شفیعه قدرتی

امروزه علی رغم افزایش آگاهی و دانش عمومی مردم در حوزه های مختلف، ازدواج های زودهنگام در دنیا و ایران  همچنان شایع است. استان خراسان شمالی در زمره استان هایی  با بالاترین ازدواج های زودرس در ایران است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه شرایط علّی، زمینه ای و مداخله گر ازدواج های زودهنگام در بین زنان زیر 15 سال شهر تیتکانلو در استان خراسان شمالی است. روش پژوهش، کیفی بوده و از رویکرد نظریه زمینه ای استفاده شده است. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر، 24 نفر از زنان ازدواج کرده کمتر از 15 سال شهر تیتکانلو هستند که با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند و نظری انتخاب شده اند. داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته گردآوری و با بهره گیری از رویه های نظام مند استراوس و کربین (1990) در سه مرحله کدگذاری «باز»، «محوری» و «انتخابی»، تحلیل شده اند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که شرایط علّی مؤثر بر ازدواج های زودهنگام عبارتند از: عوامل فردی، عوامل خانوادگی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل اقتصادی. اهمیت یافتن بدن و استفاده از رسانه های جمعی نیز به عنوان شرایط زمینه ای مؤثر بر ازدواج های زودرس شناخته شده اند. اعتقادات دینی و سنتی و مردانگی هژمونیک نیز عوامل مداخله گری هستند که بر واقعه ازدواج های زودهنگام در شهر تیتکانلو مؤثر بوده اند.

منابع انسانى از عوامل اساسى در هر سازمان است. این موضوع در آموزش و پرورش اهمیت بیشترى دارد؛ زیرا این نهاد پرورش دهنده منابع انسانى ماهر براى هر سازمانى است؛ بنابراین آموزش و پرورش به افرادى علاقه مند براى اثربخشی بیشتر در سیستم تعلیم و تربیت نیازمند است. جامعه ای که پیشرفت می خواهد و خواستار توسعه کشور، صنعت و فناوری است و نمی خواهد از جوامع دیگر عقب بماند، چاره ای جز توجه به اقشار شغلی مختلف جامعه به خصوص معلمان ندارد؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بازسازی درک معنایی زنان معلم از شغل خویش در شهر بابل است. بدین منظور پژوهش با راهبرد کیفی نظریه زمینه ای انجام گرفت. مشارکت کنندگان بالقوه تحقیق، معلمان زن شهر بابل استان مازندران در سال 1400 بودند. در یک فرایند نمونه گیری هدفمند و با رعایت حداکثر تنوع با 20 نفر مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام گرفت که تا اشباع نظری داده ها ادامه یافت. پیاده سازی و کدگذاری نظری متن مصاحبه ها، به استخراج هشت مقوله منجر شد که عبارت اند از: علاقه مندی و اشتیاق زیاد به آموزش، حفظ کرامت انسانی، رضایتمندی، رعایت نکردن حق و حقوق، بازخورد مناسب، مشکلات ساختاری، ارزشمندی، نظام آموزشی بسته و تغییرنیافتنی آموزشی. به رغم تصور رایج، معلمان شغلشان را قابل احترام و با ارزش اجتماعی زیاد می دانستند و در عین حال، از مسائل مالی و کمبود امکانات و تجهیزات ناراضی بودند؛ بر همین اساس، مقوله هسته ای «رضایت از شغلی پرمحتوا و فرسودگی ناشی از ساختار آنومیک» در این زنان معلم بوده است. با توجه به محرز شدن مقوله هسته ای، لازم است مدیران آموزش وپرورش برنامه هایی را برای ارتقا و بهبود انگیزه شغلی و احساس خودکارآمدی اجرا کنند. به طبع، بخش مهمی از این برنامه هایی که لازم است در نهاد آموزش و پرورش اجرا شود، باید بنیادی و معطوف به تغییرات ساختاری باشد.

روند رو به افزایش طلاق در ایران طی سالیان اخیر، آن را تبدیل به یک مساله اجتماعی نموده است. مطالعه حاضر، ارتباط میان گرایش به طلاق با بیگانگی را در میان نمونه ای از زنان شهر مشهد مورد کنکاش قرار داده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه زنان متاهل شهر مشهد و حجم نمونه نیز 384 نفر می باشد. برای انتخاب نمونه ها، از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شد. یافته های تحلیل مسیر نشان می دهد که تاثیر بیگانگی بر صمیمیت زناشویی، دخالت خانواده ها، نزاع بر سر قدرت تصمیم گیری و گرایش به طلاق معنادار است. هم چنین تاثیر بیکاریِ همسر بر صمیمیت زناشویی، نزاع بر سر قدرت تصمیم گیری و گرایش به طلاق معنادار است. براساس یافته ها، متغیر بیگانگی همراه با متغیرهای میانجی 53 درصد از عوامل گرایش به طلاق را تبیین کردند. از آن جایی که ریشه احساس بیگانگی در «عدم یکپارچگی» و «عدم انسجام» فردی و اجتماعی نهفته است، سیاست گذاری در جهت افزایش و بهبود روش های منتهی به کنش ارتباطی مناسب در حوزه عمومی جامعه ضرورت دارد.

تحولات اجتماعی و فرهنگی در چند دهه اخیر سبب جذب بیشتر توانیابان در جامعه شده است اما هنوز وجود برخی موانع، از حضور توانیابان در جامعه و استفاده از فرصت های توزیع شده در آن جلوگیری می کند. در این پژوهش ما به دنبال شناخت و بررسی عوامل موثر بر وضعیت تمایل و دسترسی توانیابان به مشارکت اجتماعی و فرصت های فعالیت داوطلبانه هستیم. رویکرد پژوهش حاضر کیفی-کمی و ابزار جمع آوری داده، مصاحبه های عمیق فردی و پرسشنامه محقق ساخته بر اساس نظریات، تحقیقات پیشین و مضامین مستخرج از بخش کیفی است. دامنه سنی افراد مورد مطالعه از 15 تا 40 سال، انتخاب نمونه در بخش کیفی به روش گلوله برفی و مصاحبه عمیق فردی با 15 نفر از توانیابان و در بخش کمی یک تمام شماری از افراد 15 تا 40 سال مجتمع آموزشی نیکوکاری توانیابان در شهر مشهد است، تعداد پاسخگویان 137 نفر می باشد. در این پژوهش پس از استخراج مضامین از زمینه، به بررسی آماری ویژگی های فردی و جمعیت شناختی، ویژگی های شخصیتی توانیاب، نگرش جامعه ، وضعیت عملکرد مسئولین و نهادهای قانونی و وضعیت عملکرد رسانه ها از دید توانیاب، میزان رضایت از وضعیت اقتصادی، وضعیت دسترسی در فضای شهری و سیستم حمل و نقل عمومی و میزان دسترسی به امکانات آموزشی و محتوای درسی مناسب پرداختیم . نتایج حاکی از این است که سطح درآمد، وضعیت اقتصادی، دسترسی به فضای شهری، دسترسی به امکانات و محتوای آموزشی مناسب و نگرش منفی جامعه از عواملی است که بر وضعیت تمایل و دسترسی توانیابان به فرصت های فعالیت داوطلبانه تاثیرگذار است.

هدف: انجمن معتادان گمنام، گروهی خودگردان است که در درمان اعتیاد، موفق عمل کرده است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه زیسته ی افراد دارای اعتیاد از کارکردهای انجمن معتادان گمنام در ترک اعتیاد انجام شد. روش: رویکرد این پژوهش کیفی و در تحلیل از روش پدیدارشناسی توصیفی بهره برده شده است. تکنیک جمع آوری داده در این پژوهش انجام مصاحبه های فردی بود و جامعه مورد مطالعه را کلیه زندانیان اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی چناران در سال 1399 تشکیل داده بودند. نمونه آماری 19 نفر از اعضای انجمن در زندان بودند. مصاحبه ها با استفاده از روش کدگذاری نظری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: کارکرد انجمن معتادان گمنام در فرآیند ترک اعتیاد و تداوم آن در قالب 12 قدم طراحی شده که بنا بر تجربه زیسته افراد دارای اعتیاد ارائه سبک زندگی سالم به عنوان جایگزین و راهبردهای آموزشی و آگاهی بخش از جمله شرایط علی موثر بر اثربخش بودن عملکرد این انجمن بود و عواملی مانند قدرت معنوی، ترمیم اعتقادی، ارزشی و سینرژی گروه نیز به طور ضمنی بر اثربخشی و کارآیی انجمن موثر بود؛ به نحوی که علاوه بر ترک اعتیاد و تداوم آن، نتایجی مانند بهبود آسیب های روانی و اجتماعی ناشی از اعتیاد، ترمیم نارسایی های شخصیتی افراد عضو و جبران تخریب و تلفات ناشی از اعتیاد را نیز در برداشت. نتیجه گیری: انجمن معتادان گمنام به عنوان یک منبع مهم حمایت توانسته است که در بستری از روابط سالم نقش های شخصیتی افراد دارای اعتیاد را ترمیم و بهبود بخشیده و به آنان حمایت های عاطفی و اجتماعی مناسبی را ارائه دهد.

همه گیری کرونا پیامدهای بسیاری برای تمام افراد در تمام جوامع داشت. تحقیق حاضر به بررسی تجارب زنان سالمند می پردازد. روش تحقیق از نوع کیفی و برپایه «نظریه داده بنیاد» است. تعداد بیست نمونه به صورت هدفمند از طریق نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و مصاحبه ها تا رسیدن به مرحله اشباع نظری ادامه داشتند. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت و مدل پارادایمی شامل شرایط علّی (ساخت ذهنی کنشگر)، زمینه و بستر (ساخت اجتماعی کنشگر)، شرایط مداخله گر (ساخت انگیزشی کنشگر)، راهبردها (راهبردهای فعالانه، انفعالی و اجتناب مدار)، و پیامدها (پیامد مثبت و منفی) هستند. مقوله هسته ای «اثر تجمعی تعاملی نظام ذهنی، اجتماعی، انگیزشی بر کنش» شناخته شد. نتیجه تحقیق حاکی از آن است که تجربه زیسته زنان سالمند، برساخته تأثیرات ساخت ذهنی، اجتماعی و انگیزشی بر روی کنش های آنان است. 

هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه ی زیسته ی کولبران و بازسازی معنایی این تجربه است. بدین منظور از نظریه ی زمینه ای و تکنیک مصاحبه ی نیمه ساختاریافته استفاده شده است. نمونه ی مورد مطالعه کولبران غیررسمی شهرستان سقز است و نمونه گیریِ هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انجام و 21 نفر انتخاب شده اند. متن مصاحبه ها در قالب بیش از 125 مفهوم، 17مقوله عمده و یک مقوله هسته ای کدگذاری شده است. مقوله های عمده شامل: «تعلق و تعهد گروهی»، «مناسک خاص گروه»، «خطرات جسمی»، «آسیب های روحی روانی»، «انزوا و طرد اجتماعی»، «عکس العمل به برچسب ها»، «خطرات طبیعی»، «خطرات غیر طبیعی»، «فقر و فشار اقتصادی»، «بی اعتمادی اجتماعی»، «پذیرش و دسترسی آسان»، «توجیه و مشروعیت دادن به کار خود»، «مهارت و توانایی کنترل مخاطرات»، «تمایل به ترک»،«تضعیف تولید سنتی»، «تعاملات قومی و فامیلی برون مرزی» و« مشخصات خاص» می باشد. مقولات در قالب مدل پارادایمی بر اساس شرایط علی، استراتژی ها و پیامدها دسته بندی شد و در نهایت، مقوله ی هسته ایِ این پژوهش، «کولبری، حرفه ای پرمخاطره در تنگنای توسعه نیافتگی مرزها» است. به عبارت دیگر از دید و خوانش آنان، کولبری واکنشی به وضع معیشتی و محیطی نامناسب منطقه است.

بازگشت به مبدأ مهاجرتی و یا ماندن در مقصد، دو گزینهای است که از آغاز مهاجرت در ذهن مهاجرین نقش می بندد. هدف مقاله حاضر بررسی جاذبه های روستایی و دافعه های شهری مرتبط با انگیزه مهاجرت بازگشتی و شناخت اهمیت هر یک از آنها در شکل گیری انگیزه مهاجرت بازگشتی است. روش تحقیق به صورت آمیخته است و ابزار گردآوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه می باشد. جامعه آماری پژوهش، افراد 20 تا 65  ساله شهر سقز و ساکن در سه محله بهارستان بالا، بهارستان پایین و تازه آباد هستند. یافته های بخش کیفی، در جهت شناخت عمیق تر از بستر مورد مطالعه و تدوین پرسشنامه به کار رفت. در بخش کمّی مطالعه، متغیرهای سطح تحصیلات، شبکه روابط شهری، شبکه روابط روستایی، تعلق بومی، و خدمات و امکانات روستایی رابطه مثبتی با انگیزه بازگشت نشان دادند. اما متغیرهای سن و تعداد فرزندان رابطه معنیداری با انگیزه بازگشت نشان ندادند. درنهایت در تحلیل رگرسیون چندگانه مشخص شد که انگیزه بازگشت، بیشتر بازتابی از جاذبه روستایی است تا دافعه شهری و ویژگی های زمینه ایِ مهاجران.

حقوق شهروندی، مجموعه ای از قواعد حاکم بر روابط اشخاص و گروه ها در جامعه شهری و اخلاق اجتماعی، میزان احترام و پای بندی این اصول در ارتباط آن ها با یکدیگر است. هدف این پژوهش بررسی جامعه شناختیِ مسائل فرهنگ عمومی (با تأکید بر حوزه شهروندی و اخلاق اجتماعی شهروندان شهر سبزوار) است؛ مسائلی که جامعه شناسانی چون پارسونز، اینگلهارت به عنوان بزرگ ترین کارشناسان این دانش تأکید زیادی بر شناخت و اولویت بندی آ ن ها برای پیشگیری و حل معضلات داشته اند. بدین منظور سه نمونه (مجموعاً 280 نفر) شامل 70 نفر از مسؤولان و افراد تأثیرگذار فرهنگی به روش مصاحبه نیمه باز، 200 نفر از مردم اجتماع به روش تصادفی ساده و 10نفر از کارشناسان فرهنگی با روش ANP مورد مطالعه قرار گرفتند. پس روش تحقیق این پژوهش تلفیقی از روش های ANP کیفی و روش کمی پرسش نامه ای نیمه ساختار یافته بوده و داده ها به روش تحلیل محتوا مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که از نظر مسؤولان و اثرگذاران فرهنگی، بیکاری با 01/41%، فرهنگ نامناسب رانندگی با 99/36% و اعتیاد با 51/31% مهم ترین تهدیدهای فرهنگی حوزه عمومی (شهروندی و اخلاق اجتماعی) در شهر سبزوار هستند. از نظر مردم، کم توجهی به حقوق عمومی توسط موتورسواران با 01/53% و اعتیاد با 08/27% مهم ترین آسیب ها محسوب می شوند. نقطه مشترک نظرات این دو دسته اعتیاد است که در حال حاضر یکی از سه معضل مهم و جدی مردم سبزوار می باشد. در نهایت با مقایسه دوبه دویی معضلات در قالب مدل ANP به ترتیب بیکاری با 31/0، اعتیاد 8/27، ضعف فرهنگ کار جمعی و گروهی 11/0 سه معضل مهم از نظر آن دو گروه محسوب می گردد. مهم ترین عامل مؤثر بر بیکاری به عنوان اولویت اول نیز، نبود برنامه های مناسب فرهنگی با ضریب تأثیر 089/0% است. پیشنهاد مردم و مسؤولان فرهنگی نیز با توجه به اولویت های نخست معضلات اجتماعی به ترتیب، جذب صحیح سرمایه جهت کاهش بیکاری، برنامه ریزی های فرهنگی و نظارت بر اجرای صحیح آن ها، تقویت روحیه همکاری و نیز معرفی الگوهای موفق اجتماعی و اقتصادی در شهر سبزوار است. یافته های تحقیق با نظریات پارسونز به عنوان نظریه اصلی و مورداستفاده در این پژوهش مطابقت دارد.

بی تفاوتی اجتماعی یک مسئله اجتماعی است؛ که در آن، بین آگاهی، احساس و رفتار افراد نسبت به مسائل اجتماعی نوعی گسست و جدایی وجود دارد و این گسست باعث می شود که کنش چندانی نسبت به مسائل اجتماعی صورت نگیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان دانشگاه حکیم سبزواری و عوامل مؤثر بر آن می باشد. این تحقیق با روشِ پیمایشی و با تکنیک پرسشنامه انجام شد. نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 370 نفر برآورد شده است که با روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان، متوسط می باشد و7/73 درصد آنها بی تفاوتی متوسطی داشتند. بین متغیرهای زمینه ای شامل جنسیت، محل سکونت، قومیت، رشته و مقطع تحصیلی با بی تفاوتی اجتماعی تفاوت معنا داری پیدا نشد؛ ولی بین وضعیت تأ هل و سن با بی تفاوتی اجتماعی تفاوت معنا داری وجود دارد. عدم معناداریِ اغلب متغیرهای زمین ه ای نشانگر عمومیت این پدیده در بین دانشجویان، فارغ از زن یا مرد، شهری یا روستایی بودن و قومیت های مختلف است. متغیر زمینه خانوادگی در تمام آزمون های دومتغیره و چند متغیره همواره، بیشترین اثرگذاری را داشت. ترتیب بندی متغیرهای مستقل تأثیرگذار بر بی تفاوتی اجتماعی براساس تحلیل مسیر عبارتند از: زمینه خانوادگی، احساس بی هنجاری اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، رسانه های گروهی، اعتماد اجتماعی و امید به آینده بود. نتایج تحلیل رگرسیون نشانگر این است که 29 درصد از تغییرات بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان، توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. بدین ترتیب، به رغم اینکه در تبیین بی تفاوتی اجتماعی به نظریات مختلف و متنوعی پرداخته شد، اما میزان تبیین متغیر وابسته، چندان بالا نبود. این امر می تواند نشان گر آن باشد که بی تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان، ویژگی های منحصر بفردی دارد که در نظریه ها، بدان پرداخته نشده است.

ایجاد فضای شهری به گونه ای که تمامی اقشار جامعه بتوانند از امکانات آن بهره مند شوند، زمینه ی مشارکت و فعالیت اجتماعی را برای افراد جامعه فراهم و از انزوای اجتماعی آن ها جلوگیری می کند. این پژوهش به دنبال بررسی وضعیت دسترسی توان یابان به فضای شهری و تأثیر آن بر فعالیت داوطلبانه ی آن ها در شهر مشهد است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی-کمی و ابزار جمع آوری داده، مصاحبه های عمیق فردی و پرسش نامه محقق ساخته بر اساس نظریات، تحقیقات پیشین و مقولات مستخرج از بخش کیفی است. دامنه ی سنی افراد نمونه 15 تا 40 سال است و انتخاب نمونه در بخش کیفی به روش گلوله برفی و مصاحبه با 15 نفر از توان یابان و در بخش کمی، یک تمام شماری از اعضای واجد شرایط سنی مجتمع آموزشی نیکوکاری توان یابان شهر مشهد در سال 1397-98 صورت گرفته است. تعداد پاسخ گویان در این مرحله 137 نفر است. مفاهیم و مقولات استخراج شده از بخش کیفی، مبین فشاری است که توان یابان برای حضور در شهر مشهد و انجام امور شخصی و اداری شان متحمل می شوند. توان یابان برای حضور در بخش های مختلف شهر مانند بانک ها، ادارات، پارک ها، پیاده رو ها، وسایل حمل و نقل، مکان های آموزشی و... دچار مشکل دسترسی هستند؛ بنابراین از بخش کیفیِ تحقیق، با هدف بررسی دسترسی توان یابان به یک محیط بدون مانع در فضای شهری، متغیرهای میزان دسترسی در محیط های کاری، سیستم حمل و نقل عمومی، فضای اداری، سازمانی و عمومی، معابر عمومی، مراکز آموزشی و محل سکونت را برای بررسی آماری در بخش کمی استخراج کردیم. نتایج تحلیل رگرسیون خطی نشان می دهد که سطح دسترسی توان یابان به فضای شهری بر میزان دسترسی آن ها به فعالیت های داوطلبانه تأثیرگذار است. نتایج نشان دهنده ی این است که هرچه میزان دسترسی آن ها به فضای شهری مشهد و سیستم حمل و نقل عمومی افزایش یابد، دسترسی آن ها به فعالیت داوطلبانه نیز افزایش می یابد، اما توزیع فراوانی پاسخ ها نشان می دهد 70 درصد پاسخ گویان، وضعیت دسترسی به فضای شهری را متوسط رو به پایین ارزیابی کرده اند.

طلاق پدیده ای است که به  سرعت وضعیت اجتماعی- اقتصادی افراد را دست   خوش تغییر قرار می دهد. چگونگی مواجه با شرایط پس از طلاق در میان زنان و مردان متفاوت است. از آنجا که زنان آسیب پذیر تر از مردان هستند، در مواجه با شرایط پس از طلاق و پیامدهای آن، مشکلات بیشتری تجربه می کنند. هدف از این تحقیق بررسی دغدغه های زنان و برخی عوامل مرتبط با آن پس از تجربه ی طلاق می باشد. برای انجام این پژوهش از روش ترکیبی استفاده کردیم. به این ترتیب که ابتدا با 20 نفر از زنان مطلقه مصاحبه ی عمیق به  عمل آمد. در گام بعدی از خلال گفته های آنان پرسشنامه ای تنظیم شد و از روش پیمایش استفاده شد. یافته ها نشان داد که هیچ یک از متغیرهای مرتبط با خانواده ی آنها تأثیر معنی داری بر کاهش نگرانی های اجتماعی آنان نداشته است. از دیگر سو، نگرانی های اقتصادی زنان تحت تأثیر ویژگی های خانواده ی آنان است و تحصیلات پدر و مادر، تعداد فرزندان زنان، و نحوه ی دریافت نفقه، رابطه ی معنی دار و کاهنده ای با نگرانی های اقتصادی آنان دارد. بدین ترتیب، می توان گفت وجوه اجتماعیِ نگرانی  ها، ابعاد عمیق تری دارد. بررسی عوامل مرتبط با نگرانی های اجتماعی و اقتصادی نشان داد که نقش خانواده در کاهش نگرانی های اقتصادی زنان می تواند مهم باشد، اما نگرانی های اجتماعیِ زنان را تخفیف  نمی دهد. به  عبارت دیگر، نگرانی های اجتماعی زنان ابعاد ساختاری دارد و از حوزه ی عاملیت زنان و خانواده ی آنان فراتر می رود.

کاهش اساسی و مستمر مرگ ومیر، از دستاوردهای مهم توسعه اقتصادی اجتماعی در طی دو قرن اخیر است. با رسیدن به مراحل نهایی گذار مرگ ومیر، یکی از مهم ترین پرسش ها، میزان نابرابری های موجود در بهبود طول عمر است. مطالعه حاضر، به بررسی نابرابری های بین فردی طول عمر در دوره  1395-1352 می پردازد و بدین منظور، سه شاخصِ ضریب جینی، انحراف استاندارد کل و انحراف استاندارد بزرگسالان به کار می رود. یافته ها نشان می دهد که روند نابرابری بین فردیِ طول عمر رو به کاهش است، با این وجود، سرعت آن در بزرگسالان بسیار کمتر است. روند تغییرات نشان می دهد که در دهه 1350 این نابرابری در زنان، بیش از مردان بوده اما در طی سال های بعد، نابرابری طول عمر در مردان بیش از زنان است. این فاصله رو به افزایش است و اگر روند کنونی، در آینده ادامه یابد، این تفاوت، بیشتر نیز خواهد شد. به دلیل میزان های بالای مرگ ومیر مردان جوان در ایران، در صورت کاهش مرگ ومیر در سنین جوانی، نابرابری بین فردیِ طول عمر در مردان، روند کاهشی خود را با سرعت بیشتری طی خواهد کرد.

مصرف محلی یا گرایش به مصرف محصولات تولیدی خارج از روال متعارف تولید انبوه، باوجود وفوری و دسترسی راحت به کالاهای صنعتی، یک پدیده جدید درحوزه ی مطالعات مصرف می باشد. این پدیده می تواند دلایل متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جمعیتی، مدیریتی و غیره داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی این پدیده با سرمایه های اجتماعی و فرهنگی است. این پژوهش از نوع کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای است. جامعه ی آماری این تحقیق خانواده های شهر سبزوار در سال 1397 و نمونه ی آماری از طریق فرمول کوکران، 383 نفر برآورد گردید. شیوه ی نمونه گیری به صورت خوشه ای چندمرحله ای بوده است. یافته ها نشان داد که بین متغیر رسانه های گروهی و متغیر وابسته پژوهش، رابطه معنی داری وجود ندارد، اما بین متغیرهای سرمایه فرهنگی و سطح سواد با گرایش مردم به مصرف مواد غذایی محلی، رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. سرمایه ی اجتماعی نیز رابطه ی معکوس و معنی داری با گرایش مردم به مصرف مواد غذایی محلی دارد. آزمون های چند متغیره نشان داد که با کنترل و حضور تمام متغیرهای تبیین کننده، اعتماد شخصی، تعمیم یافته و اعتماد سازمانی، بیشترین رابطه را با متغیر وابسته دارند. در میان این سه بُعد نیز به ترتیب اعتماد تعمیم یافته و اعتماد سازمانی به صورت معکوس، بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته داشته اند.

هدف از این پژوهش، درک معنای ذهنی روستاییان منطقه ی رودبار(در استان های لرستان و ایلام) از پیامدهای احداث سد و نیروگاه سیمره در استان ایلام است که با استفاده از روش کیفی و نظریه ی زمینه ای انجام شد. احداث سد در منطقه ی مورد مطالعه، ابعاد و پیامدهای مختلفی داشته و از زمان آبگیری تابه حال تأثیرات زیادی بر زندگیِ روستاییان به جای گذاشته است. در مقابل، روستاییان نیز واکنش های مختلفی داشته اند؛ به طوری که برخی مهاجرت کردند و گروه دیگر مقاومت و ماندن در روستا را انتخاب نمودند. در این پژوهش پس از مصاحبه با بیست نفر از روستاییان، فرآیند کدگذاری و استخراج مقولات انجام شد. مقولات فرسایش اعتماد نهادی و تغییر سبک زندگی، مقولاتی هستند که در مطالعات پیشین نیز بدان ها اشاره نشده است. علاوه بر آن ها مهم ترین مقولات شامل مشکلات زیست محیطی، رکود و پسرفت اقتصادی و معیشتی، کاهش خدمات عمومی، نبود برنامه ریزی مناسب، آینده ی مبهم، معضلات مهاجرتی، کاهش انسجام اجتماعی، از بین رفتن پشتوانه های فرهنگی، ناامنی اجتماعی و نارضایتی از وضع موجود و تغییر سبک زندگی است. مصاحبه شوندگان، تمام پیامدهای ساخت سد در این منطقه را منفی ارزیابی کردند و احساس سردرگمی، ناامیدی، نگرانی از وضع موجود و آینده مفاهیمی است که گویای وضعیت روستاییان این منطقه است.

تحقیق حاضر با هدف مطالعه امید به آینده و عوامل مرتبط با آن در میان جوانان انجام شد. روش این تحقیق پیمایشی بود و برای گردآوری داده های آن از پرسشنامه محقق ساخته امید به آینده استفاده شد. در این تحقیق 450 نفر از اعضای جامعه آماری 41600 نفری دانشجویان در حال تحصیل دانشگاه های شهر یزد (دانشگاه سراسری، دانشگاه آزاد، دانشگاه پیام نور و دانشگاه علمی کاربردی) در سال 1393-1392 با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. یافته های تحقیق، میانگین امید به آینده این افراد را در سطح بالاتر از متوسط مقیاس نشان می دهد که بر اساس متغیرهای جنسیت، مقطع و رشته تحصیلی، درآمد خانواده و هویت حرفه ای تبیین شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که محدودیت های اجتماعی، نابرابری های جنسیتی و سرخوردگی های ایجاد شده از سوی جامعه برای دانشجویان مقاطع تحصیلی بالاتر باعث کاهش سطح امید به زندگی شده است. از سوی دیگر، بهره مندی از سرمایه های اقتصادی و هویت حرفه ای، رابطه مثبت و معناداری را با سطح امید به زندگی در این افراد نشان می دهد.  

هدف پژوهش حاضر معناکاوی طلاق از نگاه زنان مطلقه شهر سبزوار است. این پژوهش به روش کیفی انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 15زن مطلقه در شهر سبزوار به دست آمده است. نتیجه پژوهش دستیابی به ده مقوله اصلی است؛ مقوله محوری که تمام مقولات را پوشش می دهد، « امتناع از تعامل » است.

ایران طی دهه های اخیر تغییرات زیادی را تجربه کرده است و یکی از آنها، افزایش نرخ طلاق است. طلاق آغاز فرایندی است با مشکلات فراوان و مطالعه حاضر به دنبال بررسی امنیت اجتماعی اقتصادی و سرمایه اجتماعی و ارتباط آنها در بین زنان مطلقه است. روش تحقیق کمَی است و از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شد. نمونه تحقیق شامل 200 نفر از زنان مطلقه در شهر سبزوار است. پرسشنامه از اعتبار صوری برخوردار است و برای دستیابی به پایایی، آماره آلفای کرونباخ استفاده شد. به کمک آزمون تحلیل عامل، اعتبار سازه ای ارزیابی شد. در تحلیل یافته ها از آزمون همبستگی و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که احساس ناامنی اقتصادی زنان فقط اندکی بیش از ناامنی اجتماعی آنها است که بیانگر اهمیت پرداختن به حمایت اجتماعی از زنان مطلقه است زیرا با وجود بنیادی بودن اقتصاد و معیشت، نگرانی های اجتماعیِ آنها تقریباً در همان حد است. میانگین سطوح اعتماد به اقوام بسیار پایین و نزدیک به اعتماد رقیق است و حوزه اعتماد غلیظ در آنها بسیار تنگ شده است. آزمون ها مؤید وجود رابطه بین سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی اقتصادی می باشد. بر این اساس افزایش احساس امنیت اجتماعی زنان مطلقه، معطوف به افزایش پیوندها و شبکه های اجتماعیِ آنها است و برای بهبود امنیت اقتصادی، لازم است راهکارهایی برای افزایش اعتماد اجتماعی آنها لحاظ گردد. مدل رگرسیونی، 30 درصد از تغییرات امنیت اقتصادی و 45 درصد از تغییرات امنیت اجتماعی را تبیین می کند.

بی تردید پیش نیاز هر گونه توسعه در جوامع مختلف و در ابعاد گوناگون، احساس امنیت افراد است و در این راستا امنیت و احساس امنیتِ اقشار آسیب پذیری چون زنان، اهمیت بیشتری می یابد. بر این اساس، هدف مقاله حاضر، بررسی عوامل تأثیرگذار بر احساس امنیتِ زنانِ 18 تا 65 سالِ مناطق مختلفِ بالا و پایین شهر سبزوار، در فضاهای عمومی و سطح محله می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و مبتنی بر روش پیمایشی است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که از میان عواملی چون ویژگی های فردی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، تعلق مکانی و البته با تاکید بر مناطق بالا و پایین شهر؛ متغیرهای سن، محل تولد، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات تأثیر معنی داری بر احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی دارند. بدین معنی که زنانِ جوان تر، متولدین در شهرها، زنان متأهل و با تحصیلات بالاتر، در فضاهای عمومی، احساس امنیت بیشتری دارند. عوامل تأثیرگذار بر احساس امنیت زنان در سطح محله، سطح تحصیلات، احساس تعلق مکانی و منطقه ی سکونت زنان هستند. به عبارت دیگر زنان با تحصیلات کمتر، زنانی که احساس تعلق مکانی بیشتری دارند، و زنانی که در محلات قدیمی تر زندگی می کنند، احساس امنیت بیشتری در محله دارند. در نهایت می توان گفت مناطق شهری، یکی از عوامل مؤثر بر احساس امنیت زنان در سطح محله است و قدمت مناطق شهری مهم ترین ویژگی تأثیرگذار آنها است.

یکی از مهم ترین دغدغه ها در علوم انسانی و به تبع آن جمعیت شناسی، توجه به نابرابری ها است. نابرابری های مرگ ومیر، یکی از شاخص های مهم در شناخت شکاف عمیق در توزیع منابع است. هدف از این مطالعه بررسی نابرابری های مرگ ومیر در بین زنان در مناطق شهری و روستایی ایران است. بدین منظور از داده های گزارش شده توسط "طرح ثبت و طبقه بندی علل مرگ" استفاده شده است. ابتدا داده ها از نظر کم ثبتی و گزارش غلط سن تصحیح شد، سطوح مرگ ومیر برآورد و نهایتاً با استفاده از تکنیک تجزیه سهم گروه های سنی و علل مرگ سه گانه در نابرابری های امید زندگی نشان داده شد. نتایج نشان می دهد که امید زندگی در بدو تولد برای زنان شهری 9/3 سال بیش از زنان روستایی است و فزونی مرگ ومیر نوزادان کمتر از یک سال در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری، مسئول 6/30 درصد از این تفاوت در امید زندگی می باشد. بیماری های غیرواگیر بیشترین نقش را در کاستی امید زندگی زنان روستایی دارند و پس از آن مرگ های ناشی از حوادث و سوانح و مرگ هایی که عمدتاً به دلیل بیماری های عفونی و انگلی هستند به ترتیب سهمی هر چند اندک در این نابرابری دارند.