درخت حوزه‌های تخصصی

در حال حاضر تنظیم خانواده، جزو بهداشت باروری و بهداشت باروری، از مفاهیم حقوق بشری محسوب می‌شود. معمولاً ایجاد جنبه حقوق بشری برای انگاره‌ای خاص، آن را به یک دغدغه جهانی و ملی تبدیل می‌کند. در سال‌های اخیر بحث کنترل جمعیت از طریق «تنظیم خانواده»، اهمیت ویژه‌ای یافته است از سال 1355 تا 1375 جمعیت ایران به دوبرابر افزایش یافت. در این مقاله به لزوم مسئله کنترل جمعیت و پیامدهای ان می پردازیم.

فرآیند تحول هر جامعه از یک مرحله اقتصادی و اجتماعی به مرحله دیگر، توسعه نامیده می‌شود. بر این اساس فعالیت‌های توسعه‌یافتگی،«فعالیت‌هایی است که یک نظام، سیستم یا یک کشور برای ارتقای وضعیت موجودش در دست اقدام دارد»[1] برای تحقق توسعه، لازم است که در کنار سایر اقدامات، رشد جمعیت نیز تحت کنترل درآید. هر چند توسعه، رابطه مستقیمی با جمعیت ندارد؛ اما می‌توان گفت عدم توازن رشد منابع با رشد جمعیت، مانعی بر سر راه برنامه‌های توسعه است. در این مجال به بررسی نحوه آموزش در مورد تنظیم خانواده در دانشگاه ها می پردازیم.

هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط ادراک دختران از شیوه تربیتی مادران و نگرش ریاضی بر کارکرد ریاضی است. روش مطالعه از نوع هم بستگی بود و بدین منظور تعداد 261 دانش آموز دختر کلاس سوم راهنمایی مدارس دولتی، به روش تصادفی، از نواحی 3، 7 و 19 آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند. اطلاعات از طریق دو پرسش نامه شیوه تربیتی و نگرش نسبت به ریاضی گردآوری شد و شاخص کارکرد تحصیلی در زمینه ریاضی، معدل نمره ریاضی پایانی دانش آموزان در کلاس سوم راهنمایی بود. داده های پژوهش با استفاده از ضریب هم بستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد که بین ادراک دختران از روش های تربیتی مادران و نگرش نسبت به ریاضی و کارکرد ریاضی دانش آموزان رابطه ای معنادار وجود دارد. قوی ترین عامل پیش بینی کننده کارکرد ریاضی دختران، ادراک دختران از شیوه تربیتی اقتدار منطقی مادران است و لذت بردن از ریاضی، از لحاظ قدرت پیش بینی کنندگی، در مرحله بعد از شیوه تربیتی مادران قرار دارد؛ بر این اساس، ادراک دختران از شیوه تربیتی مادران و نگرش مثبت دختران نسبت به ریاضیات از اهمیت بسزایی در کارکرد ریاضی برخوردار است.

نقد کتاب « خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی » : خانواده یکی از واژه‌هایی است که در هر فرهنگ و تمدنی ارزش و جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است جایگاهی که شاید به واسطه ویژگی منحصر به فرد خانواده، بوجود آمده باشد. خانواده از یک سو در بر گیرنده همه افراد اجتماع است، چون هر فردی خود زیر مجموعه یک خانواده است و از سوی دیگر یکی از واحدهای تشکیل دهنده اجتماع بوده و در هر دو موقعیت، نقش مهم و اساسی خود را به خوبی ایفا می کند. شاید بتوان گفت که این اهمیت بیش از اندازه خانواده است که موجب شده است در بیشتر موارد همه شخصیت‌ها و گروه های متخصص و غیر متخصص به خود اجازه دهند تا در مورد آن سخن پردازی نموده و اظهار نظر نمایند.

در سال 1981 خانم برنیس ویس برد ، کارشناس رشد کودک و آموزش والدین که در مجله والدین فعالیت  می‌کرد,  تهیه کننده برنامه‌ای با عنوان توجه به خانواده بود بر آن شد تا  از کسانی‌که  دغدغه حمایت از خانواده  را دارند دعوت کند دور هم جمع شوند و نظرات خود را در این زمینه بیان کنند. او از تهیه کنندگان برنامه‌های حامی خانواده، دانشگاهیان، قانونگذاران، مسئولین دولتی و خانواده‌ها دعوت کرد که در جلسه‌ای در ایالت شیکاگو شرکت کنند و بر خلاف انتظارش بیش از300 نفر آمدند. آنها در فضایی صمیمی در مورد دغدغه‌های مشترکشان صحبت کردند و به این نتیجه رسیدند که مؤسسه‌ای ملی راه اندازی کنند. با رأی‌گیری « ائتلاف منابع خانواده » شکل گرفت. این ائتلاف برای تقویت نقش والدین در سطح ملی برنامه‌ریزی می‌کرد و در مجامع و ایالات مختلف سیاست‌های خود را به اجرا می‌گذارد. در سال 2000 به مؤسسه حمایت از خانواده در آمریکا تغییر نام داد. در حال حاضر بیش از 2000 نفر در کنفرانس‌های ملی آن شرکت می‌کنند و هزاران عضو در سال 2003، مسئولین مؤسسه اهداف و برنامه‌ی راهبردی سه ساله‌ای را برای خود تعریف کردند. اهداف راهبردی مؤسسه حمایت از خانواده در امریکا دراین مقالع بیشتر می ششناسیم.

این مقاله ضمن بیان معنا و مفهوم عفّت و امنیت و نیز تبیین تأثیر پاکدامنی بر امنیت روانی فرد از دیدگاه روان‏شناسان غربی، به تشریح ارتباطِ اغتشاشِ حریم‏های جنسیتی و اختلال امنیت روانی فرد و جامعه و همچنین پیامدهای این مسئله می‏پردازد. از جمله پیامدهای منفی بی‏عفتی در جوامع، احساس بی‏هویتی، گرایش به نهلیسم و پوزیتویسم، اضطراب درونی، بلوغ زودرس نوجوانان، خشونت‏های جنسی، بالا رفتن میزان طلاق، غفلت از یاد خدا و نزول بلاهای آسمانی است. در مقابل، افزایش اطمینان مرد به زن، جلوگیری از انحرافِ مرد و افزایش محبت در کانون خانواده از پیامدهای مثبتِ پاکدامنیِ زن به شمار می‏روند.

بروز تغییرات سریع اجتماعی در غرب، نهادهای اجتماعی را نیز دچار تغییراتی اساسی نموده است. خانواده یکی از نهادهایی می‌باشد که دستخوش این تغییرات شده است. این مقاله با مقدمه‌ای در این خصوص آغاز شده، سپس با ذکر شواهدی در مورد از هم گسیختگی این نهاد در ایالات متحده آمریکا، رویکرد به دین و انجام اعمال دینی، به عنوان یکی از راه حل‌های جبران آسیب‌های وارده به نهاد خانواده مطرح شده است و در ادامه تأثیر اعتقاد و عمل دینی بر خانواده و نیز سلامت جسمی، روانی و رفتاری اعضای خانواده مورد کنکاش قرار گرفته است.

این پژوهش، به بررسی مساله بار تکفل معیشتی در خانواده های ایرانی به عنوان یکی از مسایل اجتماعی بالقوه در کشور می پردازد و در پی شناخت زمینه ها و عواملی فرهنگی - اجتماعی است که بر وخامت مساله می افزاید. در این میان، توجهی ویژه به حضور کم رنگ زنان ایرانی در بازار کار و برخی علل و ریشه های آن شده است. این پژوهش به روش پیمایشی بر روی 384 سرپرست خانوار در تهران انجام شد و به کمک یافته های آن برخی سازه های ذهنی و نگرش های رایج به ویژه در رابطه با اشتغال زنان دسته بندی شد. این نوشتار، هم چنین دربرگیرنده برخی پیشنهادها و راه کارها برای کاهش موانع و محدودیت هایی است که بر سر راه حضور موثر زنان در عرصه های کار و تولید اقتصادی - اجتماعی وجود دارد.

«عشق»، جاذبه‌ای غیرمرئی و پدیده‌ای رازآلود است که مهم‌ترین نقش را در تحرک، قوام و دوام عالم ایفا می‌نماید. اهمیت و نقش تعیین کننده‌ی عشق در هستی، حکمای الهی را بر آن داشته است تا با ژرف‌نگری در مقوله‌ی عشق و تفکیک اقسام و تعیین مراتب آن و ... ، بحثی اساسی را به این مهم اختصاص دهند. نوشتار حاضر به منظور تبیین اجمالی مقوله‌ی عشق، پس از ورود به مباحث معناشناختی عشق، ذکر اقسام و مراتب آن، به مباحثی از قبیل رابطه‌ی عشق مجازی با عشق حقیقی، اختیار و تکلیف در محدوده‌ی عشق مجازی، تکلیف عاشق در فراق و وصال، علت و علاج عاشق و ... می‌پردازد و سرانجام با رویکردی اجمالی به بحث «عشق و ازدواج»، نقش عشق را به عنوان «زمینه» و نیز «پیامد» ازدواج بیان می‌دارد و به مهم‌ترین تدابیر شریعت در جهت تحکیم عشق پس از ازدواج اشاره می‌نماید.

در جامعه امروز ایران، تحولاتی چون افزایش سطح سواد و اشتغال زنان، و گسترش فضاهای سایبرنتیکی و اطلاعاتی، زنان را در گذار از وضعیت سنتی و مکانیکی گذشته به دوران مدرن و اندام وار نوین با دوگانه گی و ابهام روبه رو ساخته است. از سویی، ساختار سنتی جامعه، زنان را به ایفای نقش های تنها سنتی وا می دارد، و از دیگر سو، زنان در بسترهای نوین پدید آمده، شخصیتی متمایز فردیت یافته می یابند که می توانند بی وابسته گی منفعلانه به دیگران عمل کنند. از آن جا که در جامعه ما، خانواده هنوز حیاتی ترین نهاد اجتماعی شمرده می شود و وضعیت بی هنجار کنونی تهدیدی جدی برای کیان آن است، در این نوشتار تلاش شده است تا با بررسی انتقادی تعریف های گوناگون صاحب نظران از خود مختاری و آوردن تعریفی ویژه از خود مختاری زنان (در برابر خودرایی، خودمداری، و از این دست)، پاسخی مناسب برای عبور جامعه از شرایط ایجاد شده یافته شود. در راستای چنین هدفی، ره یافت های گوناگون نظری به کار آمد تا عوامل تاثیر گذار بر افزایش و کاهش خود مختاری زنان مشخص شود. سپس، متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش، با بهره گیری از روش پیمایش و به کارگیری پرسش نامه سنجیده شد. نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام (stepwise) نشان داد که از میان همه عوامل بررسی شده، به ترتیب پنج متغیر خود پنداره، خلوت شخصی، شبکه روابط اجتماعی - فرهنگی، سرمایه اقتصادی (درآمد)، و منزلت شغلی شوهر، 61.4 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین می کند. هم چنین، آزمون مدل تحلیلی پژوهش به روش تحلیل مسیر نشان داد که متغیرهای میانی تاثیری مستقیم بر خود مختاری دارد، و متغیرهای ساختاری به صورت غیر مستقیم و با اثر گذاری بر این متغیرهای میانی بر خود مختاری زن تاثیر می گذارد.

مقدمه از قدیم گفته‌اند که عشق انسان را کر و کور می‌کند و جز خوبی یار نمی‌بیند (حب الشیی یعمی و یصم) در جوامع شرقی از جمله ایران بسیاری به عشق مدرنیته مبتلا گشته‌اند و برای آن‌ها مدرنیته واژه شیرینی است که در آرزوی وصال آن روز شماری می‌کنند. اینان رشد و سعادت بشریت و خود را در سایه آن می‌جویند. اما غافل از آن که مدرنیسم پیامدهای منفی هم دارد که معمولا دور از نظر نگه داشته می شود. که در این مقاله به برخی پیامدهای مخرب آن اشاره می کنیم.

گزارشی از دومین کنگره سراسری خانواده و مشکلات جنسی (دوم و سوم آذر 84) وجود مشکلات جنسی در کانون خانواده، بنیاد آن را سست خواهد کرد. نادیده گرفتن این مشکلات و مطرح نکردن آنها، تداوم خانواده را به خطر می اندازد. امروزه جای تردیدی نیست که مدرنیسم با همه محاسن و نقاط قوت خود، پدیده های مهلک و زشتی را نیز برای بشر به همراه داشته و آسیب پذیری خانواده ها رو به فزونی نهاده است. در واقع بی توجهی به کیان خانواده و دور شدن از توصیه ها و راهکارهایی که عقل سلیم و مکتب انبیاء و اولیاء الهی پیش روی انسان نهاده، مخاطرات جدی را در تعالی بشر به جود آورده است. در این مجال خانواده سالم را از نظری اسلامی مورد کندو کاو قرار می دهیم.