درخت حوزه‌های تخصصی

یادگیری معکوس رویکرد تقریبا جدید ی در تدریس است که در آن جایگاه سخنرانی معلم درکلاس و انجام تکلیف در منزل با هم جا به جا می شود، به عبارت دیگر آشنایی با درس و درک آن در بیرون کلاس اتفاق می افتد و انجام تمرین و تکلیف در داخل کلاس رخ می دهد. از این رویکرد می توان در برنامه پیش از خدمت نو معلم های بهره مند شد. این مقاله به بررسی توسعه حرفه ای معکوس بر پیشرفت نو معلمان زبان انگلیسی پرداخته است. به این منظور 150 نو معلم از موسسه های مختلف و مدارس غیر انتفاعی روشنگر و تزکیه در منطقه 2 شهر تهران به روش هدفمند انتخاب شدند. معلم ها در دو گروه آزمایش و کنترل قرارداده شدند. بر اساس نیاز سنجی که انجام شد، دوره «مدیریت کلاس» به مدت 6 هفته برای گروه آزمایش به وسیله سیستم مدیریت یادگیری « فرهنگیادا» و به شکل معکوس و برای گروه کنترل این دوره به شکل سنتی برگزار شد. برای بررسی پیشرفت نو معلم ها و به دست آوردن داده، پیش- آزمون و پس- آزمون برگزار شد. نتایج به دست آمده از داده ها نشان داد که معلم ها در کلاس توسعه حرفه ای معکوس پیشرفت بهتری در مقایسه با معلم های کلاس سنتی داشتند.

مطالعه ی حاضر به بررسی ویژگی های نحوی زمان آینده زبان انگلیسی در بین زبان آموزان تک زبانه ی فارسی و دو زبانه ی فارسی-کردی بر پایه ی نظریه های زایشی زبان دوم و سوم پرداخته است. برای این منظور 36 زبان آموز تک زبانه ی فارسی و 36 زبان آموز دو زبانه ی فارسی-کردی در فرآیند تحقیق شرکت کردند. در ابتدا آزمون تعیین سطح آکسفورد از این افراد به عمل آمد و بر اساس نتایج به دست آمده از آن زبان آموزان به سه گروه متوسط، متوسط به بالا، و پیشرفته گروه بندی شدند. پس از آن این افراد در هر سطح در دو آزمون قضاوت دستوری و ترجمه شرکت کردند تا دانش زبانی آن ها در رابطه با خصوصیات نحوی ساخت زمان آینده مورد ارزیابی قرار گیرد. در نهایت دادهای جمع آوری شده از طریق آزمون های فوق بر پایه ی نظریه های زایشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرکت کنندگان در هر دو گروه با مشکل فراگیری ویژگی های نحوی زمان آینده روبرو هستند. زیرا زبان های قبلی آنها فاقد نشانه های زمان آینده در زبان مقصد (زبان انگلیسی) است. اما با نزدیکتر شدن به سطوح پیشرفته آنها به تدریج توانایی بیشتری برای تولید جملات درست زبان مقصد را پیدا می کنند. به عبارتی، از آنجایی که هر دو زبان کردی و فارسی فاقد مشخصه ی معین برای بیان زمان آینده هستند، فراگیران برای یادگیری مهارت استفاده از زمان آینده با مشکل مواجه خواهند بود.

این مقاله به بررسی نقش های مختلفی پرداخته که «مگر» از قرن چهارم هجری تاکنون در متون زبان فارسی برعهده داشته است. به این منظور پیکره ای مشتمل بر 24 عنوان کتاب از سه دوره تاریخی قرن های چهارم تا هفتم، هشتم تا یازدهم و دوازدهم تا زمان حاضر تهیه شد. از این سه دوره، تعداد 360 جمله که شامل «مگر» هستند استخراج شد. پس از بررسی و دسته بندی آنها دو کارکرد عمده برای «مگر» به دست آمد: کارکرد پرسشی و غیرپرسشی. ویژگی های هرکدام به تفصیل بررسی شد. هر دسته شامل زیرمجموعه هایی است که ویژگی های نحوی خاص خود را دارند. اما به طور کلی، نقش پرسشی «مگر» در حدود این 12 قرن روندی افزایشی را نشان می دهد و نقش غیرپرسشی آن روبه کاهش بوده است. همچنین به نظر می رسد در متون مکتوب «مگر» در حال عبور از مرحله غیرذهنی به ذهنی شدگی است.

