منصور طبیعی

منصور طبیعی

مدرک تحصیلی: استادیار جامعه شناسی دانشگاه شیراز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۰ مورد.
۱.

عوامل فرهنگی مرتبط با سبک زندگی تغذیه ای، با تأکید بر مصرف غذای بیرون بر (پیمایشی در بین ساکنان شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 78 - 97

کلید واژه ها: سبک زندگی سبک زندگی تغذیه ای سرمایه فرهنگی مصرف غذای بیرون بر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۶
حفظ و تداوم سبک زندگی تغذیه ای در هر فرهنگ به عنوان یک مولفه هویتی از اهمیت خاصی برخوردار است. تداوم این فرهنگ همچنین تاثیر مثبتی در امنیت غذایی مردم جامعه دارد، که نتیجه ی آن می تواند پرورش انسان های سالم و جامعه ای کارآمد باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل فرهنگی مرتبط با سبک زندگی تغذیه ای (با تاکید بر مصرف غذای بیرون بر) در بین ساکنین 18 سال و بالاتر شهر شیراز نگاشته شده است. این پژوهش به روش پیمایشی با رویکرد کمی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل ساکنین 18 سال و بالاتر شهر شیراز بوده که تا سال 1395 برابر با 1193693 نفر برآورد شده است. داده ها در این پژوهش به کمک روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای جمع آوری شده اند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 420 نفر است. در این پژوهش، سرمایه فرهنگی در ابعاد عینیت یافته، تجسم یافته و نهادی مورد بررسی قرار گرفته است. متغیر سرمایه فرهنگی با سبک تغذیه ای ارتباط معناداری نداشته است. سرمایه فرهنگی در بعد نهادی، رابطه معناداری با سبک تغذیه ای داشته است. در نهایت می توان چنین نتیجه گرفت که در بین مردم شیراز سبک تغذیه ای مبتنی بر بیرون بر هنوز نتوانسته است به سبک رایج تغذیه ای تبدیل شود. واژگان کلیدی: سبک زندگی، سبک زندگی تغذیه ای، فست فود، مصرف غذای بیرونبر
۲.

تحلیل کیفی شبکه اجتماعی تصمیم سازی مدیران دبیرستان های دولتی شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال ۱۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 65 - 90

کلید واژه ها: تصمیم سازی مدیر دانش عامه تحلیل کیفی شبکه اجتماعی تحلیل شبکه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۰
این مطالعه تصمیم سازی را به عنوان یک ساخت اجتماعی موردبحث قرار داده و از روش تحلیل کیفی شبکه اجتماعی بهره برده است. داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 15 مدیر دبیرستان های دولتی دوره دوم شهر شیراز گردآوری شده است و با استفاده از تحلیل شبکه مضامین تفسیر شده اند. یافته های پژوهش آشکار کرد که مدیران مدارس بر اساس تجربه زیسته و دانش عامه شان، کنشگرانی را انتخاب و شبکه های مشورتی خود را خلق می کنند. با ساخت شبکه های مشورتی، مدیران تعریفی که از موقعیت مسئله ساز دارند را با شبکه های خود به اشتراک می گذارند. در این اشتراک گذاری، معانی ذهنی مدیران از ایده ها و معانی ذهنی سایر اعضای شبکه متأثر می شود و تغییر می کند. مدیران با معانی ذهنی تغییر یافته در شبکه، تصمیم سازی می کنند. بر این اساس تصمیمات مدیران در شبکه ای از روابط برساخت می شود. همچنین یافته ها نشان داد که مدیران روزانه با مسائل زیادی روبرو هستند که باید برای حل آن ها تصمیم بگیرند. به همین دلیل مدیران با شبکه مشورتی خود، خلاقانه فضاهایی را ساخته اند که بتوانند با این مسائل سازگار شوند. ازآنجایی که مدیران با تصمیم سازی های خلاقانه ساختار منعطفی را برساخت کرده اند که این ساختار متکی بر نظریه و مستقل از اراده عاملان نیست، پس مدیران نمی توانند هویت مسئله را روشن کنند؛ بنابراین مدیران در فرایند تصمیم سازی معمولاً مشکلات را به صورت موقت رفع می کنند و مسائل حل نشده باقی می مانند.  
۳.

بازنمایی هویت قومی در انتخابات ریاست جمهوری دوره های نهم و یازدهم؛ مورد مطالعه: آذربایجان شرقی، کردستان و کهکیلویه و بویراحمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۷ (پیاپی ۷۶) 85 - 118

