مرضیه دهقانی

مرضیه دهقانی

مدرک تحصیلی: عضو هیأت علمی گروه روش ها و برنامه های آموزشی و درسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۷۶ مورد.
۱.

بازنمایی شاخص های تفکر مستقل در برنامه درسی دانش آموزان دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفکر مستقل برنامه درسی دانش آموزان دوره متوسطه شاخص های تفکر مستقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۳
پژوهش حاضر با هدف مفهوم پردازی تفکر مستقل در برنامه درسی دانش آموزان دوره متوسطه (اول و دوم) و بازنمایی شاخص های آن انجام شده است. به این منظور ابتدا با استفاده از روش اسنادی، به مرور نظام مند پیشینه پژوهش در پایگاه های ایرانداک، Science Direct، Google Scholar، Springer، IEEE و ACM در 20 سال اخیر پرداخته شد. بررسی ها به شناسایی 30 سند (کتاب، مقاله، پایان نامه، سایت علمی) منتج گردید. تحلیل داده ها مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون به شناسایی 175 کُد باز منجر گردید که با تقلیل احیاگرایانه به 146 کُد معنادار کاهش یافت و در 8 عامل اصلی و 30 ملاک دسته بندی شد. در ادامه با استفاده از روش پیمایشی، میزان تناسب مقوله ها و کدهای شناسایی شده مورد بررسی قرار گرفت و چهارچوب تشکیل شده برای سازه تفکر مستقل، روایی یابی گردید. مقوله های شناسایی شده شامل احساس آزادی و حق انتخاب، یادگیری متقابل و مشارکتی، تسلط به مهارت های شناختی، تسلط به مهارت های فراشناختی، آشنایی با مهارت حل مسئله، تربیت خانوادگی، فعالیت مستقل و پیروی آگاهانه، است. بر پایه نتایج بدست آمده، می توان بیان کرد، اگر در فرایندهای تربیتی دانش آموزان از شاخص های شناسایی شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ سالی به افرادی مستقل با قابلیت های فردی و مقاوم در برابر ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی تبدیل شوند.
۲.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های شایستگی دیجیتال معلمان: یک مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شایستگی شایستگی دیجیتال معلم مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
مقاله حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های شایستگی دیجیتال معلمان شکل گرفت. داده ها بر اساس روش کیفی از نوع مرور سیستماتیک جمع آوری شد. انتخاب مقالات بر اساس واژگان کلیدی بر پایه نظر خبرگان و ساختار پریسما انجام و تعداد ۳۸ سند در قالب مقالات خارجی وارد تحلیل شد. منابع با استفاده از تحلیل مضمون و نرم افزار 2020 MAXQDA  تحلیل شد. روایی یافته ها بر اساس نظرات گروه پژوهشی حاصل شد، پایایی ابزار از طریق شاخص پایایی ارزیاب ها بررسی گردید که ضریب کاپا مقدار ۸۴/. را به دست داد. یافته ها نشان داد که شایستگی دیجیتال معلمان شامل ۷ بعد و ۲۷ مؤلفه بود. ابعاد شامل آموزش و یادگیری، توسعه حرفه ای و شغلی، راهبری و تعامل، تفکر دیجیتالی، ارتقای مهارت دیجیتالی یادگیرنده، ارزیابی و ویژگی های فردی بود. با توجه به نتایج، پیشنهاد می شود آموزش های حرفه ای مبتنی بر فناوری، تدریس تعاملی در محیط های مجازی و ترکیب شایستگی های دیجیتالی معلمان با مؤلفه های مستخرج مورد توجه جدی قرار گیرد.
۳.

تاثیر آموزش برنامه درسی کار و فناوری مبتنی بر تفکر طراحی بر شایستگی هیجانی_ اجتماعی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کار و فناوری شایستگی هیجانی- اجتماعی تفکر طراحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش برنامه درسی کاروفناوری با تاکید بر رویکرد تفکر طراحی بر شایستگی های هیجانی_ اجتماعی دانش آموزان دختر انجام شد. این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهرستان بهارستان در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. از میان اعضای جامعه 40 نفر به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مساوی آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 45 دقیقه ای تحت آموزش کار و فناوری مبتنی بر تفکر طراحی قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی ندید. داده ها با پرسشنامه شایستگی هیجانی_اجتماعی جمع آوری و با روش آزمون تحلیل واریانس چندگانه ترکیبی در نرم افزار Spss23 تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند که میانگین نمرات شایستگی های هیجانی_اجتماعی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، در مرحله پس آزمون افزایش معناداری داشته است. با توجه به یافته های به دست آمده از اجرای برنامه آموزشی برنامه درسی کار و فناوری مبتنی بر تفکر طراحی و افزایش معنادار نمرات شایستگی هیجانی اجتماعی دانش آموزان در مرحله پس آزمون می توان گفت که برنامه مذکور اثربخش بوده است. به عبارت دیگر آموزش برنامه درسی کار و فناوری مبتنی بر تفکر طراحی باعث افزایش خرده مؤلفه های شایستگی هیجانی_ اجتماعی (خودآگاهی، تصمیم گیری مسئولانه، روابط بین فردی، آگاهی اجتماعی و خود مدیریتی) در دانش آموزان دختر شد (05/0p<). در نهایت با استفاده از رویکرد تفکر طراحی فرد می تواند از قابلیت های فردی و شرایط محیطی خود استفاده مؤثری کند و به خوبی می تواند این قابلیت ها و توانایی ها را توسعه دهد.
۴.

