اندیشه سیاسی در ایران

مردم سالاری دینی در ایران، حاصل پیشرفته ترین مباحث نظری از مشروطه تاکنون در حوزه ی فقه سیاسی از یک سو و واقعیت های عملی آن در جهان اسلام معاصر است. در موقعیتی که بیش از دو دهه از حیات مردم سالاری دینی در ایران می گذرد، خوف و رجاء یا امیدها و بیم های آن چیست؟ مقتضیات محیط درونی و فشارهای منطقه ای و بین المللی در قالب استراتژی خاورمیانه ای آمریکا و یا امواج جهانی شان، چه ضرورت های را پیش روی آن می نهد؟ رهیافت فقه سیاسی، چگونه رابطه ی دموکراسی را با یکی از ابعاد سه گانه ی آن یعنی فقه در صحنه ی عملی به تصویر می کشد و حاصل کشاکش اندیشه ی فقهی و واقعیت های دو دهه ی آن در ایران به کدامین نقطه رسیده است؟ بر این اساس بررسی این معضلات و مسائل در رکن موضوع شناسی از تکلیف شناسی فقه سیاسی، راه برون شدی از وضعیت موجودی را نشان می دهد. مولف پس از شرح کلیاتی در باب روش و چارچوب نظری به شیوه ی توکویل در تحلیل دموکراسی در آمریکا، در ترکیبی از حالت خوف و رجا؛ به بررسی امیدواری ها و بیم هایی که در مردم سالاری دینی ایران وجود دارد، می پردازد و به تناسب راه حل های اولیه ای را ارائه می دهد.

۱۸۶.

شریعتی و پروتستانتیسم

نویسنده: عبدالکریم سروش

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۵ شماره ۷۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

تعداد بازدید : ۱۸۶۸ تعداد دانلود : ۹۹۸۹

۱۸۷.

از روشن فکر دینی تا روشن فکر غیر دینی

مصاحبه شونده: رامین جهانبگلو

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۱ شماره ۳۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از انقلاب اسلامی تا به امروز

تعداد بازدید : ۱۸۶۴

۱۸۸.

مختصات انگاره قدرت در اندیشه های سلوکی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا احمدی طباطبائی

منبع: دانش سیاسی بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: قدرت تمدن اسلامی سیاست نامه تمدن ایرانی اندرزنامه اندیشه های سلوکی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران باستان

تعداد بازدید : ۱۸۵۸ تعداد دانلود : ۹۴۶

یکی از راه های بومی سازی علوم در حوزه علوم انسانی بازشناسی ظرفیت های علمی و فکری در متون برجای مانده از متفکران و صاحب نظران ایرانی و اسلامی در سده های گذشته است. بازشناسی و احیای متون کهن در حوزه های مختلف علمی در آشنایی نسل متفکر و بالنده جدید با میراث علمی برجای مانده از اندیشمندان گذشته نقش انکارناپذیری دارد. این مقاله با همین انگیزه و به منظور بازشناسی یکی از حوزه های اصیل تاملات سیاسی در تاریخ ایران در سده های اولیه اسلامی تحقیق شده است. اندیشه های سلوکی یا مرآتی به عنوان گنجینه ای علمی از قدیمی ترین تاملات سیاسی در تاریخ ایران باستان و همچنین ایران پس از اسلام حکایت دارد. اندیشه های سلوکی از ابعاد گوناگون قابل تحلیل و تعمق است اما در این نوشتار به اختصار تلاش شده به پاسخ این پرسش پرداخته شود که: شاکله انگاره قدرت سیاسی در آموزه ها و اندیشه های سلوکی بر چه ارکان و اصولی استوار بوده است؟. این مقاله می کوشد با به کارگیری روش تاریخی و تحلیلی و مراجعه مستقیم به آثار اندیشه های سلوکی و ادبیات سیاسی برجای مانده در این حوزه و در ساحت اندیشه های کلاسیک در تمدن اسلامی، انگاره قدرت را تبیین نماید.

۱۸۹.

سرزمین و مرز در بینش سیاسی و شیوه حکومتی ایران باستان

نویسنده: پیروز مجتهدزاده

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی آذر و دی ۱۳۸۱ شماره ۱۸۳ و ۱۸۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران باستان

تعداد بازدید : ۱۸۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۵۱

۱۹۰.

کسری اعتماد سیاسی: ریشه ها و راهکارهای مقابله با آن در نظام مردم سالاری دینی

نویسنده: حسین هرسیج

منبع: دانشگاه اسلامی بهار و تابستان ۱۳۸۳ شماره ۲۱ و ۲۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۵ تعداد دانلود : ۷۴۷

۱۹۱.

ده فتوای مذهبی سیاسی

نویسنده: رضا استادی

منبع: نور علم شهریور ۱۳۶۵ شماره ۱۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۲ تعداد دانلود : ۷۵۹

۱۹۲.

پیام فلسفه ایران برای غرب

مصاحبه شونده: غلامرضا اعوانی

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۶ شماره ۸۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران

تعداد بازدید : ۱۸۱۷

۱۹۳.

سیاست و عرفان در شاهنامه

نویسنده: علی اکبر امینی

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی ۱۳۸۸ شماره ۲۶۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران

تعداد بازدید : ۱۸۱۶ تعداد دانلود : ۸۳۶

۱۹۴.

اهداف دفاع فرهنگی (سیری در اندیشه های دفاعی امام خمینی)

نویسنده: اسماعیل منصوری لاریجانی

منبع: سوره دی و بهمن و اسفند ۱۳۸۷ شماره ۴۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۱۴ تعداد دانلود : ۸۳۷

۱۹۵.

بررسی و تبیین الگوی رسالت جمهوری اسلامی ایران در اندیشه های استراتژیک حضرت امام خمینی (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: داوود فیض

منبع: متین بهار ۱۳۸۹ شماره ۴۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۱۳ تعداد دانلود : ۹۷۸

۱۹۶.

مبانی نظری مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی بیگدلی

منبع: فصلنامه تاریخ روابط خارجی ۱۳۸۴ شماره ۲۳

کلید واژه ها: مدرنیسم مشروطه مبانی نظری روشنفکر آخوند زاده. ملکم خان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

تعداد بازدید : ۱۸۱۴

نویسنده مقاله معتقد است تغییر در مبانی معرفت شناسی و نظری، مبانی ساختاری و مبانی رفتاری، پیش شرطهای ورود به دایره تحویل گرایی و مدرنیسم هستند.بنابراین جنبش مشروطه ایران ، جنبشی برآمده از جریان و نیازهای تاریخی ایران نبود و بیشتر معلول کنش عقلانی و احساسی در برابر استبداد داخلی و سلطه خارجی بود.

۱۹۷.

ارزشهای بشردوستانه در فرهنگ ایران

نویسنده: محمدعلی بهمنی قاجار

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی ۱۳۸۸ شماره ۲۷۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران

تعداد بازدید : ۱۷۹۸ تعداد دانلود : ۶۶۹

۱۹۸.

بررسی رویکردها در ارتباط با نسبت دین و عناصر مدرنیته در دوره مشروطیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جلال درخشه فرزاد جهان بین

منبع: پژوهش نامه علوم سیاسی ۱۳۸۸ شماره ۱۵

کلید واژه ها: سنت دین مدرنیته مشروطه مدرنیزاسیون مدرنیزم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

تعداد بازدید : ۱۷۸۹

عصر مشرطیت و ورود ایران به عصر جدید، مبدا چالش های فکری متعدد و پایایی بوده که از جمله مهم ترین آنها می توان به نسبت میان سنت و مدرنیته اشاره کرد. از سویی مدرنیته قرار دارد که از دو عنصرتشکیل شده است: یکی مدرنیزاسیون که مجموع رویدادهای سیاسی و اجتماعی و علمی و فنی است و در غرب پدیدار شده و اسباب پیشرفت صنعتی و قدرت سیاسی غرب را فراهم آورده، و دیگری مدرنیزم که به معنی تلاش برای جستجوی حقیقت به منظور خروج انسان از قیمومیت و اقدام به تعیین حدود عقل در زمینه شناخت است؛ در سوی دیگر، دین قرار دارد که خود از فربه ترین عناصر سنت به شمار می آید. با توجه به این توضیح، مقاله حاضر بر آن است تا دیدگاه علمای دین و روشنفکران دوره مشروطیت را در ارتباط با نسبت سنت و عناصر مدرنیته مورد بررسی قرار دهد.در این خصوص گروهی قائل به تقابل سنت و مدرنیته با دفاع از مدرنیته بودند و گروهی دیگر با توجه به ذات مدرنیته و فارغ از مدرنیزاسیون، قائل به تقابل سنت و مدرنیته شدند و گروه سوم که نگاهشان به مدرنیزاسیون بود نه تنها قائل به امکان جمع سنت و مدرنیته بودند بلکه باور داشتند آنچه امروزه از غرب می رسد در اسلام وجود داشته و اینک در حال باز شناسی است.

۱۹۹.

بازرگان در پیشگاه تاریخ

مصاحبه شونده: احسان نراقی محمدرضا تبریزی شیرازی عیسی خان حاتمی علی محمد ایزدی علی اکبر معین فر قاسم آذینی فر

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۵ شماره ۷۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

تعداد بازدید : ۱۷۸۲ تعداد دانلود : ۹۱۳

۲۰۰.

علما و اندیشه آزادی در عصر مشروطیت

نویسنده: لطف الله آجدانی

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۰ شماره ۱۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

تعداد بازدید : ۱۷۸۳

در بین علماى مشروطه‏طلب و علماى مخالف مشروطه، در مفهوم و کارکرد آزادى تفاوت چندانى وجود ندارد. آنان آزادى را در چارچوب درک سنتى از اسلام و منحصر به دو اصل رهایى از استبداد قدرت‏هاى داخلى و رهایى از سلطه خارجى مى‏دانستند. از نظر تاریخ دموکراسى، دیدگاه آنان، هم غیرتاریخى و هم غیردموکراتیک بود. آقاى عبدالرسول کاشانى یکى از معدود علمایى است که آزادى را نزدیک به مفهوم دموکراتیک آن مطرح کرده است.

درخت حوزه‌های تخصصی