شناسایی محرک های اقتصادی در بافت های ناکارآمد بخش مرکزی شهر زنجان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در دهه های اخیر توجه به بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری اهمیت زیادی پیدا کرده است. چراکه پدیده فرسودگی بافت های شهری تأثیر مستقیمی بر موضوعات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرها دارد. در همین راستا، تحقیق حاضر در پی شناسایی عوامل اقتصادی مؤثر در امر بازآفرینی است که به عنوان محرک های اقتصادی بتوانند فرایند بازآفرینی بافت های فرسوده را تسهیل بخشند. این تحقیق، یک تحقیق کاربردی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و برداشت میدانی بوده و به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده است. محدوده مطالعاتی بافت فرسوده و ناکارآمد بخش مرکزی شهر زنجان است که با مساحت 492 هکتار موردتوجه مدیران و مسئولین امر مرمت و بازآفرینی شهری قرارگرفته است. در فرایند تحقیق، 5 معیار «ارزش اقتصادی»، «سرمایه گذاری»، «فعالیت های اقتصادی درون بافت»، «برند سازی» و «تأمین منابع مالی لازم» با 12 مؤلفه به عنوان معیارهای اقتصادی مؤثر در تسهیل بازآفرینی بافت فرسوده و ناکارآمد شناسایی شدند. این معیارها ضمن تطبیق با شرایط محدوده موردمطالعه تحقیق، با استفاده از تکنیک دلفی فازی در دو مرحله موردبررسی قرار گرفتند که درنهایت، 5 معیار و 10 مؤلفه از میان 12 مؤلفه مذکور به عنوان معیارهای اقتصادی مؤثر در تسهیل بازآفرینی بافت فرسوده و ناکارآمد بخش مرکزی شهر زنجان تعیین و تأیید گردیدند. نتایج رتبه بندی معیارها به روش تحلیل سلسله مراتبی نشان می دهد رتبه نخست مربوط به معیار تأمین منابع مالی، رتبه دوم: فعالیت های اقتصادی درون بافت، رتبه سوم: سرمایه گذاری در منطقه، رتبه چهارم: برند سازی در منطقه و رتبه پنجم: ارزش اقتصادی منطقه می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش که قابل تعمیم به بافت های ناکارآمد حاشیه ای شهر زنجان و بافت های مشابه در شهرهای اطراف نیز می باشد، می تواند گامی مهم در اجرای سیاست های بازآفرینی شهری و برنامه های تجدید حیات شهری باشد. اگرچه همه این امور مستلزم برنامه ریزی دقیق، جامع و واقع گرایانه است.