حمیدرضا قربانی

حمیدرضا قربانی

مدرک تحصیلی: استادیار، گروه باستان شناسی دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

بازشناسی پیکر بندی فضایی و چیدمان اجتماعی در معماری شهر سوخته برپایه رویکرد چیدمان فضا (نمونه های موردی: ساختمان 1 از دوره II, III و ساختمان 20 از دوره IV)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری پیش از تاریخی شهرسوخته رویکرد چیدمان فضا پیکربندی فضایی چیدمان اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 333 تعداد دانلود : 189
چیدمان فضا، یک رویکرد پژوهشی ساختارگرایی در معماری است که با مطالعه ی فنوتایپ(ساختار) و درک ژنوتایپ(کارکرد)، امکان تفسیر پیکربندی فضایی و سازمان اجتماعی را در محیط های ساخته شده فراهم می کند. بقایای معماری به جای مانده از گذشته، شاخصه ای مهم در جایگاه های باستان شناختی محسوب شده و مهم ترین یافته در به کارگیری رویکرد چیدمان فضا هستند. این که بناهای پیش از تاریخی تا چه میزان از قابلیت ارائه پیکربندی فضایی و چیدمان اجتماعی برخوردارند یا رویکرد چیدمان فضا تا چه حد قادر به شناسایی، ادراک و تفسیر آن ها در ساختارها و استقرارگاه های پیش از تاریخی و آغاز تاریخی است؛ اطلاعات بسیار کمی وجود دارد. مطالعات پیشین- جز موارد اندک- استفاده از رویکرد چیدمان فضا را نه در خانه ها یا مناطق جمعیتی پیش از تاریخی و آغاز تاریخی بلکه در دوران متأخر و معاصر لحاظ کرده اند. مقاله پیش رو با به کارگیری روش چیدمان فضا و استفاده از ابزارهای مشاهده، برداشت های میدانی، اسنادی، نرم افزارهای ای گراف و دپس مپ، به قیاس تحلیلی پیکربندی فضایی و چیدمان اجتماعی ساختمان های شماره ی 1(دوره های II و III ) و 20 (دوره ی IV ) شهرسوخته پرداخته و شاخص های عمق، مرتبه نسبی، هم پیوندی، کنترل و نوع فضا را از منظر ارتباط و نحوه ی دسترسی، خصوصی و عمومی بودن بررسی کرده تا به دو پرسش: الگوی پیکربندی فضایی در ساختمان های شماره 1 و 20 شهر سوخته چه تفاوت هایی با یک دیگر دارند؟ و چه ارتباطی بین پیکربندی فضایی و چیدمان اجتماعی آن ها وجود دارد؟ پاسخ دهد. مطالعه ی تحلیلی-تطبیقی ساختمان های 1 و 20 شهرسوخته آشکارا نشان گر آن است که ساختمان شماره ی 1 از عمق بیشتر و متعاقباً از درجه خصوصی بودن بالاتری برخوردار است که می تواند به طبقه ی اشراف یا فردی با موقعیت اجتماعی بالا تعلق داشته باشد؛ اما ساختمان شماره ی 20 دارای حرکت، هم پیوندی و اتصال بیشتری است بنابراین نمی توان آن را فقط به مثابه بنای کاملاً خصوصی لحاظ کرد احتمالاً این بنا، ساختمانی با درجه ی عمومی تر بوده است.
۲.

Considering Petroglyphs of Birjand in Arid Environments, East Central Iran

کلید واژه ها: petroglyph Khazān Kāfarkuh Lākhduldul Birjand East Central Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 483
Recent field works have shown a great potential of rock art in eastern Iran, particularly in South Khorasan province. This paper is based on recent fieldworks, which have resulted in identifying new clusters of petroglyphs at Birjand. Khazān, Aso, Kāfarkuh and Lākhduldul have been identified in this region. The major technique applied for these petroglyphs is hammering, sometimes rubbing and very rarely engraving. The images at the aforementioned sites include zoomorphs, anthropomorphs and geometric motifs, undiscernible shapes and some inscriptions engraved on boulders. Although a preliminary chronology can be established based on patination and archaeological evidence, we cannot suggest an exact dating for them. Therefore, more fieldworks and micro-erosion analysis will be required for absolute dating.
۳.

بر همکنش های اقتصادی- سیاسی جوامع جنوب شرقی فلات ایران با شبه قاره هند و میان رودان( در طی هزاره سوم ق.م؛ مطالعه موردی، تجارت سنگ های قیمتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 792 تعداد دانلود : 388
تحلیل روابط درون و برون منطقه ای هزاره سوم در جنوب شرقی فلات ایران با شبه قاره هند و میان رودان براساس سنگ های ارزشمند و قیمتی، مساله اصلی پژوهش حاضر است. یکی از مهم ترین راه های درک روابط و بر همکنش های اقتصادی- سیاسی جوامع اواخر پیش از تاریخ و آغاز تاریخی، مقایسه و مطالعه فرهنگ مادی است. با توجه به اینکه هزاره سوم ق.م در فلات ایران، دوره گستردگی بر همکنش ها محسوب می گردد، بسط و توسعه مبادلات اقتصادی- سیاسی در پیشرفت جوامع بسیار تأثیرگذار بوده است. در این خصوص محوطه های باستان شناختی شاخص در جنوب شرقی ایران شایان توجه هستند. محوطه های جنوب شرقی فلات ایران در روند تجارت، نقش واسطه صرف را بازی نمی کرده اند، بلکه بعد از وارد کردن مواد خام، با ساخت و پرداخت مواد تجاری و تبدیل آن به کالاهای آماده یا نیمه آماده آن را به سایر نقاط صادر می کرده اند. روش پژوهش حاضر براساس اطلاعات حاصل از کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی حوزه مورد مطالعه و بهره گیری از منابع کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که چگونه توسعه روابط تجاری و به ویژه تجارت فرامنطقه ای به عنوان عاملی مهم در گسترش و توسعه استقرارهای هزاره سوم عمل نموده است.
۴.

بررسی و تحلیل نگاره های نمادین (مطالعه موردی: سنگ نگاره های استان خراسان جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقوش صخره ای نگاره نمادین گاه نگاری نسبی خراسان جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 230
انسان ابتدایی با به تصویر درآوردن باورهایش و بهره از محیط زندگی خود، نقوشی را بر دیوار غارها و صخره ها نقش کردند. این نقوش، روشی برای انتقال پیام و افکار و وسیله ای برای بیان آرزوها و ترس های بشر بوده اند. به همین دلیل سنگ نگاره ها از قدیمی ترین آثار هنری یافت شده در جهان هستند که اطلاعات فراوانی در خصوص زندگی و آداب و رسوم نیاکان ما را بیان می کنند. آفرینندگان این هنر، حکاکی ها و نقاشی هایی را -که بیانگر باورها و عقاید و اسطوره های آنان بوده- بر روی این صخره ها نقر کرده اند؛ اما، امروزه در میان ما نیستند که از خلاقان این هنر بپرسیم، هدفشان از خلق این آثار چه بوده است؟ بنابراین، هدف این پژوهش بر مبنای شناسایی تعدادی از نقوش شاخص در استان خراسان جنوبی و مطالعه تطبیقی با دیگر آثار نمادین یافته شده در ایران است؛ که تا حدی، به معنای نمادین این نقوش -که از اسرار و رازهای انسان های قبل از ما بوده اند- دست یافته ایم. این نوشتار از روش تحلیل و تطبیق محتوا بهره برده و داده های آن از شیوه بررسی میدانی و مطالعات کتاب خانه ای گردآوری شده است؛ یافته های نمادین ما در استان خراسان جنوبی از چهارده محوطه بوده؛ که شامل نقش دایره، چلیپا، نعل اسب، دست، یین و یانگ، حصیرمانند، تله مانند، بُته جُقه و تعدادی نقش کمیاب هستند. نتایج نشان می دهد: این نقوش، برخاسته از عقاید و باورهای آیینی حکاکان است. لذا، قابل ذکر است که این نقوش از لحاظ تکنیک و تکنولوژی، با دیگر نقوش یافت شده از سنگ نگاره های ایران و خارج از ایران، قابل مقایسه و مورد تطبیق هستند.
۵.

بررسی شاعرانه های فارسیِ دربار عثمانی با تکیه بر بهجه التواریخ شکرالله رومی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: شعر و زبان فارسی بهجهالتواریخ شکرالله رومی عثمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 471 تعداد دانلود : 615
با توجّه به نفوذ زبان فارسی در آسیای صغیر(آناتولی)، بررسی و تحلیل تألیفات در این حوزه در تدوین تاریخ زبان فارسی و سبک شناسی آن اهمیت ویژه ای دارد. دوره عثمانی دورانی بوده که زبان فارسی پس از چندین قرن تداول در آسیای صغیر، به صورت زبان رسمی درآمده و حتی در متصرفات آن دولت از جمله در ممالک جنوب شرقی اروپا رواج یافته است. بهجهالتواریخ یکی از مهم ترین آثار تاریخی این دوره است که به دست شکرالله رومی و با استناد به کتب مختلف و معتبر تاریخی همچون تواریخ طبری، ابن جوزی، ابن خلکان، قاضی بیضاوی و... تألیف شده است. وی از مردم آناتولی بوده که از بیست و دو سالگی در دربار پادشاهان عثمانی که انس و علاقه ویژه ای به شعر و زبان فارسی داشته اند، به خدمت مشغول بوده و در اواخر عمر تصمیم می گیرد اثری تاریخی تألیف و به قول خود توشه ای برای عالم عقبی فراهم کند. کتاب، اگرچه از لحاظ تاریخی با اهمیت است، اما از منظر ادبی هم مضامین درخور توجه و ارزشمندی دارد. رومی که در دربار شعردوست عثمانی رشد کرده و خود نیز در سرودن شعر دستی بر آتش دارد، در طول کتاب و در جای جای متن به تقلید و تضمین اشعار فارسی پرداخته و نثر خود را به نظم، مزیّن کرده است و همین، نگارندگان را برآن داشت تا در پژوهش حاضر، با تکیه بر این اثر که باب سیزدهم آن را به تواریخ سلاطین عثمانی اختصاص داده است، به بررسی اجمالی تجلی شعر فارسی در دربار عثمانی بپردازند.
۶.

بازنگری مذهب الیماییدها براساس برخی شواهد باستان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الیمایید نقوش برجسته استودان دین زرتشتی مذهب الیمایید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 154 تعداد دانلود : 895
جزئیات ساختار فرهنگی حکومت های منطقه ای در دوره اشکانی به عنوان بخشی از روند توسعه و تحول پادشاهی، سوای بدنه پادشاهی آن ها به ندرت مورد توجه قرار گرفته است. الیماییدها در جنوب غربی ایران امروز از حکومت های مؤثر در پادشاهی اشکانیان از برخی جنبه ها مورد مطالعه قرار گرفته اند. مذهب الیماییدها از جمله مباحثی است که برخی پراکنده به آن پرداخته اند. دیدگاه ها در این خصوص بسیار متنوع و گاه متناقض است. در این مقاله ابتدا موقعیت جغرافیایی الیماییدها ارزیابی و مطرح شده و سپس به طرح مسئله پرداخته و دیدگاه های مختلفی که در مورد دین آن ها ابراز شده جهت بیان مسئله و پیشینه مطالعاتی آورده می شود. آن گاه به بررسی برخی از نقوش برجسته و شواهد باستان شناختی عمدتاً جدید الیماییدها پرداخته می شود که در حقیقت به دلیل ارتباط بیشتر با موضوع مقاله از این جامعه آماری، نقوش برجسته و آثار الیماییدها تفکیک شده اند. در انتها این مواد تحلیل شده و احتمال گسترش دین زرتشتی در پایان دوره اشکانی در برخی از نقاط سرزمین الیمایید ارزیابی می گردد.
۷.

معماری و سازماندهی فضایی- اجتماعی فرهنگ کورا-ارس در حوزه های شرقی و غربی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: محوطه های یانیک تپه، هفتوان تپه، گوی تپه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ کورا-ارس ساختار معماری یانیک تپه هفتوان تپه گوی تپه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 988 تعداد دانلود : 687
معماری از شاخصه های فرهنگی- تمدنی است که برای بازشناسی فرهنگ مادی و معنوی جوامع در دوره های مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد. در اوایل هزاره سوم پ.م هم زمان با دوره مفرغ قدیم و ورود فرهنگ کورا-ارس به منطقه شمال غرب ایران، معماری با ساختار کلبه ای و مدور ارائه شد که واحدهایی به صورت دایره وار با قطر کمتر از سه متر با پوششی تخت بودند. سپس چنین معماری به صورت راست گوشه و چهار گوش نمود یافته که مشخصه بارز و متداولش، تیرک چوبی و اجاق در مرکز خانه است. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل معماری فرهنگ کورا-ارس در حوزه های شرقی و غربی دریاچه ارومیه با تأکید بر معماری محوطه های یانیک، هفتوان و گوی تپه انجام شده است. نخست به فرهنگ کورا-ارس، محوطه های مرتبط و ویژگی های آن ها پرداخته شده، سپس برحسب معماری به بیان سازه ها و عناصر مادی پرداخته شده است، در مرحله ی بعد فضاهای معماری محوطه ها از منظر پلان و مصالح معماری با هم مقایسه شده و در جدول های هر محوطه ثبت شده است. در نتیجه وجوه تشابه و تفاوت در معماری محوطه ها شناسایی شده که می تواند بیانگر ادغام این گروه قومی در جمعیت بومی منطقه در حدود 2400 ق.م و همچنین پیروی از الگوهای مشخص برخاسته از نظم اجتماعی خاص جامعه ای باشد که سازمان و ساختار اجتماعی آن در گذر صدها سال ثابت و ساکن مانده است.
۸.

سیستم اطلاعات جغرافیایی در پژوهش های باستان شناسی ایران؛ پیشینه، روند و مشکلات(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 825 تعداد دانلود : 629
فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بالغ بر 30 سال است که برای مطالعات باستان شناسی به کار می رود و به طور فزاینده ای درحال گسترش است. گسترش استفاده از این سیستم در باستان شناسی، نتیجه تکثیر و دردسترس بودن برنامه های نرم افزاری جغرافیایی، پیشرفت در فناوری رایانه و فراوان بودن داده های مکانی در زمینه باستان شناسی است. باستان شناسی ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در سال های اخیر بررسی ها و پایان نامه های زیادی بخشی از مطالعات خود را به این مقوله اختصاص داده اند. این مقاله با مروری بر ضرورت استفاده از نظریه های مکانی در باستان شناسی، به بررسی و نقد کاربرد این سیستم در باستان شناسی ایران می پردازد. پس از بررسی فعالیت های انجام شده مبتنی بر این سیستم در ایران که در دو حوزه چشم انداز و درون محوطه ای انجام شده است، مشخص شد که عدم آشنایی کامل باستان شناسان با قابلیت ها و امکانات این سیستم و توجیه نشدن کاربران آشنا با این سیستم که از دانش آموختگان رشته های جغرافیا بوده و درصدد کمک به باستان شناسان برآمده اند، ازجمله مهم ترین مشکلات بر سر راه کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در باستان شناسی ایران است؛ هرچند می توان عوامل دیگری چون دشواری ساخت مدل مکانی برای تمامی اشیا و شکل های متنوع به دست آمده از کاوش، به روزرسانی نشدن بانک های اطلاعاتی به دلیل طولانی بودن روند تفسیرهای باستان شناسی از کاوش تا آماده شدن برای چاپ، پیچیدگی مشاهده های باستان شناسی، تنوع زیاد ابزارها، مفاهیم و کارکردهای خاص، نقشه کشی و تجزیه و تحلیل تصویر، تنوع فرهنگی و منطقه ای، گاه نگاری و چارچوب های تاریخی، هزینه بر بودن و نبودن توافق در بین باستان شناسان ایرانی را نیز در این امر دخیل دانست.
۹.

بررسی معماری خانه های سنتی قاجار در نهبندان با تأکید بر خانه نعمت الله تقوی

کلید واژه ها: خانه های تاریخی نهبندان خانه نعمت الله تقوی معماری قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 617 تعداد دانلود : 650
خانه های سنتی موجود در بافت تاریخی نهبندان واقع در استان خراسان جنوبی که به لحاظ قدمت دوره قاجار تا اوایل پهلوی را در برمی گیرند، تاکنون کمتر مورد پژوهش قرارگرفته و بسیاری از این آثار در معرض تخریب اند. لذا بررسی این ابنیه به عنوان میراث مهم بشری بر اهمیت انجام پژوهش می افزاید. محور اصلی مقاله حاضر معرفی معماری خانه تقوی به عنوان یک اثر مهم از دوره قاجار در نهبندان است که به سبک چهار ایوانی و خانه باغ ساخته شده و کاربرد قوس های جناغی آن را از دیگر بناهای شهر متمایز ساخته است. این بنا تحت تأثیر شرایط محیطی و فرهنگی بسیار ساده و دارای تزئینات اندک است که می توان گفت معماری قاجار در این بنا به گونه ای متفاوت نمود یافته است.
۱۰.

شناسایی و تحلیل بستر آثار سفالی بر مبنای بقایای محیط دفن (بررسی موردی سفالینه های خاکستری منسوب به عصر آهن)

کلید واژه ها: بستر عصر آهن پتروگرافی سفال خاکستری پلاسمای جفت شده القایی ICP-OES کروماتوگرافی یونی IC

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی یاستان شناسی آثار هنری و بومی ملل
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی هنرهای صناعی تزئینی وغیره ایران و اسلام سفال، کاشی و ...
تعداد بازدید : 356 تعداد دانلود : 196
در پژوهش حاضر سعی شده است تا به وسیله ی مطالعات آزمایشگاهی بستر و محیط دفن احتمالی پنج نمونه سفال خاکستری عصر آهن متعلق به موزه ی ایران باستان مورد شناسایی قرار گیرد. به همین منظور با شناسایی و اندازه گیری میزان عناصر موجود در رسوبات و بدنه ی سفالی نمونه ها با استفاده از دستگاه طیف سنج نشری پلاسمای جفت شده ی القایی (ICP-OES) سعی در شناخت بستر احتمالی آن ها شد. همچنین برای شناسایی آنیون های موجود در رسوبات سفالینه ها، از دستگاه کروماتوگرافی یونی (IC) استفاده گردید. نتایج نشان دادند که میزان عناصر موجود در نمونه MB-1 و MB-2 و نیز هم بستگی معنی دار برخی از عناصر خاص بیش ترین نزدیکی را به بستر قبرستان دارد. همچنین، بر اساس غلظت بالای کربنات کلسیم در تجزیه ی شیمیایی رسوبات نمونه MB-3 می توان آن را به بافت آشپزخانه و یا کف منطقه ی مسکونی نسبت داد. در مورد نمونه های MB-4 و MB-5 نیز که نتیجه ی شناسایی عناصر حاکی از بستر همسان برای آن هاست وجود عناصری نظیر پتاسیم، منیزیم، آهن، تیتانیوم و هم بستگی مثبت آن عناصر با یکدیگر و نیز هم بستگی منفی پتاسیم و منیزیم با سیلیسیوم نشان دهنده ی بافت های مرتبط با آتش، چون اجاق و کوره است. نتایج مطالعات میکروسکوپی نوری پلاریزان (PM) نیز نشان داد که همبستگی و شباهت ساختاری نزدیکی بر مبنای نوع تمپر با سفالینه های خاکستری عصر آهن دارند که تمپر به کار رفته در زمینه ی رسی تمامی نمونه های مورد مطالعه معدنی بوده و بافتی نسبتاً یک دست و همگن دارند.
۱۱.

تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر یادگیری زبان انگلیسی دانش آموزان

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی مجازی یادگیری زبان انگلیسی اسکایپ یادگیری غنی شده مبتنی بر وب مهارت های اصلی زبان انگلیسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی حوزه های جدید روانشناسی روانشناسی رسانه
تعداد بازدید : 736 تعداد دانلود : 444
این پژوهش باهدف تعیین میزان تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر یادگیری زبان انگلیسی دانش آموزان صورت پذیرفت. روش تحقیق شبه آزمایشی بوده و در آن از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه تحقیق کلیه فراگیران زبان انگلیسی در رده سنی 14 تا 18 سال آموزشگاه های زبان انگلیسی شهرستان ساری بوده است. حجم نمونه برای این پژوهش در دو گروه کنترل و آزمایش، 30 نفر درنظرگرفته شده است. 15 نفر در گروه کنترل و 15 نفر نیز در گروه آزمایش حضور داشتند. انتخاب این حجم نمونه از طریق نمونه گیری هدفمند بوده است. به دانش آموزان گروه آزمایش از طریق روش های آموزش معمولی و شبکه اجتماعی مجازی اسکایپ و به دانش آموزان گروه کنترل به صورت روش های آموزشی معمولی و بدون استفاده از شبکه اجتماعی مجازی آموزش داده شد. برای گردآوری اطلاعات از سؤالات استاندارد کتاب مربوطه استفاده شد. به منظور بررسی فرضیه های پژوهش از روش های استنباطی تحلیل کوواریانس چند متغیری، آزمون لوین، تحلیل کوواریانس و آزمون کولموگروف – اسمیرنف استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داده است که آموزش از طریق شبکه اجتماعی مجازی اسکایپ بر میزان یادگیری سه مهارت شنیداری، گفتاری و درک مطلب دانش آموزان تأثیر مثبت داشته است و درواقع نتایج حاصله وجود تفاوت معنی داری را در استفاده از شبکه اجتماعی مجازی نسبت به آموزش از طریق روش های سنتی و معمول در یادگیری این سه مهارت زبانی تأیید کرد؛ اما در خصوص تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر مهارت نوشتاری دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی داری ملاحظه نشد. درمجموع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر میزان یادگیری زبان انگلیسی دانش آموزان تأثیر معنی داری داشته است.
۱۲.

بررسی نقش مایه های سنگ نگاره خزانِ بیرجند در استان خراسان جنوبی

کلید واژه ها: خراسان جنوبی نقوش هنر صخره ای سنگ نگاره خزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 244 تعداد دانلود : 317
سنگ نگارها از نظر انجام مطالعات تاریخ هنر، باستان شناسی و مطالعات انسان شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. محور اصلی مقاله حاضر معرفی یکی از مهم ترین نگاره های استان خراسان جنوبی با نام سنگ-نگاره خزان در شهرستان بیرجند است. گردآوری اطلاعات به دو روش میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته است. نتایج پژوهش و مطالعات تحلیلی کنده نگاره ها بر پایه نمونه های برگزیده نقش مایه است. تعدادی از نقوش نویافته هستند؛ گونه ها و ریخت های متنوع جانداران و اشیاء کنده شده بر سنگ ها و صخره ها را معرفی می کند. نقوش شاخص یافت شده به نقوش حیوانی، انسانی، نمادین و تعدادی نقوش نامعلوم تقسیم بندی می-شوند. این نقوش علاوه بر تنوع نقش مایه از نظر قدمت نیز اهمیت زیادی دارند.
۱۳.

از واژه تا گواژه

کلید واژه ها: شاهنامه پهلوانان گواژه استهزا رجز خوانی و جنگاوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه شاهنامه پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی حماسه پهلوانی
تعداد بازدید : 679 تعداد دانلود : 737
یکی از مهم ترین ابعاد مبارزة پهلوانان و جنگجویان شاهنامه، «گواژه زنی» و رجز خوانی هایی است که در قالب نوعی جنگ نرم مطرح می شود. پهلوانان در بیش تر مبارزات تن به تن با بیان ویژگی های پهلوانانه و جنگجویانة خود، در برابر حریف، او را به استهزا می گیرند. این جدال کلامیِ هم راه با تحقیر و تمسخر گاهی خود شخص و گاه خانواده و نژاد او را در بر می گیرد. نکتة مهم آن که؛ فردوسی با مهارت خاص و با شگردهای متعدد و متنوع واژه ها را در قالب ابیات منظم کرده و با لحنی استهزا آمیز و گواژه آلود بر زبان پهلوان جاری می سازد. کمتر پهلوانی در شاهنامه دیده می شود که به گواژه زنی نپردازد. در این میان رستم نقشی شاخص در گواژه زنی حریفان دارد و تا حدی به شرافت و اصالت خود پایبند است که کم ترین توهین را برنمی تابد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل ابعاد مختلف ساخت و محتوای گواژه زنی ها در بخش پهلوانی شاهنامه است.
۱۴.

جغرافیا و معیشت : بررسی روند تغییرات معیشتی کوچندگان بختیاری (نمونه های موردی: طوایف ملک محمودی و تات خیری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زاگرس مرکزی کوچندگی شیوه معیشت همتراز گرایی یکجانشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 749 تعداد دانلود : 169
این مطالعه با توجه به عامل جغرافیا، به بررسی روند تغییرات معیشتی کوچندگان و متغیرهای مؤثر در تحول آن در ایل بختیاری از شیوه دامداری سنتی در گذشته، تا استحاله این شیوه در یکجانشینی در دوره معاصر و چگونگی بر‌هم‌کنش‌های زیست‌محیطی آنان می‌پردازد. چنین بحث شده که تحول کوچندگی و روی‌آوری به یکجانشینی در زاگرس، به عنوان راهبردی انطباقی به شرایط نوپدید زیست محیطی در ارتفاعات و به دلیل محدودیت و پراکنش منابع، ضعف اقتصادی- فرهنگی در برابر با یکجانشینان، تغییر در زیرساخت معیشت و مکانیسم‌های آن مطرح است. با گسترش بخش صنعت و کشاورزی و تولیدات و محدودیت‌های ناشی از آن، کوچندگان با عواملی چون: محدودیت جغرافیایی در بُعد حرکتی، تلاش برای دسترسی به منابع و بر‌هم‌کنش‌های پیاپی اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی مواجه هستند. تأثیر عوامل فوق در روند روی‌آوری کوچندگان به یکجانشینی مطرح است. مواد اصلی و مورد آزمون در بیان چنین انگاره‌ای از پژوهش‌های مردم شناختی دو تیره ملک‌محمودی و تات‌خیری در دو منطقه الیگودرز و شمال دزفول و همچنین از شواهد جغرافیایی و مردم‌ شناسی تاریخی در مطالعات پیشین منطقه تشکیل یافته‌اند. در این مقاله سعی شده تا روند تغییرات شیوه معیشت و زندگی کوچندگان مورد بررسی قرار گیرد. داده های تحقیق از طریق پژوهش های میدانی در تیره های ایل بختیاری(1384) بدست آمده است.
۱۶.

از کوچندگی تا یکجانشینی، رویکرد باستان مردم شناختی بر خاستگاه خانه و استراتژی معیشتی در دوره نوسنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زاگرس مرکزی یکجانشینی خانه مردم باستان شناسی دوره نوسنگی الگوی استقرار استراتژی معیشتی کوچ گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 120 تعداد دانلود : 909
از جمله موضوعات مورد بحث انسان شناسان و باستان شناسان، توجه به فرآیند تطوری در زمینه روی آوری انسان به سکونت بوده است. تاکنون، کاوش های باستان شناختی که در محوطه های نوسنگی زاگرس مرکزی به انجام رسیده؛ توالی لایه نگاری شده ای را با تاریخی از حدود اواسط هزاره هشتم تا اواسط هزاره ششم پ.م آشکار کرده است. توالی و ترتیبی از سازه ها با پلان های مشخص بیانگر مراحل آغازین تمایل به یکجانشینی و استفاده از مواد مختلف و نحوه بهره برداری از آن ها است. در این پژوهش دو موضوع مورد بررسی قرار گرفته است؛ 1. بررسی روند و الگوی سکونت در دوره نوسنگی و مراحل استقراری طی شده از سکونت فصلی به دایم در منطقه. و 2. بررسی ارتباط سازه ها و عناصر موجود با نوع روش معیشتی. در این خصوص بر اساس مطالعات اخیر میدانی باستان مردم شناختی که در منطقه مذکور به انجام رسیده؛ رفتارهای سکونتی دامداران کوچنده بختیاری، بررسی، و سه نوع الگوی استقراری، از کوچندگی تا روستانشینی شناسایی شده است؛ که در این مقاله به آن پرداخته می شود، به نظر می رسد چنین حرکاتی خود به عنوان تبیین کننده اولین تلاش ها به سوی ساخت و استفاده از خانه در مراحل مختلف دوره نوسنگی نیز مطرح می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان