فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۰۴۱ تا ۵٬۰۶۰ مورد از کل ۶٬۲۹۷ مورد.
منبع:
مطالعات محیطی هفت حصار سال اول بهار ۱۳۹۲ شماره ۳
۱۵-۲۴
حوزه های تخصصی:
این مقاله تأثیرات اجتماعی تسهیلات مالی خرد به عنوان آگاهی اجتماعی سرمایه محور و رهیافتی برای رفع نابرابری و توسعه اقتصادی جوامع در چارچوب استراتژی های بهبود و الگوی اصلاح گرانه با تأکید بر جنبه انتقالی در سطح 59 روستای استان آذربایجان غربی را مورد بررسی قرار داده است. با توجه به اهمیت شفاف سازی مبانی نظری موضوع بخشی از مقاله به طور خاص به پیشینه و مبانی نظری موضوع اختصاص داده شده است. در پژوهش صورت گرفته وجود انعطاف لازم به منظور برانگیختن توان ها ، توانمندسازی و ایجاد تحرک اجتماعی جهت احیای نقش اجتماعات محلی را می توان علت اصلی موفقیت این ایده پیشرو در مباحث توسعه روستایی برشمرد. نتایج تحلیل آماری گویای تأثیرات متفاوت تسهیلات مالی بر روی شاخص اجتماعی در سه ناحیه مورد بررسی می باشد.
به کارگیری نرم افزار شبیه ساز به منظور تخمین مقدار آلاینده های تولیدشده در بزرگراه (مطالعه موردی بزرگراه نیایش تهران)
حوزه های تخصصی:
یکی از مهم ترین مشکلات مسئولین مدیریت شهری در کلان شهر تهران، همواره تولید آلاینده ها در سطح شهر بوده است که با توجه به اهمیت روز افزون آلاینده های ناشی از تردد خودروها در سطح شهر مدیریت حمل ونقل و ترافیک شهری و مدیریت تولید آلاینده های هوا در سطح شهر دو جزء کاملاً لاینفک به حساب می آیند. در سال های اخیر برنامه ریزی و اثرسنجی راهبرد های ترافیکی توسط نرم افزارهای شبیه ساز ترافیک رشد قابل توجهی یافته است و با ترکیب نرم افزار شبیه سازی ترافیک و مدل های تولید آلاینده، عملاً ابزاری بسیار قوی برای تصمیم گیری بر اساس میزان تولید آلاینده در اختیار مدیران شهری قرارگرفته است. در این مقاله پس از کالیبراسیون و دقیق نمودن مدل شبیه سازی برای بزرگراه نیایش تهران، میزان تولید آلاینده در این بخش از شبکه، بدون اعمال راهبرد های مدیریت شبکه و با اعمال استراتژی کاهش سرعت جریان ترافیک در معبر محاسبه گردید. با مقایسه راهبرد های مذکور به خوبی می توان گزینه بهتر را یافته و در شبکه واقعی با اطمینان بسیار بیشتر به کار برد.
تحلیل دوره های رونق و رکود سرمایه گذاری خصوصی مسکن (روش الگوی خودتوضیح برداری تناوبی مارکوف)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت شهری دوره ۱۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۳۰
۲۵۲-۲۳۹
حوزه های تخصصی:
از جمله ویژگی های بارز بخش مسکن و دارای تاثیر بر سایر بخش های اقتصاد هر کشوری، وجود دوره های رونق و رکودی در این بخش است که در ادبیات اقتصادی کمتر به آن پرداخته شده است. وجود برخی ویژگی های خاص در کالای مسکن باعث شده است؛ از یک سو این بخش مهم اقتصاد بطور نسبتا زیادی تحت تاثیر شوک های اقتصادی قرار گیرد و از سوی دیگر بتواند اقتصاد را تحت الشعاع خود قرار دهد بطوری که حتی موجب بحران های عظیم مالی شود. چنین اهمیتی تحلیل رفتار بازار مسکن را اجتناب ناپذیر می کند. در این مقاله دوره های رونق و رکود بازار مسکن در ایران مورد توجه است و رفتار سرمایه گذاری مسکونی بخش خصوصی با بکارگیری الگوی خودتوضیح برداری تناوبی مارکوف تجزیه و تحلیل می شود. نتایج بدست آمده از مطالعه اقتصاد ایران نشان می دهند احتمال باقی ماندن در دوره رونق بیش از احتمال انتقال به وضعیت رکودی است (95% در مقابل 5%) و احتمال خروج از دوران رکود بیش از باقی ماندن در آن است (73% در مقابل 27%). بر این اساس مدت زمان انتظاری دوره رونق بیش از 5 برابر مدت زمان رکود است.
