نرگس نشاط

هدف: سیاست گذاری مبتنی بر شواهد پژوهشی یکی از رویکردهای مدیریتی است که بر مبنای حرکت از طیف کاملاً شهودی و ناخودآگاه به سمت طیفی علمی و در نظر گرفتن تمامی ظرفیت های سازمانی استوار است. بدیهی است که بخش عمده ای از این شواهد علمی از طریق مؤسسات دانشگاهی و مراکز پژوهشی به دست می آید. بسیاری از کشورهای جهان، مؤسسات و انجمن های علمی بسیاری را تأسیس می کنند و طیف گسترده ای از محققان را برای تجزیه وتحلیل و ارزیابی نتایج تحقیقات دانشگاهی به کار می گیرند تا بتوانند برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های سازمانی خود را با جدیدترین یافته های علمی همسو سازند. براین اساس، هدف پژوهش حاضر نیز بررسی این مسئله بود که چگونه می توان بین تصمیم گیری و سیاست گذاری های سازمان اسناد و کتابخانه ملی با شواهد علمی و پژوهشی پیوند برقرار کرد، موانع احتمالی کدام است و چگونه می توان بر آن ها فائق آمد.روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی تحلیلی انجام پذیرفت. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که در قالب پرسشنامه با پرسش های باز و بسته طراحی شد. جامعه پژوهش و حجم نمونه از میان کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی به صورت هدفمند انتخاب شد، به طوری که حداقل دارای 15 سال سابقه کار و دارای تحصیلات کارشناسی ارشد به بالا باشند. با این پیش فرض که هم به لحاظ تجربه، نیمه کاری خود را در سازمان طی کرده و بتوانند ارزیابی بهتری از شرایط موجود ارائه دهند و نیز حداقل یک کار پژوهشی به ثمر رسانده باشند از این نظر، 198 نفر واجد شرایط فوق بودند. 164 نفر حاضر به همکاری شدند و به پرسش ها پاسخ دادند. برای سنجش روایی، پرسشنامه در اختیار پنج نفر متخصص کتابداری و نیز متخصصان حوزه مدیریت و سیاست گذاری مبتنی بر شواهد قرار گرفت. برای سنجش پایایی نیز تعداد 35 پرسشنامه بین جامعه  موردبررسی توزیع و جمع آوری و سپس با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (85%) پایایی پرسشنامه سنجیده شد. در تجزیه وتحلیل ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف (k-s)، t تک متغیره و همچنین برای رتبه بندی موانع از آزمون فریدمن استفاده شد.یافته ها: کارکنان بر این اعتقاد بودند که استفاده از داده ها و یافته های پژوهشی برای تصمیم گیری و برنامه ریزی در بخش های تخصصی سازمان در حد بالا (25/4 در مقیاس 5) لازم و ضروری است. آن ها برای حل مسائل کاری که تاکنون با آن مواجه بوده اند بسیار زیاد (4 از 5) به استفاده از دستاوردهای پژوهشی نیاز پیداکرده اند و براین اعتقادند که کاربست شواهد پژوهشی می تواند کارایی آنان را در انجام فعالیت های تخصصی به مقدار زیاد ارتقا بخشد؛ اما از سوی دیگر، کاربست شواهد پژوهشی را در تصمیم های کلان سازمانی کمتر از حد متوسط ارزیابی کرده اند.نتیجه گیری: برنامه ریزان و مدیران علاقه مند به اجتناب از شکست های عمده در تصمیم ها و برنامه های خود باید توجه بیشتری به کاربست شواهد علمی و پژوهشی داشته باشند تا بتوانند دانش و آگاهی خود را از پیامدها بهبود بخشند و عدم قطعیت و ریسک آن را در حوزه کاری خود کاهش دهند.

مقدمه: علم اطلاعات و دانش شناسی دارای بیش از نیم قرن سابقه دانشگاهی و مقاطع تحصیلی کاردانی تا دکتری است و پژوهش جزو شرایط لازم آن به شمار می رود. اما علی رغم این سابقه تاریخی، برخی نوشته های جاری حاکی از آن است که بخش عمده ای از دانش تولیدشده در قالب پایان نامه های تحصیلی بلااستفاده و یا فاقد ارزش پژوهشی هستند و یا با تکرار مطالب پیشین فاقد نوآوری بوده و توانایی اثرگذاری و کاربردی شدن در جامعه علمی را ندارند. با توجه به این مسئله پژوهش حاضر بر آن شد تا دلایل این امر را شناسایی و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه دهد. روش شناسی: این پژوهش در دو مرحله انجام شد. ابتدا متون و ادبیات موضوع مورد واکاوی قرار گرفت و با تحلیل محتوای آنها عوامل مؤثر در نگارش و تدوین پژوهش های دانشگاهی شناسایی شد. متغیرهای شناسایی شده پس از پالایش در مؤلفه های سه گانه تولیدکنندگان (دانشجویان)، میانجی ها (اساتید و نظام دانشگاهی)، و مصرف کنندگان (جامعه بهره بردار) جایدهی و بر مبنای آن پرسشنامه ای طراحی شد. سپس هر یک از مؤلفه ها و متغیرهای آن از نظر دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی علم اطلاعات و دانش شناسی مورد پیمایش قرار گرفت. یافته ها: تحلیل محتوای متون 12 متغیر را به عنوان عامل تأثیرگذار فردی در کارایی پژوهش های دانشگاهی و کاربست آنها نشان داد. از میان این متغیرها، قریب به 100 درصد دانش آموختگان بر این اعتقادند که داشتن انگیزه بیشترین تأثیر را در انجام پایان نامه ای خوب یا موفق دارد. پس از آن ناآگاهی از نحوه انجام پژوهش به دلیل نداشتن تجربه قبلی و یا آموزش ناصحیح را جزو دلایل مهم فردی ذکر کرده اند. همچنین 14 متغیر با تحلیل محتوای متون در ارتباط با عوامل زمینه ای (میانجیان دانش/نظام دانشگاهی) شناسایی شد. از میان آنها، عدم حمایت مادی و معنوی از دانشجویان پژوهشگر از سوی دانشگاه یا نظام آموزشی، عدم توانایی اساتید در دادن ایده های نو و مبتکرانه به دانشجویان، ضعف دانشی اساتید نسبت به موضوعات پژوهشی و اشراف نداشتن به برخی حیطه های تخصصی و موارد دیگری از این دست 90 درصد پاسخ ها را به خود اختصاص داد. در تحلیل محتوای متون، 11 متغیر از متغیرهای مربوط به جامعه علمی و مراکز بهره بردار از بسامد بیشتری برخوردار بود. از میان این متغیرها نیز بی اعتمادی مدیران دستگاه های اجرایی به دستاوردهای دانشگاهی یا ضعف ساختارهای اداری در بهره برداری از یافته های پژوهشی دانشگاهی در تصمیم گیری ها، پایین بودن سطح کیفی، بی اطلاعی دستگاه های اداری و ذینفعان از پژوهش های دانشگاهی و موضوعات آن، عدم حمایت مادی یا معنوی از پایان نامه های دانشگاهی پربسامدترین متغیرهایی بود که از سوی جامعه پژوهش به آن اشاره شده بود. نتیجه : حجم عمده ای از پژوهش های دانشگاهی در قالب پایان نامه انجام می شوند و این آثار نقشی مهم در تولید دانش جدید دارند. لذا نظام دانشگاهی باید به شایستگی ها و بهسازی مداوم فرایند تولید، تبادل و به کارگیری صحیح دانش میان پژوهشگران و مصرف کنندگان توجه ویژه داشته باشد تا بتواند نتایج آن به تولید محصولات مؤثرتر و یا ارائه خدمات قوی تر بیانجامد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه کاربری در محتوای وب کتابخانه ملی ایران، انتظارات و نیازهای کاربران را هنگام استفاده از محتوای وب کتابخانه ملی ایران شناسائی و بررسی کرده است. روش: برای بررسی تجربه کاربری از روش های «پرس وجوی بافتی » و تکمیل جمله استفاده شده است و برای تکمیل و تأیید برخی نتایج به داده های تحلیلی وبگاه (برگرفته از سایت سیمیلاروب) ارجاع شده است. «پرس وجوی بافتی» یک رویکرد کیفی و تفسیری است که در قالب مصاحبه نیم ساختاریافته و به صورت مکالمه با کاربر در محیط واقعی کار وی انجام می شود. روش تکمیل جمله، جملاتی است که مشابه پرسشنامه برخط روی وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار گرفته و توسط کاربران تکمیل شده است. یافته: نتایج بدست آمده نه مقوله کلی و چهل و هشت مقوله فرعی در خصوص انتظارات و تجربه های کاربران در وبگاه کتابخانه ملی ایران بدست داد که مقوله های کلی عبارت از جستجو، پژوهش و دانش افزایی، شخصی سازی و بومی سازی، موقعیت یابی در فضای کتابخانه، دستیابی به منبع، تعامل، رویدادها، معماری اطلاعات، طراحی و ظاهر است. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده پیشنهادهایی است که می تواند مبنای مناسبی برای توسعه وبگاه کتابخانه ملی ایران یا حتی وبگاه ها و نرم افزارهایی با بافت های مشابه قرار بگیرد. این نتایج علاوه بر پیشنهادهایی که برای بهبود تجربه کاربری وبگاه کتابخانه ملی ارائه کرده است برای کارآفرینان و علاقه مندان به راه اندازی کسب و کار و طراحی اپلیکیشن نیز ایده های مناسبی مبتنی بر انتظارات و نیازهای واقعی کاربران بدست می دهد.

هدف: سنجش میزان تعهد و عمل به الزام های قانونی واسپاری پیایندها براساس محل نشر، نوع مؤسسه و نوع نشریه در بازه زمانی دهساله (1387-1396). روش: تمامی پیایندهای چاپی مجوز نشرگرفته از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که طی سال های 1387 تا 1396 و پیایندهای واسپاری شده و ثبت شده در بانک کتابشناسی کتابخانه ملی در برنامه رسا در همین سال ها مقایسه شده است. یافته ها: 29530 عنوان پیایند در سامانه رسانه های کشور ثبت شده است. 10846 عنوان آنها در کتابشناسی کتابخانه ملی ایران موجود است. از پیایندهای دارای مجوز نشر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نزدیک به 55 % و از عناوین مشترک دو سامانه نزدیک 54% به کتابخانه ملی ایران واسپاری نشده است. نتیجه گیری: میزان پایبندی به مصوبات و قوانین واسپاری بین ناشران و نهادهای مسئول کمتر از 50 % است.

هدف: شناسایی معنا و زمینه های کاربردی مفهوم تجربه کاربر در بافت کتابخانه . روش شناسی: داده ها با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و ردگیری استنادات، منابع معتبر، و مرتبط با تجربه کاربر در بافت کتابخانه گردآوری شد. یافته ها: مطالعات تجربه کاربر نشان می دهد چطور با تمرکز بر رویکرد پژوهش کیفی می توان نیازهای کاربران را تأمین کرد و امکان تعامل بهتر برای کاربران با فضای خدمات و وبگاه کتابخانه فراهم آورد. نتیجه گیری: تجربه کاربر به عنوان تخصصی نوظهور در حرفه کتابداری با منشأ فلسفی همخوان با رسالت کتابخانه ها در حال رشد و گسترش است. با شناخت این رویکرد کتابداران می توانند راه های نو برای ارائه خدمات بهتر در همه اجزای سامانه کتابخانه مطابق با نیاز کاربران بیابند.

هدف:سنجش توانایی تفکر انتقادی دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی و رابطه آن با محیط دانشگاهی و جنسیت آنان در دانشگاههای آزاد شهرتهران. روش شناسی:پژوهش از نوع تحلیل همبستگی و به روش پیمایشی انجام شد.جامعه آماری را کلیه دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاههای آزاد اسلامی شهر تهران در مقطع کارشناسی ارشدو دکتری که تعداد آنها 141 نفر و در سال 1394 مشغول به تحصیل بودند تشکیل داد.از آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم«ب»استفاده شد و داده ها با استفاده از آزمون مانوا و ضریب همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها:توانایی دانشجویان ارشد دانشگاههای مورد مطالعه از نظر مهارت"ارزیابی"بیش از سایر مهارتهاست.گرچه در توانایی دانشجویان دوره دکتری از نظر خرده مقیاسهای تفکر انتقادی(ارزیابی، تحلیل و استنباط) ناهمخوانی هایی مشاهده می شود اما در مجموع، تفکر انتقادی آنان در حد متوسط ارزیابی شده است.همچنین مشخص گردید که توانایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای آزاد شهر تهران ازنظرمهارت"ارزیابی"بیش از سایرمهارتهاست؛ درخرده مقیاسهای"تحلیل"و"استنباط"،دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم تحقیقات عملکرد بهتری را نسبت به دانشگاه تهران شمال نشان داده اند.در مجموع،سطح تفکرانتقادی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای آزادشهرتهران اندکی بالاترازمتوسط قراردارد؛از میان مهارتهای سه گانه تفکر انتقادی،"ارزیابی"بیشترین امتیاز و"تحلیل"کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. نتیجه گیری:درجامعه اطلاعاتی که دانایی اساسی ترین ثروت جامعه است،شرط ایجاد ارزش افزوده آن تبدیل دانایی به توانایی است که مسیر آن از طریق پروش تفکر انتقادی می گذرد.با توجه به نتایج این پژوهش دانشگاههای مورد مطالعه بنابه اهداف وکارکردهای ذاتی خودباید رشدوپرورش تفکرانتقادی و مهارتهای مرتبط با آن را به عنوان یکی ازمهمترین مأموریتها و اولویتهای خود قراردهند.

هدف: بررسی اینکه سازمان اسناد و کتابخانه ملی به عنوان نهادی فرهنگی تا چه حد به ملزومات دانش سازمانی توجه دارد و از نظر کارکنان تا چه حد استقرار حافظه سازمانی به منزله پایگاهی برای ذخیره، مستندسازی، و به کارگیری دانش ضرورت دارد. روش شناسی:این پیمایش با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته داده های مورد نیاز در زمینه های کسب دانش، اشتراک دانش، کاربرد دانش، و ذخیره دانش را جمع آوری کرد. جامعه آماری شامل 253 نفر از کارکنان با تحصیلات حداقل کارشناسی ارشد بودند که به صورت کل شمار نظرسنجی به عمل آمد، نهایتا 248 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روایی ابزار، صوری و محتوایی بوده و برای سنجش اعتبار ابزار نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد که با توجه به ضریب 702/0 وضعیت گویه ها مناسب ارزیابی شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون کای اسکوئر بهره گرفته شد. یافته ها:2/26% کارکنان (بالاترین سهم) اذعان داشته اند که اطلاعات مورد نیاز خود را از مسئول واحد و به صورت شفاهی کسب می کنند اما مایلند اطلاعات مورد نیاز را مستندشده و به صورت الکترونیکی دریافت کنند. تقریبا 100% کارکنان به اشتراک گذاری دانش و تجربیات را بیش از حد متوسط در روند بهتر کارها مؤثر دانسته اند و تمایل آنها به اشتراک دانش در حد بالا ارزیابی شده است. راهبردهای مدیریتی در این سازمان کمتر از حد متوسط کاربرد دانش و تجربیات پیشین را مورد حمایت قرار می دهد. بالاترین دلیل این امر، بی توجهی به جایگاه افراد باتجربه و دانش پیشین ذکر شده است. از نظر کارکنان، پیش نیازهای ذخیره و مستندسازی دانش و تجربیات در این سازمان بیش از حد متوسط مهیّاست. نتیجه گیری:با توجه به شرایط موجود، ایجاد نظام مدیریت حافظه سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ضروری است.

هدف: تعیین این نکته که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تا چه حد توانسته است بستر مناسب برای تحقق اهداف سازمان یادگیرنده را فراهم نماید. روش شناسی: پیمایش با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته براساس مدل ویک و لئون در 5 مؤلفه انجام شد. جامعه آماری تمامی کارکنانی بودند که حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی و 10 سال سابقه کار داشتند. یافته ها: آمادگی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای تبدیل شدن به سازمان یادگیرنده از حیث رهبری مبتنی بر چشم انداز در حد بالایی بود. اما، داشتن انتظارات غیرواقعی و غیرمنطقی مدیران در خصوص نتایج کار افراد با میانگین 62/3 و وجود برنامه های مدون و روشن برای تحقق اهداف و مأموریت سازمان با میانگین 32/3 در مقیاس 5 ارزیابی شد. تمایل کارکنان به افزایش و روزآمد کردن دانش خود با میانگین 63/3 در بالاترین و جریان اطلاعات بدون کاغذبازی و قواعد بوروکراتیک در پایین ترین سطح ارزیابی قرار داشت. این سازمان از نظر نوآوری و ابتکار در حد پایین و از نظر امور اجرایی در حد متوسط ارزیابی شد. نتیجه گیری: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای تبدیل شدن به سازمان یادگیرنده از آمادگی متوسطی برخوردار است. دو گزینه نوآوری و ابتکار و اجرا در سازمان بیش از سایر مؤلفه ها نیازمند بهبود و توجه است؛ گرچه سایر مؤلفه ها نیز به طور صد درصد تحقق نیافته اند.

هدف: مطالعه تطبیقی کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران با کتابخانه های مشابه در جهان به قصد دستیابی به نقاط قوت و مشکلات و کاستی های احتمالی و ارائه راهکارهایی برای بهبود. روش/ رویکرد پژوهش: روش تطبیقی- مقایسه ای برای درک و توصیف شباهت ها و تفاوت ها و استنتاج برمبنای اصول معتبر بوده است. جامعه آماری 133 کتابخانه کودک و نوجوان بوده که فقط 3 کتابخانه در وضعیت مشابه بوده اند و مقایسه نیز بر روی آنها انجام شد. یافته ها: از میان کتابخانه های کودکان و نوجوانان در جهان فقط دو کتابخانه در کره جنوبی و مسکو در وضعیت مشابه با کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران قرار دارند. کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از نظر ارائه خدمات، مدیریت، فضا، و نیروی انسانی، نسبت به کتابخانه های مشابه خود، در سطح پایین تری قرار دارد. نتیجه گیری: کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران برای همسو شدن با وضعیت بهینه و نیز همگامی با رهنمودهای بین المللی نیازمند بازنگری و بهبود در ارائه خدمات، مدیریت، فضا، و نیروی انسانی است.

هدف: میزان کاربست عناصر پنج گانه مدیریت راهبردی کالدول و اسپینکز در کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - تحلیلی است. برای این منظور پرسش نامه ای محقق ساخته بر اساس مؤلفه های پنج گانه مدل، طراحی و بین کلیه کارکنان لیسانس به بالا که تعداد آنها 167 نفر بود توزیع شد. روایی و پایایی پرسش نامه از طریق ارائه نظرهای متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و آلفای کرونباخ 95/0 به دست آمد که پایایی بالا و خوبی را نتیجه می دهد. در تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی، تحلیلی و آزمون t تک نمونه ای مستقل، و آزمون همبستگی استفاده گردید. یافته ها: از پنج عنصر مدیریت راهبردی کالدول و اسپینکز، توجه به تبادل اطلاعات در مرتبه نخست و توجه به فرایندهای توانمندساز کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در مرتبه آخر قرار دارد. گرچه به نظر می رسید که ممکن است بین رشته تحصیلی مدیران و نظرشان در مورد به کارگیری عناصر مدیریت راهبردی تفاوتی وجود داشته باشد، اما یافته ها نشان داد که بین نظر مدیرانی که در رشته های کتابداری و غیرکتابداری و حتی مدیریت تحصیل کرده اند در رویکرد آنها نسبت به عناصر مدیریت راهبردی تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران عناصر پنج گانه مدیریت راهبردی را در حد زیاد رعایت می کنند و این عناصر بین 5/68 تا 7/75 درصد تحقق داشته است. با این حال، برای رسیدن به وضعیت مطلوب و تحقق صددرصد هر یک از عناصر به ویژه، توجه به فرایندهای توانمندساز کتابخانه ها توجه بیشتری را می طلبد.

هدف پژوهش: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی میزان پراکندگی موضوعی کتاب های موجود در کتابخانه عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رده های موضوعی مختلف و میزان استفاده مراجعان از این منابع است. روش شناسی روش / رویکرد پژوهش: در این پژوهش، از روش های تحلیل مجموعه و ارزیابی کاربران و استنتاج بر مبنای اصول معتبر استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد بیش از 50.3535/50 درصد کتاب ها فقط به دو رده موضوعی فلسفه و دین (B ) و زبان و ادبیات (P) اختصاص یافته است. میانگین کل امانت کتاب های مجموعه عدد 0.6161/0 هست که رقم بسیار پایینی را نشان می دهد. 74.8383/74 درصد کتاب های مجموعه حتی یکبار به امانت نرفته و فقط 17.43 43/17درصد اعضای فعال حداقل یک بار کتاب به امانت گرفته اند. سرانه امانت عدد 1.3434/1 به ازای هر نفر از جمعیت 51262 نفری را نشان می دهد. شاخص در دسترس بودن مجموعه کتابخانه عمومی نیز 96.1111/96 درصد برآورد گردیدشد. درنهایت مشخص شد بین تعداد کتاب ها با تعداد امانت همبستگی مثبت و بین تعداد کتاب ها با میانگین امانت همبستگی منفی وجود دارد. بین میانگین استفاده از کتاب ها در رده های موضوعی مختلف نیز تفاوت معنا داری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده عدم توازن لازم در مجموعه کتابخانه عمومی بر حسب علایق مراجعان بوده، لذا تغییرات بنیادی در بخش انتخاب منابع، مدیریت مجموعه، ارزیابی و وجین و در کل نظام مجموعه سازی کتابخانه عمومی ضروری به نظر می رسد.

هدف: مقایسة وبگاه کتابخانة ملی کودک و نوجوان ایران به لحاظ ساختاری و محتوایی با سایر نمونه های مشابه در دنیا است. روش شناسی: در این پژوهش، از روش مطالعه مقایسه ای استفاده شد. بدین منظور، سیاهه ای از عناصر مفید بر پایه پژوهش های پیشین و متون مرتبط گردآوری و پربسامدترین آنها تهیه و با استفاده از روش دلفی اعتبارسنجی شد و سرانجام 8 مقوله و 69 معیار مورد تأیید اهل فن قرار گرفت. یافته ها: از بین 12 وبگاه، وبگاه کتابخانه ملی کودک و نوجوان ایران 57/58 درصد معیار های مورد نظر را دارا بوده است. این وبگاه در بخش سرگرمی هیچ امتیازی نداشته و در بخش معیار های مربوط به راهنمایی کاربر تنها 17 درصد معیارها را داراست. این دو بخش، ضعیف ترین بخش ها در بین 8 مقوله مورد بررسی قرار داشته است. نتیجه گیری: وبگاه های IPL2با 75/68 درصد، کتابخانه بین المللی دیجیتال کودکان با 14/67 درصد، و وبگاه کودکان کتابخانه کنگره امریکا با 85/68 درصد در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. وبگاه کتابخانه ملی در قیاس با سایر وبگاه های هم نقش در حد متوسط ارزیابی شده است.

هدف: ارزیابی برون سپاری فعالیت های کتابخانه ای و نقش آن در بهبود عملکرد کتابخانه ملی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی از نوع کاربردی. جامعه آماری شامل تمام مدیران و کارکنان کتابخانه ملی در ادارات کل پردازش (فهرست نویسی)، فراهم آوری، اطلاع رسانی؛ و مالی است که به نوعی درگیر فعالیت های برون سپاری بوده اند. برای این منظور، پرسشنامه ای طراحی و میان 173 نفر توزیع شد و در نهایت چهار مؤلفه اثربخشی، کارایی، کمیّت، و کیفیت در 128 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: برون سپاری در حد کمی بر اثربخشی فعالیت ها، در حد متوسط بر کارآیی و بر کمیّت خدمات، و در حد اندکی بر کیفیت فعالیت های کتابخانه ای تأثیرگذار بوده است. نتیجه گیری: برون سپاری در حد کمی بر عملکرد بهینه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مؤثر بوده است.

هدف پژوهش حاضر شناسایی قابلیت های نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی پاپیروس و آذرخش از نظر بازیابی اطلاعات است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و برای انجام آن از روش های تحلیل محتوا و پیمایشی - مقایسه ای استفاده شده است . برای این منظور از سیاهه وارسی 81 گویه ای برای سنجش، بررسی، شناسایی و ارزیابی ابعاد پژوهش استفاده شد و وضعیت نرم افزارهای دیجیتالی در 5 شاخص قابلیت جستجو و مرور، فرمول بندی جستجو، امکان انواع جستجو، ویژگی نمایش و استاندارد های بازیابی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از استفاده شده است . یافته ها SPSS آزمون های تی مستقل و تک نمونه ای در نرم افزار حاکی از آن است که میزان تحقق نرم افزار کتابخانه دیجیتالی آذرخش از نظر بازیابی 60 درصد است . بنابراین، / 83 درصد و نرم افزار دیجیتالی پاپیروس 4 / اطلاعات 37 نرم افزار دیجیتالی آذرخش از این نظر در وضعیت مطلوب تری نسبت به نرم افزار دیجیتالی پاپیروس قرار دارد.

هدف: تحلیل و مقایسه دیدگاه کاربران و کتابداران کتابخانه ملی درباره کیفیت خدمات اطلاعاتی در این کتابخانه. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش از نظر هدف و نوع، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها پیمایشی است. یافته ها: از منظر کارکنان، کارکنان و کیفیت منابع کتابخانه توانسته است حداقل انتظارات مراجعان را برآورده سازد. کیفیت فضای کتابخانه در سطح واقعی (موجود) از حداقل انتظار کاربران بالاتر است. از منظر مراجعان، کارکنان کتابخانه نتوانسته اند به جز در موارد معدود، حداقل انتظارات آنان را برآورند، و کیفیت منابع کتابخانه در وضعیت فعلی از حداقل انتظار مراجعان پایین تر است. کتابخانه ملی از لحاظ بُعدهای مکان و فضا بهتر از دو بُعد تأثیرگذاری خدمات و کنترل اطلاعات است. نتیجه گیری: بین نگرش دو گروه مورد بررسی در مورد کیفیت در سطح حداقلی و حداکثر، تفاوت معناداری وجود دارد. از منظر مراجعان، کتابخانه نتوانسته است حتی حداقل انتظارات آنان را برآورده سازد و تا رسیدن به وضع مطلوب یا مورد انتظار آنان فاصله زیادی دارد.

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و مقایسه خصیصه استناد در قالب اشتراک در مآخذ و خصیصه واژگان عناوین استنادها در خوشه بندی پروانه های ثبت اختراع است. بدین منظور، این بررسی به روش تجربی بر روی مجموعه ای شامل پروانه های ثبت اختراع یو.اس. مربوط به رده 774/977 از رده بندی یو.اس. انجام شد. ابتدا پروانه های ثبت اختراع با استفاده از خوشه بندی فازی c میانگین خوشه بندی شد و خوشه بندی های حاصل با استفاده از معیارهای ارزیابی مانعیت و جامعیت گسترشیافته بی کیوبد مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که خوشه بندی پروانه های ثبت اختراع با استفاده از اشتراک در مآخذ، عملکرد بهتری را نسبت به خوشه بندی با استفاده از واژگان عناوین استنادها دارد و ساختار خوشه ای در سطوح گسترده تری از جامعیت در خوشه بندی با استفاده از اشتراک در مآخذ برقرار است.

هدف: مدل سرآمدی (European foundation for quality management) EFQM به­عنوان چارچوبی اولیه برای ارزیابی و بهبود سازمان­ها، نشان­دهنده مزیت­های پایداری است که یک سازمان سرآمد باید به آنها دست یابد. سازمان اسناد وکتابخانه ملی ایران نیز با توجه به جایگاه و نوع وظایف و خدماتی که ارائه می­دهد، از این منظر نیازمند بررسی همه­جانبه علمی است. بدین لحاظ، هدف پژوهش حاضر سنجش سرآمدی عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی با استفاده از دو رویکرد تلفیقی مدل تعالی EFQM است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری، تمامی مدیران رده میانی و رده بالای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هستند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه استاندارد 90 سوالی، متناسب­ با شرایط سازمان اسناد و کتابخانه ملی به همراه کارگاه (اجماع نظر) بوده است. داده­های جمع­آوری شده با توجه به اهداف، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: یافته­های حاصل از آمارهای توصیفی پژوهش نشان می­دهد که میانگین امتیاز خودارزیابی عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در بُعد رهبری، 56 امتیاز از مجموع 100 امتیاز؛ در بُعد خط­مشی و استراتژی، 34 از مجموع80 امتیاز؛ در بُعد کارکنان، 52 از مجموع 90 امتیاز؛ در بُعد شراکت­ها و منابع، 62 از مجموع 90 امتیاز؛ در بُعد فرآیندها، 41 از مجموع 140 امتیاز؛ در بُعد نتایج کاربر/ مشتری، 80 از مجموع 200 امتیاز؛ در بُعد نتایج کارکنان، 40 از مجموع 90 امتیاز، در بُعد نتایج جامعه، 31 از مجموع 60 امتیاز؛ و در بُعد نتایج کلیدی عملکرد، 96 از مجموع 150 امتیاز بود. سرانجام باتوجه به سرجمع امتیازهای داده شده به 9 معیار اصلی مدل سرآمدی، امتیاز سازمان اسناد و کتابخانه ملی 492 از 1000 امتیاز به­دست آمد. نتیجه­گیری: برآیند یافته­های حاصل از دو رویکرد پرسشنامه و کارگاه (اجماع) در این پژوهش، مشخص می­کند که معیارهای خط­مشی و استراتژی، شراکت­ها و منابع، منابع انسانی و رهبری به ترتیب از نقاط قوت سازمان به­شمار می­آیند و معیارهای فرآیندها، نتایج مشتری/ کاربر، نتایج منابع انسانی، نتایج جامعه، و نتایج کلیدی عملکرد نیز به­ترتیب از حوزه­های نیازمند بهبود سازمان به­شمار می­روند. بر این اساس، همان­طور که نقاط قوت و حوزه­های نیازمند بهبود حاصل از یافته­های آمارهای توصیفی پرسشنامه و کارگاه (اجماع) نشان می­دهند، می­توان گفت یافته­های آماره­های توصیفی پرسشنامه، این نقاط را به­طور کلی و نتایج کارگاه را به­طور جزئی مشخص می­کنند. بنابراین، این پژوهش مناسب بودن به­کارگیری همزمان دو رویکرد پرسشنامه و کارگاه را برای سازمان­های ایرانی به­ویژه کتابخانه­ها تایید می­کند.