زبان علم، ابزاری برای انتقال دانش، تجرب ه ها ، مفاهیم و انگاره های علمی در قالب نوواژه سازی، اصطلاح سازی و نحوه نگارش علمی است. از آنجا که مختصات و نحوه تبلور این زبان در عالم متنی با زبان عمومی متفاوت است، شناخت ویژگی ها و کارکردهای زبانی و ارتباطیِ زبان علم و به ویژه مطالعه پربسامدی هریک از این کارکردها اهمیت دارد. هدف از این نوشتار بررسی مختصات و پربسامدی کارکردهای زبانی ارتباطی در زبان علم زمین شناسی با تکیه بر تحلیل های زبان شناسی متنی است. بدین منظور، پیکره ای متشکل از 36 مقاله زمین شناسی چاپ شده در مجله های علمی پژوهشی، بر اساس معیارهای مرتبط با الف) سازماندهی متنی و ب) معیارهای مرتبط با خصلت های زبانی، مورد تحلیل کیفی و کمّی قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که زبان علم زمین شناسی به واسطه توسعه معنایی پله به پله که با تکرار، پوشینه گذاری و طبقه بندی واژگانی همراه است و نیز بالفعل سازی افعال ارتباطی کنشی، تواتر اسمی سازی و گزاره های مجهول، در قالب زبانی مقتصد و عینی با مخاطب در تعامل است. همچنین، آمارگیری کمّی در 13805 گزاره حاوی کارکردهای زبانی ارتباطی نشان می دهد که بیشترین تواتر مربوط به انسجام متنی (واژگانی نحوی) و سپس اقتصاد زبانی (اسمی سازی، گزاره های خلاصه شده) بوده و کم ترین تواتر متعلق به افعال و عبارات قیدی کمکی است.

اسم صفت ها، صفت هایی هستند که به وسیله فرایند اسم شدگی به اسم صفت تبدیل می شوند. اسم صفت و به طور کلی اسم شدگی از موضوع هایی هستند که در  ساخت واژه، نحوو درمکتب های گوناگون زبان شناسی نظری مطرح شده اند. هر چند تاکنون پژوهشی در زمینه اسم صفت های زبان فارسی انجام نگرفته است. این پژوهش، برآن است تا در چارچوب نحوی برون اسکلتی بورر (Borer, 2013) به تحلیل این مقوله بپردازد. بورر (همان) معتقد است که واژه ها فاقد هرگونه طبقه واژگانی هستند و طبقه واژگانی خاصِ آن ها فقط در بافت نحوی مشخص می شود. وی براین باور است که اسم صفت ها از ادغام وندهای اشتقاقی با ریشه صفتی در  فرایند اسم شدگی مشتق می شوند. او، همچنین، به پیروی از روی (Roy, 2010) اسم صفت ها را به دو دسته اسم صفت های کیفیت و بیانی تقسیم می کند. یافته های پژوهش نشان می دهد زبان فارسی دارای اسم صفت های پسوندی است. این اسم صفت ها به دو دسته اسم صفت های کیفیت و بیانی گروه بندی می شوند. از این نظر، یافته های پژوهش حاضر با دیدگاه های بورر در چارچوب برون اسکلتی همسو است. همچنین، نتایج پژوهش نمایانگر این دیدگاه است که زبان فارسی نوعی اسم صفت نتیجه ای نیز دارد.

تنوع زبانی یکی از بحث های چالش برانگیز در زبان شناسی اجتماعی است. نگارنده در پژوهش حاضر به بحث تنوع زبانی در ترجمه های فارسی صادق هدایت و فرزانه طاهری از کتاب مسخ اثر فرانتس کافکا پرداخته است. پرسش های اساسی در این پژوهش عبارت است از: 1) نقش جنسیت در تنوع واژگانی در دو ترجمه کتاب مسخ چگونه است؟ 2) تنوع واژگانی بیشتر در کدام یک از اجزای کلام بیشتر صورت می گیرد؟ 3) نقش جنسیت در تنوع نحوی در دو ترجمه کتاب مسخ چگونه است؟ 4) چه رابطه ای بین جنسیت و فرایندهای نحوی دخیل در تنوع نحوی وجود دارد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که جنسیت نقش اساسی در تنوع زبانی ازجمله واژگانی، صرفی و نحوی را در زبان فارسی ایفا می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تعداد کل تنوعات واژگانی 505 مورد بوده است. از این تعداد کل تنوع واژگانی، سهم هر یک از تنوعات اجزای کلام ازجمله تنوع فعلی 398 مورد، تنوع اسمی 51 مورد، تنوع صفتی 39 مورد و تنوع قیدی 17 مورد بوده است. بررسی داده های پژوهش حاکی از آن است که میزان تنوع صرفی در مقایسه با تنوعات واژگانی و نحوی بسیار پایین بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطه تنگاتنگی بین متغیر اجتماعی جنسیت و متغیرهای نحوی ازجمله قلب نحوی، کاربرد افزوده ها، کاربرد ادات استفهام، سببی سازی، موصولی سازی، حرکت بند موصولی و ناهم پایه سازی وجود دارد. یکی از پیامدهای اصلی پژوهش حاضر این است که تعامل تنگاتنگی بین زبان شناسی اجتماعی و دستور زایشی وجود دارد و بنابراین نتایج پژوهش حاضر دیدگاه های زبان شناسان اجتماعی ازجمله سلز و همکاران ( 1996 ) و باربیرز ( 2002 ) را درباره تعامل بین زبان شناسی اجتماعی و دستور زایشی تأیید می کند.

بن ماضی افعال با نشانه های متنوع در گویش های مختلف زبان بلوچی، اهمیت خاصی دارد. این مقاله در پی آن است تا با روشی توصیفی و دیدگاهی درزمانی و هم زمانی به بحث ساخت واژیِ بن ماضی در زبان بلوچی بپردازد. منابع پایه، 201 فعل ساده بلوچی- گویش بمپوری- است. پس از ارائه فهرست افعال، موارد آوایی و بسامد آنها تبیین می شود. این افعال، براساس تکواژ ماضی سازی که می گیرند مرتب شدند. یافته ها نشان می دهد که بن ماضی در بلوچی به 10 صورت مشخص می شود. از اینها، 5 صورت باقاعده و 5 صورت بی قاعده هستند (1) . این اختلاف صورت ها 4 دلیل عمده دارد: 1- صورت بن ماضی بازمانده صورت های تاریخی باشد؛ 2- بافت واجگانی بن ماضی باعث اختلاف صورت ها شود؛ 3- اختلاف در گویش ها باعث تنوع صورت های بن ماضی شده باشد؛ 4- بن ماضی از طریق قیاس با افعال دیگر ساخته شده باشد.

In the present study, the researchers have investigated foreign language teachers’ familiarity with scaffolding techniques and where Iranian instructors have learnt such scaffolding techniques. This study follows a descriptive-survey method. For this purpose the researchers used a questionnaire of scaffolding techniques. The questionnaires were distributed among 41 instructors in three university language centers. A binomial Test was carried out to investigate the rate of Iranian instructors’ acquaintance with scaffolding. As the result of the first question showed, the majority of Iranian instructors were familiar with the scaffolding techniques and used them while teaching. Furthermore, according to the results of the second question more than half of the Iranian instructors have learnt most of scaffolding techniques in MA level. The results also clearly showed that there are weaknesses in the educational system (here MA courses) for foreign language teaching skills.

Pitfalls inherent in traditional approaches, movement into post-method frameworks and necessity of reaping benefits of technological advancements gave birth to flipped instruction as a newly emerged practice of teaching. A robust literature has submitted proofs on the merits of this practice in language learning. Adopting an innovatory perspective, the current research was an attempt to investigate the effect of this practice on a number of learning and learner related variables among Iranian intermediate language learners. To this aim 39 learners were selected through convenience sampling, and after removing outliers, 29 learners were randomly assigned to control (N=14) and experimental (N=15) groups. For each variable, a valid instrument was selected or adopted from the literature and modified for the purpose of the study. Then, employing a post-test-only control-group design, their performance on the post-test was measured and analyzed through one-way analysis of variance. The outputs reveled a statistically significant difference between groups in achievement (F (1, 27) = 9.627, p = .004) and autonomy (F (1, 27) = 8.308, p = .008) while indicating no significant effect on motivation and willingness to communicate. Some of these findings are in line with major currents of research in the literature but others stand in sharp contrast. Further investigation is required to examine into the nature of these findings through qualitative perspectives, interviews and open-ended questionnaires. These findings have implication for educational researchers, language teachers, language learners and applied linguists.

در زبان عربیِ معاصر، اسلوب های تعجبِ سماعی، در مقایسه با اسلوب های قیاسی آن پرکاربردتر و متنوع تر است. هر چند، این اسلوب های تعجبِ سماعی، هنوز هم همانند قدیم کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. پژوهشگران به این مسئله که ساختارهای تعجبِ سماعی نیز خود می توانند از ساخت های ویژه ای پیروی کنند، نپرداخته اند. همین امر به همراه کاربرد متنوع این نوع جمله ها در زبان عربی و معادل یابی آن ها در زبان فارسی، بیانگر اهمیت پژوهش حاضر است. این مقاله به دسته بندی 460 جمله تعجبی در دو کتاب «الشمس فی یوم غائم» و «زهره العمر» که اولی به زبان گفتار و دومی به زبان نوشتار نزدیک تر است، پرداخته است. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است ابتدا جمله های تعجبی سماعی را بر پایه تقابل میانِ زبان فارسی و عربی توصیف کند. سپس معادل یابی، ساخت و کاربرد جمله های تعجبی سماعی در زبان گفتار و نوشتار مورد ارزیابی قرار گیرد تا تفاوت ها و شباهت های موجود میان جمله های تعجبی سماعی در فارسی و عربی نمایان شود.یافته های پژوهش نشان می دهد که در زبان گفتار، سبک و آهنگ در تشخیص ساختار جمله های موردِ اشاره مهمترین نقش را بر عهده دارند. همچنین، تمنی، قسم و گاه ضرب المثل ها و اصطلاح های عامیانه، تکیه و تأکید بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. در زبان نوشتار نیز ساخت های تأکیدی نقش پررنگ تری داشته و جمله ها با تنوع بیشتری می آیند. در این میان، جمله های نمایاننده مقدار و مقایسه، اسلوب های منفی، اسلوب های تأکیدی که گاهی در قالب جمله های خبری منفی مانند اسالیب حصر، استثنا، تقابل و تباین می آیند، بسیار اهمیت دارند. در معادل یابی - به ویژه در زبان گفتار- حرف «که» نقش مؤثری دارد. به نظر می رسد در زبان نوشتار عربی بیشتر این جمله های با ژرف ساخت به کار می روند و در زبان فارسی اغلب با روساخت معادل یابی می شوند. همچنین، این پدیده در زبان گفتار بیشتر به چشم می خورد.

تفکر نقاد و خودمختاریِ فراگیران، ازجمله موضوعاتی است که بسیار در پیشینه پژوهش های آموزش زبان انگلیسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این راستا، برای پی بردن به کارآمدی بیشتر این دو مقوله در زبان آموزی، مطالعه حاضر به مقایسه تأثیر آموزش تکنیک های تفکر نقاد با تکنیک های خود مختاری در پیشرفت مهارت گفتار زبان آموزان انگلیسی پرداخت. به این منظور، 90 نفر زبان آموز سطح متوسط کلاس های یکی از آموزشگاه های آزاد زبان در تهران که پژوهشگران این مطالعه به آن ها دسترسی داشتند، در یک نمونه آزمون اولیه انگلیسی (پِت) شرکت کردند. در نتیجه، 64 نفری که نمره های آن ها در محدوده یک انحراف معیار بالا و پائین میانگین نمره های کلی آن 90 نفر قرارگرفته، انتخاب شدند. لازم به اشاره است که این آزمون پیش از این، میان 30 زبان آموز دیگر در همان آموزشگاه پیش آزمون شده بود. در مرحله بعد، آن 64 نفر به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی گروه بندی شدند تا یک گروه تحت آموزش تکنیک های تفکر نقاد و گروه دیگر تحت آموزش تکنیک های خودمختاری به عنوان دو روش آموزشی مختلف قرار گیرند. پیش از آغاز آموزش نیز مهارت گفتاری هر دو گروه با استفاده از پیش آزمون گفتار مورد سنجش قرار گرفته بود و تفاوت معناداری بین میانگین نمرات آن ها مشاهده نشد. در انتهای دوره آموزشی 14 جلسه ای، دو گروه در پس آزمون یکسان گفتار شرکت کردند. نتیجه تحلیل آماری مربوطه (آزمون نمونه های مستقل تی) نشان دهنده آن بود که آموزش تفکر نقاد، تأثیربرتری بر مهارت گفتار نسبت به آموزش خودمختاری دارد. یافته های مورد اشاره، بیش از پیش برتری آموزش تفکر نقاد در کلاس های زبان را نسبت به سایر روش های تدریس نشان می دهد و بر ضرورت توجه بیشتر به این سبک آموزش تأکید می کند.