توسعة اجتماع محلی با بهره گیری از ظرفیت های مشارکتی در رویکرد دارایی مبنا (مطالعة موردی: محلة امامزاده حسن، منطقة 17 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله پس از معرفی رویکرد توسعة دارایی مبنا به تحلیل رابطة سرمایة اجتماعی (به عنوان مهم ترین دارایی در سطح اجتماع محلی)، عوامل اجتماعی-کالبدی و تمایل به مشارکت سازمان یافته (به عنوان پیش نیاز ضروری رویکرد دارایی مبنا) می پردازیم. شاخص های مورد بررسی را از مطالعات و تجربیات داخلی و جهانی استخراج کرده و با روش پیمایش، در محلة امامزاده حسن شهر تهران مورد سنجش قرار داده ایم. نتایج رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر تمایل به مشارکت سازمان یافته، سرمایة اجتماعی و عوامل اجتماعی- کالبدی نشان می دهد سرمایة اجتماعی (با ضریب 0.484) بر تمایل به مشارکت تأثیر مستقیم و افزاینده دارد. همچنین، قدمت سکونت (با ضریب 0.256)، میزان کیفیت امکانات کالبدی از دید ساکنان (با ضریب 0.333) و میزان حضور پذیری فضاهای عمومی در محله (با ضریب 0.354) با واسطة سرمایة اجتماعی بر تمایل به مشارکت سازمان یافته تأثیر افزاینده دارند و تأثیر وضعیت مالکیت (0.058) نسبت به سه عامل دیگر کمتر است. این نتایج نشان می دهد سرمایة کالبدی برای افزایش سرمایة اجتماعی دارای اهمیت ابزاری است و در رویکرد دارایی مبنا برای توسعة اجتماع محلی باید به سرمایه های کالبدی و اجتماعی به صورت یکپارچه برای ظرفیت سازی توجه کرد.
ارزیابی وضع موجود و طرح پیشنهادی بافت تاریخی یزد از نظر دسترسی به خدمات اورژانس با استفاده از تحلیل شبکه
حوزه های تخصصی:
دسترسی به خدمات درمانی بالاخص اورژانس، نیازمند توجه ویژه به ساختار شبکه ارتباطی است. بنابراین، در طرحهای شهری به خصوص برای بافتهای قدیمی و فرسوده، توجه جدی به این نکته ضروری است. در این پژوهش، با استفاده از تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش تحلیل شبکه وضعیت دسترسی ساکنین بافت تاریخی یزد به خدمات اورژانس، در شرایط عادی و همچنین امکان بروز اختلال در شبکه ارتباطی، در وضع موجود و طرح پیشنهادی حفاظت جامع بافت تاریخی یزد، ارزیابی و مقایسه شده است. نتایج حاکی از آن است که در وضع موجود بافت تاریخی یزد، قسمتهای اعظمی از آن نمیتوانند در زمان استاندارد به خدمات اورژانس دسترسی داشته باشند، ضمن اینکه در صورت بروز اختلال در بخشی از شبکه ترافیکی، مسیرهای بهینه جایگزین برای استفاده در مواقع اضطراری وجود ندارد. طرح پیشنهادی جامع حفاظت بافت تاریخی یزد تا حد زیادی بر مشکل زمان دسترسی ساکنین به خدمات اورژانس فائق آمده و این زمان را به استانداردهای موجود نزدیک نموده است. اما همچنان قسمتهایی از بافت تحت پوشش کامل این خدمات در زمانهای استاندارد نیستند. بنابراین، در صورت امکان، یک تجدید نظر کلی در ساختار شبکه ارتباطی بافتهای مشکل دار و اصلاح مجدد شبکه معابر آن، در غیر این صورت، مکانیابی یک مرکز اورژانس جدید طبق اصول و ضوابط مکانیابی، میتواند در حل این مشکل راهگشا باشد.
تحلیلی جغرافیایی بر وضعیت کاربری پارکینگ در شهر گناوه با استفاده از مدل AHP
حوزه های تخصصی:
بندر گناوه با داشتن جاذبه های گردشگری، مراکز تجاری و تفریحی، سالانه پذیرای میلیون ها نفر مسافر
- 2302154 نفر در تعطیلات نوروز1390- از سراسر کشور است. سیل عظیم جمعیت مشکلات ترافیکی متعدد در این شهر به همراه داشته است که ریشه اصلی این مشکلات را در کمبود و مکانیابی ناصحیح کاربری پارکینگ در این شهر می توان جستجو کرد که البته، این موضوع در ایام رونق گردشگری بسیار حاد و بحرانی جلوه گر می شود. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس هدف؛ کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. در تحلیل وضع موجود و برداشت اطلاعات میدانی، از پرسشنامه ای با حجم نمونه 320 نفر که افراد نمونه؛ 100 نفر از شهروندان و 220 نفر از گردشگران بوده اند، استفاده شده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. پس از تخمین مساحت و تعداد فضای مورد نیاز پارکینگ با استفاده از روش تولید پارکینگ، ابتدا معیارهای موثر در مکانیابی پارکینگ های عمومی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP در محیط نرم افزار Arc GIS وزندهی شده و سپس مکان های مناسب برای احداث پارکینگ با استفاده از روش OWA( Ordered Weighted Average ) فازی مشخص گردید. نتایج نشان دهنده آن است که تعداد 1863 جای پارک علاوه بر جای پارک های موجود در محدوده مورد مطالعه در یک روز، مورد نیاز است و بین تقاضای پارکینگ و پارکینگ های موجود در شهر گناوه تناسب منطقی وجود ندارد. باید اذعان کرد پارکینگ های موجود در این شهر از نظر مکانیابی با معیارهای جغرافیایی سازگاری دارند ولی از نظر تعداد با محدودیت زیاد مواجه هستند و با توجه به ویژگی های شهر، منطقی ترین گزینه استفاده از پارکینگ های طبقاتی است.
ارزیابی پیامدهای اجتماعی پروژه تونل توحید در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت شهری دوره ۱۰ بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲۹
۳۰۴-۲۸۷
حوزه های تخصصی:
پروژه تونل توحید با هدف کاهش ترافیک در چهار منطقه 2، 6، 10 و 11 به ویژه گره ترافیکی میدان توحید، کاهش آلودگی های زیست-محیطی، کاهش مصرف سوخت توسط شهرداری تهران احداث شده است. فعالیت مربوط به ساخت این پروژه 29 ماه از خرداد 1386 تا بهمن 1388 به طول انجامیده است. اجرای این پروژه در حین ساخت و مرحله بهره برداری اثرات و پیامدهای مثبت و منفی زیادی بر جامعه تحت تأثیر داشته است. ارزیابی پیامدهای پروژه با تکیه بر مراحل دهگانه اتا و ترکیبی از روش های کمی (پیمایش و پیمایش سفر، 1420 نفر) و کیفی (280 مصاحبه عمیق فردی و گروهی)، انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد پروژه در «مرحله بهره برداری» اثرات مثبتی در زمینه شاخص های ترافیکی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و بهداشتی برای مناطق شمالی و جنوبی شهر تهران داشته، اما محلات همجوار تونل به دلیل عدم دسترسی به تونل، کمترین بهره و استفاده از تونل برده اند. استدلال محققان این است که شهرداری با ساخت تونل نه تنها «عدالت اجتماعی» را در بین شهروندان برقرار نکرده بلکه نابرابری های اجتماعی را در بین محلات و مناطق تحت تأثیر افزایش داده است. جهت اثربخشی پروژه و اجرای عدالت اجتماعی در شهر، راهکارهای (بخشش مالیات و عوارض شهرداری، احداث فضای سبز، ایجاد دسترسی محلات به تونل، تغییر سیستم تهویه هوای تونل و غیره) در جهت جبران خسارات آسیب دیدگان پیشنهاد می شود.
ارزیابی شاخص های پایداری محله های مسکونی مطالعه موردی: شهر مأمونیه- استان مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
محله های شهری به مثابه کوچک ترین واحد سازمان فضایی شهر، در پایداری شهری نقشی اساسی ایفا می کنند. توسعه محله، یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی توسعه پایدار شهری و اقدامی کلیدی در جهت نیل به توسعه پایدار قلمداد می شود. دیدگاه توسعه محله پایدار، رویکرد نوینی را تقویت می کند که در آن حل مشکلات شهری را در بازگشت به مفهوم محله متصور می شود. در این مقاله شاخص های پایداری در سطح محلات شهر مأمونیه و دستیابی به میزان نابرابری های محله ای مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است تا با تأکید بر معرف های توسعه پایدار، به ارزیابی سطوح پایداری در محله های شهر مأمونیه پرداخته شود. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و روش جمع آوری داده ها از طریق پر کردن پرسشنامه و یا مصاحبه با ساکنان می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه افراد ساکن در شهر مأمونیه می باشد که طبق فرمول کوکران حجم نمونه 250 مورد بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان پایداری محلات شهر مأمونیه پایین تر از حد متوسط(5>83/2>1 با میانه نظری 3) ارزیابی شد. از بین محلات مورد مطالعه تنها دو محله مأمونیه و آسیابک از وضعیت پایداری مطلوبی برخوردار بودند. به منظور مقایسه تطبیقی محلات از نظر شاخص های پایداری از شاخص توسعه انسانی استفاده شد که نتایج حاصله نشان می دهد، بین محلات شهر مأمونیه از نظر برخورداری از شاخص های پایداری تفاوت معنی داری وجود دارد.
بررسی و تحلیل موازنه جمعیتی در مناطق کشور با رویکرد آمایشی (نمونه موردی: استان آذربایجان شرقی 1385ـ 1355)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع مهاجرت و پیامدهای آن در سال های اخیر به عنوان یکی از مسایل مهم اجتماعی در کشور مطرح گردیده و مدیران اجرایی را با چالش جدی مواجه ساخته است. در تمام سرشماری های رسمی کشور، استان آذربایجان شرقی مهاجرفرست ترین استان کشور بوده است. با توجه به اهمیت و ضرورت شناخت ویژگی های مهاجرت در استان ها و کشور از یک طرف و مهاجرفرست ترین استان بودن آذربایجان شرقی در چند دهه اخیر سرشماری از طرف دیگر، این مقاله به بررسی و تحلیل رفتار مهاجرتی درون و برون ناحیه ای استان آذربایجان شرقی در سه دهه اخیر پرداخته است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری استان آذربایجان شرقی است. با عنایت به ماهیت موضوع نمونه آماری شامل کل جامعه آماری مهاجران، ابزار گردآوری داده ها سایت مرکز آمار ایران و روش تجزیه و تحلیل نیز آمار توصیفی است. نتایج حاکی است پیوند جمعیتی استان آذربایجان شرقی عمدتا با استان های همجوار و استان تهران می باشد. مبدا عمده مهاجران وارد شده به استان از استان های تهران، آذربایجان غربی، کردستان، خوزستان و اردبیل می باشد که بیش از 70 درصد مبدا مهاجران به استان را شامل می شوند. مقصد عمده مهاجران خارج شده از استان نیز تهران، آذربایجان غربی، قم، اردبیل و خوزستان می باشد که بیش از 80 درصد را شامل می شود. در درون استان نیز مبدا عمده مهاجران شهرستان های تبریز، اهر، مراغه و مرند با بیش از 50 درصد از کل مهاجران خارج شده و مقصد عمده مهاجران وارد شده، شهرستان های تبریز، مراغه، مرند و بناب با بیش از 66 درصد می باشد. تحلیل نتایج نشان می دهد تبادل جمعیت عمدتا با چند شهر محدود که از نظر امکانات و خدمات در سطح برتری قرار دارند صورت می گیرد.
بررسی جایگاه فضای سبز با استفاده از ضریب آنتروپی و مدل ویلیامسون در رویکرد توسعه پایدار، نمونه موردی، شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در ارتباط انسان با طبیعت گیاهان و فضای سبز از دیرباز، یکی از نیازهای اصلی در فضای زندگی بشر بوده که با گسترش شهرها، زندگی شهرنشینی و فزونی آلایندههای ناشی از فعالیتهای انسانی اهمیت خود را در بعد مادی و معنوی زندگی انسان بیشتر نشان داده است.
در توسعه پایدار شهری توزیع متناسب فضای سبز با توجه به پراکندگی متوازن جمعیت یکی از اصول برقراری عدالت جغرافیایی است.
هدف این پژوهش بررسی جایگاه فضای سبز مناطق شهر شیراز در ارتباط با چگونگی توزیع جمعیت با توجه به رویکرد توسعه پایدار میباشد.
روش تحقیق این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- موردی است که در بررسی عدم تعادل پراکنش جمعیت در سطح مناطق شهر شیراز و ارتباط مستقیم آن با توزیع فضای سبز شهری از ضریب آنتروپی و مدل تبدیل کوییک استفاده گردیده است.
از یافتههای این پژوهش میتوان به مواردی چون عدم توازن فضای سبز شهری در ارتباط با روند نامتعادل جمعیت در سطح مناطق شهر شیراز طی دورههای زمانی (1385-1365) بر اساس شاخص ویلیامسون اشاره کرد.
تحلیلی بر توسعه گردشگری در منطقه تفرجگاهی شاندیز مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توریسم پدیدهای است که در دهههای اخیر مورد توجه جوامع مختلف قرار گرفتـه و به دلیل آثار فراوان آن از بـعد اقتصادی، ایجاد اشتغال، ارزآوری، کـمک به آشنایی فرهنگها در ایران نیز تلاشهایی در جهت توسعه این صنعت انجام شده است بهرهمندی از پیامدهای ارزشمند گردشگری زمانی امکانپـذیر خواهد بود که شناخت کافی در مورد ماهیت این پدیـده و ویژگیهای آن و قابلیتهای مناطق مختلف کشور صورت گیرد.
منطقه شاندیز از دیرباز دیار آشنای جهانگردان و طبیعت گردان بوده و این حکایت از جایگاه والای جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی این سرزمین دارد. اما با وجود قرارگیری در پیرامون کلانشهر مشهد و داشتن مواهب طبیعی - فرهنگی توریسم نتوانسته در زمینه گردشگری توسعه شایستهای داشته باشد و به یکی از بخشهای اقتصاد پر درآمد کشور تبدیل شود.
هدف این مقاله تحلیل توسعه گردشگری در منطقه شاندیز، شناخت علل عدم توسعه گردشگری منطقه و ارتباط توسعه گردشگری و توسعه اقتصادی منطقه میباشد.
روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و علی بوده که از طریق مطالعات کتابخانهای، مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه اطلاعات جمعآوری شد و با استفاده از نرمافزارSPSS اطلاعات تجزیه و تحلیل و فرضیات مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که: عدم آشنایی کافی از جاذبههای گردشگری منطقه باعث عدم توسعه بوده و توسعه گردشگری راهکار توسعه اقتصادی منطقه میباشد و رونق گردشگری منطقه مرهون کلان شهر مشهد است، و در نهایت پیشنهاداتی جهت توسعه گرشگری و توسعه اقتصادی منطقه ارائه شده است.
بررسی انتخاب مکان گذران اوقات فراغت سالمندان؛ با تاکید بر عوامل فردی
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی
- حوزههای تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای رفتاری و فرهنگی
- حوزههای تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی کاربردی انسانشناسی شهری انسان شناسی اوقات فراغت
- حوزههای تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
سنجش اولویت عوامل تاثیرگُذار در معماری ایستگاههای مترو بر رضایتمندی کاربران؛ مطالعه موردی: ایستگاه های خطوط 1 و 2 متروی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت شهری دوره ۱۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۳۰
۵۲-۳۹
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش، بررسی عوامل تاثیرگذار بر رضایتمندی مسافران از سفر با مترو است. سرعت، زمان بندی مناسب و عدم شلوغی علاوه بر معماری ایستگاه های مترو هر کدام می توانند به نحوی در ارتقای این رضایتمندی موثر باشند. با این وجود هدف این نوشتار بررسی عوامل موثر درمعماری ایستگاه ها بر مطلوبیت سفر با مترو به عنوان یکی از شاخص های حمل و نقل پایدار شهری است. ضرورت این امر از آنجا ناشی می شود که ایستگاه های مترو به عنوان فضاهای عمومی شهری در ارتباط با زندگی اجتماعی شهروندان قرار دارند. در زندگی امروزی رفت و آمد در مسیری که یک فرد از محل سکونت تا محل فعالیت طی می کند اغلب شامل بخش عمده ای از کل زندگی اجتماعی وی می گردد و از این منظر ایستگاه های مترو به عنوان فضاهای عمومی شهری بخش عمده ای از این رابطه را بر عهده دارند. بنابراین رضایتمندی از سفر با مترو درایستگاه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در روش تحقیق موضوع، ابتدا با مرور منابع، سوابق موضوع مورد بررسی قرار گرفت و سپس عوامل تاثیرگذار بر رضایتمندی مسافران تبیین گردید. در ادامه در جهت تکمیل و اصلاح این عوامل با متخصصین مصاحبه گردید. به منظور دستیابی پاسخ به این سوال که عوامل تاثیر گذار در رضایتمندی از سفر با مترو کدامند و اولویت آنها چگونه است، در تعداد مشخصی از ایستگاه های متروی تهران و حومه، روش تحقیق میدانی مورد استفاده قرار گرفت. سپس، ضرورت وجود این عوامل از دیدگاه کاربران شناسایی شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و تجزیه و تحلیل آنها، با استفاده از تکنیک مقیاس دهی لیکرت، اولویت های این عوامل تاثیر گذاربر رضایتمندی کاربران مشخص و بر اساس نتایج به دست آمده، الزاماتی ارائه گردید.
سنجش میزان رضایتمندی ساکنان بافت قدیم شهر آران و بیدگل از شاخص های کیفیت زندگی
حوزه های تخصصی:
بافت قدیم شهر به عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تامین استانداردهایی است که در یک نگاه می توان آن را استانداردهای کیفیت زندگی نامید. کیفیت زندگی در واقع مفهومی چندبعدی و پیچیده است که از سوی متفکران علوم شهری و سایر اندیشمندان علوم مختلف مطرح و مورد پژوهش قرار گرفته است. هدف این تحقیق، شناسایی میزان رضایتمندی ساکنان بافت قدیم شهر آران و بیدگل از شاخصهای کیفیت زندگی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع کاربردی و از حیث روش تحقیق، به دو صورت اسنادی و پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل 3433 نفر سرپرستان خانوار ساکن در بافت قدیم شهر آران و بیدگل در سال 1389 است که با استفاده از رابطه کوکران و سهم اطمینان 95 درصد تعداد 350 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتهاند. دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS و شاخص CSM مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان دهنده این است که در بین بخشهای مختلف، میزان رضایتمندی ساکنان بافت قدیم شهر در شاخص های اجتماعی بیشتر از سایر بخشها بوده و شاخص اقتصادی در رتبه دوم و بعد از آن شاخص خدماتی قرار دارد، این در حالی است که شاخص کالبدی کمترین میزان رضایتمندی را دارا بوده است. بنابراین، میتوان گفت که اهداف اجتماعی به نسبت اهداف دیگر، مؤثرتر واقع شده و مطلوب نظر ساکنان قرار گرفته است. همچنین نتایج آزمون فرضیات نشان میدهد که میان پایگاه اقتصادی – اجتماعی افراد و میزان رضایتمندی از کیفیت زندگی رابطه معنادار وجود دارد.
کاربست رویکرد دهکده شهری؛ راهکاری مناسب در تحقق سکونتگاههای روستایی پایدار نمونه موردی: روستای آق اِولَر از شهرستان تالش(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات شهری دوره اول پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴
23 - 40
حوزه های تخصصی:
ایده "دهکده شهری" به عنوان راهبرد تحقق پایداری در سکونتگاه هایی با شرایط مختلف و با انگیزه های متفاوت اقتصادی و اجتماعی، به عنوان راه حلی برای توسعه پایدار شهری و روستایی به کار رفته و موفقیت آن در بسیاری از نمونه ها نشان از جهان شمول بودن آن دارد. این ایده به عنوان راهبرد تحقق توسعه پایدار در انگلیس مطرح شد. هدف این الگو، خلق محیطی است با کاربری های متنوع، خودکفا، با اولویت حمل و نقل عمومی و پیاده روی و دارای فضاهای جمعی و جذاب برایتشویق توسعه اجتماع محلی و مشارکت عمومی. در این مقاله به بررسی و استخراج اصول طراحی د خصوص دهکده های شهری از طریق مطالعات کتابخانه ای، پرداخته شده است. در تدوین تجارب مرتبط با این ایده، پس از معرفی کلی پروژه و تاریخچه آن، دستورالعمل ها و راهکارهای کلیدی به کار رفته در هر یک، به ویژه از جنبه های معماری و طراحی شهری، دسترسی ها و مسیرها، کاربری های پیشنهادی، نوع ساختمان ها و همچنین راه کارهای به کار رفته به منظورارتقای پایداری و کاهش مصرف انرژی مطرح شده است. معیار انتخاب نمونه ها نیز جامع بودن اصول و دستورالعمل های ارائه شده در هر مورد، در ارتباط با طراحی شهری و معماری و اصول پایداری بوده است. ایجاد سکونتگاه روستایی پایدار با استفاده از رویکرد دهکده شهری، راه حلی برای مشکلات موجود و کنترل توسعه بافت های روستایی خواهد بود. در این پژوهش سعی می شود تا با استفاده از مبانی نظری، توضیح مفهوم دهکده شهری و بررسی تجارب موفق جهانی مرتبط با موضوع با توجه به شرایط بومی کشور برای یک نمونه موردی (روستای آق اِولَر از شهرستان تالش)، به ارائه پیشنهادهایی برای دستیابی به راهبردهای کنترل توسعه و ساخت و سازهای ناهماهنگ در سکونتگاه های روستایی در کشور پرداخته شود. کاربست اصول این الگو، با توجه به شرایط هر منطقه و بعد از تطبیق با نیازهای ساکنان بومی، قابل تعمیم خواهد بود.
ارزیابی کمّی و کیفی کاربری های شهری با تأکید بر نظام توزیع و الگوی همجواری(مطالعه ی موردی: ناحیه ی یک شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، هسته ی اصلی نظام برنامه ریزی شهری است. هدف از برنامه ریزی کاربری اراضی، پیشنهاد آرایش فضایی و نظم مکانی مناسب برای کاربری ها و فعّالیّت های شهری، به وی ژه در شهرهایی است که کاربری ها ترکیب و تنوّع زیادی دارند. دستیابی به این هدف، نیازمند درک چگونگی تخصیص فضا و توزیع زمین میان کاربری ها است که با روش های ارزیابی کمّی و کیفی کاربری ها امکان پذیر است. ناحیه ی یک شهر گرگان، یکی از نواحی خاصِّ شهری است که تنوّع و ترکیب چشمگیری از کاربری ها را در محدوده ی خود فراهم آورده است. این کاربری ها در وضع موجود از نظر نظام توزیع و الگوی همجواری، هماهنگی چندانی با معیارهای برنامه ریزی شهری ندارد و کیفیت زندگی شهری در سطح ناحیه را تحت تأثیر قرار داده است. این مقاله با تکیّه بر روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش های ارزیابی کمّی و کیفی؛ یعنی استاندارد سرانه ها، روش نزدیکترین مجاورت RN ، ماتریس سازگاری و امتیازدهی بر پایه ی روش موقعیّت یابی مکانی به تحلیل نظام توزیع و الگوی همجواری کاربری ها می پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر کمبود سرانه ی کاربری های خدمات رسان، وجود ناسازگاری به ویژه در همجواری با کاربری های مسکونی و آموزشی و بی نظمی در الگوی توزیع کاربری ها در سطح ناحیه است.
تبیین پراکنش و فشردگی فرم شهری در آمل با رویکرد فرم شهری پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در پی افزایش جمعیّت شهرنشین و بروز بحران های محیط زیست و ناپایداری های محیطی در شهرها، یکی از موارد اساسی در راستای نیل به توسعه ی شهری پایدار، شناخت الگوی کالبدی شهر و تلاش برای دستیابی به فرم شهری پایدار است. از میان ایده های متعدّد، شهر فشرده توانست طرفداران بیشتری را به خود اختصاص دهد. هدف این پژوهش مرور انواع فرم های شهری و رابطه ی آنها با مفاهیم پایداری است تا بتواند ضرورت توجّه به ایده ی شهر فشرده را در گفتمان های توسعه ی شهری پایدار تبیین کند. همچنین با هدف ساماندهی الگوی توسعه، فرم شهری آمل مورد سنجش قرار گرفته و الگوی گسترش شهر مشخّص شده است. داده های مورد نیاز پژوهش از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن سال های (1385– 1345) و گزارش های مربوط به واحد صدور پروانه های ساختمانی شهرداری آمل کسب شده است. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیلی توصیفی است. برای سنجش فرم از روش ها و مدل های کمّی و برای شناخت الگوی رشد کالبدی شهر و تهیّه ی نقشه ها از روش خود همبستگی فضایی در Arc Gis استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که شهر آمل با این که در طول 40 سال گذشته از فرم پراکنده ای برخوردار بوده است، اما در دهه ی اخیر از میزان پراکنش آن کاسته شده و روند تمرکزگرایانه ای را در پیش گرفته است، که این امر شکل گیری بافت های متراکم و فشرده ای را در نواحی داخلی شهر موجب شده است.
تحلیلی بر ساماندهی و مداخله در بافت فرسوده ی شهری (مطالعه ی موردی: بافت فرسوده ی شهر خرّم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فرسودگی واقعیّتی است که تاکنون بیشتر شهرهای باسابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلّم است، در این گونه شهرها این مسأله، رشد بافت شهری را مختل کرده و آن را به پیرامون سوق می دهد و بنابراین افزون بر نابودی بافت های درونی و باسابقه ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد بافت های نوظهور بر گرده ی شهر تحمیل می کند. این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی، از روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استفاده از مدل SWOT و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با بهره گیری از نرم افزار Expertchoice، تهیّه و تدوین شده است. در این پژوهش به بررسی نقاط قوّت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بافت فرسوده ی شهری در شهر خرّم آباد پرداخته ایم. یافته های حاصل از تحلیل مدل فوق در این پژوهش نشان می دهد که دسترسی آسان به نقاط دیگر شهر، وجود مسجد محلّه به عنوان مرکز محلّه در بافت فرسوده و تسهیل امکان مداخله در بافت، به دلیل وجود درصد بالای ساختمان های یک و دو طبقه، به ترتیب با وزن های 315/0، 274/0 و 163/0 مهم ترین نقاط قوّت و در عین حال فرسودگی اغلب مساکن و بافت کالبدی محدوده ی مورد مطالعه، غیراستاندارد بودن مصالح به کار رفته در اغلب ساختمان ها و وجود معابر تنگ و باریک به ترتیب با وزن های 284/0، 195/0 و 158/0 مهم ترین نقاط ضعف بافت فرسوده ی شهری خرّم آباد هستند. با این وجود دسترسی آسان به خیابان های اصلی شهر، نزدیکی به مرکز شهر و سازمان ها و اداره ها و وجود طرح مصوّب بهسازی واحدهای فرسوده ی شهر به ترتیب با وزن-های 41/0، 184/0 و 123/0 مهم ترین فرصت ها و عدم رسیدگی به وضعیّت محدوده ی مورد مطالعه و تشدید فرسودگی آن، فقر ساکنان به دلیل تورم بالا و درآمد پایین و عدم کشش پذیری شبکه های داخلی بافت با توجّه به تقاضای زیاد به ترتیب با وزن های 349/0، 216/0 و 198/0 از جمله مهم ترین تهدیدهای محدوده ی مطالعاتی به شمار می آیند. تحلیل های نهایی در این پژوهش، به راهبردهای رهگشا برای اصلاح و بهبود بافت فرسوده ی شهری در خرّم آباد، منجر شده که در متن مقاله به تفصیل آمده است.
بررسی تاثیر طرح های توسعه شهری معاصر بر ساختار فضایی هسته تاریخی شمال شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات شهری دوره دوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۵
3 - 12
حوزه های تخصصی:
یکی از مشکلات اساسی در مناطق تاریخی شهرهای ایران عدم انطباق با طرح های توسعه شهری معاصر می باشد. این مشکل در هسته تاریخی شمال شهر اصفهان به دلیل عدم شناخت ساختار و شکل شهر منجر به حذف تدریجی ساختار قدیمی شهر و تحمیل ساختار شبکه ای جدید در پی احداث خیابان های صلیبی شده است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر طرح های توسعه شهری معاصر بر ساختار فضایی هسته تاریخی شمال شهر اصفهان، به بررسی و تحلیل ساختار شهر اصفهان در چهار دوره مهم تحولات کالبدی به روش چیدمان فضا پرداخته است. این روش به عنوان یک رویکرد جدید، ساختار و پیکره بندی فضایی را در شهرها به صورتی روشمند مورد بررسی قرار می دهد. از آنجاییکه تغییرات ارزش همپیوندی با مفهوم انسجام ساختاری در ارتباط است، این متغیر (ارزش همپیوندی) به عنوان مهمترین مفهوم در این روش به منظور بررسی انسجام و هماهنگی ساختار منطقه تاریخی شهر اصفهان و ارزیابی ارزش و اهمیت راسته های تاریخی بافت قدیم مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش روشن شد که مداخلات شهرسازانه در دوره اخیر در نبود رویکردی زمینه گرا و بدون شناخت زمینه های کالبدی موجود، منجر به انزوای ساختاری فضایی بافت های تاریخی شده اند. از طرفی طرح های نوسازی، بهسازی در حال اجرا، به دلیل عدم توجه به ساختار فضایی بافت تاریخی و با رویکردی صرفا پوسته ای و کمی، نتوانسته اند در رفع مشکلات ساختاری کالبدی این منطقه تاریخی و ارزشمند تاثیر بسزایی داشته باشند.
تحلیل نقش جمعیت کلان¬شهر تهران در قدرت ملی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
قدرت ملی به عنوان مفهومی ژئوپلیتیکی، ویژگی و صفت جمعی افراد یک ملت را منعکس می¬نماید و هم زمان به عنوان یک صفت فردی در رابطه با یک کشور و یک دولت تجلی پیدا میکند. بنابراین مجموعه انسان هایی که تشکیل ملتی را داده که در شکل یک کشور سازمان سیاسی پیدا کرده¬اند دارای قدرتی می¬باشند که از بر¬آیند قوای ترکیب شده آنها به دست میآید و می توان آن را قدرت ملی آن کشور دانست. مردم یکی از عناصر مهم وجودی هر حکومت می¬باشند. موضوع جمعیت یکی از مباحث جامعه¬شناسی، جغرافیای¬جمعیت و جغرافیای-انسانی محسوب می¬گردد، ولی اثر بخشی سیاسی آن در جغرافیای سیاسی مورد بررسی قرار می¬گیرد. جمعیت و ویژگی¬های آن به عنوان یک عامل مؤثر در توسعه و قدرت ملی کشور محسوب می¬گردد. برخی عوامل و متغیرها مانند تعداد جمعیت ممکن است در یک کشور دارای کارکرد مثبت بوده و در کشور دیگر کارکرد منفی داشته باشد اما جمعیت کلان¬شهرتهران با توجه به روند تغییراتی که از گذشته تا به امروز داشته است از لحاظ کمی و کیفی وضعیت مشخصی نداشته و بدون برنامه¬ریزی به صورت لکه¬ای در پهنه جغرافیایی کشور دیده می¬شود که در سطح ملی کشور را با چالش¬های اساسی مواجه کرده است. این پژوهش مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش جمعیت کلان¬شهر تهران در قدرت ملی کشور پرداخته است و یافته¬های حاصل از آن نشان می¬دهد کلان¬شهر تهران با وضعیت جمعیتی حال حاضر در قدرت ملی دارای کارکرد منفی می¬باشد.