تحلیل گفتمان انتقادی تاریخی شازده احتجاب
آرشیو
چکیده
روشنفکران ایرانی برای دریافت موقف تاریخی خویش و فهم آفت هایی که جامعه ایران را مبتلا کرده بود، هر کدام طرحی در ذهن داشتند، و بر مبنای آن، خویش کاریِ روشنفکری را تعریف می کردند. ازجمله این روشنفکران، گلشیری است که از چنین طرحی، هرچند پوشیده و نهان، در رمان مشهور «شازده احتجاب» سخن به میان آورده است. در این مقاله کوشیده ایم با بهره گرفتن از روش تحلیل گفتمان انتقادیِ فرکلاف، نخست به گفتمان تاریخیِ مستتر در کار گلشیری دست یابیم و سپس نشان دهیم که گفتمانِ مطلوبِ نویسنده، بر چه مفروضاتی بنا شده است. پیدا کردن این مفروضات، در پرسش از ریشه هایِ فکری گلشیری ضرورت دارد؛ مفروضاتی که در قسمت آخر مقاله، به آن ها پرداخته ایم. هم چنین بازنموده ایم که بن مایه های اندیشه گلشیری، از سویی به تبار فکری و دیگرگون شدن مسیر سیاسی-اندیشگانی او بازمی گردد و از سوی دیگر نمود تحولات اجتماعی زمانه او است. گذشته از این موارد، در آمد و رفت میان سه سطحِ توصیفی، تفسیری و تبیینی، پاره ای تناقضات را که در این نگاه وجود داشته است، به تصویر کشیده ایم.Critical analysis of the Historical discourse of Shazdeh Ehtijab
Critical Analysis of Historical Discourse of Shazdeh EhtijabIranian intellectuals each held a specific plan in mind to comprehend their historical context and to grasp the challenges that plagued Iranian society. Based on these perceptions, they formulated their intellectual duties. One of these intellectuals was Golshiri, who subtly outlined such a plan in his renowned novel "Shazdeh Ehtjab." In this article, our endeavour has been to uncover the concealed historical discourse within Golshiri's work, employing Fairclough's critical discourse analysis method. Through this analysis, we aim to elucidate the foundational assumptions underpinning the author's preferred discourse.Identifying these underlying assumptions is pivotal in scrutinizing Golshiri's intellectual lineage—assumptions that we thoroughly explore in the final section of this article. Additionally, we illuminate how Golshiri's ideological foundations not only trace back to his intellectual heritage and the evolution of his socio-political trajectory but also reflect the societal transformations of his era. Beyond these aspects, we delve into certain contradictions inherent in Golshiri's perspective, delving into three tiers of examination: description, interpretation, and explanation.