شناسایی مولفه های تفکر محاسباتی در مهارت های یادگیری دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفکر تفکر محاسباتی دانش آموز دوره ابتدایی مهارت های تفکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۱۸
هدف از این مطالعه بیان ویژگی ها، قابلیت ها و مولفه های تفکر محاسباتی به عنوان یکی از مهارت های اساسی یادگیری در دوره ابتدایی است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش فراترکیب انجام شده است. برای جستجوی مقالات مرتبط جهت تحلیل و بررسی از کلیدواژه های فارسی «تفکر، مهارت های تفکر، تفکر محاسباتی در دبستان، تفکر محاسباتی در دانش آموزان» و معادل انگلیسی آن ها در پایگاه های داده مگ ایران، سید، سیویلیکا، ساینس دایرکت و اسکوپوس، انستیتوی مهندسان برق و الکترونیک  بین سال های 1390 تا 1399 و 2000 تا 2021، استفاده شده است. داده ها براساس یک طرح پژوهش کیفی از نوع فراترکیب و با استفاده از گام های هفتگانه سندلوسکی و باروسو، جمع آوری شده اند. انتخاب نمونه با استفاده از معیارهای پذیرش و عدم پذیرش و برنامه مهارت های ارزیابی حیاتی صورت گرفت. جهت بررسی قابلیت اعتبار یافته ها از معیارهای خودبازبینی محقق؛ مرور همتایان و نظرسنجی متخصصان بهره گرفته شد. در بررسی اولیه 1643 مقاله استخراج شده که از این تعداد 1533 مقاله براساس عنوان، 35 مقاله براساس چکیده و 51 مقاله براساس محتوا غربال شده و در نهایت 24 مقاله نهایی استخراج و مورد بررسی قرار گرفت. طبق یافته های پژوهش و بررسی های نهایی، مولفه های تفکر محاسباتی را می توان در نوزده طبقه کلی دسته بندی و متناسب با آن ماهیت عناصر آن را نمایان کرد. نتایج حاکی از این پژوهش نشان دهنده سه مقوله اساسی از این نوع مهارت تفکر و اهمیت پرورش آن در مدارس به ویژه از دوران کودکی و سال های اولیه دبستان است؛ این مقوله ها شامل مهارت های شناختی، مهارت های ارتباطی و اطلاعاتی (فناوری) و علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضی است. نتایج پژوهش نشان دهنده هم پوشانی بالای این عناصر، مولفه ها و مقوله ها و رابطه مثبت میان آن هاست. نتایج حاکی از آن است که تفکر محاسباتی به عنوان یکی از مهارت های نوظهور و یکی از مهارت های حل مسئله به شمار آمده و با استفاده از فناوری و علوم کامپیوتر در سال های اولیه کودکی در مدارس دنیا در حال آموزش و یادگیری بوده و به عنوان مجموعه ای از مهارت ها و دانش های عرضی برای همگان لازم و ضروری است.
۵.

ملاک ها و نشانگر های سنجش تکالیف اصیل در دوره ابتدایی: مطالعه ای کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تکالیف اصیل ملاک ها و نشانگرها دوره ابتدایی توانمندسازی دانش آموزان پرورش شهروندان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۲۵
استفاده بهینه از تکالیف اصیل، راهبردی هوشمندانه در تحول بخشی به نظام های آموزشی برای درک الزامات و نیازمندی های دنیای واقعی و شکل دهی، پرورش و توسعه شایستگی های دانش آموزان به مثابه شهروندان مُولد، مسئول، خودنظم ده، خلاق، کارآمد و با اعتماد به نفس است. مقاله حاضر با هدف شناسایی ملاک ها و نشانگرهای سنجش تکالیف درسی اصیل در دوره ابتدایی انجام گردید. از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 مطلع که به روش ملاکی انتخاب شده بودند، گردآوری و به روش کُلایزی تحلیل گردید. تحلیل داده ها، به شناسایی 43 نشانگر و 11 ملاک شامل «شفافیت اهداف یادگیری»، «محوریت تفاوت های فردی »، «چالش برانگیزی»، «متنوع سازی تکالیف «، «تکالیف چندمهارتی»،  «ارتباط با زندگی روزمره و توانایی حل مسئله»، «شفافیت ملاک های ارزیابی»، «بازخوردمحوری»، « شناخت و فراشناخت»، «دادن حق انتخاب به دانش آموز» و «تفکر نقادانه: پرورش قوه نقد و نقادی» منجرگردید.از آنجا که کیفیت تکلیف در عملکرد دانش آموزان نقش دارد، درصورت استفاده از ملاک ها و نشانگرهای اصیل در تدوین تکالیف درسی، می توان از این فرصت تحول آفرین برای توانمندسازی دانش آموزان و پرورش شایستگی های ایشان برای ایفای مؤثر نقش های شهروندی بهره برد.
۶.

