جلوه هنر

مجسمه سازی نوعی آفرینش هنری است که اندیشه و عقاید گوناگون معماران مرز و بوم خود را به ببنندگان القا می کند. خاستگاه این ایده ها به فرهنگ و ایدئولوژی مردمان آن سرزمین بر می گردد؛ از این رو، برای دست یابی به این مفاهیم عمیق فرهنگی، باید به رمزگشایی مجسمه های نمادین پرداخت؛ لذا، برای معنادار کردن مضامین این تندیس ها ناگریز، باید از علم نشانه شناسی بهره برد؛ چرا که به واسطه این علم، می توان به رمزگان های فرهنگی، تاریخی، عرفانی و ... تندیس ها پی برد. این پژوهش درصدد است به روش توصیفی تحلیلی و به صورت کتاب خانه ای، به نشانه شناسی مجسمه های میادین رشت بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد: تندیس ها به طور اتفاقی خلق نشده اند؛ بلکه ریشه در اساطیر و فرهنگ و هنر مردم گیلان زمین دارند. از جمله این مجسمه ها، می توان به مجسمه های اسب- ماهی، زن دست فروش، مجسمه میرزا کوچک و ... اشاره کرد. این مجسمه ها بیانگر عقاید متعالی و روشن اساطیری، تاریخی، فرهنگی و آداب و رسوم مردم گیلان هستند.

زبان بدن و به طور کلی، ارتباطات غیرکلامی بخش عمده ای از ارتباطات را تشکیل می دهند. همه انسان ها، خواه به صورت ارادی یا غیرارادی، پیام هایی را به وسیله بدن خود به اطرافیان صادر و یا در فرایند ارتباطی از دیگران دریافت می کنند. زبان بدن رابط شاخصی بین فرستنده و گیرنده یک پیام بصری است که به مراتب تاثیر بیش تری از کلام بر مخاطب می گذارد. از این رو، شناخت و آگاهی از وجوه مختلف زبان بدن و به کارگیری آن، گام مهمی در تولید و بهبود یک آگهی تبلیغاتی است. هدف از این پژوهش، روشن ساختن اهمیت زبان بدن در آگهی های تبلیغاتی و در پی پاسخ به این پرسش است: کاربرد زبان بدن در آگهی های تبلیغاتی چیست؟ به همین منظور، در ابتدا، به مفاهیم کلی زبان بدن و تقسیم بندی آن پرداخته شده است. و در ادامه، چند نمونه از آگهی های تبلیغاتی ایرانی، شامل چهره های مشهور(بیلبوردهای شهری) در سال 95 الی 97، به جهت مطالعه کارکرد زبان بدن در سوژه های انسانی بررسی شده است. این تحقیق، به شیوه کتاب خانه ای(اسنادی) و میدانی و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. استفاده هماهنگ و ماهرانه از حرکات و ژست ها، موقعیت بدن، بیانات و ارتباط چشمی، از جمله ملزومات یک تبلیغ است که بینندگان را به خرید محصول یا استفاده از خدمات هدایت می کند؛ و عدم رعایت آن، چه بسا، می تواند موجب بدفهمی و گنگی مخاطب شود. بررسی های انجام شده پیرامون چند نمونه آگهی در این پژوهش، نشان داده است که اصول زبان بدن در بیش تر این آثار، به درستی، رعایت نشده است و به نظر می رسد که آگاهی و دانش کافی پیرامون زبان بدن در طراحی اغلب تبلیغات وجود ندارد.

ایجاد نقش برجسته ها،یکی از سنت هایی است که حاکمان وقت، برای جاودان ساختن خواست ها و اندیشه های خود از آن بهره برده اند. آن ها در حقیقت برگ هایی از کتاب مصور تاریخ و فرهنگ و هنر هستند که در پس آن اندیشه های فراوانی نهفته و یادمان های ارزنده تاریخی هستند؛که نه تنها، اطلاعات گرانبهایی در خصوص سبک های هنری آن زمان در اختیار پژوهشگران قرار می دهند، بلکه داده های ارزشمندی در تحقیقات و مطالعات نیز محسوب می شوند. به طورکلی، هدف این تحقیق، آن بوده تا با بهره گیری از شیوه تطبیقی و با تاکید بر ارزش های بصری دو نقش برجسته نبرد تَل تبا و ستون تراژان، شباهت ها، تفاوت ها، کیفیت تصویرهای ترسیمی،چگونگی مصورشدن تزیینات و هماهنگی آن ها با فضای نقش برجسته ها و تاثیر نگاه تاریخی آن دوران بر کیفیت آثار، به روش تاریخی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتاب خانه ای مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.یافته های تحقیق بیانگر این است که، اشتیاق رومیان به روایتِ وابسته به رویدادهای واقعی، بیش تر به روش آشوری ها شباهت دارد؛ تا یونانی ها. این نقوش برجسته بدان جهت اهمیت خاص دارند که پایان یافتن یک دوره و آغاز دوره بعدی را پیش گویی می کنند.در نهایت، می توان نتیجه گرفت که تمامی تدابیری را که آشوریان در نقش برجسته های روایتی خویش به کار می برده اند، رومیان نیز همین اصول و تدابیر را باردیگر پس از قرن ها در هنر نقش برجسته شان به کار بردند.

خرید آثار نقاشی، ناشی از درک زیبایی شناختی است که به فرم، سبک و تکنیک اثر و نیز به دانش و فرهنگ بصری، بستگی دارد. زمانی که از فرهنگ و سرمایه فرهنگی سخن رانده می شود، مصرف فرهنگی مد نظر است که با توجه به نیازهای فرهنگی به وجود می آید؛ به گفته پی یر بوردیو، این نیازها محصول محیط و پرورش افرادند و با میزان آموزش و تحصیلات رابطه مستقیم داشته و برخلاف نیازهای اولیه -که غریزی اند- به طور اکتسابی ایجاد می شوند. هدف این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر خرید آثار نقاشی معاصر ایران بوده که مبین نوعی مصرف فرهنگی است. عوامل دیگری که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند، عبارتند از: سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فردی. ماهیت این تحقیق کاربردی، و روش آن توصیفی-تحلیلی بوده و با شیوه پیمایشی و با ابزار پرسش نامه ، انجام گرفته است. در بُعد کیفی نیز از ابزار مصاحبه ساختار یافته، استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، عوامل ساختاری(ساخت اجتماعی) -که تا حد زیادی، بر عوامل اقتصادی و فرهنگی تاثیر دوسویه دارد- تاثیرگذار ترین عامل خرید و مصرف آثار نقاشی معاصر است. هم چنین، عامل سرمایه اجتماعی -که پیامد مولفه ساخت اجتماعی است- شدیدا غرق یک رابطه دوسویه با عامل فرهنگی است. عامل فرهنگی نیز از عامل ساخت اجتماعی، عامل اقتصادی و سرمایه اجتماعی عمیقا، در حال تاثیر است. بنابراین، جمعی از عوامل در هم تنیده ساختاری، سیاست گذاری و حاکمیتی، مصرف کالاهای هنری به ویژه، نقاشی را تحت تاثیر قرار می دهند. این پژوهش، می تواند منشا تحلیل های جامعه شناسانه در حوزه فرهنگ و هم چنین، اقتصاد هنر نقاشی باشد.

انسان ابتدایی با به تصویر درآوردن باورهایش و بهره از محیط زندگی خود، نقوشی را بر دیوار غارها و صخره ها نقش کردند. این نقوش، روشی برای انتقال پیام و افکار و وسیله ای برای بیان آرزوها و ترس های بشر بوده اند. به همین دلیل سنگ نگاره ها از قدیمی ترین آثار هنری یافت شده در جهان هستند که اطلاعات فراوانی در خصوص زندگی و آداب و رسوم نیاکان ما را بیان می کنند. آفرینندگان این هنر، حکاکی ها و نقاشی هایی را -که بیانگر باورها و عقاید و اسطوره های آنان بوده- بر روی این صخره ها نقر کرده اند؛ اما، امروزه در میان ما نیستند که از خلاقان این هنر بپرسیم، هدفشان از خلق این آثار چه بوده است؟ بنابراین، هدف این پژوهش بر مبنای شناسایی تعدادی از نقوش شاخص در استان خراسان جنوبی و مطالعه تطبیقی با دیگر آثار نمادین یافته شده در ایران است؛ که تا حدی، به معنای نمادین این نقوش -که از اسرار و رازهای انسان های قبل از ما بوده اند- دست یافته ایم. این نوشتار از روش تحلیل و تطبیق محتوا بهره برده و داده های آن از شیوه بررسی میدانی و مطالعات کتاب خانه ای گردآوری شده است؛ یافته های نمادین ما در استان خراسان جنوبی از چهارده محوطه بوده؛ که شامل نقش دایره، چلیپا، نعل اسب، دست، یین و یانگ، حصیرمانند، تله مانند، بُته جُقه و تعدادی نقش کمیاب هستند. نتایج نشان می دهد: این نقوش، برخاسته از عقاید و باورهای آیینی حکاکان است. لذا، قابل ذکر است که این نقوش از لحاظ تکنیک و تکنولوژی، با دیگر نقوش یافت شده از سنگ نگاره های ایران و خارج از ایران، قابل مقایسه و مورد تطبیق هستند.

منسوجات به عنوان یکی از نیازهای اساسی بشر و یکی از اختراعات پرکاربرد او، در طول تاریخ به شکل های مختلفی ارائه شده اند که در سه بخش تاریخی، تکنیکی و شیمیایی قابل مطالعه و بررسی هستند. از ابتدای اختراع دوک نخ ریسی در دنیای باستان تا قرن حاضر، علاوه بر نحوه و کیفیت بافت و نوع مواد مورد استفاده، فرهنگ و جغرافیای هر منطقه عواملی تاثیرگذار در چگونگی شکل گیری انواع مختلف پارچه هستند. از این روی، می توان این گونه نتیجه گرفت که انواع خاصی از منسوجات در دنیا، معرف و مولفه منطقه خاص جغرافیایی متعلق به آن هستند که در مناطق دیگر، شناخته نشده و مورد استفاده قرار نمی گیرند. در پژوهش حاضر، سعی شده است تا با استفاده از روش تحقیق کتاب خانه ای و مطالعه اسناد مربوطه، دو نوع مختلف از شنل های پرزدار مورد استفاده در قرون وسطی در کشورهای شمالی قاره اروپا، با نام های رایا و شاگی -که تاکنون کم تر در کانون توجه محققین قرار گرفته بوده اند- معرفی و تشریح گردند. پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش هاست: مبدا تاریخی و کاربرد این منسوجات خاص چیست؟ روش بافت شنل پرزدار شاگی چگونه است؟ و چرا این شنل دارای ارزش بیش تری از نظر دینی است؟ جامعه آماری این مقاله، برخی از معروف ترین شنل های پرزدار به جای مانده در کلیساها و موزه های مختلف جهان است که آن ها را با نمایش شنل های پرزدار در شش اثر مهم هنری قرون وسطی و رنسانس تطبیق داده است. پژوهش پیش رو، این دستاوردهای مهم تاریخ پارچه را در دو بخش مطالعات تاریخی و تکنیکی، مورد بررسی قرار داده و در نهایت، به تشریح بازسازی یکی از انواع گوناگون این منسوجات پرداخته است؛ تا از این طریق، بتواند علاوه بر جامع بودن مطالعات، افق های جدیدی برای پژوهشگران رشته های ذی ربط ایجاد کند. نتایج حاصل از این پژوهش، به رابطه مستقیم تولید شنل های پرزدار و تعالیم دینی اشاره دارد.

رابط کاربری، واسط میان کاربر و ماشین است؛ به گونه ای که ابزار مورد استفاده را قابل فهم و آشنا پذیر می نماید. در این پژوهش، سعی شده است، تا براساس تعریف طراحی رابط کاربری و نیز معیارهای ارزیابی یک رابط کاربری چندمنظوره، به این پرسش پاسخ دهیم که تا چه میزان این معیارها در سامانه های آنلاین فروش موزه های هنر معاصر رعایت شده است؟ متناسب با این پرسش، به صورت موردی سامانه آنلاین فروش بلیت موزه گوگنهایم نیویورک و نیز موزه ژرژ پمپیدو مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات کتاب خانه ای و نیز با استفاده از تجزیه خطی ساختار سامانه و ارزیابی معیارهای به دست آمده بر روی نمونه های اصلی بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، سامانه آنلاین فروش بلیت موزه هنرهای معاصر گوگنهایم و ژرژ پمپیدو، علاوه بر این که طراحی مطلوبی را دارا هستند، رابط کاربری قابل درکی را جهت فروش بلیت ایجاد کرده اند. تنها به علت به روز نبودن محتوایی همگام با برنامه های موزه و در نتیجه، عدم اطلاع رسانی مناسب به مخاطبان، رابط کاربری ناکاملی دارند. وجود سامانه های جانبی از قبیل نمایشگاه 360 درجه یا پیش نمایش صندلی سینما و ...، هم چنین، استفاده از پیکتوگرام و راهنماهای تصویری، می تواند در ارتقای آن ها نقش به سزایی داشته باشد.

استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن فرهنگ و پیشینه ای کهن در طول تاریخ، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. وجود برخی دیدگاه ها و اعتقادات در میان مردم منطقه، حلقه های پیوسته با آیین ها و ادیان باستانی نظیر «کیش مهر» را یافته است. این نوع دیدگاه ها در قالب افسانه ها و داستان های محلی متبلور می شوند. نکته قابل توجه اینکه شکل گیری اسطوره ها و افسانه ها، مستلزم مکانی اسرارآمیز و باستانی نظیر غار است، که غارهایی نظیر «پیرغار» و غار«آقاسیدعیسی» در استان چهارمحال و بختیاری نمونه های بارز این واقعه، گشته اند. هدف از انجام این پژوهش موردی، شناخت ریشه های اعتقادی این دو مکان تاریخی -که مورد تقدس مردم منطقه هستند- می باشد. لذا، این تحقیق موردی برپایه روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته و گردآوری داده ها از طریق کتاب خانه ای و میدانی)مشاهده ، مصاحبه و مستندنگاری(، حاصل شده اند و نتایج حاکی از آن است که ریشه های عمیقی از آیین مهر و مقدسات آن در فرهنگ مردمان منطقه چهارمحال و بختیاری وجود دارند و این اعتقادات در قالب نوین و با شکلی منطبق با دین اسلام، به حیات خود ادامه می دهند و تقدس آنها کماکان حفظ گردیده است. هم چنین حضور عناصری نظیر غار و پیر یا بزرگی به نام سید، نقاط مشترک افسانه های این دو غار با مهر یا میترا در آیین مهر شده است.

استفاده از چوب در طول تاریخ نقش به سزایی در بخش سازه و تزیینات بناهای دوره صفوی و قاجاری داشته است که در شکل گیری معماری بناهای تاریخی روستای ییلاقی کپ از جمله خانه منصوری و مقصودی نیز، ساخت آثار چوبی زیبا و پرکار، همراه با تکنیک های متنوع تزیینی در سقف ، تیر و ستون ها، در و پنجره و نرده های چوبی و نقوش به کار رفته در آن ها مشاهده شده است؛ لذا این پرسش ها مطرح است، تزیینات چوبی، طرح ها و نقاشی روی چوب در خانه های روستای کپ چیست؟ و مطابقت طرح و نقوش تزیینات چوبی در بناهای همان روستا با یک دیگر و با تزیینات وابسته به معماری بناهای دوره صفویه و قاجاریه چگونه است؟ این پژوهش، که از نوع تفسیری-تاریخی می باشد، با بررسی های میدانی و جمع آوری اطلاعات از تزیینات چوبی به کار رفته در خانه منصوری و مقصودی و مطابقت آن با تزیینات بناهای دوره قاجار و صفوی بخش های مرکزی و شمالی ایران این نتیجه حاصل شد: تزیینات به کار رفته در دو بنای مورد مطالعه، توسط معماران، نجاران و سازندگان، ابداع نشده است؛ بلکه از طریق تصاویر دیده شده از بناهای دوره صفوی و قاجاری و دید و بازدید های صورت گرفته از آن ها در حین سفر، از سبک تزییناتی آن ها الگوبرداری شده و مجددا، در دو بنای مورد مطالعه بازنمایی شده است. لذا، از آن جایی که، تلفیق این نوع از سبک هنری و تزیینی با معماری، دارای یک تداوم و پایداری از دوره صفوی تا قاجاری بوده است، توانسته یک پل ارتباطی قوی، بین هنر و معماریِ گذشته حال و آینده، برقرار سازد و بر ارزش و اهمیت تاریخی دو بنای مورد مطالعه این پژوهش بیافزاید.