کلید واژه ها: انتخابات کاندیدا رای دهی هویت قومی موضع گیری قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۱۰۳
هدف این پژوهش بررسی تفاوت پذیری میزان آرای کاندیداهای نهمین و یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران برمبنای موضع گیری های قومیتی آنها در استان های آذربایجان شرقی، کردستان و کهگیلویه و بویراحمد است. پژوهش به روش تحلیل محتوا از نوع کمی است، واحد تحلیل، بیانیه ها، موضع گیری ها، شعارها و سخنرانی های مرتبط با سه قوم ( ترک، کرد و لر) از سوی کاندیدای دوره های دوره های نهم و یازدهم ریاست جمهوری در روزنامه های شرق، اطلاعات ، رسالت و وطن امروز است. یافته ها: یافته های تجربی نشان داد که بین میزان آرای کاندیداها و تعلق قومی آن ها رابطه معناداری وجود دارد. اما در مورد رابطه بین بازنمایی شعارهای قومی توسط کاندیداها و میزان رأی آن ها یافته ها بیانگر این واقعیت بود که صرف شعارهای قومی به تنهایی نمی توانند در میزان رأی کاندیداها مؤثر واقع شوند بلکه علاوه بر شعارهای قومی وابستگی کاندیدای مذکور به یک جناح یا تفکر خاص نیز مهم است. همچنین میزان بازنمایی شعارهای قومی در متن های تولیدشده توسط کاندیداهای دوره نهم 11/31 درصد و در متن های کاندیداهای دوره یازدهم 89/68 درصد می باشند. میزان بازنمایی تعلق قومی در متن های تولیدشده توسط کاندیداهای دوره نهم 93/26 درصد و در متن های کاندیداهای دوره یازدهم 07/73 درصد هست.
۴.

عوامل اجتماعی مرتبط با سبک زندگی با تأکید بر الگوی تغذیه ای مصرف غذای بیرون بر در بین ساکنان 18 سال و بالاتر شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 415 - 434

کلید واژه ها: سبک زندگی سبک زندگی تغذیه ای عوامل اجتماعی فست فود مصرف غذای بیرون بر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۵۰
زمینه و هدف: غذا علاوه بر قابلیت رفع نیازهای زیستی، پدیده ای اجتماعی و فرهنگی است. به طوری که تعاملات و ارتباطات اجتماعی در زمینه های مختلف، حول محور غذا و تغذیه در درون خانواده، گروه های خویشاوندی، گروه های دوستانه و ... شکل گرفته و استحکام می یابد. همچنین، همسانی در الگوهای مصرف غذایی و تغذیه می تواند به مشابهت گروه های مختلف اجتماعی و خرده فرهنگ ها منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با سبک زندگی با تأکید بر الگوی تغذیه ای مصرف غذای بیرون بر در بین ساکنین 18 سال و بالاتر شهر شیراز نگاشته شده است. روش و داده ها: این پژوهش به روش پیمایشی با رویکرد کمی انجام شده است. داده ها، به کمک روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای در بین نمونه 420 نفری از ساکنین 18 سال و بالاتر شهر شیراز جمع آوری شده است. یافته ها: در این پژوهش، ارتباط متغیر سرمایه اجتماعی با سبک زندگی با تأکید بر الگوی تغذیه ای، معنادار و معکوس است و میانگین نمره سرمایه اجتماعی در بین گروه های مختلف متوسط رو به بالا و نزدیک به هم بوده است. براساس نتایج، مشارکت اجتماعی اثرگذاری بیشتری نسبت به سایر ابعاد سرمایه اجتماعی داشته است. بحث و نتیجه گیری: برپایه یافته های پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که گروه های مختلف در شیراز به علت برخورداری از سرمایه اجتماعی نسبتا بالا پایبندی بیشتری نسبت به سبک زندگی تغذیه ای رایج و سنتی شیراز داشته و در مقابل تغییرات تغذیه ای که در نتیجه فرایند توسعه و صنعتی شدن در حال وقوع است مقاومت بیشتری از خود نشان داده اند و سبک تغذیه ای مبتنی بر بیرون بر هنوز نتوانسته است به سبک رایج تغذیه ای تبدیل شود. پیام اصلی: با توجه به افزایش مراکز تهیه غذای بیرون بر در سال های اخیر، شناخت عوامل اثرگذار بر گرایش به این نوع سبک تغذیه ای می تواند در کنترل آسیب ها و مهار افزایش استفاده از آن مؤثر باشد. طبق نتایج این پژوهش، گروه های مختلف اجتماعی در شیراز، بواسطه برخورداری از سرمایه اجتماعی بالا، نسبت به سبک زندگی تغذیه ای رایج و سنتی پایبندی دارند و در مقابل تغییرات سبک های تغذیه ای که در نتیجه توسعه و صنعتی شدن در حال وقوع است مقاومت نشان داده اند.
۵.

تحلیل گفتمان انتقادی تاریخی شازده احتجاب

نویسنده:
منبع: اجتماعیات در ادب فارسی سال ۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ 17 - 28

کلید واژه ها: شازده احتجاب هوشنگ گلشیری تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف روشنفکری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۱۹
روشنفکران ایرانی برای دریافت موقف تاریخی خویش و فهم آفت هایی که جامعه ایران را مبتلا کرده بود، هر کدام طرحی در ذهن داشتند، و بر مبنای آن، خویش کاریِ روشنفکری را تعریف می کردند. ازجمله این روشنفکران، گلشیری است که از چنین طرحی، هرچند پوشیده و نهان، در رمان مشهور «شازده احتجاب» سخن به میان آورده است. در این مقاله کوشیده ایم با بهره گرفتن از روش تحلیل گفتمان انتقادیِ فرکلاف، نخست به گفتمان تاریخیِ مستتر در کار گلشیری دست یابیم و سپس نشان دهیم که گفتمانِ مطلوبِ نویسنده، بر چه مفروضاتی بنا شده است. پیدا کردن این مفروضات، در پرسش از ریشه هایِ فکری گلشیری ضرورت دارد؛ مفروضاتی که در قسمت آخر مقاله، به آن ها پرداخته ایم. هم چنین بازنموده ایم که بن مایه های اندیشه گلشیری، از سویی به تبار فکری و دیگرگون شدن مسیر سیاسی-اندیشگانی او بازمی گردد و از سوی دیگر نمود تحولات اجتماعی زمانه او است. گذشته از این موارد، در آمد و رفت میان سه سطحِ توصیفی، تفسیری و تبیینی، پاره ای تناقضات را که در این نگاه وجود داشته است، به تصویر کشیده ایم.
۶.

مطالعه ی تطبیقی «تحلیل فرهنگی نظام سیاسی اسلام» در دیدگاه امام محمد غزالی و برتراند بدیع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 9 - 30
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
به زعم مردم شناسان کلاسیک و جامعه شناسان تاریخی، شکل گیری نظامات سیاسی به پدیده ی اجتماعی اولیه ای مرتبط است که در همه جوامع به صورت نطفه ای وجود داشته است. بر این اساس برداشت جامعه شناسی از مفهوم فرهنگ، جهتی خاص به تحلیل نظام های سیاسی می بخشد و در درجه اول این امر مستلزم روشن ساختن نشانه های فرهنگی، یعنی همان نظام های معنایی است که در درون جامعه ادغام شده اند. مقاله ی پیش رو نیز تلاشی است جهت آشنایی با اندیشه های برتراند بدیع و ابوحامد محمد غزالی و مقایسه ی دیدگاه این دو اندیشمند در خصوص بنیان ها و ویژگی های فرهنگی- اجتماعی نظام سیاسی اسلام. این مقاله برای بررسی رویکرد برتراند بدیع و غزالی از روش مقایسه ای بهره گرفته است. بر اساس داده های بدست آمده که عمدتاً از منابع دست اول و برخی تحلیل های سایر اندیشمندان بر نظریات مطرح شده برآمده است، تحلیل فرهنگی بدیع از نظام های سیاسی، با نظریه امام محمد غزالی در خصوص نظام سیاسی اسلام تا حد زیادی تطابق داشته و در مواردی نیز تفاوت هایی وجود دارد.
۷.

بازنمایی ذهنیت قبیله گرایی سیاسی در توسعه نیافتگی: استان کهگیلویه و بویر احمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۶) 137 - 160

کلید واژه ها: قبیله گرایی سیاسی توسعه نیافتگی نخبگان سیاسی مرزهای سیاسی ذهنیت قبیله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۲۲۲
امروزه توسعه جزء ضرورت های نظام جهانی است تا جایی که نیل به پیشرفت و توسعه ازجمله دغدغه عمده حکمران های کشورهاست. برای ورود به توسعه باید افکار و ساختارهای ذهنیِ مانع توسعه اصلاح شوند و بر این مبناست که توسعه در تعارض با ذهنیت قبیله ای است. پژوهش حاضر با هدف کاوش فرآیند قبیله گرایی سیاسی و توسعه نیافتگی در استان کهگیلویه و بویر احمد صورت گرفته و از این رو از نظریه زمینه ای استفاده شده است. در این پژوهش مصاحبه شوندگان دوازده نفر از نخبگان علمی و پژوهشگران این حوزه در استان هستند. داده ها به صورت مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته به دست آمد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد که نتیجه تحلیل آنها رسیدن به چهار مقوله محوری و یک هسته مرکزی است. مقوله های محوری عبارت است از: برجستگی ذهنیت قبیله گرایی، سیاست های ساختاری نامطلوب و بازتولید ذهنیت قبیله گرایی سیاسی، تضعیف مرزهای سیاسی و ظهور قبیله گرایی سیاسی، نقش متناقض گونه نخبگان سیاسی در فرایند توسعه. مقوله هسته عبارت است از: قبیله گرایی سیاسی، دافع و بازدارنده توسعه. یافته های پژوهش نشان داد بین قبیله گرایی سیاسی و توسعه یافتگی استان کهگیلویه و بویر احمد پارادوکس ها و کشمکش های متعدّدی وجود دارد و افزایش تمایل به قبیله گرایی سیاسی، موجب کاهش توسعه یافتگی در استان می شود؛ اما توسعه و افزایش آن در جامعه اثر های قبیله گرایی سیاسی را کمرنگ می کند و موجب از بین رفتن روحیه قبیله گرایی سیاسی می شود.
۸.

نسبت امر سیاسی (اشمیت و موفه) با دولت در جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات دولت پژوهی در جمهوری اسلامی ایران سال هفتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 7 - 29

کلید واژه ها: آنتاگونیسم آگونیسم امر سیاسی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۴۷
در این پژوهش، علاوه بر نوع نگاه دیگر اندیشمندان نسبت به مفهوم امر سیاسی، دو دیدگاه و برداشت از این امر مورد بررسی قرار گرفت؛ امر سیاسی آنتاگونیسمی اشمیت و امر سیاسی آگونیسمی موفه. به نظر می رسد که هر دو نظریه پرداز بر وجود و ماهیت  امر سیاسی متفق القولند، اما آنچه منجر به تمایز آنها شده نوع نگاهی است که به امر سیاسی دارند. بر این اساس، می توان این پرسش را مطرح کرد که اشمیت و موفه امر سیاسی را چگونه تعریف کرده اند؟ در راستای سؤال مطرح شده، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نگاه موفه و اشمیت پرداخته است. به نظر می رسد اشمیت امر سیاسی را بر مبنای تمییز دوست و دشمن تعریف می کند. به اعتقاد وی آنچه حائز اهمیت است، تمایز میان دوست از دشمن است و به این خاطر اشمیت بر این باور است که امر سیاسی بدون وجود خصومت/ دشمنی معنایی ندارد. بنابراین در نگاه اشمیت، امر سیاسی آخرین حد آنتاگونیسم (خصومت) است. در مقابل موفه، امر سیاسی را بر مبنای آگونیسم بنیان گذاشته و در پی تبدیل معاند به مخالف است. از نظر موفه، مخالف رقیبی است که وجود آن مشروع می باشد، باید به رسمیت شناخته شود و اگر مبارزه ای باشد، باید آن مبارزه علیه ایده های رقیب باشد، نه تلاش برای حذف و نابود کردن آن. نتایج پژوهش حاکی از آن است که گفتمان انقلاب، نمای جدیدی از دولت در دنیای سیاست ورزی است؛ گفتمانی که اصل را بر استقلال در عرصه تئوری و عملیاتی از تفکرات وارداتی دانسته و مبنا، دولت را نه در تخاصم یا رقابت، بلکه اصل را بر نگاه حفظ استقلال ساختار دولت (حاکمیت) و در درون، مبنا را  بر اساس مردم سالاری دینی تعریف کرده اند. بنابراین می توان گفت دولت در نگاه اشمیتی، مشروعیت خود را با نزاع، تقابل و تخاصم به دست می آورد، حال آنکه در نگاه موفه ای بر مبنای پروسه دموکراسی به وجود می آید. اما دولت در گفتمان انقلاب اسلامی، مشروعیت خود را از مردم و دین به دست آورده است؛ گفتمانی که با محوریت مردم سالاری دینی در جامعه حاکم است. 
۹.

سیاست گذاری آسیب های اجتماعی در دهه 60(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۵ 1 - 35

کلید واژه ها: سیاستگذاری اجتماعی آسیبهای اجتماعی نظریه حکومتمندی سیاستگذاری انقلابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۴۲
با توجه به ارتباط وثیق سیاست گذاری اجتماعی با ساحت سیاست، سعی بر آن است که شکل گیری سیاست های اجتماعی مربوط به آسیب های اجتماعی در دوران انقلاب به عنوان نقطه عطف تحولات سیاسی با عطف توجه به نظریه حکومت مندی میشل فوکو تحلیل شود. لذا به منظور عینیت بخشی به مراحل روشی کار تحلیل محتوای مضمونی مورداستفاده قرار گرفت. همچنین جهت پاسخ گویی به سؤالات پژوهش، داده های موردنیاز از سنجه های غیر واکنشی و براى گزینش نمونه ها از شیوه نمونه گیرى نظری استفاده شد. یافته ها، حاکی از آن است که منطبق بر شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر آن دوران، سیاست گذاری انقلابی که از ترکیب مضامین هم نشینی گناه/ جرم/ آسیب، سلطه رویکرد حقوقی و مداخلات قضایی انتظامی، پاک سازی اخلاقی، سیاست گذاری حمایتی و مواجهه با معلول ها، معنا یافته بود بر سپهر سیاست گذاری آسیب های اجتماعی در ابتدای انقلاب، تسلط یافت. به طورکلی، در سیاست گذاری این دوره، ابعاد اجتماعی سیاست گذاری آسیب های اجتماعی به نفع ابعاد حقوقی و قضایی کمتر مدنظر قرار گرفته است؛ اما نکته قابل تأمل و البته مثبت در جریان هژمون شدن، تدوین و اجرای سیاست های مزبور، پذیرش اجتماعی آن سیاست ها بود؛ بنابراین، لازم است در سیاست گذاری ها، به مسئله پذیرش اجتماعی آن توجه جدی شود، چراکه پذیرش اجتماعی هر نوع سیاستی، ضامن موفقیت و به ثمرنشستن آن سیاست است.
۱۰.

تحلیل انتقادی گفتمان های دخیل در قانون حمایت از حقوق معلولان در ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۸۲ ۱۵۹-۹۵

کلید واژه ها: تحلیل انتقادی حقوق افراد دارای معلولیت قانون گفتمان معلولیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۶۸
مقد مه: حمایت قانونی از حقوق معلولان در ایران در دو دهه گذشته مورد توجه بخشهای دولتی و غیردولتی قرار گرفته است. در این مطالعه رویکردهای رایج پزشکی، اجتماعی و اخلاقی مربوط به معلولیت در متن قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب سال 1396 بررسی شده است، هم چنین تلاش شده تا گفتمانهای دخیل در این قانون تحلیل شود. روش: با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، متن قانون و مصاحبه های افراد دخیل در تدوین آن، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، تحلیل شده است. ابتدا جدول راهنمایی از مفاهیم مورد نظر فرکلاف تنظیم شده است. سپس واژه ها و عبارتهای مرتبط با مفاهیم فرکلاف و سه سطح تحلیل گفتمان از متن قانون و مصاحبه ها استخراج شده و در جدول دیگری قرار داده شده است. جدول دوم ارتباط سه بخش دستوری و معناشناختی، بینامتنی یا گفتمانی و ایدئولوژیک یا ساختاری را در یافته های تحقیق نشان می دهد. یافته ها: اطلاعات استخراج شده از متن قانون و مصاحبه ها در سه بخش زبان شناختی و معناشناسی، بینامتنی یا گفتمانی و ساختاری و ایدئولوژیک بررسی شده است. این بررسی، حضور و رقابت گفتمانهای دولتی، قانون گذاری، بخش اقتصاد خصوصی و فعالیت مدنی و نقش نابرابر آنها را در تدوین قانون نشان می دهد. در حقیقت گفتمان دولتی نقش کاملاً مسلط داشته است. گفتمان دانشگاهی در فرآیند غایب بوده و گفتمان بخش خصوصی فعالیتی پنهان، اما فعال داشته است. بحث: درنتیجه نظم گفتمانی یادشده، تغییر هدف اجتماعی تدوین قانون به معیشتی و حمایتی مشهود است. این امر هم بخش عمده مسائل اجتماعی معلولیت را بدون پشتیبان قانونی یا مبهم باقی گذاشته و هم از طریق بازتولید مفاهیم و مناسبات فرهنگی و اجتماعی رویکرد پزشکی و توان بخشی موجب استمرار و تشدید ناتوانی افراد دارای معلولیت در ایران می شود.
۱۱.

کاوش مردم نگارانه انتقادی چالش های بحران آب در روستاهای شهرستان ممسنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 1 - 22

کلید واژه ها: مردم نگاری انتقادی تحلیل شبکه مضمونی ممسنی بحران آب فاجعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۷
این پژوهش به دنبال ارائه تحلیل مردم نگاری انتقادی از چالش های بحران آب در روستاهای شهرستان ممسنی است. در این پژوهش از روش تحقیق کیفی مردم نگاری انتقادی استفاده شده است. داده ها به کمک مصاحبه گردآوری شد و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. پاسخ دهندگان در این پژوهش، 25 نفر از ساکنان محلی روستاهای شهرستان ممسنی در استان فارس بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها، روش تحلیل شبکه مضمونی به کار رفت و در فرایند شش مرحله ای تحلیل داده ها، یک شبکه تحلیل مضمونی استخراج شد. در این شبکه مضمونی، 10 تم بنیادین به 3 تم سازمان دهنده «حکمرانی ناکارآمد منابع آب»، «آسیب پذیری»، «محرومیت روستایی» و 1 تم فراگیر «فاجعه انسانی آب» تقلیل یافت. تحلیل شبکه مضمونی در این مطالعه نشان می دهد در روستاهای مطالعه شده، سازه های تعیین کننده ای مانند حکمرانی ناکارآمد منابع آب به عنوان تشدیدکننده بحران آب، آسیب پذیری و محرومیت روستایی در بستر اجتماعی روستا به عنوان پیامد بحران آب موجب تشدید بحران آب و درنهایت، بروز «فاجعه انسانی آب» در روستاهای مدنظر شده است.
۱۲.

ارزیابی مبانی پارادایمی مرامنامه احزاب ایران بعد از انقلاب(مطالعه موردی حزب جمهوری اسلامی، حزب کارگزاران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 45 - 66

کلید واژه ها: احزاب تحلیل محتوا کارگزاران جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۶ تعداد دانلود : ۲۷۰۵
وجود احزاب در فضای سیاسی کشورها بسیار ضروری است. احزاب خصوصا در عرصه انتخابات اهمیت بسزایی دارند زیرا به نوعی جهت گیری سیاسی و خط مشی عملی افراد برخاسته از احزاب در امور مملکت داری نشان می دهد که نشات گرفته از جهان بینی و اصول فکری حزب آنها است.لذا پژوهش حاضر تلاشی به منظور تحلیل مبانی فکری و پارادایمی دو حزب مطرح بعد از انقلاب (جمهوری اسلامی،کارگزارن) است.جامعه آماری پژوهش تمام احزاب ثبت شده در وزارت کشورتا سال 97 می باشد که دو حزب طبق نظرنخبگان انتخاب گردیداند. روش بررسی ، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد جهت دار(تلخیصی) است که از نرم افزار maxqdo 12 برای تحلیل استفاده شده است. نتایج نشان می دهد سهم پارادایم تفسیری در هر حزب کارگزاران و پارادایم انتقادی در حزب جمهوری اسلامی بیشتر از سایر ابعاد پارادامی است همچنین شاهد عدم وجود یک برنامه مدون بر اساس یک پارادایم خاص در حزب هستیم بلکه ملغمه ای از عناصر پارادایمی(تفسیری،انتقادی،تفسیری) در تدوین مرامنامه های احزاب وجود دارد.
۱۳.

زنانگی، ایدئولوژی و مقاومت در برابر فرودستی تحلیل گفتمان فرودستی زنان در سینمای ایران با تکیه بر نظریه خودمداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 185 - 217

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی زنان سینما فرودستی مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۱۶
هدف از این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی فرودستی زنان از خلال تحلیل چهار فیلم سینمایی عروس آتش ، کاغذ بی خط ، خانه پدری و ناهید است. چارچوب نظری استفاده شده نظریه خودمداری قاضی مرادی است که با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف انجام شده است. تحلیل گفتمان انتقادی با پیوند میان ساختارهای گفتمانی و بافت های اجتماعی می تواند به درک ما برای فهم مسائلی که وجود دارد کمک کند. از جمله نظم های گفتمانی مسلط، گفتمان پدرسالاری است که روابط بین دو جنس را از موضع قدرت واسازی می کند؛ همچنین، گفتمانِ سنت و تجدد که باعث می شود سوژه ها به بازتعریف هویت خویش دست بزنند. این روش شامل سه مرحله توصیف، تفسیر و تبیین است. برای این منظور، در مرحله توصیف، به ویژگی های صوری متن (تحلیل دیالوگ ها و سکانس ها) توجه شده است. در مرحله دوم، که مرحله تفسیر است، به بیناگفتمانیت (پرکتیس گفتمانی) پرداخته شده است؛ و در مرحله آخر تأثیر متقابل ساختارهای کلان اجتماعی بر متن با تکیه بر نظریه خودمداری بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که چگونه از گذار دو فضای گفتمانی سنت و تجدد، نظم گفتمان جنسیتی و روابط قدرت نهفته در این سلسله مراتب، باعث فرودستی زنان و سپس مقاومت آن ها در برابر فرادستی مردان شده است. زنانگی های مدرن و سنتی نه تنها در تقابل با هم قرار می گیرند، بلکه از سویی دیگر، دال زنانه در مقابل سوژه های مرد سنتی و مدرن نیز بازنمایی می شود.
۱۴.

نقش قومیت در انتخابات یازدهم و دوازدهم ریاست جمهوری مورد مطالعه: ترک، کرد و لر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 88 - 117

کلید واژه ها: قومیت رأی دهی مشارکت کاندیدا تعلق قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۳۸۹
هدف این پژوهش بررسی تفاوت پذیری میزان آرای کاندیداهای یازدهمین و دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در استان های آذربایجان شرقی، کردستان و کهگیلویه و بویراحمد است. روش گردآوری داده های تجربی تحلیل محتوا از نوع کمی است. یافته های تجربی بیانگر این است که بین میزان آرای کاندیداها و تعلق قومی آن ها رابطه معناداری وجود دارد. اما در مورد رابطه بین بازنمایی شعارهای قومی توسط کاندیداها و میزان رأی آن ها یافته ها بیانگر این واقعیت بود که صرف شعارهای قومی به تنهایی نمی توانند در میزان رأی کاندیداها مؤثر واقع شوند بلکه علاوه بر شعارهای قومی وابستگی کاندیدای مذکور به یک جناح یا تفکر خاص نیز مهم است. در مقایسه دوره های یازدهم و دوازدهم یافته تحقیق بیانگر این بود که میزان شعارهای قومی در دوره دوازدهم نسبت به یازدهم کاهش پیداکرده و کاندیدای انتخاباتی در تبلیغات موضع گیری کمتری نسبت به قومیت ها داشته اند. همچنین یافته های تحقیق به ویژه در دوره یازدهم نشان داد که اگر کاندیداهای انتخاباتی به موضوع شعارهای قومی و تعلق قومی بپردازند و آن ها را در تبلیغات خود برجسته نمایند موجب افزایش میزان آرای آن ها در استان هایی با غلبه جمعیت قومی خواهد شد. ولی در دوره دوازدهم یافته تحقیق این قاعده را رد می کنند و پرداختن صرف به مسائل قومی را عاملی تأثیرگذار در رأی آوردن کاندیدا در استان های با غلبه جمعیت قومی نمی داند.
۱۵.

فناوری های ارتباطی جدید، هویت و احساس امنیت اجتماعی (دانشجویان دانشگاه کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۰ 119 - 148

کلید واژه ها: امنیت اجتماعی امنیت قضایی فنّاوری ارتباطی نوین هویت ملی هویت مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۳۱۳
این پژوهش، به بررسی رابطه فنّاوری ارتباطی جدید با نقش واسطه گری هویت های ملی، مذهبی بر متغیر وابسته امنیت پرداخته است. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان است. حجم نمونه با توجه به ماهیت طبقه ای جامعه آماری، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای، 380 نفر برآورد و داده ها به کمک پرسشنامه جمع آوری شد. روایی و اعتبار به کمک آزمون آلفا کرونباخ و اعتبار صوری حاصل گردید؛ همچنین برای آزمون اعتبار مدل پژوهش از نرم افزار آموس استفاده شد. تحلیل یافته ها نشان می دهد که هویت ملی و مذهبی می توانند نقش واسطه گری بین رسانه و امنیت داشته باشند. آنچه قابل توجه است، فنّاوری ارتباطی نوین، بر امنیت تأثیر مثبت دارد؛ اما زمانی که هویت مذهبی و ملی به عنوان واسطه قرار می گیرند، تأثیر رسانه بر امنیت منفی می شود. این رابطه نشان دهنده رابطه مؤثر منفی رسانه ماهواره بر هویت ملی مذهبی است که به تبع آن، تأثیر منفی بر احساس امنیت می گذارد.
۱۶.

تحلیل جامعه شناختی جنبش دانشجویی در ایران برمبنای نظریه رفتار جمعی نیل اسملسر (مورد مطالعه: تسخیر سفارت امریکا)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی جمهوری اسلامی ایران سال ششم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 57 - 77

کلید واژه ها: جنبش دانشجویی امام خمینی(ره) رفتارجمعی تسخیر سفارت امریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۴۴۳
تسخیر سفارت امریکا که بعد از انقلاب 57 از آن به عنوان انقلاب دوم یاد شده در تاریخ انقلاب اسلامی ایران رویدادی مهم و قابل تأمل است. هرچند مقالات و کتابهای متعددی در این زمینه نوشته شده اند اما این حرکت خودجوش دانشجویی به ندرت از دیدگاه نظریه های جنبش اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. از این رو در این مقاله کوشیده ایم تا با استفاده از نظریه رفتار جمعی اسملسر به تحلیلی جامعه شناختی از تسخیر سفارت امریکا در ایران دست یابیم. برای ارزیابی نظریه مذکور از وقایع تاریخی ، چگونگی رویارویی و نفوذ امریکا در ایران استفاده کردیم. و از این طریق به تحلیل و بررسی جنبش دانشجویان به منظور تسخیر سفارت بر مبنای نظریه اسملسر پرداختیم. بر این اساس می توان گفت که زمینه های ساختاری (کودتای 28 مرداد، تأسیس ساواک و انقلاب اسلامی ایران)، فشارهای ساختاری (حمایت از تجزیه طلبان)، گسترش باورهای تعمیم یافته (پیام امام خمینی(ره) به مناسبت 13 آبان 56 و 43 و اشاره به خیانت ها و باورهای بعد از انقلاب از سوی امریکا)، عوامل شتاب دهنده (دیدار رئیس دولت موقت با نماینده امریکا و پذیرفتن شاه توسط امریکا) و بسیج مشارکت کنندگان (حمایت از موضع گیری امام خمینی(ره)) به بروز جنبش دانشجویی و تسخیر سفارت توسط دانشجویان منجر شد. روش مورد استفاده در این پژوهش، کیفی و از نوع پژوهش بندی و تاریخی است.
۱۷.

مطالعه رفتارهای پرخطر جنسی و عوامل اجتماعی و فرهنگی مرتبط با آن در میان جوانان شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 157 - 184

کلید واژه ها: جوانان رفتارهای پرخطر جنسی سرمایه فرهنگی مرتبط با سلامت سرمایه اجتماعی سلامت معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۴۳۵
توجه به سلامت جوانان، به عنوان ارزشمندترین منابع انسانی جامعه، بسیار ضروری است. یکی از مباحث مهم حوزه سلامت جوانان، رفتارهای پرخطر جنسی است که با توجه به تغییرات نگرشی که در جامعه شاهد افزایش آن هستیم، پرداختن به آن ضروری به نظر می رسد. مطالعه حاضر با همین هدف، به بررسی رفتارهای پرخطر جنسی جوانان پرداخته و با نگاهی جامعه شناختی، مؤلفه های مرتبط با آن از جمله سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی مرتبط با سلامت و سلامت معنوی را مورد مطالعه قرار داده است. در مطالعه حاضر، جامعه آماری شامل جوانان 29-18 ساله شهر شیراز است و حجم نمونه بر اساس جدول لین، 600 نفر تعیین شد. با استفاده از ابزار پرسشنامه (تلفیقی از مقیاس استاندارد و محقق ساخته)، داده ها از طریق نمونه گیری طبقه ای چندمرحله ای جمع آوری و با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که میان سن، وضعیت تحصیلی، سرمایه فرهنگی مرتبط با سلامت، سرمایه اجتماعی در تمامی ابعاد و سلامت معنوی با رفتارهای پرخطر جنسی رابطه آماری معکوس و معناداری وجود دارد. هم چنین میان جنس و وضعیت تأهل نیز با این رفتارها تفاوت معنادار وجود دارد؛ به طوری که در میان زنان و افراد متأهل، رفتارهای پرخطر جنسی کمتر بوده است. از این رو، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی نقش مهمی در پیشگیری از رفتارهای پرخطر جنسی دارد. بنابراین، تقویت و بهبود این سرمایه ها می تواند ارتقاء رفتارهای مبتنی بر سلامت را به دنبال داشته باشد.
۱۸.

کاوش کیفی فرایندهای برساخت هویت اجتماعی در میان دانشجویان بلوچ: به سوی نظریه ای زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هشتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 59 - 85

کلید واژه ها: حاشیه شدگی هویتی دانشجویان بلوچ طرد هویتی فرایند برساخت هویت نظریه زمینه ای هویت حاشیه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۹۶۳
پژوهش حاضر با هدف کاوش کیفی فرایندهای برساخت هویت اجتماعی در میان دانشجویان بلوچ صورت گرفته و برای این منظور از نظریه زمینه ای استفاده شده است. مشارکت کنندگان دانشجویان بلوچ مقطع ارشد و دکتری دانشگاه های دولتی هستند. داده ها به کمک مصاحبه عمیق به دست آمد و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد که نتیجه تحلیل آن ها دستیابی به پنج مقوله و یک مقوله هسته است. مقولات محوری عبارت اند از: ناهمسازی مذهبی و هویت حاشیه ای، نپذیرفتن بوروکراتیک، دفع دیوانسالارانه هویت بلوچی، نقش بازنمایی منفی رسانه ها در برساخت هویت حاشیه ای، مکان مندی نامطلوب، نقش جغرافیا در برساخت هویت حاشیه ای، مشروعیت یافتگی حاشیه ای شدن و نقش قانون در برساخت هویت حاشیه ای. مقوله هسته نیز عبارت است از هویت حاشیه ای و برساخت هویت اجتماعی حاشیه ای. یافته ها نشان می دهند بستری مانند موقعیت مذهبی قوم بلوچ، شکاف قومی و مذهبی در استان، موقعیت جغرافیایی نامطلوب و در کنار شرایطی مثل مذهب به مثابه مبانی سیاست، تبعیض قومیتی، واپس رانی اداری و مدیریتی، بازنمایی های منفی رسانه ای، مشروعیت بخشی قانونی، قرارگیری در مرز، دوری از مرکز و احساس عدم توزیع عادلانه امکانات سبب برساخت هویت حاشیه ای در میان دانشجویان بلوچ شده است.
۱۹.

تعهد به پویاییِ اخلاق تعهد؛ مطالعه جامعه شناختی اشعار قیصر امین پور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۷) 25 - 46

کلید واژه ها: اخلاق تعهد اجتماعی تعهد ادبی جامعه شناسی ادبیات ادبیات متعهد قیصر امین پور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۵۶۵
بازنمایی جامعه در ادبیات ایران، پس از انقلاب 57، اشکال جدیدتری به خود گرفت. مسئله «تعهد» که از مفاهیم کلیدی انقلاب اسلامی بود، به زودی به شاخصی برای داوری آثار ادبی تبدیل شد، بااین وجود حتی تا به امروز اغلب پاسخ ها به پرسش هایی از قبیل ادبیات در قبال چه چیزی باید تعهد داشته باشد؟ شاعر متعهد کیست؟ و ... چندان شفاف نبوده اند. در این پژوهش، برای واکاوی چیستی «تعهد در ادبیات»، اشعار قیصر امین پور مورد مطالعه قرار گرفته اند. این پژوهش تعهد در ادبیات را در دو وجه عمده ی «تعهد اجتماعی» و «تعهد ادبی» پی گرفته است. رویکرد این پژوهش کیفی و روش آن میمه سیس است. مطالعه هم زمان اشعار قیصر امین پور و بستر اجتماعی شکل گیری آن ها، این بینش را فراهم آورد تا اشعار این شاعر در سه دوره ی «بودن برای دیگری»، «بودن بدون دیگری» و «بودن کنارِ دیگری» دسته بندی شوند. پس از تحلیل تعهد ادبی و تعهد اجتماعی در هرکدام از این دوره ها، نتیجه گرفته شد که تعهد قیصر امین پور امری پویا و در هر دوره متغیر بوده است، و از همین رو قیصر که از ابتدا شاعری متعهد بوده، توانسته تا انتها شاعری متعهد باقی بماند.
۲۰.

آینده پژوهی فرهنگ زیست محیطی با روش اکتشاف و اعتباریابی سناریو (مورد مطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 441 - 468

کلید واژه ها: اصفهان آیندهپژوهی آینده فرهنگ زیستمحیطی سناریوسازی فرهنگ زیستمحیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۲ تعداد دانلود : ۵۷۱
در پژوهش حاضر به روش ترکیبی یا آمیخته، آینده پژوهی فرهنگ زیست محیطی ایران با اکتشاف و اعتباریابی سناریو در شهر اصفهان صورت گرفته و تحلیل یافته ها در دو سطح کیفی و کمی انجام شده است. در بخش کیفی که تکنیک گراندد تئوری مبنای اکتشاف سناریوها بوده، تجارب متخصصان زیست محیطی در نتایج تحلیل داده ها براساس مراحل سه گانه کدگذاری به کار رفته است. در مرحله کدگذاری باز، بیش از 245 گزاره معنادار و 134 مفهوم متناظر، و در مرحله بعد 72 مقوله فرعی از این مفاهیم متناظر استخراج شد. در مرحله مقولات فرعی دو نوع دسته بندی وجود دارد. دسته ای به سناریوهای الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت و الگوی غربی توسعه ارتباط دارد که شامل 27 مقوله فرعی است و دسته ای دیگر به سناریوهای آینده فرهنگ زیست محیطی، شامل 45 مقوله فرعی مربوط است. درنهایت به دلیل ارتباط مفهومی مقولات با هم در مرحله کدگذاری محوری، 3 مقوله محوری برای سناریوهای آینده فرهنگ زیست محیطی و 8 مقوله محوری برای سناریوهای پیشرفت و توسعه در قالب یک مدل به دست آمد. سپس معادله ساختاری الگوی فوق با روش کمی مدل سازی آزموده شد. براساس یافته های بخش کیفی پژوهش، از نظر مشارکت کنندگان در پژوهش سناریوهای خوش بینانه، محتمل و بدبینانه، آینده فرهنگ زیست محیطی بر پایه توسعه سناریوهای الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت و الگوی غربی توسعه است. نتایج آماری بخش کمی نیز نشان می دهد اثر هریک از سناریوهای الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت و الگوی غربی توسعه، بر سناریوهای آینده فرهنگ زیست محیطی با ضرایب 46/0 و 81/0 معنادار است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان