درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۳۱٬۲۰۲ مورد.
۳۰۱.

هویت اجتماعی و اثرات آن در تهدید همبستگی اجتماعی محلات شهری (مطالعه موردی: بندر ماهشهر)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نو در علوم جغرافیایی دوره ۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴ 1 - 18

کلید واژه ها: همبستگی اجتماعی قوم گرایی تعلق مکانی هویت محله بندر ماهشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۱۴
امروزه جنبه های اجتماعی شهرها مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در برنامه ریزی شهری باید از نگاه صرف کالبدی به نگاهی چند بعدی بود که کلیه ابعاد را در برمی گیرد. از طرف دیگر محله نیز به عنوان یکی از ابزارهای برنامه ریزی شهری است، در حقیقت محله ها بیشتر از آنکه واحدهای جغرافیایی و کالبدی باشند واحدهای اجتماعی و فرهنگی هستند. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت ابعاد اجتماعی در برنامه ریزی شهری به بررسی عامل تنوع هویت های اجتماعی درشهر و عوامل تهدید کننده همبستگی اجتماعی درسطح محلات ماهشهر پرداخته شده است. براین اساس با استناد به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای بررسی های میدانی، عامل همبستگی اجتماعی در محله ماهشهر بررسی شد. در ابتدا دو منطقه ماهشهر قدیم و جدید دو محله انتخاب شدند و سپس پرسش - نامه میان ساکنین محله به صورت تصادفی توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، انجام شده است و با استفاده از آزمون تی و پیرسون به بررسی رابطه معنادار میان مولفه ها پرداخته شد. نتایج نشان می دهدکه متغیرهای اجتماعی با شدت همبستگی قوی وکاهش خطای بالا، ارتباط بیشتری با عامل همبستگی دارد و قوم گرایی مهم ترین عامل تهدید کننده همبستگی اجتماعی در منطقه شناخته شد.
۳۰۲.

کاربرد شبکه عصبی مصنوعی در شبیه سازی میانگین دمای بیشینه سده آینده، مطالعه موردی: ایستگاه همدید یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱۲۹ 39 - 58

کلید واژه ها: ایستگاه همدید یزد میانگین دمای بیشینه ریزگردانی شبیه سازی شبکه عصبی مصنوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۱
در سال های اخیر فعالیت های انسانی، افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در جو، گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در مقیاس جهانی و محلی را به همراه داشته است. از این رو شبیه سازی رفتار و تغییرات محتمل هریک از متغیرهای جوّی - اقیلمی در آینده و بررسی پاسخ های احتمالی دستگاه اقلیم به آن تغییرات، بسیار حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر به منظور ریزگردانی آماری، برازش و آزمون صحت مدل شبکه عصبی مصنوعی، داده های روزانه دمای بیشینه ایستگاه همدید یزد و متغیرهای جوّی مدل HadCM3 در دوره آماری 2005 - 1961 مورد استفاده قرار گرفت. پس از انتخاب معماری و ساختار مناسب شبکه عصبی، از مقادیر شبیه سازی شده مدل HadCM3 تحت واداشت های تابشی RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 در دو دوره آماری 2050 - 2006 و 2095 - 2051 استفاده شد. نتایج حاکی از این بود که در هر دو دوره یاد شده افزایش دمای بیشینه ایستگاه همدید یزد در فصول زمستان (0.4 تا 6.9 درجه سلسیوس )، بهار (1.1 تا 5.7 درجه سلسیوس) و تابستان (1.1 تا 5.7 درجه سلسیوس) مورد انتظار است. در فصل پاییز فقط در ماه های نوامبر و دسامبر و تحت سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5 افزایش دما در دوره دوم مورد انتظار است و در ماه اکتبر دمای بیشینه کاسته (0.6 تا 4.1 درجه سلسیوس ) می شود.
۳۰۳.

مطالعه عوامل تاثیر گذار بر انتخاب جنسیتی دهیاران زن در منطقه سیستان: چالش ها و عملکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷۵ 78 - 106

کلید واژه ها: دهیاران زن عوامل اجتماعی- فرهنگی انتخاب جنسیتی منطقه سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۲
یکی از محورهای اساسی در تحلیل مسائل توسعه روستایی، توجه به مدیریت در این جوامع است. مدیریت نواحی روستایی یکی از مهم ترین اجزای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. یکی از شرایط لازم برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی، مشارکت زنان در امور عمومی و مدیریت روستا است. مدیریت روستایی (شوراها و دهیار) برای زنان با وجود تحمیل مردشدگی به آن ها تجربه ای بی نظیر در مدیریت مدرن روستایی در ایران بوده است؛ زیرا در این بستر زنان با ارجاع به روحیات زنانه ای عملکرد شایان توجهی داشته اند. هدف پژوهش حاضر، عوامل تأثیرگذار، چالش و عملکرد بر انتخاب جنسیتی دهیاران زن در روستاهای منطقه سیستان است. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است که در آن از روش اسنادی و پیمایشی برای جمع آوری داده های مورد نیاز در سطح روستا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای ساکن در محدوده مورد مطالعه است که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در محدوده مورد مطالعه و استفاده از فرمول کوکران، 367 نمونه برای تکمیل پرسشنامه های تحقیق محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی تک نمونه ای و فریدمن) در نرم افزار SPSS  و مدل WASPAS استفاده می شود. نتایج نشان می دهد که اعتماد مردم به قابلیت ها و توانمندی زنان از اهمیت بیشتری برخوردار است و بین نگرش مردان و زنان نسبت به عملکرد دهیاران زن مقدار محاسبه شده (89/2) اختلاف معناداری (001.=Sig) وجود دارد. وضعیت نگرش مردان و زنان نسبت به عملکرد دهیاران زن کمتر از حد متوسط محاسبه شده است. به صورت کلی می توان گفت انتخاب جنسیتی دهیاران زن در منطقه مورد مطالعه تحت تأثیر عوامل مختلفی بوده است. هرچند انتخاب آن ها با چالش هایی نیز همراه بوده که عملکرد آن ها را نیز تحت تأثیر قرار داده است.  
۳۰۴.

بررسی زمانی-مکانی تبخیر و تعرق در بخش جنوبی حوضه آبریز رودخانه ارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۴ ۲۳-۱

کلید واژه ها: تبخیر و تعرق سامانه FLDAS مدل Noah حوضه آبریز رودخانه ارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۷۴
در این مطالعه، تغییرات زمانی-مکانی تبخیر و تعرق (ET) در بخش جنوبی حوضه آبریز رودخانه ارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، از داده های شبکه بندی شده ET مدل FLDAS Noah با تفکیک افقی 1/0*1/0 درجه برای یک دوره 38 ساله (2019-1982) استفاده شد. پس از اعتبارسنجی داده ها، ابتدا مقادیر متوسط سالانه ET برای منطقه تعیین گردید. سپس توزیع ماهانه و فصلی پارامتر به شکل فضایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ادامه وردایی ها و ناهنجاری های سال به سال ET ارزیابی شد. همچنین پراکندگی فضایی فراوانی وقوع ET با لحاظ نمودن آستانه های مطلق 50، ،80، 100 و 120 میلی متر برای حوضه ارس بررسی شد. نتایج بیانگر آن است که ET سالانه در شرق حوضه بالاتر از غرب حوضه می باشد. در مقیاس فصلی، به ترتیب فصل بهار و تابستان بیش ترین مقادیر ET را به خود اختصاص داده اند. در مقیاس ماهانه، ماه های می ژوئن، آوریل و مارس دارای بیش ترین مقادیر ET بوده اند. در مقابل، ماه های فصل پاییز و زمستان پایین ترین مقادیر متوسط ET را به خود اختصاص داده اند. همچنین کل حوضه در طول دوره مطالعه، سه دوره مشخص از تغییرات ET را تجربه نموده است که در بخش های شرقی و غربی حوضه، علیرغم رفتار مشابه در دوره های دوم و سوم، تفاوت برجسته ای در دوره اول ملاحظه گردید. یافته ها همچنین حاکی از وجود ناهنجاری مثبت بعد از سال 2002 در کل حوضه است که بالاترین مقادیر آن در سال 2018 در غرب حوضه بوقوع پیوسته است. بررسی فراوانی وقوع آستانه های مطلق ET بر روی حوضه، نشان دهنده دفعات بالای وقوع ET در تمامی آستانه ها در شرق حوضه می باشد. بررسی قریب 4 دهه مقادیر ET در حوضه رود ارس، بیانگر افزایش مقادیر ET در طی دو دهه اخیر بر روی کل حوضه بوده که می توان آن را ناشی از وقوع پدیده گرمایش جهانی دانست.
۳۰۵.

بررسی پیامدهای اقتصادی و تولیدی بحران کاهش آب دریاچه ارومیه در پهنه شرقی از دیدگاه روستاییان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۴ 25 - 46

کلید واژه ها: دریاچه ارومیه پیامدهای اقتصادی و تولیدی بحران آب توسعه کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۲۱
در سال های اخیر، بحران کاهش آب دریاچه ارومیه تبدیل به یک مخاطره محیطی مهم برای جامعه محلی و فرامحلی شده است. این بحران پیامدهای زیان بار مختلفی ازجمله اقتصای، اجتماعی، زیست محیطی و تولیدی را برای ساکنان این منطقه، ازجمله روستاییان، به همراه داشته است. به همین دلیل، پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای اقتصادی و تولیدی این بحران از دیدگاه روستاییان انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل 87049 از خانوارهای روستایی ساکن در پهنه شرقی دریاچه بود که از بین آن ها 230 خانوار به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب و مطالعه شدند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران تعیین شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه و روش آن مصاحبه حضوری بود. روایی و پایایی ابزار تحقیق به ترتیب با استفاده از نظر متخصصان و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. براساس نتایج، پیامدهایی چون کاهش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، کاهش منابع آبی و افزایش هزینه های مربوط به تأمین آب کشاورزی و کاهش کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی، ازجمله مهم ترین پیامدهای مورد توافق روستاییان بودند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نیز نشان داد که پیامدهای اقتصادی-تولیدی مختلف کاهش آب این دریاچه در ذیل چهار گروه «کاهش کمّی و کیفی تولید و درآمد کشاورزی»، «افت کمّیت و کیفیت منابع آبی»، «افزایش هزینه ها و تهدید امنیت شغلی و درآمدی» و «کاهش فعالیت های غیرکشاورزی» قابل دسته بندی است. این چهار عامل درمجموع حدود 69 درصد از واریانس کل پیامدها را تبیین کردند. حمایت از تولید و معرفی ارقام زراعی و باغی سازگار با پهنه شرقی دریاچه ارومیه و حمایت از توسعه روش های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی آب بر در این منطقه ازجمله پیشنهادهای این پژوهش برای کاهش این پیامدهای کاهش آب این دریاچه است.
۳۰۶.

برهم کنش فضای درون و بیرون در فضاهای یادگیری غیررسمی مدارس معماری؛ مطالعه موردی: پردیس هنرهای زیبا و مدرسه عالی مدیریت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱۸۵ 13 - 30

کلید واژه ها: یادگیری غیررسمی تعامل درون و بیرون پیوستگی و شفافیت فضایی مدارس معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۲
امروزه، یکی از موارد مهم در نظام موفق آموزشی، خلق فضای مناسب برای تحقق اهداف یادگیری است. دانش های محیطی ازجمله معماری با بسترسازی مناسب محیط در جهت نیل به یادگیری اثربخش، نقش بسزایی ایفا می کنند. علاوه بر آموزش رسمی، یکی از قابلیت های دانشگاه ها فراهم آوردن بستری برای آموزش غیررسمی در فضاهای باز و بسته است. زندگی اجتماعی دانشجویان در تمام فضاهای رسمی و غیررسمی دانشکده می تواند به طور گسترده ای فرایند یادگیری را تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش حاضر قصد دارد مؤلفه های کیفی برهم کنش فضای درون و بیرون در فضاهای غیررسمی مدارس معماری را بررسی و تحلیل نماید. رابطه بین فضای باز و بسته (بیرون و درون) نه تنها گفتمانی برای فضای معماری به وجود می آورد، بلکه متعهد به ایجاد گفتمانی بین دانشجویان در فضاهای یادگیری غیررسمی است. فضاهای غیررسمی مدارس معماری چگونه فرصت های لازم برای اثربخش ترین شکل یادگیری با استفاده از مؤلفه های کیفی برهم کنش فضای درون و بیرون فراهم می آورد. هدف اصلی ارائه شاخص های مکانی مؤثر بر یادگیری در فضاهای غیررسمی است. سؤالی که در این پژوهش مطرح می شود؛ توجه به اصل برهم کنش درون و بیرون در فضاهای غیررسمی چه تأثیری بر طراحی مدارس معماری دارد؟ برای پاسخ دادن به سؤال تحقیق، ضمن گردآوری اظهارات پژوهشگران در مورد نقش محیط ساخته شده در یادگیری غیررسمی، تلاش شده تا با مطالعه کیفی پردیس هنرهای زیبا و دانشگاه عالی مدیریت تهران به عنوان دو مطالعه موردی از مدارس ایران، به بررسی برهم کنش درون و بیرون (فضای باز و بسته) و عوامل محیطی تأثیرگذار در تسهیل یا ایجاد محدودیت برای یادگیری غیررسمی بپردازد. سپس با توجه به متغیرهای به دست آمده در تحلیل کیفی، پرسش نامه ای با توجه به هدف تحقیق تنظیم و از 70 دانشجوی معماری خواسته شد که به این پرسش نامه پاسخ دهند. در آخر با استفاده از نرم افزار SPSS به تحلیل کمی یافته ها پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داده است که در معماری پردیس هنرهای زیبا بیشتر به شفافیت بصری-ادراکی و در معماری مدرسه عالی مدیریت بیشتر به شفافیت معنایی-مفهومی توجه شده است.  
۳۰۷.

بررسی تأثیر فعالیت های فرهنگی دهیاری ها بر رفتارهای محیط زیستی در روستاهای غرب گیلان (مجموعه آبادی های طوالش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷۵ 107 - 138

کلید واژه ها: فرهنگ سازی محیط زیستی دهیاری تحلیل محتوای کیفی روستاهای غرب گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۰
امروزه، بنیادی ترین عامل در پیدایش محیط زیست گرایی، نهادینه کردن فرهنگ حفاظتی است. این مهم برعهده سازمان هایی است که در سطح محلی ازجمله مدیریتی ایجاد شده اند. دهیاری یکی از کارگزاران فرهنگ سازی محیط زیستی است که نقشی اثرگذار در حفظ پایداری محیط زیست روستایی برعهده دارد. این پژوهش کیفی، با هدف بررسی فعالیت های فرهنگ سازی محیط زیستی دهیاری ها در مجموعه روستاهای طوالش در غرب گیلان انجام شده است. جامعه مطالعاتی شامل 43 نفر از روستاییان است که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مورد مصاحبه نیمه ساخت یافته قرار گرفتند. داده ها براساس تحلیل محتوای کیفی قیاسی جهت دار، تحلیل شدند. اعتبار یافته های این تحقیق به دو شیوه باورپذیرکردن گزینشی و ارزیابی اعتبار به روش ارتباطی حاصل شد. براساس مفهوم «فرهنگ سازی محیط زیستی» به عنوان مفهوم تعدیل یافته مبتنی بر نظریه ارزش های مادی/فرامادی اینگلهارت، 6 مقوله، 8 زیرمقوله و 10 کد استخراج و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که عمده فعالیت های دهیاری ها متمرکز بر مدیریت پسماند و آموزشِ محدود تفکیک زباله از مبدأ بوده است. فعالیت های محیط زیستی دهیاری ها، محدود و مقطعی و مشارکت آن ها، شعاری و نمادین است. ضمن اینکه در این حیطه، مشارکت روستاییان نیز ناچیز بوده است. در واقع، نتایج حاکی از آن است که دهیاری ها به عنوان مدیریت اجرایی در سطح روستاها، در زمینه فرهنگ سازی محیط زیستی روستاییان موفق نبوده است. گزاره نظری مجموع یافته های این بررسی بدین صورت تدوین شده است: «در نواحی روستایی، مجموعه موانع اجتماعی-ساختاری؛ یعنی سازمانی، اقتصادی-زیربنایی و شناختی-فرهنگی به انضمام موقعیت جغرافیایی روستاها به عنوان چالش های عمده نهاد دهیاری برای ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست شناخته می شوند. در سطح مدیریت محلی، فقدان نظام مدیریتی یکپارچه و پایدار در عرصه ارتقای فرهنگ رفتاری حفاظت از محیط زیست، امری اجتماعی است».
۳۰۸.

واکاوی تبیین کننده های مؤثر بر نگرش سیب زمینی کاران در کاربرد تکنولوژی پهپاد در بین سیب زمینی کاران شهرستان کرمانشاه: کاربرد مدل تلفیقی PNTC-AUTAUT(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۶ 127 - 154

کلید واژه ها: کشاورزی دقیق پهپاد سیب زمینی کاران مدل PNTC-AUTAUT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۲
   با وجود این که زیرساخت های قابل قبولی درخصوص کشاورزی دقیق در ایران وجود دارد؛ اما پذیرش تکنولوژی های مورد استفاده در آن همواره با چالش ها و موانعی روبه رو بوده است. مروری بر تحقیقات انجام شده نشان می دهد که موضوع پذیرش این تکنولوژی ها، نه تنها در ایران بلکه در سایر تحقیقات برون مرزی نیز به صورت تک بُعدی و سطحی مورد کند وکاو قرارگرفته است؛ از این رو، نویسندگان در پژوهش حاضر قصد دارند دیدگاه های موجود نسبت به کاربرد یکی از مهمّ ترین و کاربردی ترین تکنولوژهای کشاورزی دقیق یعنی؛ پهپاد را با رویکردی نو و با استفاده از مدل PNTC-AUTAUT مورد واکاوی قراردهند. برای این منظور، از روش توصیفی-پیمایشی مقطعی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کشاورزان سیب زمینی کار شهرستان کرمانشاه می باشند (596 نفر) که براساس جدول مورگان، 234 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک، مورد مطالعه قرارگرفته اند. در این پژوهش، داده ها با استفاده از پرسش نامه محقّق ساخته، جمع آوری شده و روایی و پایایی آن توسط پنل متخصّصان و آزمون آلفای کرونباخ، AVE و CR مورد تأیید قرارگرفته است. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که بجز عوامل نفوذ جامعه و نیاز درک شده، همه موارد مطرح شده در مدل، تأثیر معناداری بر نگرش کاربرد تکنولوژی پهپاد دارند. در این راستا، متغیّر خطرات و همچنین مزایای درک شده از کاربرد تکنولوژی، به ترتیب با مقادیر 248 و 244 درصد، بشترین تاثیر را بر نگرش کاربرد تکنولوژی پهباد دارند. متغیّر میانجی مشخّصات تکنولوژی مورد نیاز نیز در رتبه بعدی نگرش های موجود در این زمینه قرار می گیرد. براساس نتایج به دست آمده، پیشنهاد می شود با فراهم کردن بستری مناسب ازجمله: سرمایه گذاری مطلوب و آموزش کشاورزان و کارشناسان مروّج در این حوزه، می توان به بهره برداران از تکنولوژی های نوین به ویژه تکنولوژی پهپاد، کمک شایانی کرد.
۳۰۹.

تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی زنان و اثرات آن بر توسعه پایدار اجتماعی در مناطق شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۴ ۳۸۸-۳۶۸

کلید واژه ها: کارآفرینی توسعه کارآفرینی زنجیره ارزش عوامل مؤثر کارآفرینی توسعه پایدار اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۸۲
زنان نقش مهمی در ارتقای اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه ایفا می کنند، بنابراین هویت دادن و استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کردن زمینه مشارکت فعال آن ها در امور مختلف اقتصادی اجتماعی به خصوص فعالیت های کارآفرینی در مناطق شهری، عامل بسیار مهم این نیروی عظیم است. ابتدا به بررسی و تجزیه و تحلیل مشخصه های جمعیت شناختی خبرگان پرداخته می شود و سپس مؤلفه های زنجیره ارزش کارآفرینی و توسعه پایدار اجتماعی شناسایی شده را با استفاده از نظر خبرگان (که 20 نفر از زنان برتر کارآفرین استان گلستان هستند) و به کمک روش دلفی فازی و انجام فازی زدایی غربال و مؤلفه های متغیرهای موردنظر انتخاب می گردد، همچنین روایی و پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد بررسی و نرمال بودن توزیع مؤلفه ها و نمونه ی آماری توسط آزمون کلوموگرونوف اسمیرنوف و آزمون t ادستودنت انجام می شود. در بخش اول مقاله با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با بهره گیری از نرم افزار Expertchoice به اولویت بندی و رتبه بندی ابعاد و مؤلفه های زنجیره ارزش کارآفرینی (توسط 198 نفر از زنان کارآفرین استان گلستان) پرداخته می شود. در بخش دوم مقاله برای سنجش روابط بین توسعه کارآفرینی زنان بر اساس زنجیره ارزش کارآفرینی و توسعه پایدار اجتماعی از تحقیق همبستگی و معادلات ساختاری برای آزمون تحلیل عاملی و روش آزمون تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار Smart pls2 استفاده شده است که این ارتباط معنی دار است، زیرا در تحقیق همبستگی نه تنها روابط بین متغیرها را می توان کشف کرد بلکه نوع و میزان ارتباط متغیرها با یکدیگر نیز از این طریق به دست می آید و سپس به بحث و تفسیر نتایج پرداخته شد و مدل توسعه کارآفرینی زنان بر اساس زنجیره ارزش کارآفرینی با رویکرد توسعه پایدار اجتماعی ارائه گردید. این مدل در تدوین توسعه کارآفرینی زنان کمک شایانی نموده و نقاط قوت و ضعف را به خوبی نمایان می سازد.
۳۱۰.

مدلسازی نرخ فرسایش خاک و تولید رسوب با مدل RUSLE/SDR در حوضه آبریز دیزگران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹ 1 - 24

کلید واژه ها: فرسایش خاک تولید رسوب RUSLE SDR WTLS حوزه دیزگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۵۵
یکی از رایج ترین انواع تخریب خاک که اثرات بسیار مخرب بر محیط زیست و زندگی بشر دارد، پدیده فرسایش خاک آبی  است. این پدیده کیفیت خاک را در محل کاهش می دهد و ممکن است باعث ایجاد مشکلات رسوب در پایین دست یا مخازن شود. شدت فرسایش خاک معمولا با استفاده از مدل های مختلف تخمین زده می شود. مدل معادله جهانی تلفات خاک (RUSLE ) به دلیل سادگی، نیاز کمتر به داده و سازگاری با شرایط مختلف محیطی رایج ترین مدل فرسایش خاک است. مطالعات در سراسر دنیا نشان می دهد که این مدل تجربی برای تخمین تلفات سالانه خاک در مقیاس حوضه  بسیار کارآمد است. برای تخمین نرخ تولید رسوب بر اساس نرخ فرسایش خاک حاصل از مدل RUSLE، از نسبت تحویل رسوب (SDR ) استفاده می شود. حوضه آبریز دیزگران واقع در مرز استان های کردستان و کرمانشاه در غرب ایران، یکی از حوضه های کوهستانی کشور و دارای توپوگرافی ناهموار و شرایط پوشش گیاهی و آب و هوایی است که آن را مستعد فرسایش خاک شدید می کند. هدف این تحقیق برآورد میانگین سالانه فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه آبریز دیزگران و بررسی همبستگی عوامل مختلف RUSLE با نرخ فرسایش برای درک بهتر تاثیر هریک از عوامل موثر بر این پدیده است. در این تحقیق فاکتور فرسایندگی باران از روش رگرسیون خطی WTLS براساس مدل ارتفاعی رقومی  ایجاد شد. با توجه به نتایج مدل RUSLE/SDR، نرخ متوسط فرسایش خاک در منطقه 45.09 تن در هکتار در سال و نرخ متوسط تولید رسوب 19.42 تن در هکتار در سال در حوضه محاسبه گردید. به ترتیب 3/1 % و 66/4 % از مساحت حوضه در کلاس های فرسایش خیلی کم و کم قرار گرفت. 18/16 %  از منطقه در کلاس فرسایش متوسط و به ترتیب 18/36 % و 68/41 % از سطح منطقه در کلاس های فرسایش شدید و بسیار شدید قرار گرفت. همچنین نتایج حاکی از این است که دو عامل توپوگرافی (با ضریب همبستگی 79 درصد) و پوشش گیاهی (با ضریب همبستگی 47 درصد) به ترتیب بیشترین همبستگی را با نرخ فرسایش خاک داشته و بنابراین به ترتیب مهم ترین  نقش را در تغییر نرخ فرسایش در منطقه دارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد همانطور که از حضور اشکال مختلف فرسایش در بازدید میدانی از حوضه پیداست، این منطقه درگیر فرسایش شدید می باشد. از نتایج این تحقیق می توان برای انجام اقدامات مدیریتی در جهت کاهش نرخ فرسایش خاک در نقاط با نرخ بالای فرسایش و حفاظت و مدیریت حوضه آبریز دیزگران استفاده نمود.
۳۱۱.

به کارگیری مدل فرایند تحلیل شبکه و منطق فازی به منظور تعیین محدوده بهینه احداث پست 20/63 کیلوولت در بستر GIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۶۳) 123 - 146

کلید واژه ها: پست 20/ 63 کیلو ولت فرایند تحلیل شبکه (ANP) سیستم اطلاعات مکانی (GIS) منطق فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۹
سابقه و هدف: نقطه تزریق انرژی از شبکه انتقال به شبکه توزیع، پست های 20/63 کیلوولت هستند. تعیین محل احداث پست، از نظر فنی و اقتصادی برای شرکت های برق منطقه ای و شرکت های توزیع برق اهمیت ویژه ای دارد. هدف این پژوهش، تعیین محدوده بهینه احداث پست 20/63 کیلوولت است و تفاوت روش تحقیق این پژوهش با دیگر مطالعات مشابه، استفاده از معیارهای مرتبط با شرکت توزیع برق و لحاظ کردن تأثیر و ارتباطات درونی معیارها با یکدیگر است.مواد و روش ها: در این پژوهش از روش فرایند تحلیل شبکه ای و توابع فازی در بستر GIS استفاده شده است. با بررسی منابع و نظر سنجی از کارشناسان خبره، تعداد 13 معیار به عنوان عوامل اصلی و تأثیرگذار در تعیین محل احداث پست تعیین و سپس با استفاده از نرم افزار ArcGIS، نقشه های  معیارها تهیه شد. به منظور همگن کردن لایه های اطلاعاتی، داده ها با استفاده از توابع عضویت فازی بین 0 و 1 قرار گرفتند. وزن نهایی معیارها با استفاده از روش ANP تعیین و در نقشه فازی خود اعمال شدند. برای تحلیل نهایی موضوع پژوهش، از عملگر گاما با مقادیر گامای 7/0، 8/0 و 9/0 استفاده شد. به منظور انتخاب بهینه گامای فازی، داده ها در نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون ضریب همبستگی گاما، تجزیه وتحلیل شدند که در نتیجه، مقدار ضریب همبستگی و انحراف از معیار محاسبه شد.نتایج و بحث: نتایج حاصل از محاسبه انحراف معیار نشان داد که دقت گامای 7/0 از دو گامای دیگر بالاتر است. در نقشه نهایی به دست آمده، محدوده شهر کهک، محدوده بهینه برای احداث پست 20/63 کیلوولت در سطح استان قم است.
۳۱۲.

بررسی تاثیرالگوهای پیونداز دور نوسانات اطلس شمالی وانسو بربارش سواحل جنوبی دریای خزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۴ ۳۷-۲۴

کلید واژه ها: پیوند از دور نوسانات اطلس شمالی انسو بخش های جنوبی دریای خزر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۷۰
درمطالعه حاضرجهت برآوردمیزان و نحوه تأثیرپدیده ENSO و NAO بربارش بخشهای جنوبی دریا خزرازداده های مربوط به نوسانات سطح دریادراطلس شمالی وشاخص چندمتغیره MEI [1]و میانگین بارش ماهانه وسالانه5 ایستگاه دربازه بلندمدت60 ساله (2017 -1956 ) استفاده شد. بررسی ارتباط بین شاخص های نامبرده وبارش ایستگاه هاازروش ضریب همبستگی پیرسون درسطح حداقل معنی داری 95% ( P-value 0/05 ) محاسبه شد. نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان دادکه ارتباط معنی دار مثبتی بین بارش و شاخص NAOدربرخی ماه هادرکلیه ایستگاه هاوجود دارد اما این ارتباط درهمه ایستگاهها ازالگوی خاصی تبعیت نمی کند. در بررسی با تاخیر1ماهه شاخص NAO وبارش بیشترین ارتباط درایستگاه انزلی مشاهده شدهمچنین محاسبه همبستگی بین بارش وفازهای مختلف NAO بیانگرهمبستگی مثبت بین بارش وفازمنفی شاخص نامبرده درایستگاه رامسر و همبستگی منفی بین فازمثبت این شاخص و بارش درایستگاه گرگان است. نتایج همبستگی پیرسون بین بارش وشاخص ENSO بیانگرارتباط معنی دارمثبت بین شاخص چند متغیره انسو وبارش ایستگاه هادر فصل پائیزو بعضا اوایل زمستان است. دربررسی دوره های ترسالی وخشکسالی ایستگاهها باشاخص NAO ودور پیوند انسومشخص شد؛ رفتار بارشی ایستگاه ها درسال های وقوع النینو که با فازهای مختلف نمایه NAO همراه بوده است کاملا هماهنگ و متشابه نیست اما مطابقت 89% بارش درحدنرمال و بیشتراز نرمال دردوره های وقوع النینو نشان میدهد النینو بابارش درحدنرمال وبالاترازنرمال دراین ایستگاه -ها انطباق بیشتری دارد.درحالیکه دردوره های وقوع لانینا مطابقت 34%بارش درحدنرمال وفقط4% سالی ضعیف و60%خشکسالی ضعیف تاشدیدنشان میدهد دوره های وقوع لانیناباخشکسالی انطباق بیشتری دارد.
۳۱۳.

بررسی مقاومت سازه ای در مقابل لرزه خیزی (مطالعه موردی: شهر کرمان)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 43 - 57

کلید واژه ها: آﺳیﺐﭘﺬیﺮى بافت فرسوده زلزله شهر کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۹
زمینه و هدف: ﺷﻬﺮ کﺮﻣﺎن ﺑﻪ دﻟیﻞ وﺟﻮد ﮔﺴﻞﻫﺎى  ﻓﻌﺎل و وﻗﻮع زﻣیﻦﻟﺮزهﻫﺎى ﺑﺎ ﺗﻠﻔﺎت اﻧﺴﺎﻧی زیﺎد ﺑﻪ زﻟﺰﻟه ﺧیﺰﺗﺮیﻦ اﺳﺘﺎن کﺸﻮر اﺳﺖ. از کﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﻮده اﺳﺘﺎن کﺮﻣﺎن کﻪ ﺣﺪود 4062 ﻫکﺘﺎر ﻣیﺑﺎﺷﺪ، که ۱۵۸۹ﻫکﺘﺎر آن در ﺷﻬﺮ کﺮﻣﺎن ﻗﺮار دارد.  هدف ﺗﺤﻘیﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎیی و ﺳﻄﺢﺑﻨﺪى ﻣیﺰان آﺳیﺐﭘﺬیﺮى بافتهای ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺷﻬﺮ کﺮﻣﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖآﺳیﺐﭘﺬیﺮ زیﺎد است و ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﺳﻄﻮح آﺳیﺐﭘﺬیﺮ و کﺎﻫﺶ ﺿﺮیﺐ آﺳیﺐﭘﺬیﺮى ﻣیﺗﻮاﻧﺪ کﻤک ﻣﺆﺛﺮى ﺑﻪ ﻣﺪیﺮیﺖ ﺑﺤﺮان ﻧﻤﺎیﺪ. روش بررسی: روش ﺗﺤﻘیﻖ ﺗﻮﺻیﻔی- ﺗﺤﻠیﻠی اﺳﺖ، دادهﻫﺎى ﺗﺤﻘیﻖ ﺑﻪ روش اﺳﻨﺎدى و میداﻧی و مراجعه به سازمان ها ﺗﻬیﻪ ﺷﺪه. انواع کاربری ها در سطح شهر کرمان مورد بررسی قرار گرفت و نسبت هر یک به دست آمد.  برخی از شاخص های انسانی موثر بر مقاومت سازه در شهر کرمان مورد بررسی و شرح داده و تعداد و درصد انواع سازه ها در شهر کرمان با استفاده از نرم افزار GISو نقشه ها و منابع  و اطلاعات و روش پیمایشی به دست آمده که در جدول مربوطه آورده شد. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که در مجموع  83 درصد سازه های شهر کرمان دارای آسیب پذیری بیش از 50 % است و4%  از سازه های شهر کرمان دارای مقاومت کافی در برابر زمین لرزه احتمالی نسبتا شدید است. و با بررسی های انجام شده در تحقیق حدود 53 % جمعیت شهر کرمان در نواحی با خطر بیش از 50 % زندگی می کنند. و در نهایت فاکتورهایی چون استحکام، مقاومت و شکل پذیری عناصر سازنده، منظم بوده سازه، سختی و دوام سازه و وجود مسیرهای پیوسته انتقال بار در راستای افزایش مقاومت سازه ای در برابر زلزله بررسی گردید.
۳۱۴.

کاربرد مدل معادلات ساختاری در تبیین ارتباط طرح های توسعه شهری و برندسازی شهری از نگاه گردشگران (مطالعه موردی: بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۲ ۲۰۷-۱۸۹

کلید واژه ها: طرح های توسعه شهری برندسازی شهری مدل معادلات ساختاری گردشگر شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۵
شهر نیازمند ایجاد برند شهری و اتخاذ راهبردهای متناسب با گستره ذینفعان به ویژه گردشگران است لذا طرح های توسعه شهری در نوع جهت گیری های برند شهر موثر هستند. از این رو، این مقاله قصد دارد تا پس از شناسایی مولفه های تاثیرگذار مدل معادلات ساختاری پژوهش را در جهت رتبه بندی مولفه ها ایجاد و با ماتریس فورنل و لارکر همبستگی بین مولفه ها را بررسی نماید. مقاله حاضر از نوع کاربردی و جمع آوری داده ها با روش پژوهش ترکیبی همگرا، از طریق مطالعات کتابخانه ای، پرسش نامه محقق ساخته و مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام گرفت. قلمرو مطالعاتی، شهر بیرجند و نمونه آماری در بخش کیفی با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی، 19 نفر از خبرگان شهری و در بخش کمی با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 381 گردشگر بودند. یافته های مصاحبه ها مشخص کرد در برندسازی شهر بیرجند باید به غلبه نقش نظامی- دانشگاهی شهر بر جنبه تاریخی شهر، اقتصاد خدماتی شهر، سرمایه های فرهنگی و هنرهای در حال فراموشی، مهاجرت و اجرای پروژه های پیشران و محرک توسعه توجه گردد. هم چنین مدل پژوهش نشان داد در راستای تحقق برنامه های برندسازی شهری، طرح های توسعه شهری بر مولفه های تصویرذهنی و منظر بیشترین اثر مثبت را دارند. همبستگی بین مولفه ها نیز نشان داد بیشترین ارتباط بین مولفه های تصویر ذهنی و منظر به میزان 0.66 می باشد.
۳۱۵.

ارائه مدل مفهومی ژئومورفولوژیک احداث پل ها در مسیل -روددره های شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷۳ ۳۹۸-۳۸۲

کلید واژه ها: ژئومورفولوژی مدل مفهومی مسیل -روددره های شهری احداث پل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۳
ژئومورفولوژی با فرآیندها و اشکال سطح زمین در ارتباط است و هرگونه فعالیت انسان، از جمله احداث پل ها منجر به تغییرات کمی و کیفی حرکت و جابجایی مواد و انرژی جنبشی شده و سیستم ژئومورفیک را تحت تأثیر قرار دهد، موردتوجه و دخالت ژئومورفولوژیست ها است. همچنین به عنوان علمی سیستمی نگر، می تواند واقعیت های محیطی را که به صورت فرآیندها و فرم ها در طبیعت عینیت یافته اند، موردمطالعه و بررسی قرار دهد و نتیجه و برونداد آن ها را به صورت فضایی در قالب نقشه و مدل، معرفی و تشریح نماید. نوع پژوهش حاضر، کاربردی و روش پژوهش توصیفی– تحلیلی و مبتنی بر نتایج رساله دکتری با عنوان "مدل سازی ژئومورفولوژیکی احداث پل ها در مسیل های شهری (مطالعه موردی: کلان شهر تهران)" است. نتایج پژوهش، حاکی از قابلیت و کاربرد علم ژئومورفولوژی در مدل سازی و مکان یابی بهینه و احداث پل ها، در جهت ایجاد امنیت و رفاه بیشتر شهروندان، کاهش هزینه ها و جلوگیری از خسارات مالی و جانی ناشی از تخریب و مکان یابی نامناسب چنین سازه هایی در مسیل–روددره های شهری و سایر محیط های طبیعی است. همچنین این پژوهش ضمن غنا بخشیدن به ادبیات حوزه موردبحث، نقش و کاربرد ژئومورفولوژی در مکان یابی و احداث بهینه پل ها در مسیل های شهری را بررسی، تبیین و مدل سازی مفهومی کرده است. واژگان کلیدی: ژئومورفولوژی، مدل مفهومی، مسیل-روددره های شهری، احداث پل . 1. نویسنده مسئول: دامغان، میدان دانشگاه، پردیس ابوریحان، دانشکده علوم زمین
۳۱۶.

مدل سازی تغییرات کاربری اراضی فیروزآباد با استفاده از تصاویر ماهواره ای چند زمانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۸) 191 - 212

کلید واژه ها: کاربری اراضی زنجیره مارکوف لندست فیروزآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۹
کاربری اراضی یکی از مهمترین جنبه های بررسی مدیریت منابع طبیعی و بازنگری تغییرات محیطی است . با بررسی های تغییرات کاربری در سیستم اطلاعات جغرافیایی میتوان عوامل توسعه فیزیکی شهر را نیز استخراج کرد که می توان به مواردی از جمله تغییرات کاربری اراضی اشاره کرد و مورد بررسی قرار داده و پیش بینی نمود.در این تحقیق با استفاده از قابلیت های سنجش از دور و و GIS تغییرات کاربری اراضی شهرستان فیروز آباد واقع در استان فارس در بازه زمانی بین سال های ( 2003-2013-2018) با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست (ETM , ETM+) مورد پایش قرارگرفته وسپس کلاس های کاربری اراضی ، تجزیه و تحلیل روش ها و تغییرات آنها در نرم افزار ENVI و EDRISI طبقه بندی شده است .تجزیه تحلیل و تغییرات زمانی دردوره 15 ساله منطقه مورد مطالعه نشان داد که سطح اراضی مسکونی افزایش داشته و بیشترین تغییرات کاربری در مناطق زمین های کشاورزی ایجاد شده است . بر مبنای این تغییرات ، پتانسیل تبدیلات کاربری وپیش بینی برای سال 2023 ، با استفاده روش زنجیره مارکوف مدلسازی گردید .در مدل LCM نقشه های پتانسیل تبدیل حاصل از اجرای شبکه های عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه با کاربری اراضی سال های 2013 و 2018 و متغیر های تاثیر گذار انجام شد . لازم به ذکر میباشد که با توجه به خشکسالی منطقه در سال های اخیرو عدم توجه و مدیریت مناسب در وضعیت هیدرولوژی و فقدان ثبات وضعیت اقتصادی از عوامل موثر بر تغییرات کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه میباشد .
۳۱۷.

بررسی و تحلیل پتانسیل های ژئومورفوسایت ها و مقاصد ژئومورفولوژی استان آذربایجان غربی بااستفاده از مدل های دینامیکی و پارک ملی (مطالعه موردی: روستای بند، مارمیشو و راژان ارومیه)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 526 - 543

کلید واژه ها: تحلیل ژئومورفوسایت ژئومورفولوژی مدل دینامیکی مدل پارک ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۵
ژئوتوریسم یکی از شاخه های گردشگری پایدار است که بر روی ویژگی های زمین شناسی و مناظر طبیعی یک منطقه تمرکز دارد. گردشگری دارای اشکال و انواع گوناگونی است که با جغرافیا و گردشگری در ارتباط می باشد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل پتانسیل های ژئومورفوسایت ها و مقاصد ژئومورفولوژی استان آذربایجان غربی بااستفاده از مدل های دینامیکی و پارک ملی می باشد.بدین منظور منطقه های ژئوتوریستی بند، مارمیشو و راژان شناسایی و پتانسیل های ژئومورفوسایت ها و مقاصد ژئومورفولوژی آن مناطق مورد ارزیابی واقع گردید. در این پژوهش از مدل فیولت استفاده گردیده است و بدین منظور مناطق ژئوتوریستی بند، راژان و مارمیشو را بر اساس چهار معیار منشا شکل-گیری، پراکندگی جغرافیایی، گردشگری و وضعیت دسترسی مورد بررسی قرار می دهیم. نتایج حاصله از مدل فیولت نشان داد که منطقه ژئوتوریستی روستای بند با امتیاز(25/8) از مجموع گویه های موثر از قابلیت های متنوعی برخوردار است و در مقایسه با دو منطقه دیگر دارای امتیاز بالایی در راستای توسعه و جذب گردشگر می باشد. همچنین این مناطق با مدل دینامیکی ارزایی گردید. طی این بررسی، نتایج حاصله نشان داد که منطقه ژئوتوریستی بند دارای امتیاز بالاتری در میان ارزش ها و شاخصه های ژئوتوریستی نسبت به سایر مناطق می باشد. شاخص بودن در مقصد با امتیاز(8/4) از بیشترین مقدار و ارزش برخوردار است. بر این اساس با استفاده از پتانسیل های ژئوتوریستی در محدوده مورد مطالعه این نتایج حاصل شد که منطقه بند ارومیه برای جذب گردشگر و توسعه توریسم بسیار مفید خواهد بود. بنابراین نتیجه گیری می شود با شناسایی و ایجاد امکانات در مناطق ژئوتوریستی منطقه بند منجر به جذب گردشگر و توسعه زیرساخت های رفاهی خواهیم شد. بنابراین پیشنهاد می گردد در مطالعات آتی در این محدوده نگرشی تازه و نو نسبت به ژئوسایت ها در این مناطق فراهم گردد..
۳۱۸.

تدوین الگوی ارزیابی عملکرد مقصد گردشگری آب درمانی از دیدگاه خبرگان و جامعه میزبان (مورد مطالعه: شهر سرعین)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 285 - 305

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری پایدار گردشگری آب درمانی روش ترکیبی سرعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۹
گردشگری آبگرم یا آب درمانی یکی از کهن ترین و جذاب ترین انواع گردشگری بوده و امروزه نیز با رویکردها و شیوه های مختلفی اجرا می شود. شهر سرعین که به عنوان یکی از مهم ترین شهرهای ارائه کننده خدمات گردشگری آب درمانی در ایران است، به عنوان موردمطالعه تحقیق حاضر در نظر گرفته شده است. هدف اصلی تحقیق حاضر تدوین الگوی ارزیابی عملکرد مقصد گردشگری آب درمانی است که برای اولین بار هم از دیدگاه خبرگان و هم جامعه میزبان استفاده می کند. تحقیق حاضر ماهیتاً آمیخته یا ترکیبی بوده که در فاز اول از روش کیفی پنل خبرگان و در فاز دوم از روش کمی پیمایش استفاده کرده است. ابزار گردآوری اطلاعات در فاز اول مصاحبه های نیمه ساختاریافته و در فاز دوم، پرسش نامه می باشد. در فاز اول با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و دردسترس از دو گروه خبرگان و جامعه محلی شهر سرعین جهت احصا شاخص ها و مؤلفه ها استفاده شد؛ سپس در فاز دوم با استفاده از نمونه گیری طبقه ای، 31 نفر از متخصصان در رابطه با موارد استخراج شده نظراتشان را مرقوم نمودند. داده های حاصله با استفاده از نرم افزارهای SPSS26 و Smart PLS4 تجزیه وتحلیل شدند. مطابق با یافته های تحقیق، 142 گزاره خام استخراج شدند که استفاده از شیوه کدگذاری کینگ و هاروکز در 84 کد کلیدی، 34 یکپارچه کننده و 5 کلان دسته بندی شدند. در فاز کمی، تمامی شاخص ها و مؤلفه ها از نظر متخصصان و خبرگان منتخب مورد تأیید و تعمیم قرار گرفتند. مطابق با نتایج تحقیق حاضر، ارزیابی عملکرد مقصد گردشگری آب درمانی می تواند ضمن درنظرگیری ظرفیت ها و پتانسیل های مقصد، دررابطه با خلاها و شکاف های موجود نیز اطلاعاتی ارائه نماید. این مقوله موجب می شود تا ارزیابی فعالیت هایی که منجر به ایجاد مزیت رقابتی در مقصد گردشگرپذیر می شوند، بیشتر و بهتر شناسایی شوند و تمامی فعالیت های مدیریت مقصد به صورت هدفمند و نظام مند منجر به بهبود کیفیت خدمات شوند.
۳۱۹.

بررسی کمیت و کیفیت آب زیرزمینی و تاثیر آن بر هیدروژئوشیمی آبخوان دشت آذرشهر و تعیین منشا محتمل آلودگی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۸ 79 - 60

کلید واژه ها: عناصر کمیاب نمودار پایپر تحلیل عاملی هیدروگراف آبخوان دشت آذرشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۷
در سه دهه گذشته، مخازن آب زیرزمینی ایران با چالش های مهم و مرتبطی مواجه بوده است. کاهش همزمان حجم و کیفیت این آب ها که با افزایش آلاینده ها نیز برای اغلب مصارف غیر قابل استفاده می شود. بنابراین برای جلوگیری همین مقدار آب در دسترس ضرورت ارزیابی کیفیت آب های زیرزمینی و شناسایی عوامل انسانی یا طبیعی تاثیر گذار بر کیفیت بیش از پیش تاکید می شود. در این پژوهش ابتدا با بررسی هیدروژئوشیمیایی آلودگی حاصل از عناصر اصلی، فرعی و کمیاب شناسایی گردید و سپستغییرات آبنمود معرف آبخوان در مقابل هدایت الکتنوریکی منابع آب موجود در آبخوان دشت آذرشهر بررسی شده است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش در منطقه موردمطالعه داده های بلند مدت سطح آب و هدایت الکتریکی از آب منطقه ای استان آذربایجان شرقی اخذ شده و پس از بررسی اولیه، اقدام به نمونه برداری از چاه ها و قنات های موجود در منطقه گردید و تعداد 33 نمونه با توزیع مناسب از آبخوان برداشت گردیده و به آزمایشگاه آب دانشگاه تبریز منتقل شد. پارامترهای اندازه گیری شده شامل pH، هدایت الکتریکی، عناصر اصلی، فرعی و کمیاب بود. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی عناصر، غلظت بیش ازحد مجاز شرب نیترات و عناصر آرسنیک، سرب، نیکل و کروم را نشان داد. به منظور بررسی تیپ آب منطقه از نمودارهای پایپر و استیف استفاده شد که نشان داد تیپ آب عمدتا سولفاته و بیکربناته می باشد؛ که منشا آب های موجود مطابق سازندهای زمین شناسی منطقه، آب حاصل از اختلاط و آب های حاصل تعویض یونی بودند. همچنین یافته های حاصل از آنالیزهای آماری چند متغیره تحلیل عاملی نیز چهار گروه عاملی را در کیفیت منابع آب منطقه موثر نشان دادند که تنها عامل چهارم انسان زاد تلقی شد. به طور کل اکثریت عناصر کمیاب موجود در منابع آبی متأثر از سازندها و اندرکنش آب-سنگ است. روند کلی آبنمود معرف کمیت آبخوان در طی بازه زمانی 25 ساله تقریباَ متعادل و با شیب نزولی کم می باشد ولی روند کلی نمودار کموگراف هدایت الکتریکی در این آبخوان به صورت صعودی با شیب بسیار بالاتر است که نشانگر افزایش فعالیت های انسان زاد و وجود شورابه ها و لایه های با شوری بالا می باشد که در اثر انحلال و نفوذ به آب زیرزمینی منجر به کاهش کیفیت مخزن آب زیرزمینی شده است. در  منطقه مطالعاتی عمده نمونه های آلوده از نظر عناصر اصلی و کمیاب در اطراف شهر گوگان که انتهای دشت می باشد. آلودگی در انتهای دشت با روند کلی انحلال در مسیر حرکت آب زیرزمینی و تمرکز چاه های پمپاژ در این منطقه مرتبط است
۳۲۰.

آسیب پذیری تالاب هامون در برابر تغییرات اقلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای تغییرات آب و هوایی سال ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 89 - 106

کلید واژه ها: تغییر اقلیم ارزش های بوم شناختی ارزش های هیدورولوژیکی ارزش های اقتصادی اجتماعی تهدیدها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۸۲
مدیریت پایدار اکوسیستم های تالابی مستلزم آگاهی از روند تغییرات ارزش های اکولوژیکی، هیدرولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی تالاب در برابر تهدیدات محیطی و انسانی است. در این پژوهش، روند تغییرات و همگنی متغیرهای اقلیمی دما و بارش با استفاده از آزمون های همگنی مختلف طی سال های 2020-1984 بررسی شد و اندرکنش آنها با میزان تغییرات خدمات اکوسیستمی، تهدیدات و آسیب پذیری تالاب بین المللی هامون مورد ارزیابی قرار گرفت؛ و استراتژی های مدیریتی برای کاهش آسیب پذیری ارائه شد. نتایج آزمون های همگنی نشان داد که اقلیم طی سال های 2020-1984 در منطقه سیستان خشک تر شده است، به طوری که میانگین کمینه و بیشینه دما به ترتیب 8/1 و 95/0 درجه سانتی گراد افزایش و میانگین بارش طی این سال ها به میزان 27 میلی متر (47درصد) کاهش یافته است. این تغییرات تاثیر زیادی بر خدمات اکوسیستمی منطقه سیستان داشته است. نتایج ارزیابی آسیب پذیری تالاب هامون با استفاده از روشStratford et al., 2011، نشان داد که تغییر اقلیم و خشکسالی، تامین حق آبه، سدسازی و انحراف مسیر آب در حوضه بالادست، تردد دام و اتومبیل در تالاب مهم ترین عوامل تهدیدکننده تالاب هستند که به شدت خدمات تنوع زیستی، زیستگاه حیات وحش، نگهداشت آب، صیادی و دامداری، پژوهشی و ارزش های بین المللی و زیست کره تالاب را دچار بحران و آسیب کرده اند. تلاش دیپلماتیک برای تامین حق آبه تالاب مهم ترین راهکار مدیریتی کاهش آسیب پذیری آن است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان