درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه در کنار انواع مختلف سرمایه، مانند سرمایه انسانی، مالی و اقتصادی، سرمایه دیگری با عنوان سرمایه اجتماعی مورد بهره برداری قرار گرفته است. این مفهوم به پیوند ها و ارتباطات میان اعضای یک شبکه به عنوان منبع باارزش اشاره دارد که با خلق هنجار ها و اعتماد متقابل، موجب تحقق اهداف اعضا می شود. با توجه به اهمیت و جایگاه سرمایه اجتماعی در مدیریت سازمان ها به تبیین این بحث از دیدگاه الهی امیرالمؤمنین علی(ع) به عنوان مدیری مدبر و کارآمد در تشکیل حکومت اسلامی پرداخته می شود. مقاله حاضر مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام پذیرفته است. عناوین مباحث این نوشتار به شرح زیر است: ابتدا سرمایه اجتماعی، سپس به ترتیب و به اختصار مدیریت ارزش، مدیریت در نگاه امیرالمؤمنین علی(ع) و الگوی مدیریت علوی بر مبنای سرمایه اجتماعی محبت و معرفت و در نهایت، سرمایه دینی و مؤلفه هایی از سرمایه اجتماعی در مدیریت امام علی(ع) بررسی می شود.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه موضع کنترل، جوسازمانی و بهره وری کارکنان در اداره کل امور مالیاتی استان تهران پرداخته شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر عبارتند از تمامی مدیران و کارکنان سازمان امور مالیاتی شهر تهران که شامل 728 نفر می باشند. که به منظور تعیین حجم نمونه مدیران، از روش سرشماری استفاده شده و تمامی مدیران به عنوان جامعه آماری مورد بررسی واقع شده اند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه 50 سوالی جو سازمانی لیتوین و استرینجر و پرسشنامه 17 سوالی بهره وری مک گال و همکاران و پرسشنامه 10 سوالی موضع کنترل جولیان راتر می باشد. جهت اجرای پرسشنامه بدین ترتیب اقدام گردید که به ازای هر یک مدیر سه کارمند انتخاب شده اند بنابراین 200 نفر مدیر و 600 نفر کارمند به عنوان نمونه انتخاب شده اند و نتایج حاصل از تجزیه، تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان می دهد که: بین جو سازمانی و موضع کنترل با بهروری رابطه وجود دارد یعنی اینکه:1- بین جوسازمانی با بهره وری رابطه وجود دارد.2- بین موضع کنترل با بهره وری رابطه وجود ندارد.

با ورود به سده بیست و یکم، از نیروی انسانی به عنوان شریک استراتژیک و با ارزش ترین سرمایه سازمان یاد می شود. بدیهی است سرمایه به خودی خود حاصل نمی شود و صرف داشتن آن کفایت نمی کند. چه بسیار افرادی که دارای سرمایه بوده اند اما به جهت غفلت و ندانم کاری آن را به باد داده اند. به طریق مشابه، سرمایه انسانی را نیز می بایست به دست آورد، حفظ نمود و از آن به نحو بهینه جهت ایجاد ارزش افزوده، بهر برداری کرد. این امر، نیازمند تفکر و عمل است. تفکری که ارزش این سرمایه را بداند و عملی که شیوه جذب، پرورش و نگهداشت آن را نشان دهد. مدیریت استراتژیک منابع انسانی بیانگر این تفکر و استراتژی منابع انسانی نمایانگر این عمل است. اما اینکه استراتژی مزبور می بایست دارای چه ویژگی ها و کارکردهایی باشد، موضوعی است که نظریه های مختلفی پیرامون آن مطرح شده است.تشریح این رویکردهای نظری در قالب رویکردهای استراتژیک و غیراستراتژیک، موضوعی است که مقاله حاضر به آن می پردازد.

توجه به موضوع رهبری خدمتگزار درسالهای اخیر، افزایش پیدا کرده است و انواع سازمان‌های تجاری، غیر انتفاعی، آموزشی، و نیز سازمانهای دولتی برای اداره سازمان خود اصول رهبری خدمتگزار را مورد استفاده قرار داده‌اند. اما در مورد مؤثر بودن اجرای رهبری خدمتگزار در اثربخشی سازمان‌‌ها‌، به‌ویژه سازمانهای دولتی، تردید‌هایی به‌وجود آمده است. با توجه به عجین بودن فرهنگ ایران با آرمانهای خدمتگزاری و اهمیت موضوع، این مقاله در نظر دارد تأثیر رهبری خدمتگزار بر اثربخشی سازمانهای دولتی ایران را از دو مسیر اثربخشی رهبری و اثربخشی پیروی، بیازماید. بدین منظور متغیرهای مدل نظری پژوهش، شناسایی شد و نظرسنجی مدیران و کارکنان 22 سازمان دولتی قرار گرفت. از آزمون t استیودنت برای بررسی وضعیت کلیِ مولفه‌هایِ پژوهش استفاده گردید و برای آزمون فرضیه‌‌ها نیز، آزمون‌های آماری رگرسیون و همبستگی اسپیرمن به کار گرفته شد. در بررسی رابطه بین مؤلفه‌های تحقیق، کلیه روابط مورد بررسی تأیید شدند، اما پایین بودن میانگین نمره ابزار اندازه‌گیری رهبری خدمتگزار از میانگین متوسط، به معنای اجرای ضعیف رهبری خدمتگزار و غلبه رهبری پدر سالارانه در سازمانهای دولتی ایران است همچنین ارتباط ضعیف تحقق اثربخشی سازمانی از مسیر رهبری خدمتگزار- اثر‌بخشی پیروی، به معنای عدم توجه بایسته به نقش پیروان در سازمان و اثربخشی سازمانی است.

هدف: این پژوهش به منظور بررسی سلامت روانی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان ورودی سال تحصیلی85-86 انجام شده است.روش: در این بررسی مقطعی-توصیفی، 554 دانشجو (366 زن، 188 مرد) که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) 28-مورد ارزیابی قرار گرفتند. روایی پرسشنامه در یک بررسی جداگانه (شامل 80 نفر دانشجو)، و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرنباخ محاسبه گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t، تحلیل واریانس، و آزمون شفه صورت گرفت.یافته ها: این بررسی نشان داد  %55.5از زنان، %34.4 از مردان، و در کل %47.7 از آزمودنی ها احتمالا از سلامت روانی برخوردار نیستند. طبق نتایج به دست آمده بین زنان و مردان، مجرد ها و متاهل ها، علاقه مندی به رشته تحصیلی و بی علاقگی به رشته تحصیلی، و دانشجویان گروه های سنی مختلف، از نظر سلامت روانی تفاوت معنی دار وجود دارد. اما بین دانشجویان بومی و غیر بومی تفاوت معنی دار مشاهده نشد. همچنین داده های بدست آمده بیانگر روایی و پایایی مناسب برای GHQ-28 است.نتیجه گیری: وجود بسیار بالای مشکلات بهداشت روانی در جمعیت جوان دانشجویی با توجه به نقش آنان در آینده جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین برنامه ریزی جهت ارتقا بهداشت روانی آنان یک ضرورت است.

بازنشستگی، مرحله ای از زندگی انسان است که به عنوان دوران پس از اشتغال مورد توجه مدیریت، جامعه شناسی کار و شغل و روان شناسی اجتماعی قرار گرفته است. لازم است ابعاد مختلف و مسایل دوران بازنشستگی مورد مطالعه و پژوهش قرار گیرد تا علت استرس ها، نگرانی ها و نارضایتی های این دوران شناسایی و برای رفع آن چاره جویی گردد. آنالیز داده های گردآوری شده، نشان می دهد که 5/15 درصد از بازنشستگان جامعه ی آماری درخواست بازگشت به خدمت داشته اند. در آزمون فرضیه های تحقیق نیز مشخص گردید که بیش تر ابعاد فردی، سازمانی، اقتصادی، اجتماعی و روان شناختیِ شناسایی شده بر متغیر اعاده به خدمت تأثیرگذار می باشند.

پژوهش حاضر تعیین وضعیت مدیریت منابع انسانی در صنایع پیشرو ایران را به عنوان هدف اساسی دنبال نموده و در این راستا به شناسایی و تبیین مراحل تحول مدیریت سنتی منابع انسانی به مدیریت راهبردی منابع انسانی پرداخته است. نوع تحقیق از نظر هدف توصیفی و از لحاظ روش تحقیق با راهبردی پیمایشی انجام شده است و با استفاده از پرسش نامه ی محقق ساخته وضعیت مدیریت منابع انسانی را براساس نظرات جامعه ی آماری (1280=N) متشکل از مدیران ارشد، اعضای کمیته ی راهبردی، اعضای هیأت مدیره، مدیران بخش ها، مدیران صفی و متخصصین پرسنلی که تعداد آنها در 45 سازمان بزرگ صنعتی در سه بخش از صنعت ایران: نفت، پتروشیمی و فولاد مورد بررسی قرار داده است. تحلیل داده ها نشان می دهد که مدیریت منابع انسانی در صنایع مورد مطالعه، هنوز بسیاری از ویژگی های مدیریت سنتی منابع انسانی را حفظ نموده و با حفظ ساختار متمرکز و فقدان انسجام راهبردی در پیمودن مسیر تحول و برخورداری از ویژگی های رویکرد راهبردی با موانع و چالش های بسیاری روبه روست

سرمایه ی انسانی، تنها نهاده ای است که می تواند ضمن تغییر خود، سایر نهاده های تولید را دگرگون یا متعادل کند، مبنایی برای نوآوری فراهم سازد و در سطح وسیع به رشد اقتصادی بینجامد. هدف مقاله، تعیین تأثیر و دسته بندی عوامل و شاخص های مؤثر بر سنجش سرمایه ی انسانی است. در این تحقیق، عوامل و شاخص های مهم در سنجش سرمایه ی انسانی، میزان تأثیر هر عامل و شاخص بر سنجش سرمایه ی انسانی و درنهایت دسته بندی عوامل وشاخص ها مورد بررسی قرار گرفته است. با تعیین عوامل و شاخص های مطرح در ادبیات تحقیق، ابتدا با استفاده از تحلیل عاملی، عامل های مؤثر در سنجش سرمایه ی انسانی مشخص شده اند و سپس با استفاده از معادلات ساختاری، با در نظر گرفتن عوامل تعیین شده و بیست شاخصِ بیان شده، میزان اثر عوامل و شاخص ها بر سنجش سرمایه ی انسانی محاسبه شده است. نتایج، نشان می دهد که شاخص های مؤثر بر سنجش سرمایه ی انسانی، به ترتیب اهمیت و میزان تأثیر عبارتند از: قابلیت رهبری و دانش مدیران، شایستگی کارکنان، توانمندی کارکنان و دانش شغلی کارکنان

هدف از این پژوهش حاضر ارایه یک چارچوب مدون و مفهومی برای نظام ارزیابی عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی بوده، شیوه پژوهش پیمایشی و 33 نفر از حوزه های سیاست گذاری دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان نمونه و در تحقیق مشارکت داده شده اند، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که بر اساس شاخص های ارزیابی نظام آموزش عالی طراحی شده است. داده های گرد آوری شده با استفاده از تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل واقع گردید. نتایج پژوهش نشان داد که عامل های مربوط به امور پژوهش و رشد کیفیت آموزشی دارای رتبه های برتر است و توجه به عوامل دانشجویی و سپس جنبه های فرهنگی و خدماتی دارای اولویتهای بعدی قرار می گیرد. در این پژوهش نشان داده شده بر اساس شاخص های اولویت بندی شده نظام ارزیابی عملکرد سازمانی مناسبی را می توان در چهارچوب الگوی بازخورد 360 درجه می توان برای ارزیابی دانشگاه ها به کار گرفت.

انگیزش جوهرهی نوآوری و خلاقیت کارآفرینان بوده و به تلاش های آن ها انرژی و استمرار میبخشد. در این مقاله به منظور تشویق کارآفرینی درون سازمانی چهار سری مکانیزم های درونی، غیر مالی، مالی غیرمستقیم و مالی مستقیم براساس الگوی ساچه مدنظر قرار گرفته اند. نمونهی تحقیق شامل مدیران گروه و کارشناسان بوده و از دو روش مصاحبه و پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحقیق حاصل از الگوسازی معادلات ساختاری حکایت از این مطلب دارد که موثرترین عامل مشوق نوآوری در شرکت های با فناوری بالا، انگیزه های درونی بوده که در این راستا ده فرمان برای تقویت کارآفرینی درون سازمانی ارایه شده است.

موفقیت جنبش نرم افزاری و تولید علم در کشور نیازمند رفتارهای فرانقش اعضای هیئت علمی است. علیرغم تعدد مطالعات درباره رفتارهای فرانقش سازمانی در حوزه سازمان های تجاری و صنعتی، مطالعات اندکی در این باره در دانشگاه ها انجام شده است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کیفی با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با بیست و دو نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاهی در شهر تهران که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند انجام گردید. با توجه به تجزیه و تحلیل مضمون (تِم) پاسخ های ارائه شده به نظر میرسد که این گونه رفتارها را بتوان در پنج حوزه اجرایی، دانشجویی، ترویجیاجتماعی، آموزشی و پژوهشی دسته بندی کرد. همچنین در این مقاله بر اساس یافته ها علل احتمالی بروز این رفتارها در سطوح فردی، دانشکده ای و دانشگاهی پیشنهاد شده اند.

در خصوص چگونگی واکنش به دنیای در حال تغییر،‌ رویکردهای زیادی مطرح شده است. تمامی این رویکردها تنها در صورتی که متضمن همترازی در سازمان به عنوان یک اصل زیربنایی و بسیار مهم باشند، با معنا هستند. بررسی ها و مطالعاتی که در خصوص سازمان های موفق انجام شده است نشان می دهد که همترازی به عنوان یک اصل و محور تعیین کننده در سازمان مورد توجه بوده است. این مقاله، حاصل پژوهشی است در خصوص بررسی نقش همترازی عناصر سازمانی در ارتقای عملکرد سازمانی. ‌در این پژوهش، از داده های ثانویه مدل جشنواره شهید رجایی برای سنجش عملکرد سازمانی، و از نظریه نقاط مرجع استراتژیک برای سنجش درجه همترازی عناصر چهارگانه راهبرد، فرهنگ، ساختار، و راهبرد منابع انسانی استفاده شد. یافته¬های پژوهش نشانگر آن هستند که اولاً همترازی نسبتاً بالایی بین عناصر سازمانی پیشگفته برقرار است، ثانیاٌ بین همترازی و عملکرد سازمانی همبستگی مثبتی وجود دارد.

مدیریت منابع انسانی، نه تنها منجر به افزایش توانمندی کارکنان می شود؛ بلکه زمینه ی تشویق کارکنان به خلاق بودن و تولید دانش جدید و نیز یک پارچگی و همکاری های متقابل و کاهش هزینه ها را فراهم می نماید. هدف مقاله ی حاضر، بررسی مؤلفه های بهسازی نیروی انسانی و ارایه ی مدل مناسب برای اجرای موفق روش های بهسازی نیروی انسانی می باشد. نتایج تحقیق، نشان می دهد که در حوزه ی بهسازی نیروی انسانی، فعالیت های متناسب صنعت برق صورت گرفته است. دوره های آموزش و کارآموزی و تدوین مدل های متناسب با آن در سطح گسترده ای برگزار شده است. براساس تعداد دوره های برگزار شده و بررسی اثربخشی آن ها، به طور کلی این حوزه از وضعیت مناسبی در نیازسنجی ها، تحلیل روش ها و اجرای برنامه ها برخوردار است. بنابراین، با توجه به مدل ارایه شده، کسب مزیت رقابتی، ارتقای کیفیت و قابلیت های منابع انسانی، بهره وری، کارآفرینی و... مستلزم بهسازی منابع انسانی و توجه به مؤلفه های آن، به عنوان مهم ترین معیار برای مدیریت منابع انسانی صنعت برق کشور می باشد.

یکى از رو شهاى توسعه منابع انسانى، گردش شغلى م یباشد که درسازما نهاى بهداشتى و درمانى ایران کمتر پژوهش شده است. هدف مطالعه حاضر بررسى تاثیر گردش شغلى بر عملکرد پرستاران در بیمارستا نهاى تامین اجتماعى تهران بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع على و گذشته نگر، به صورت شاهد - موردى در 9 بیمارستان تامین اجتماعى تهران انجام و پرستارانى که دا راى (N1 = گردید. جامع هى پژوهش پرستاران بیمارستان هاى مورد مطالعه که داراى گردش شغلى نبوده ( 48 است. اززیر جامع هى اول 45 نفر در پ ژوهش شرکت نمودند و به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. از (N2 = گردش شغلى بوده ( 502 زیرجامع هى دوم 45 نفر به شیوه همسا نسازى به عنوان گروه مورد انتخاب شدند. ابزار گردآورى داد هها پرسشنامه بود و جهت ارزشیابى عملکرد سالیانه پرستاران از امتیاز ارزشیابى سالیانه موجود در سازمان استفاده شد. با استفاده از آزمون آنالیز .(Pvalue =0/ 28 م یباشد ( 796 / 28 و 41 / یافته ها: میانگین امتیاز عملکرد گروه مورد و شاهد به ترتیب 42 واریانس، بین گردش شغلى و عملکرد پرستاران ارتباط معن یدارى مشاهده نشد. نتیجه گیری: عملکرد پرستاران در بیمارستا نهاى مورد مطالعه مستقل از وضعیت گردش شغلى آ نها م یباشد و گر دش شغلى به شیو هى موجود موجب بهبود عملکرد پرستاران نشده است. "

ا نگیزش نیرویا نسانى در دستیابى بها هداف سازمان بسیار مؤثر م یباشد. برخى نظریه پردازان معتقدند شغل به خودی خود م یتواند تاثیر نیرومند بر انگیزش کارکنان، رضایت و بهر هورى آنان داشته باشد. هدف این پژوهش تعیین توان انگیزشى فعلی مشاغل و بررسى تشخیصى مشاغل حوز هى توانبخشى مراکز بهزیستى بود. روش بررسی: این مطالعه نوع توصیفی- تحلیلى مقطعى در مراکز بهزیستى استان تهران انجام شده است. جامعه مورد مطالعه را کارمندان حوزه توانبخشى مراکز بهزیستى استان تهران در مراکز بهزیستى روزان هى دولتى بودند، 102 نفر نمون هى پژوهش با روش سرشمارى انتخاب شدند. جم عآورى اطلاعات با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت. پرسشنام ههاى تکمیل شده با نر مافزار یک نمون هاى با نمرات استاندارد مقایسه شدند. T-test به کمک آمار توصیفى وآزمون SPSS آماری یافته ها:ا رتباطى بین متغیرهاى جمعیت شناسى مانند سن، جنسیت، سابقه کار، وضعیت تاهل، مدرک تحصیلى و نوع عضویت ،3/62±0/ با توان انگیزشى بالقوه و زیر مجموع ههاى آن وجود نداشت. در گرو ههاى شغلى مورد مطالعه میانگین تنوع وظیفه 70 ،3/35±0/ 4، میانگین بازخورد 53 /03±0/ 4، میانگین استقلال 73 /03±0/ 3، میانگین اهمیت وظیفه 70 /96±0/ میانگین هویت شغلى 67 49 به دست آمد. مشاغل حوزه توانبخشى از تنوع مهارت، هویت شغلى، اهمیت شغلى، /90±19/ و میانگین نمره توان انگیزش بالقوه 32 (P< استقلال شغلى و نمره توان انگیزش بالقوه برخوردار م یباشندو از بُعد بازخورد برخوردارنمى باشند.( 0.05 نتیجه گیری: طراحى مشاغل در این براى شاغلان امکان انگیزش درونى را به جز در مورد بازخورد شغلى فراهم مى کند. "

ارزشیابى عملکرد، تحلیلى منظم از پاسخگویى فعالیتهاى فردى به اهداف و وظایف است. این پژوهش با هدف تعیین نگرش کارکنان دانشکده هاى دانشگاه علوم پزشکى اهواز در زمینه ارزشیابى عملکرد سالانه شان انجام شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفى - پیمایشى، به صورت مقطعى با استفاده از روش سرشمارى در بین 150 نفر از کارکنان شاغل در دانشکده هاى دانشگاه علوم پزشکى اهواز در سال 1386 صورت گرفت. داده هاى مورد نظر از طریق پرسشنامه حاوى 55 سوال گردآورى شد. پاسخ به سؤالات بر اساس مقیاس لیکرت (از کاملا مخالف تا کاملا موافق) بود. داده ها پس از گردآورى به وسیله نسخه 11 و آزمو نهاى آمارى توصیفى و تحلیلى مرتبط تحلیل گردید. SPSS نرم افزار آماری 50 درصد ،20- یافته ها: 54.7 درصد از افراد مورد مطالعه زن و بقیه مرد بودند. از لحاظ سنى، 20.7 درصد افراد در گروه سنى 30 50 و 2.7 درصد در گروه بالاتر از 50 سال قرار داشتند. میانگین و انحراف معیار سن افراد مورد مطالعه - 26.7 درصد 41 ،31-40 37.7±7.2 سال بود. 66.32 درصد افراد، در مورد انجام ارزشیابى داراى دیدگاه مثبت، 17.35 درصد داراى دیدگاه منفى و 16.33 درصد افراد بدون دیدگاه خاص بودند. در زمینه نحوه اجراى ارزشیابى کنونى عملکرد کارکنان، 39.75 درصد افراد دیدگاه منفى، 34.41 درصد دیدگاه مثبت و 25.84 درصد دیدگاه خنثى داشتند. طبق آزمون آمارى کاى دو با ضریب اطمینان 95 درصد بین دیدگاه افراد در زمینه ضرورت ارزشیابى کارکنان و نیز دیدگاه آنها در زمینه نحوه انجام ارزشیابى جارى رابطه آمارى معنى دار به دست (P= آمد. ( 0.001 نتیجه گیری: طبق این مطالعه، اکثر کارکنان انجام ارزشیابى را ضرورى دانستند، اما نسبت به ارزشیابى جارى نگرش مثبتى نداشته یابى تفاوت بودند. شاید این نوع نگرش ناشى از روشها، معیارها و ضوابط مورد استفاده در ارزشیابى باشد. مهمترین مؤلفه در بهبود فرآیند ارزشیابى عملکرد کارکنان، آشنایى آنان با رسالت و خط مشى هاى سازمان و شفاف نمودن روش و اهداف ارزشیابی و ارائه بازخورد مناسب از طرف مدیران و سرپرستان است.