بررسی مقایسه ای میزان انگیزش شغلی معلمان مقطع ابتدایی و متوسطه در جهت رشد و توسعه معلمان در منطقه موسیان استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انگیزش شغلی آموزش و پرورش عملکرد شغلی معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۸۱
انگیزه، به عنوان موتور محرک انسان، مهم ترین عاملی است که شناسایی آن می تواند در شناسایی، حمایت، توسعه و هدایت نیروی انسانی، ایفای نقش کند. اهمیت انگیزش شغلی برای معلمان به عنوان شریفترین و مهم ترین رسته شغلی در جامعه و انسان سازان آینده، از یک سو و فقدان شناخت کافی از عوامل مؤثر بر ارتقای انگیزش و توسعه شغلی آنها از سوی دیگر، مسئله اصلی پژوهش حاضر به شمار می رود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان انگیزش معلمان در مدارس ابتدایی چند پایه منطقه موسیان و در مقایسه با معلمان مقطع متوسطه و رابطه آن با عملکرد و توسعه حرفه ای شان انجام شده است. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که روایی سازه آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی و تأیید شد، به سرشماری معلمان پرداخته شد و در نهایت، از بین 400 پرسشنامه توزیع شده 310 پرسشنامه برگشت داده شد و مبنای تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد انگیزه شغلی، در اکثر معلمان هم در مدارس ابتدایی چندپایه و هم متوسطه ناچیز و پایین است. بررسی روابط بین عوامل انگیزه شغلی و متغیرهای جمعیت شناختی نظیر جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه تدریس، نشان از نبود رابطه معنادار بین این متغیرها است. بنابراین، ناکافی بودن انگیزه شغلی، در اکثر معلمان مدارس چندپایه ابتدایی و هم چنین متوسطه با انواع سطوح مدارک تحصیلی، جنسیت، سابقه ها و مقاطع متفاوت شغلی مشاهده می شود.
۷.

توسعه چارچوب ارزیابی شایستگی ها در حرفه آموزگاری: کاربست رویکرد آمیخته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی و گزینش معلم معلم اثربخش معلم ارزش آفرین شایستگی معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۱
کیفیت نظام سنجش و گزینش معلمان، راهبردیترین عنصر در موفقیت یا شکست نظام های آموزشی است. سنجش و گزینش معلمان ارزش آفرین، تصادفی بدست نمی آید و تابعی از مجموعه عوامل و ابعاد چندگانه، چندسطحی، اقتضایی و یکپارچه است. هدف این مطالعه در مرحله اول، توسعه چارچوب شایستگی های ضروری برای سنجش و گزینش پیش از ورود به حرفه آموزگاری و در مرحله دوم تعیین ترتیب اهمیت آن ها بود. روش : بدین منظور از طرح آمیخته از نوع اکتشافی استفاده شد. بخش کیفی با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده ها، در سطح نظم دهی مفهومی اجرا شد. شرکت کنندگان با استفاده از راهبرد ملاکی، از میان معلمان باتجربه و متخصصان موضوعی انتخاب شده و پس از 14 مصاحبه اشباع داده ها حاصل شد. داده ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با کدگذاری باز، تحلیل شد. پس از دسته بندی یافته های مرحله قبل با مراجعه به کارشناسان در قالب مراحل فن دیمتل، براساس مقایسه های زوجی، میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هریک از ملاک ها  محاسبه شد. یافته ها: تحلیل داده های بخش کیفی به شناسایی هشت عامل شامل دانش شناختی، دانش فراشناختی، توانش شناختی، توانش فراشناختی، بینش هویتی، بینش اجتماعی، منش فردی و منش میان فردی منجر شد. یافته های بخش کمّی بیانگر آن بود که 3 عامل اول به ترتیب میزان تأثیرگذاری شامل توانش فراشناختی، بینش اجتماعی و منش میان فردی است. نتیجه گیری: نتایج بیانگر گستره وسیع شایستگی های ضروری برای حرفه آموزگاری است و ضرورت تدوین سازوکاری علمی، شواهدمحور و یکپارچه برای سنجش دقیق چنین ویژگی هایی پیش از ورود به حرفه آموزگاری آشکار است.
۸.

عناصر برنامه درسی پست مدرن در آموزش عالی ایران ، مزایا و معایب آن (مورد مطالعه: اعضای هیأت علمی دانشگاه تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش عالی برنامه درسی پست مدرن دانشگاه تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۵۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی عناصر برنامه درسی پست مدرن در آموزش عالی ایران انجام گرفته است. این پژوهش با رویکرد کیفی و در دو بخش انجام گرفته است. در بخش اول برای پاسخ به سؤال اول پژوهش، از روش سنتزپژوهی و در بخش دوم برای پاسخ به سؤال دوم و سوم، از روش پدیدارشناسی از نوع توصیفی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در بخش دوم، مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. نمونه مورد نظر از میان اعضای هیأت علمی دانشگاه تبریز و به شیوه هدفمند انتخاب شده است. مضامین به دست آمده از مصاحبه ها شامل: اهداف ثابت، محتوای نیمه منعطف، روش های یاددهی-یادگیری مشارکتی و پروژه محور و ارزشیابی ترکیبی نشان می دهند که عناصر برنامه درسی پست مدرن در سه عنصر محتوا، روش های یاددهی-یادگیری و ارزشیابی در برنامه درسی آموزش عالی ایران، تا حدودی نفوذ کرده است ولی در عنصر اهداف، نفوذ محسوسی نداشته است و این عنصر در آموزش عالی، شکل سنتی خود را حفظ کرده است. همچنین مضامین "کثرت گرایی، پذیرش شکاکیت نسبت به دین و اخلاق و پوچ گرایی" به عنوان معایب پست مدرن و "اشاعه ی فرهنگ ها، توجه به تفاوت ها و پرورش نگاه انتقادی" به عنوان مزایای نفوذ پست مدرن در برنامه درسی آموزش عالی ایران معرفی شدند.
۹.

تأملی بر برنامه درسی زاید در رشته آموزش ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی زاید رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۴۰
پژوهش حاضر با هدف واکاوی نظرات دانش آموختگان و دانشجو معلمان در خصوص برنامه درسی زایدرشته آموزش ابتدایی انجام شده است. رویکرد پژوهش کیفی و روش آن تحلیل مضمون می باشد. نمونه گیری به شیوه هدفمند بوده و 18 نفر جهت مشارکت با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد که بخش هایی از محتوای برنامه درسی این رشته به دلیل تئوری بودن، تکراری بودن، قدیمی بودن، منبع نامناسب، عدم تناسب دروس اختیاری و اجباری زاید و ناکارآمد هستند که بیش ترین فراوانی دروس زاید هم مربوط به دروس عمومی و تعلیم و تربیت اسلامی است. همچنین، بخش هایی از برنامه درسی هم به دلیل تجارب یادگیری، زاید تلقی می شوند که مشارکت کنندگان به نقش استاد، دانشجو و ارزشیابی اشاره کردند. نتایج نشان داد که در بعد محتوا، ضروری است بخش هایی از برنامه درسی عمومی، حذف و به دروس تخصصی و تخصصی-تربیتی اختصاص یابد. در بخش تجارب یادگیری هم می بایست فرایند اجرای و ارزشیابی برنامه درسی مورد بازبینی قرارگیرد و زمینه ای برای افزایش انگیزه دانشجو معلمان فراهم گردد.
۱۰.

انعکاس ارزشیابی توصیفی در آموزش مجازی از آیینه نگاه معلمان، والدین و دانش آموزان

کلید واژه ها: ارزشیابی توصیفی آموزش مجازی معلمان والدین دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۶
پژوهش حاضر با هدف تحلیل نحوه اجرای ارزشیابی توصیفی دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی از نگاه معلمان، والدین و دانش آموزان انجام گردید. جهت بررسی عمیق، روش پژوهش با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی صورت گرفته است. بدین منظور از میان معلمان، والدین و دانش آموزان دوره ابتدایی منطقه 18 شهر تهران که میدان پژوهش حاضر بودند، با روش نمونه گیری هدفمند و با به کارگیری راهبرد ملاکی، در دسترس (آسان) و گلوله برفی که تعداد مشارکت کنندگان بسته به اشباع نظری به بیست معلم، بیست والد و بیست دانش آموز رسید، مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. تحلیل داده ها با راهبرد هفت مرحله ای کلایزی به شناسایی چهار مضمون اصلی و 26 زیرمضمون برای گروه معلمان، چهار مضمون اصلی و 15 زیرمضمون برای گروه والدین و سه مضمون اصلی و 22 زیرمضمون برای گروه دانش آموزان منجر گردید. نتایج نشان می دهد بیشترین شیوه ارزشیابی توصیفی معلمان در این فضا سه روش پرسش شفاهی، آزمون های کتبی و بررسی تکالیف و فعالیت های روزانه دانش آموزان می باشد. همچنین دیدگاه های متفاوت سه گروه در زمینه شیوه اجرا بیان گردید که شناخت و آگاهی از آنها جهت اتخاذ تدابیر لازم در راستای اجرای بهینه ارزشیابی توصیفی در آموزش مجازی ضروریست.
۱۱.

بررسی تأثیر آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر مدل SYMBIS بر مهارت های ارتباطی و مهارت های حل تعارض نامزدها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش پیش از ازدواج مدل سیمبیس مهارت های ارتباطی مهارت های حل تعارض نامزدها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۵۰
هدف: به عقیده پژوهشگران زیادی دوران نامزدی و سال های اول ازدواج از مقاطع مهم در چرخه زندگی خانوادگی است که در آن سطح تعارض و اختلاف ها افزایش می یابد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر مدل SYMBIS بر مهارت های ارتباطی و مهارت های حل تعارض نامزدها بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از لحاظ طرح پژوهش و شیوه انجام، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل و دوره پیگیری سه ماهه بود. بر این اساس، جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نامزدهای مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 7 تهران جهت دریافت مشاوره پیش از ازدواج در نیمه اول سال 1401 بود. از این رو، از میان این افراد و به شیوه نمونه گیری هدفمند در دسترس تعداد 40 نفر (20 زوج) انتخاب شده و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش (20 نفر) و یک گروه کنترل (20 نفر) گمارده شدند. سپس، روی گروه آزمایش آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر مدل SYMBIS تهیه شده توسط لس و لسلی پروت (2006) اجرا شد. همچنین، به منظور گردآوری داده ها، ابزار پژوهش شامل پرسشنامه حل تعارض (CRQ) و پرسشنامه مهارت های ارتباطی کریستنسن و سالاوی (1984) بود. در بخش توصیفی از جدول های توزیع فراوانی استفاده شده و در بخش استنباطی تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی و نسخه 26 نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که با توجه به مقدار F و سطح معناداری مقدار به دست آمده در متغیر مهارت های ارتباطی (83/7 = F و 004/0 = P) و مهارت های حل تعارض (91/6 = F و 006/0 = P) می توان نتیجه گرفت که متغیر مستقل یعنی آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر مدل SYMBIS به طور معنادار باعث تغییر در متغیرهای وابسته یعنی مهارت های ارتباطی و مهارت های حل تعارض شده و این بدان معناست که تغییرات ایجاد شده در متغیرهای وابسته ناشی از عضویت در گروه آزمایش یا متغیر مستقل (آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر مدل SYMBIS) بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری نمود که آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر مدل SYMBIS بر مهارت های ارتباطی و مهارت های حل تعارض نامزدها مؤثر است. بنابراین می توان از این مدل در مشاوره های پیش از ازدواج استفاده کرد.
۱۲.

تحلیل و نقد کتاب مبانی برنامه ریزی درسی آموزش ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: برنامه ریزی درسی برنامه درسی مبانی برنامه ریزی درسی آموزش ابتدایی توصیف و تحلیل نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۷۳
پژوهش حاضر به نقد کتاب مبانی برنامه ریزی درسی آموزش ابتدایی موسی پور با رویکرد توصیفی و تحلیلی و در دو بعد شکلی و محتوایی می پردازد. جهت تحلیل، از شیوه نقد و بررسی بر اساس "اصول راهنمای تهیه مقالات نقد نشریه علمی-پژوهشی پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی" بهره گرفته شد. پس از معرفی کلی اثر، در گام اول به امتیازها و کاستی های ابعاد شکلی و صوری کتاب اشاره شد. در این زمینه به ترتیب به بررسی جلد و طرح روی کتاب، تحلیل قواعد ویرایش و نگارش کتاب و بررسی فهرست منابع و ماخذ آن پرداخته شد. در گام بعد به توصیف، تحلیل و نقد محتوایی کتاب و نقاط قوت و ضعف ابعاد محتوایی آن توجه گردید. در این زمینه نیز به ترتیب به بررسی تناسب عنوان و فهرست مطالب با محتوای کتاب، تفکیک فصول کتاب و سازماندهی و انسجام محتوا و ارائه مطالب پرداخته شد. همینطور به واکاوی جدید بودن و کاربردی بودن محتوا اشاره گردید. در پایان می توان اظهار داشت که به نظر می رسد محتوای کتاب نتوانسته انتظار خواننده از کتاب را با تأکید بر سه ویژگی مبانی برنامه ریزی درسی، آشنایی با برنامه ریزی درسی آموزش ابتدایی و کاربردی بودن، برآورده سازد. ضمنا پیشنهادهایی برای اعتلای اثر ارائه گردید.
۱۳.

تحلیل تکالیف کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم از منظر توجه به مولفه های درگیری تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل محتوا کتاب درسی علوم تجربی درگیری تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۷۱
یکی از عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، افزایش درگیری تحصیلی در فعالیت های آموزشی است. با توجه به نقش محتوای آموزشی در تدارک فعالیت های آموزشی، مقاله حاضر، تکالیف کتاب درسی علوم تج ربی پایه ششم ابتدایی و کتاب راهنمای معلم مربوط به آن را با استناد به مولفه های درگیری تحصیلی توسط تکلیف، مورد تحلیل قرار داده است. جامعه مورد مطالعه کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم و کتاب راهنمای معلم مربوط به آن بوده و برای تحلیل داده ها از فرآیند تحلیل مح توا (مدل کریپندورف) ج هت مقوله بندی و تحلیل توصیفی استفاده شده است. یافته های پژوهش 5 مقوله را به عنوان مقوله های درگیرکنندگی در تکالیف آموزشی نشان داد. در تحلیل تکالیف کتاب درسی علوم، مشاهده شد که صرفاً 88/31 درصد از تکالیف دارای 3 مقوله درگیرکنندگی بودند که این نرخ کمتر از 50 درصد از مجموع تکالیف است و نشانگر نامطلوب بودن تکالیف کتاب درسی علوم از منظر کمک به درگیریِ تحصیلیِ بیشتر دانش آموزان است. تحلیل پیشنهادات کتاب راهنمای معلم، نیز نشان داد که 8/51 درصد از پیشنهادها هیچ ویژگی درگیرکنندگی را نداشتند که بیانگر ناکافی بودن پیشنهادات راهنمای معلم از منظر کمک به درگیریِ ت حصیلیِ بیش تر دانش آموزان است.
۱۴.

مواجهه معلمان با اجرای برنامه های درسی در آموزش مجازی و ارایه راهکارهای آنان برای بهینه کردن فرایند یاددهی- یادگیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یاددهی - یادگیری برنامه درسی اجرا شده آموزش مجازی معلمان دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۷۸
امروزه آموزش مجازی یکی از مهم ترین دغدغه های اصلی معلمان در مبحث یاددهی- یادگیری است و این مهم با شیوع یکباره ویروس کرونا و پایداری آن درهم تنیده شده است. پژوهش حاضر با هدف مواجهه معلمان دوره ی ابتدایی با آموزش مجازی و راهکارهای مطرح شده برحسب تجربه زیسته معلمان ابتدایی برای بهینه شدن آن صورت گرفت. برای انجام این پژوهش، رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی اتخاذ گردید. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش، شامل تمامی معلمان دوره ی ابتدایی شهرستان قشم بوده است که انتخاب آن ها به صورت هدفمند و مصاحبه ها به صورت نیمه ساختاریافته و هم چنین با اشباع نظری، تعداد 15 نفر انتخاب شده اند. مضامین فراگیر، سازمان دهنده و پایه با کدگذاری هفت مرحله ای کلایزی مشخص گردید. یافته های این پژوهش شامل دو مضمون فراگیر، شش مضمون سازمان دهنده و 54 مضمون پایه بود. نتایج حاکی از آن است که معلمان دوره ی ابتدایی دچار ابهام در نقش ها و کارکردهای آموزش مجازی هستند و راهکارهای اتخاذ شده از سوی آن ها به نوعی بازتاب دهنده ی تعمیم فهم و ادراک آن ها از یادگیری در آموزش حضوری به مجازی می باشد. لذا در این راستا ضروری است بستری جهت تفهیم معلمان ابتدایی نسبت به نقش ها و کارکردهای آموزش مجازی و همچنین محدودیت های آن جهت یادگیری دانش آموزان ابتدایی فراهم گردد.
۱۵.

شناسایی شاخص های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از جایگاه تفکر مستقل در دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفکر استقلال تفکر مستقل دانش آموزان دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۸۳
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از آن در دوره متوسطه اول انجام شده است. به این منظور با استفاده از روش اسنادی، به مرور نظام مند پیشینه پژوهش در پایگاه های مختلف علمی در 40 سال اخیر پرداخته شد. بررسی ها به شناسایی 30 سند منتج گردید. تحلیل داده ها مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون به شناسایی 146 کُد باز منجر گردید و در 7 مضمون اصلی و 27 مضمون فرعی دسته بندی شدند. شاخص های شناسایی شده شامل؛ احساس آزادی و حق انتخاب، یادگیری متقابل و مشارکتی، تسلط به مهارت های شناختی، تسلط به مهارت های فراشناختی، آشنایی با مهارت حل مسئله، فعالیت مستقل و پیروی آگاهانه بود. نتایج تحلیل محتوای کتاب های دوره متوسطه اول نیز حاکی از آن است که؛ کتاب ریاضی و علوم تجربی از بیشترین فراوانی در بین شاخص های تفکر مستقل برخوردار است. همچنین از بین شاخص های شناسایی شده نیز، بیشترین فراوانی مربوط به مقوله «فعالیت مستقل» و کمترین فراوانی مربوط به مقوله «احساس آزادی و حق انتخاب» و «پیروی آگاهانه» می باشد. لذا می توان بیان کرد، اگر در فرایندهای تربیتی دانش آموزان از شاخص های شناسایی شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ سالی به افرادی مستقل با قابلیت های فردی و مقاوم در برابر ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی تبدیل شوند.
۱۶.

نظام نشانگرها برای سنجش آمادگی معلمی در دوره ابتدایی: یک مطالعه مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش ابتدایی آمادگی معلمی استعداد تدریس شایستگی های معلم مرور منظم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۸۴
نظام آموزشی در هرکشوری فراتر از توان، امکان و انگیزه های معلمانش توسعه نمی یابد. معلم، عامل اصلی اجرای برنامه های تربیتی در مدرسه است. هدف این مطالعه، شناسایی عوامل، ملاک ها و نشانگر های مناسب برای سنجش آمادگی معلمی در دوره ابتدایی است. بدین منظور مرور منظمی در پژوهش های پیشین در بازه زمانی 2000-2021 انجام شد و پایگاه های داده های علمی شامل پروکوئست، اریک، گوگل اسکالر، پایگاه مرکز داده های علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی و بانک اطلاعات نشریات کشور مورد جست وجو قرار گرفتند. پس از تدوین و اعمال ملاک های ورود و خروج و کنارگذاری مقالات نامتناسب با هدف پژوهش براساس بیانیه پریزما، 67 مقاله باقی ماند. نتیجه بررسی مقالات به شناسایی 191 نشانگر، 21 ملاک و 8 عامل اصلی منتهی شد. پس از دسته بندی یافته های مرحله مرور پیشینه، با مراجعه به کارشناسان در قالب مراحل فن دیمتل به عنوان یکی از انواع روش های تصمیم گیری گروهی بر اساس مقایسه های زوجی و قضاوت کارشناسان، میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هریک از ملاک ها مورد محاسبه قرار گرفت؛ یافته ها بیانگر آن بود که 5 ملاک اول به ترتیب میزان تأثیرگذاری شامل استعداد تدریس، حساسیت اخلاقی، تعهد و مسئولیت پذیری، تربیت عقلانی اخلاقی و پژوهش محوری است و همچنین با حذف میزان تأثیرپذیری ملاک ها و محاسبه خالص میزان تأثیرگذاری، برترین ملاک ها به ترتیب شامل پیش نیاز های اساسی معلمی، توانمندی های عمومی و برتر ذهنی، استعداد تدریس، ویژگی های نگرشی و عاطفی و مهارت های ارتباطی هستند. نتایج رتبه بندی ها نشان می دهد که ملاک های مربوط به عامل پیش نیاز های معلمی دارای بیشترین اثرگذاری هستند.
۱۷.

شناسایی و تحلیل مهم ترین چالش های پداگوژیکی آموزش ابتدایی در محیط یادگیری الکترونیکی با رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش ابتدایی محیط یادگیری الکترونیکی چالش های پداگوژیک فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۲۰۲
هدف از پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین چالش های پداگوژیکی آموزش ابتدایی در محیط یادگیری الکترونیکی است. متناسب با این هدفْ طرح پژوهش کیفی، از نوع فراترکیب، اتخاذ شد. داده های پژوهش با استفاده از الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (2007) گردآوری شدند. بدین منظور در پایگاه های اطلاعاتی در محدوده زمانی موردنظر (مطالعات داخلی ۱۴۰۰-1399 و مطالعات خارجی 2021-2020) مقالات جست وجو شدند. درنهایت از میان 217 مقاله مرتبط با حوزه پژوهش تعداد 39 مقاله، که به صورت مستقیم چالش های آموزش ابتدایی در محیط یادگیری الکترونیکی را بررسی کرده بودند، به روش هدفمند و با استفاده از برنامه مهارت های ارزیابی حیاتی (CASP) انتخاب و وارد مرحله تحلیل شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا به شیوه مقوله بندی استفاده شد. برای بررسی قابلیت اعتبار و اعتماد یافته ها نیز از معیارهای خودبازبینی محقق و روش مرور همتا بهره گرفته شد. درنهایت تحلیل عمیق مطالعات پیشین به بازنمایی 11 مقوله اصلی، 32 مفهوم و ۲۴۲ کد مرتبط منتج شد. بر اساس یافته های پژوهش، چالش های پداگوژیک شناسایی شده به ترتیب شامل مسائل مربوط به تعاملات، معلمان، دانش آموزان، والدین، روش تدریس، مدیریت کلاسی، نظارت و ارزشیابی، تکالیف و بازخورد، محتوای آموزشی، نتایج یادگیری و منابع آموزشی بوده است. در پایان، نتایج فراترکیب بر لزوم بازاندیشی و تمهید سازوکارهایی آموزشی مناسب برای کاهش آثار چالش ها و مسائل احتمالی و نیز ارتقای شرایط مثبت تأکید شده و به برخی پیشنهادهای کاربردی اشاره شده است.
۱۸.

یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی در اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شاخص های سلامت روان و تاب آوری زنان مطلقه با تجربه خیانت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خیانت سلامت روان تاب آوری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۰۷
پذیرش، بخشش خود و دیگری بخشی از فرایند بهبود و بازتوانی روابطی که خیانت توسط یکی از طرفینرابطه تجربه شده. آموزش انعطاف پذیری روانی، بخشش و پذیرش آنچه اتفاق افتاده بخشی از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می باشد. به رغم اهمیت تئوریک و بالینی شاخصهای سلامت روان و تاب آوری در پیش بینی گسست عاطفی و نهایتا خیانت، امااثربخشی این درمان بر دو شاخص مذکور تاکنون مورد توجه نبوده. کارآزمایی کنترل شده تصادفی در برهه زمانی مهر لغایت اسفند 1399، 30 زن مطلقه با تجربه خیانت به صورت هدفمند انتخاب پس از احراز ملاک های لازم وارد مطالعه شدند. شرکت کنندگان از طریق تصادفی سازی بلوکی در دو گروه تخصیص یافتند. درمان اکت در قالب پروتکل هیز در هشت جلسه یک ساعته به گروه آزمایش ارائه و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. شرکت کنندگان به پرسشنامه های سلامت روان و تاب آوری پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره با نرم افزار اس پی اس اس 21 تحلیل شد. یافته ها نشان داد این درمان بر هر دو شاخص سلامت روان و تاب آوری اثربخشی معنادارداشته (0/05>p). ، نتایج ثانویه گویای اثربخشی مداخله فوق بر خرده مقیاس-های سلامت روان (علایم جسمانی، اضطراب ، اختلال خواب، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی شدید) و تاب آوری (تصور شایستگی فردی، اعتماد به غرایز فردی و تحمل عاطفه منفی، پذیرش مثبت تغییر و روابط ایمن، کنترل و تاثیرات معنوی) (0/05>p). یافته های حاصل گویای نقش پذیرش به عنوان مولفه کلیدی در بخشش و گذار از روابط آسیب دیده به واسطه خیانت می باشد. این یافته ها می تواند در حیطه زوج درمانی با کاربست های بالینی همراه باشد.
۱۹.

تحلیل آموزش مغفول شایستگی های کارآفرینانه در برنامه درسی رشته SBM(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش کارآفرینی برنامه درسی شایستگی های کارآفرینانه مدیریت کسب وکارهای کوچک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۷
هدف پژوهش حاضر تحلیل آموزش مغفول شایستگی های کارآفرینانه در برنامه درسی رشته کارشناسی SBM بود. جامعه تحقیق شامل افراد کارآفرین و کلیه سرفصل های برنامه درسی وزارت علوم، تحقیقات و وفناوری برای رشته کارشناسی SBM در سال 99-1400 بود، برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری هدفمند در بخش افراد کارآفرین و روش نمونه گیری سرشماری در بخش سرفصل های رشته کارشناسی SBM استفاده گردید. ابزار پژوهش در این تحقیق مصاحبه نیمه ساختاریافته و چک لیست تحلیل محتوا است. بدین صورت که در ابتدا با 12 نفر از افراد کارآفرین برای استخراج شایستگی های کارآفرینانه مصاحبه صورت گرفت، سپس براساس شایستگی های استخراج شده چک لیست تحلیل محتوا طراحی شد تا میزان حضور شایستگی های کارآفرینانه در سرفصل های برنامه درسی رشته کارشناسی SBM مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج در بخش مصاحبه بیانگر استخراج 6 مقوله اصلی و 44 زیر مولفه شایستگی های کارآفرینانه شامل: دانش کارآفرینانه (8 زیر مولفه)، آگاهی کارآفرینانه (7 زیر مولفه)، نگرش کارآفرینانه (12 زیر مولفه)، فرصت آفرینی کارآفرینانه (4 زیر مولفه)، مدیریتی کارآفرینانه (9 زیر مولفه) و اجتماعی کارآفرینانه (4 زیر مولفه) بود. در بخش تحلیل محتوا یافته ها نشان داد که میزان حضور شایستگی های کارآفرینانه در بین سرفصل های برنامه درسی در رشته کارشناسی SBM مورد غفلت قرار گرفته اند و نیز در سرفصل های برنامه درسی این رشته شایستگی های مدیریتی کارآفرینانه دارای بیشترین فراوانی و شایستگی های اجتماعی کارآفرینانه دارای کمترین فراوانی هستند. بنابراین لازم است که برنامه درسی رشته کارشناسی SBM با توجه به عدم حضور شایستگی های کارآفرینانه مورد بازنگری قرار گیرد. 
۲۰.

بررسی دیدگاه نو دانشجویان نسبت به یادگیری در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نو دانشجویان یادگیری فضای مجازی دوره کارشناسی پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۲۴
یادگیری در فضای مجازی مفهومی است که با توجه به فناوری های نوین در عرصه تعلیم و تربیت موردتوجه بوده است؛ اما امروزه به دلیل شیوع ناگهانی ویروس کرونا، یادگیری در بستر فضای مجازی همگانی شده است، به طوری که غالب مؤسسات آموزش عالی بر مبنای فضای مجازی فعالیت می کنند. بااین حال برای بسیاری از دانشجویان به ویژه نو دانشجویان دوره کارشناسی که با فضای یادگیری سنتی عجین شدند با تجربیات متفاوتی همراه بودند. این پژوهش با هدف شناسایی بررسی دیدگاه نو دانشجویان دوره کارشناسی به یادگیری در بستر فضای مجازی به مطالعه می پردازد. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام شده و روش منتخب در این پژوهش پدیدارشناسی از نوع توصیفی بوده است. میدان پژوهش موردمطالعه نو دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبائی، گیلان، یزد می باشد که بر اساس ملاک های تعیین شده به صورت هدفمند از نوع مطلوب و ملاک محور انتخاب شدند و درنهایت با 22 نفر از نو دانشجویان مصاحبه نیمه ساختاریافته ای ترتیب داده شد. با تحلیل و بررسی داده ها، یافته ها به چهار مضمون اصلی و 18 زیر مضمون فرعی استخراج گشت که مضامین اصلی عبارت اند از: عوامل مربوط به دانشگاه، عوامل مربوط به اساتید، عوامل درون فردی دانشجویان و عوامل میان فردی دانشجویان. نتایج حاکی از آن است، یادگیری در فضای مجازی موانع زیادی برای دانشجویان به وجود آورده است. لذا توصیه می شود مسئولین، مدیران و اساتید دانشگاه ها، تدابیر و تصمیمات مقتضی، قوانین موردنیاز در شرایط کنونی را تدوین کنند. همچنین بستر موردنیاز برای تغییر رویکرد یادگیری سنتی به یادگیری در بستر فضای مجازی و ترکیبی را در جهت اعتلای آموزش عالی فراهم نمایند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان