچنین از طریق اسناد، مجلات، کتب مرتبط با موضوع و سازمان های مختلف جمع آوری گردیده است. جامعه آماری شامل کلیه ساکنان شهر مهاباد بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 384 نفر تعیین شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و GIS استفاده شده و در بخش آمار استنباطی آزمون های آماری T- test، تحلیل واریانس، مدل اراس(ARAS) و رگرسیون گام به گام به کاربرده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ که شهر مهاباد به لحاظ شاخص اجتماعی در وضعیت متوسط به بالا، و به لحاظ شاخص های فیزیکی-کالبدی، زیست محیطی و اقتصادی در وضعیت متوسط به پایین و نامطلوب قرار دارد. نتایج حاصل از تکنیک ARAS نشان داد، تنها ناحیه یک، با اندکی اختلاف در سطح اول تربیت پذیری شهر مهاباد قرار دارد و دیگر نواحی تقریباً در یک پهنه قرار دارند.
۱۲.

تحلیل فضایی رابطه فرم شهری با شاخص دسترسی مورد مطالعه: شهر مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۰ 157-180

کلید واژه ها: فرم شهری شاخص دسترسی شهر مراغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 935 تعداد دانلود : 349
فرم شهری برآیند شرایط محیطی و تصمیمات برنامه ریزی در بستر زمان می باشد. مطالعه و پژوهش در فرم شهری به دلیل تاثیرات آن بر عملکرد های شهری از جمله کیفیت دسترسی شهروندان به خدمات مستقر در شهر دارای اهمیت می باشد. هر کدام از انواع فرمها شهری فشرده و یا پراکنده، در دسترسی شهروندان به خدمات تاثیر گذار هستند. هدف از این تحقیق شناسایی الگوی فرم شهری محلات شهری مراغه و نحوه دسترسی شهروندان به خدمات شهری می باشد. تحقیق از نظر ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی که از طریق مطالعه اسنادی- کتابخانه ای انجام گرفته است.در تحلیل داده ها از روش فازی و نرم افزارهای GIS و SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوی فرم شهری مراغه بصورت فشرده و پراکنده توسعه یافته است. بدین صورت که شهر در مرکز و بافتهای قدیمی دارای الگوی فشرده و متراکم و در پیرامون و بافتهای حاشیه ای بصورت پراکنده و نیمه پراکنده می باشد.از طرفی نتایج تحلیل همبستگی میان فرم متراکم و شاخص دسترسی حاکی از وجود همبستگی معنی دار میان این دو متغیر می باشد. بگونه ای که ضریب دسترسی محلات و نواحی مرکزی بهتر از بافتهای حاشیه ای و جدید می باشد. وجود این شرایط در فرم شهری عدم تعادل فضایی در توزیع جمعیت و فعالیتها در سطح نواحی و به ویژه محلات شهری را موجب گردیده است. از طرفی برخی از شاخصهای دسترسی نظیر نسبت شبکه ارتباطی در محلات مرکزی از سهم پایینتری نسبت به محلات حاشیه ای برخوردار هستند. این عامل در کنار استقرار بسیاری از فعالیتها و امکانات در این قسمت از شهرموجب هدایت حجم انبوهی از سفرهای درون شهری به مقصد محلات مرکزی شهر و در نتیجه مشکلات ازدحام و ترافیک سنگین را ایجاد کرده است.
۱۳.

بررسی و سنجش میزان احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای شهری (مطالعه موردی : شهر اهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۲ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۸ 33 - 47

کلید واژه ها: امنیت زنان فضاهای شهری اعتماد اجتماعی عملکرد پلیس شهر اهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 499 تعداد دانلود : 985
امروزه نقش و اهمیت امنیت در پیشرفت هر جامعه ای تا بدان حد است که آن را بستر هرگونه توسعه ای می دانند. خصوصا در جوامع درحال توسعه که با انواع بحران ها و چالش ها مواجه می باشند، امنیت نقش مهمی در توسعه ایفا می کند اما مهم تر از امنیت، احساس امنیت است. احساس امنیت به همان اندازه مهم است که امنیت در آن جامعه. درواقع احساس امنیت تلفیقی از عوامل فردی، روانی و اجتماعی تلقی می شود. امنیت بعد عینی مساله و احساس امنیت بعد ذهنی تلقی می شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی احساس امنیت زنان در شهر اهر است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است از پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است و جامعه ی آماری زنان بالای 15 سال شهر اهر بوده که نمونه آماری آن 381 نفر می باشد. اطلاعات پرسشنامه با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت و از آزمون هایی نظیر t دو نمونه مستقل، واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که بین همه ویژگی های فردی (سطح تحصیلات، وضعیت تاهل و نوع فعالیت) بااحساس امنیت رابطه معنادار وجود دارد به جز ویژگی سن که رابطه معناداری بااحساس امنیت ندارد. رابطه بین احساس امنیت با اعتماد اجتماعی و عملکرد پلیس ، مستقیم و معنادار به دست آمده است. در تحلیل مدل رگرسیون چند متغیره مشخص شد که سهم متغیرهای اعتماد اجتماعی و عملکرد پلیس نیز از تاثیرگذارترین متغیرها بودند. احساس امنیت در شهر اهر 3٫29 به دست آمده است که بالاتر از حد متوسط می باشد بنابراین امنیت در شهر اهر از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار می باشد.
۱۴.

ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهر آذرشهر در برابر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۲ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷ 1 - 15

کلید واژه ها: گسل زلزله مدل AHP آسیب پذیری کالبدی آذرش‍ه‍ر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 801 تعداد دانلود : 754
زلزله یکی از سوانح طبیعی است که بیشتر کشورها از جمله ایران با تهدیدات آن مواجه می باشند، کشور ایران در موقعیت زمین شناسی و قرارگیری بر روی کمربند زلزله از کشورهای لرزه خیز دنیا محسوب و در سالیان گذشته بر اثر وقوع زلزله، متحمل خسارات و تلفات زیادی شده است، شهر آذرشهر نیز به عنوان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی از این قاعده مستثنی نیست. هدف این پژوهش ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهر آذرشهر در برابر زلزله می باشد، نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP با مقایسات زوجی و نرم افزار ARC GIS در فازهای مربوط به ورود، ذخیره و مدیریت، پردازش و تحلیل داده ها با در نظر گرفتن معیارهایی چون فاصله از گسل، درصد شیب، نوع خاک، تراکم جمعیت، کیفیت ابنیه، جنس سازه، عمربنا، تعداد طبقات، دسترسی به فضاهای باز، فاصله از بیمارستان و فاصله از ایستگاه آتش نشانی می باشد. بررسی نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهد که عوامل مختلف، می توانند تاثیر گذاری متفاوتی در خسارات ناشی از زلزله داشته باشند، به طوری که شهر آذرشهر با فاصله نه کیلومتر از محدوده گسل، در ناحیه مرکز زلزله واقع شده است، که با درنظرگرفتن معیارهای ذکر شده و تجزیه وتحلیل آنها میزان آسیب پذیری کالبدی در محدوده شهر متوسط رو به بالا و به علت تراکم بالای ساختمانی و جمعیتی، پایین بودن کیفیت سازه ها و شبکه معابر ارگانیگ در بخش مرکزی و قدیمی شهر میزان آسیب پذیری در این بخش بسیار بالا می باشد.
۱۵.

برنامه ریزی و مکان یابی بازارهای روز در شهر تبریز (مطالعه موردی: مناطق 4، 7 و 10)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد شهری سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 89 - 100

کلید واژه ها: برنامه ریزی مکان یابی بازار روز شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 52 تعداد دانلود : 365
یکی از وظایف برنامه ریزان شهری، گسترش و تأمین امکانات رفاهی و دسترسی راحت و مناسب کلیه شهروندان است؛ به طوری که همه افراد به طور یکسان از آنها برخوردار شوند. شهرها با هر نقش و وظیفه ای، نمی توانند دور از فعالیت های تجاری و بازرگانی قرار گیرند؛ بازارهای محلی و بازارهای روز نمونه بارز این فعالیت های تجاری اند. شهر تبریز، یکی از کلانشهر های کشور، با کمبود این نوع خدمات روبهرو است و مناطق 4، 7 و 10 آن فاقد این نوع از خدمات شهری اند. هدف از پژوهش حاضر، برنامه ریزی و مکان یابی بازارهای روز در مناطق 4، 7 و 10 تبریز است. نوع تحقیق، کاربردی و روش آن توصیفی تحلیلی است. برای مکان یابی بازارها کلیه اراضی بایر و بدون کاربری در مناطق 4، 7 و 10 تبریز مشخص شد؛ اما با منظورکردن آستانه جمعیتی (50000 نفر)، اراضی بایر با مساحت 3000 متر مربع و بیشتر، مدنظر قرار گرفت. این اراضی با استفاده از نرم افزار GIS تعیین شدند. پس از غربالگری اولیه، اراضی انتخابی براساس معیارهای اندازه (مساحت زمین)، شکل زمین، دسترسی، سازگاری، تراکم جمعیت، پارکینگ، مرکزیت و زمین های بایر تحلیل شد و درنهایت، براساس پیش بینی جمعیت در افق 1405 در مناطق مورد مطالعه تعداد 7 بازار روز در منطقه 4 و برای هرکدام از مناطق 7 و 10 تعداد 4 بازار روز براساس شاخص های مکان یابی پیشنهاد شد.
۱۶.

City Vulnerability Assessment with Passive Defense Approach: a Case Study: Rasht City, Iran(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief, Volume ۱۱, Issue ۱, Serial ۴۰ (۲۰۱۹) 11-21
تعداد بازدید : 193 تعداد دانلود : 804
INITRODUCTION: The passive defense approach is one of the approaches in planning and organizing cities and residential complexes with the aim to reduce environmental hazards. Given the vital and sensitive position of cities, while preparing against military invasions, this approach provides special capabilities to cope with natural and human crises to a large extent. METHODS: This was an applied study conducted with a descriptive-analytical method. Data were collected reviewing the relevant texts, sources, books, and articles, as well as examining maps, interviews, and observations. The data were then analyzed using the geographic information system (GIS) software. In the next step, the strengths, weaknesses, opportunities, and threats (SWOT) analysis technique was employed to investigate the strengths and weaknesses as well as the opportunities and threats of Rasht City, Iran. FINDINGS: Rasht City accounts for a considerable part of the population, facilities, and services of Guilan Province, Iran, which will experience great damage in case of occurrence of a natural or human disaster. The SWOT analysis results revealed that the strategy obtained was of a defensive nature. CONCLUSION: On the basis of the results obtained from the investigation of the sensitive land uses, it can be stated that the location of the land uses (particularly, sensitive and important ones) in Rasht does not follow the passive defense principles. In addition, the central areas of the city are more vulnerable due to the density of the important and sensitive uses in these areas. This implies that the city center is the most vulnerable area of Rasht in terms of the passive defense approach
۱۷.

The evalution of city vulnerability with the passive deffence approach (Case Study: Mahabad city)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief, Volume ۱۱, Issue ۲, Serial ۴۱ (۲۰۱۹) 129-137
تعداد بازدید : 147 تعداد دانلود : 652
INTRODUCTION: Nowadays, due to population growth and resource constraints, cities are more vulnerable towards the crisis. Reducing the vulnerability of urban land use, with utilizing new approaches of crisis management such as passive defense, can be useful in creating a secure environment in cities. This is of the most important goals, planners and city managers are going to implement in cities; and how to deal with natural disasters, is of the major concerns of societies. This study aimed to evaluate city vulnerability in Mahabad City, Iran, based on the passive defense approach. METHODS: In this applied descriptive-analytical research, the Analytic Hierarchy Process (AHP) model was used to analyze the data, and Geographic Information System (GIS) software was used to draw the maps. Then, to clarify the positive and negative features, or the opportunities and the threats, the Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats (SWOT) technique was applied. FINDINGS: Based on the AHP model, the highest records were given to vital factors such as networks, fuel storage, water, and electricity, while the lowest records were given to higher education centers. Moreover, based on the SWOT analysis, the most important weaknesses of Mahabad City were as the compact and dense texture of the city, the low width of the most of the passageways, and the aggregation of major activities in the city center. CONCLUSION: Research results show that in Mahabad City, there is no comprehensive plan to secure citizens. Urban planning by relevant institutions and administrative councils does not fit the physical and human components of the city.
۱۸.

بررسی و تحلیل رفتار هویّتی مهاجران قومی در کلان شهر تهران (مطالعه موردی: ساکنان آذربایجانی منطقه 10 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 133 - 162

کلید واژه ها: مهاجرت کلان شهر تهران رفتار هویّتی هویّت ملّی و هویّت قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 459 تعداد دانلود : 889
امروزه مهاجرت در کشورهای درحال توسعه به یک امر چشمگیر تبدیل شده و در ایران نیز تهران به عنوان بزرگ ترین شهر کشور و به علّت تمرکز امکانات و خدمات، جاذب ترین مکان برای مهاجرین قومی از اقصی نقاط کشور محسوب می شود. بااین وجود، ازلحاظ سیاسی‑امنیتی، ابراز رفتارهای فرهنگی‑هویّتی مختلف و حتّی متعارض از سوی مهاجران قومی در کلان شهر تهران می تواند باعث تضعیف یکپارچگی اجتماعی‑فرهنگی شهر شود و حتّی امنیت اجتماعی آن را به چالش بکشد که این امر برای ساکنان مهاجر آذربایجانی به عنوان بزرگ ترین گروه قومی مهاجر در تهران نمود بیشتری دارد. لذا، این پژوهش سعی دارد با روش توصیفی‑تحلیلی، رفتارهای هویّتی و رابطه بین حس تعلّق به هویّت قومی و ملّی را در میان ساکنان مهاجر آذربایجانی کلان شهر تهران (منطقه 10 تهران) مورد مطالعه قرار دهد. درمجموع، طبق یافته های این پژوهش، رفتارهای هویّتی ساکنان مهاجر آذربایجانی، علی رغم گرایش به هویّت قومی، به خاطر سابقه طولانی علاقه مندی آذربایجانی ها به کشور و هویّت ملّی، بیشتر در راستای همگرایی با هویّت ملّی است.
۱۹.

ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان شهر مراغه از عملکرد مناطق شهرداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 105 - 119

کلید واژه ها: ارزیابی رضایتمندی شهروندان عملکرد مناطق شهرداری مراغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 168 تعداد دانلود : 75
پس از انقلاب صنعتی تحولات اجتماعی و اقتصادی به ویژه فناوریها در کشورهای پیشرفته و به تبع آن در کشورهای در حال توسعه، نظام سکونتگاههای انسانی(شهری، روستایی) را به شدت تحت تأثیر قرار داده است، به گونه ای که سهم جمعیت شهری نسبت به جمعیت روستایی فزونی گرفته و در فضایی لجام گسیخته و بدون برنامه و تا اندازه ای نشأت گرفته از مهاجرت شدید و بی برنامه روستایی این امر مدیریت شهری را نه تنها در ارائه خدمات عمومی با مشکل روبرو ساخته است بلکه در عصر جهانی شدن مدیریت کارآمد و اثر بخش را به یک مدیریت منفعل مبدل ساخته است. هدف این تحقیق ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان شهر مراغه از عملکرد مناطق شهرداری است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون های تی تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری مراغه پایین تر از حد متوسط است. تفاوتی بین مناطق مورد مطالعه در رضایت مندی از عملکرد مناطق شهرداری به طور کل وجود ندارد و در هر سه منطقه رضایتمندی ضعیف است. در گویه های خدماتی- رفاهی بیشترین رضایتمندی مربوط به منطقه سه و منطقه دو و یک تقریباً یکسان بوده است. در گویه های اجتماعی بیشترین رضایتمندی مربوط به منطقه دو و منطقه سه و یک تقریباً یکسان بوده اند در گویه های نظارتی بیشترین رضایتمندی در منطقه سه و در گویه های عمرانی بیشترین رضایتمندی مربوط به منطقه دو بوده است. لذا با شناخت و آگاهی از نظرات شهروندان نسبت به عملکرد شهرداری، نهاد مورد نظر می تواند با پوشش نقاط ضعف خود از طریق برنامه ریزی های مدون و مدیریت صحیح، میزان نارضایتی شهروندان را کاهش دهد.
۲۰.

ارزیابی معیارهای پویایی در بازار تاریخی شهر تبریز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴ 75 - 86

کلید واژه ها: فضای سبز اکولوژی سیمای سرزمین متریک شبکه سبز اکولوژیک شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 957 تعداد دانلود : 242
یکی از عناصر مهم کالبدی در شهرهای ایرانی – اسلامی بازارها هستند که از قدمت طولانی برخوردار بوده و نقش مهمی در ساختار اقتصادی و اجتماعی شهرها ایفا نموده اند. در جغرافیای شهری ایران شهر و بازار از پیوندهای عمیقی برخوردار هستند. این عنصر از گذشته تابحال علاوه بر کارکردهای اقتصادی و تأمین بخش زیادی از کالاها و خدمات مورد نیاز مردم فضای مهمی برای تعاملات اجتماعی محسوب گردیده و همواره در طول روز پذیرای انبوهی از جمعیت می باشد. با گذشت زمان، بازارها برای پاسخگویی به نیازهای روز تحولات کالبدی و فضایی زیادی را تجربه کرده اند. در بسیاری از شهرهای قدیمی ایران از جمله شهر تبریز کالبد بازار در قالب طرحهای مرمت و ساماندهی دچار تغییرات زیادی گردیده است. این پژوهش با هدف ارزیابی میزان پویایی و سرزندگی در بازار تاریخی شهر تبریز انجام شده است. نوع پژوهش به لحاظ ماهیت توصیفی –تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات بصورت ترکیبی از روش اسنادی-کتابخانه ای و مطالعات میدانی (پرسشنامه ای) می باشد. برای تحلیل داده ها و اطلاعات از نرم افزار مینی تب، و آزمون های آماری تی تک نمونه ای و خی دو استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که 90 درصد از افراد مراجعه کننده به بازار، به سؤالات مطرح شده در ارتباط با وجود مؤلفه های پویایی و سرزندگی در بازار پاسخ مثبت داده و در مجموع می توان بصورت نسبی تحولات کالبدی و فضایی بازار تبریز را ارگانیگ محسوب نمود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان