حسین سلطان زاده

حسین سلطان زاده

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز. ایران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۰۹ مورد.
۴۱.

تأثیر معماری بناهای حکومتی و دولتی بر هویت شهر تبریز (1300 تا 1320 ه .ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۸۳) 123 - 150
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۲۱
بعد از ورود مدرنیته به ایران در دوره پهلوی اول، جامعه دچار دوگانگی بین گذشته و سنت از یک سو و تجدد و نوگرایی از سویی دیگر شد. حکومت به دنبال تغییر وضع موجود و توسعه ی مفاهیم مدرنیته غربی بود. یکی از نمودهای این تحولات، تغییر کالبد شهرها و شکل گیری هویت جدید در شهرهای ایران به خصوص شهرهای تاریخی و با اهمیت بود. از این سو، چگونگی تأثیر معماری بناهای حکومتی و دولتی در انتقال مفاهیم تجدد در هویت شهرتبریز سؤال اصلی این تحقیق است. در این مقاله ابتدا مروری بر مفاهیم سنت و مدرنیته و تأثیر آن بر معماری این دوره داریم و سپس تأثیر معماری و تفکرغربی حکومت مورد بررسی قرار می گیرد. مبانی نظری تحقیق بر این نکته استوار است که پدیده های اجتماعی و تاریخی بر روی معماری تأثیرگذار است. شهر تبریز به عنوان یکی از شهرهای مهم و تأثیرگذار در تاریخ ایران به عنوان نمونه موردی انتخاب شده و برخی از بناهای این شهر در دوره پهلوی اول مورد تحلیل قرار گرفته اند. این پژوهش از نوع کیفی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها به صورت استنادی و میدانی بوده است. نتیجه پژوهش حاکی است که در دوره پهلوی اول، در شهر تبریز علی رغم اقدامات تجددگرایانه در شهر و شکل گیری بناهایی دال بر تغییر نگرش از سنت به مدرنیته، به حفظ بافت و ارزش های تاریخی توجه شده است، ساخت و ساز بناهای مهم حکومتی و نیز شکل گیری جداره های با ارزش بر هویت سازی تبریز در این دوره تأثیر مهمی داشته است.
۴۲.

بررسی اصول و معیارهای پدافند غیرعامل در طراحی شهر زیرزمینی کرد علیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۳ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 14 - 30

کلید واژه ها: پدافند غیرعامل امنیت شهر زیرزمینی کرد علیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۶۷
تاریخ معماری ایران اسلامی گویای ارزشمندی هایی است که می تواند سبب شود الگوهای مطلوب معماری و شهرسازی برمبنای پایداری و تداوم استخراج شود. یکی از نمونه های موفق در شهرسازی ایران، پدیده شهرهای زیرزمینی است. شهرهایی که چه باهدف امنیتی و چه مذهبی پدید آمده و گویای آن است که ملاحظات دفاعی و استراتژیک از مهم ترین عوامل در شکل گیری این گونه از معماری بوده است. مقاله حاضر با تأکید بر معماری شهر زیرزمینی کرد علیا و تحلیل الگوهای ساختاری معماری آن در راستای تطبیق با اصول معماری پدافند غیرعامل برآمده و نسبت به تحلیل این الگوها اقدام نموده است. مقاله با ماهیت کیفی و شیوه تحلیلی توصیفی و با تأکید بر روش کتابخانه ای و تحقیقات میدانی در خصوص معماری شهرهای زیرزمینی پرداخته شده است. پس از بررسی اصول معماری پدافند غیرعامل و تطبیق و تحلیل در حوزه معماری زیرزمینی و دستکند نسبت به استخراج الگوهای پایدار این گونه از معماری اقدام شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که معماری شهر زیرزمینی کردعلیا که در رده معماری دستکند قرار می گیرد ضرورتاً بر اساس مبانی  امنیت  شکل یافته و در خصوص الگوهای مکان یابی، استقرار، ساختار فرم، فضاهای ارتباطی و فضاهای زیستی و هندسه فضاهای حرکتی ماهیتی پایدار داشته است و قابلیت تطبیق پذیری بر اساس اصول و معیارهای پدافند غیر عامل را دارد . و در مقام مقایسه با سایر معماری های دستکند می تواند الگویی مطلوب و پایدار جهت استمرار در ساختار های جدید شهری قرار گیرد. 
۴۳.

تحلیل دیدگاه آرتور اپهام پوپ در رابطه با معماری ایران با تأکید بر نوشتار کتاب «سیری در هنر ایران»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنر و تمدن شرق سال هشتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 15 - 24

کلید واژه ها: آرتور پوپ تاریخ معماری ایران سیری در هنر ایران معماری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۶ تعداد دانلود : ۴۱۶
«آرتور پوپ» یکی از بزرگ ترین محققینی بوده که فرهنگ و معماری ایران را به جهانیان معرفی کرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی نوشتار پوپ در کتاب مشهور خود با عنوان «سیری در هنر ایران» بوده است. این کتب از مهم ترین دانشنامه های هنر ایرانی قبل و بعد از اسلام و از مفصل ترین و معتبرترین کتاب مرجع درباره تاریخ هنر ایران محسوب می شود. این کتاب باتوجه به تصاویری که در آن به چاپ رسیده غنی ترین منبع هنر ایران است. در سال 1926 میلادی، پوپ اولین بار، بعد از برگزاری نخستین کنگره در فیلادلفیا، کمی پس از بازگشتش به آمریکا نگارش مجموعه «سیری در هنر ایرانی» را آغاز کرد. در تحقیقات پوپ، معرفی هر بنا با بهره گیری از تصویر است؛ نظیر روشی که باستان شناسان در ارائه نتایج کاوش های خود به کار می برند. نگرش پوپ به تاریخ هنر معماری ایران پوزیتیویستی است که تحت تأثیر آموزه های فلسفه «کانت» و نگاه مدرن به علم تاریخ بود. این نگرش با تکیه بر انواع مختلف منابع با تمرکز بر تاریخ سیاسی و دیپلماتیک به دسته بندی و طبقه بندی اسناد می پردازد و با دیدگاهی تجربی به فضاهای عینی توجه داشته است. نتایج تحقیق نشان می دهد ریزمعیارهای هنر ایرانی که از نظر پوپ در انتظام نظام فضایی معماری ایرانی مؤثر بوده عبارت است از: تداوم، انتزاعی گرایی، نمادگرایی، روشنی و دقت، خصلت اجتماعی و سنتی تاریخ هنر ایرانی و ارتباط و تأثیر معماری ایران و سایر تمدن ها و تأثیر آنها برهم.
۴۴.

بررسی تاثیر مالوفات ذهنی پیرنیا در ریشه یابی واژگان اصول معماری ایرانی- اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری اقلیم گرم و خشک سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 83 - 99

کلید واژه ها: معماری ایرانی مانیفست مالوفات ذهنی محمد کریم پیرنیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۶۹
محمد کریم پیرنیا از بارز ترین تاریخ پژوهان معماری ایرانی است که توانست با بهره از هوش زبانیخود، مانیفست معماری ایرانی را بنویسد و تفکری پایبند به این معماری پایه گذاری نماید. او اعتقاد داشت که معماری ایرانی -اسلامی با توجه به عیار خود همواره حرفی برای گفتن دارد، ولی در این حین وفور و هجمه معماری غرب، معماری این سرزمین را وارد ورطه های سهمگین و دچار خودباختگیماهیتی کرد. لیکن، سیل غرب زدگی توسط قلم فرسایی تعدادی از پژوهشگران ایرانی تا حدودی عقب نشینی کرده و دست از طغیان بلامعارض خود برداشت، در این میان اشخاصی چون سلطان زاده، کسمایی، شاطریان، بیدهندی، نادری و... پایه و اساس معماری ایرانی-اسلامی را زنده نگاه داشتند و جنبه های انشایی آن را احیا نمودند و تعدادی نیز کوشیدند تا این جنبه های انشایی را در قالب خبری به منصه ظهور برسانند. حال تلاش بر آن است که با بهره گیری از روش تفسیری-تاریخی و پی بردن به روش میدانی پیرنیا در جهت کشف واژگان محلی به کمک مردم و دانش آموختگان در قالبی تفسیرگرا به ریشه یابی این واژگان دست یافت، واژگانی محلی و بوم آورد که با برداشت های ذهنی پیرنیا در باب معماری ایرانی-اسلامی در موازنه کامل قرار داشته تا بتوان به خروجی جهت مندی در باب این واژگان در قالب اصول معماری این مرز و بوم پی برد، تا در این مسیر بتوان به پاسخ پرسشی چون، مالوفات ذهنی پیرنیا چگونه در جهت تدوین واژگانی بوم آورد توانسته به اصول معماری ایرانی-اسلامی مبدل شود، دست یافت؛ زیرا ایشان هیچ گاه به شیوه و روش تدوین این اصول به شکل اخباری تاکید ننمود و در چارچوب تنظیم آنها در قالب انشایی سعی کرد راه را فراروی پژوهشگران و معماران آتی باز گذارد تا آنها با بهره از قدرت تحلیل و استنتاج فکری خود بتوانند تلفیقی مابین این اصول با عرصه ساختاری فضایی امروزی ایجاد نمایند که این خود در حفظ مانیفست ارائه شده و تکامل آن در گذر زمان موثر بوده تا معماری این مرز و بوم را به استیلای خودش برساند و در جلوگیری از رشد معماران بی وطن تاثیرگذار باشد.
۴۵.

نقش نوع کارکرد و موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان در شکل گیری ساختار کالبدی کاروانسراها و سراهای درون شهری قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 169-214

کلید واژه ها: نوع کارکرد موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان ساختار کالبدی کاروانسراها و سراهای درون شهری قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۲۸
کاروانسراها و سراهای درون شهری از جمله بناهای تجاری بوده که با وجود ساختاری همانند، از تفاوت های کالبدی برخوردار هستند. هدف تحقیق، بررسی تفاوت های کالبدی کاروانسراها و سراها با مطالعه نوع کارکرد آن ها و موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان است. پرسش تحقیق آن است که چگونه نوع کارکرد و موقعیت بانیان در کالبد کاروانسراها و سراها موثر بوده است؟ پژوهش به سبب جنبه تاریخی، به روش تفسیری-تاریخی انجام شده است. بخشی از داده ها به صورت میدانی، مصاحبه با تجار قدیمی و بخشی به شکل اسنادی، از متن های تاریخی، سفرنامه ها و وقفنامه ها گردآوری شده است. یافته های تحقیق بیانگر تاثیر نوع کارکرد و موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان بر ساختار کالبدی کاروانسراها و سراها است. بدین ترتیب کارکرد باراندازی بر موقعیت ورودی، سطح فضای باز بیش تر، وجود اصطبل، شترخان و حیاط خدمات؛ کارکرد پذیرایی بر حجره های اقامت کاروانیان، تجار و بزرگ کاروان از منظر ابعاد، دسترسی به امکانات، موقعیت قرارگیری و سلسله مراتب ورود به حجره، افزایش سطح فضای نیمه باز جهت تعامل کاروانیان و وجود فضاهای خدماتی؛ کارکرد تجاری براساس درجه اهمیت کالای مبادله شده بر ابعاد، موقعیت قرارگیری حجره و فضاهای وابسته به آن چون پستو و انبار، تعریف سلسله مراتب ورود به حجره، افزایش سطح فضای بسته برای حجره های بیش تر و حفظ امنیت، کالبد یکپارچه فضای کارگاهی و اختصاص حجره های طبقات بالا به کالاهای سبک یا دفاتر تجار اثرگذار بوده است. همچنین جایگاه اجتماعی و سیاسی بانیان سبب کیفیت و گستره تزئینات فضای باز،بسته و نیمه باز، تنوع فضاهای خدماتی و تجاری و در نتیجه رونق تجاری سرا و کاروانسرا و تبدیل هشتی به تیمچه شده است.
۴۶.

تبیین کارکرد دفاعی سکونتگاه های زیرزمینی ایران (مطالعه موردی: شهر زیرزمینی گلستان نیر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۲) 551 - 568

کلید واژه ها: دفاع غیرعامل سکونتگاه زیرزمینی شهر زیرزمینی درینکویو گلستان نیر فضاهای مخفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۳۰۲
ایران، به لحاظ جغرافیایی، دریکی از نقاط مهم ارتباطی بین شرق و غرب قرار دارد. سکونت و استقرار در چنین موقعیتی، همواره، حملات پی درپی اقوام مختلف را همراه داشته است. ساکنان این سرزمین همیشه به اتخاذ تدابیری لازم برای تاب آوری در برابر امواج تهدیدات مختلف اقدام کرده اند. مردم ایران زمین سکونتگاه ها و شهرهای زیرزمینی را، که معمولاً ماهیت مخفی دارند، بیشتر مواقع، زیر یا کنار شهرها یا سکونتگاه های متعارف ایجاد می کردند تا در مواقع خطر به داخل آن ها پناه ببرند. هدف از اجرای این پژوهش بررسی نقش تهدیدات و موقعیت جغرافیایی در چگونگی شکل گیری شهرهای زیرزمینی در ایران است. پرسش تحقیق این است که نقش جغرافیا و اقدامات دفاعی در چگونگی شکل گیری سکونتگاه های زیرزمینی در ایران چه بوده است؟ از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی، پیمایشی، و روش تجزیه و تحلیل مقایسه ای و تطبیقی برای دسته بندی و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج تحقیقات میدانی و بررسی های اسنادی نشان می دهد موقعیت جغرافیایی و الزام های دفاعی از مهم ترین عوامل شکل گیری بسیاری از این سکونتگاه هاست.یکی از نمونه های بارز در این مورد شهر زیرزمینی گلستان در اطراف نیر اردبیل است. این شهر زیرزمینی همانند«درینکویو»در محیطی واقع است که چندین سکونتگاه یا روستای زیرزمینی صخره ای پیرامون آن قرار دارد و ماهیت متفاوتی با روستاهایی مثل میمند و کندوان دارند و فقط از فاصله بسیار نزدیک قابل تشخیص اند.
۴۷.

بازتاب فرهنگ در معماری سکونتگاه های ایلات، نمونه مورد بررسی: عشایر ترکمن

نویسنده:
منبع: معماری شناسی سال سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵

کلید واژه ها: مولفه های فرهنگی معماری سکونتگاه عشایر ترکمن آلاچیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۱۲۰۴
در پهنه وسیع ایران زمین اقوام گوناگونی با فرهنگ ها، باورها و اعتقادات مختلف ساکن هستند. مطالعه و بررسی فرهنگ اقوام مختلف و حفظ میراث فرهنگی و تمدن یک قوم در هر کشوری از اهمیت به سزایی برخوردار است. در میان اقوام مختلف ایرانی ترکمن ها یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین قوم های ایرانی هستند، که عمدتا در کناره های شرقی دریای خزر شامل بخش های شمالی و شرقی استان گلستان و در بخش هایی از خراسان موسوم به ترکمن صحرا سکونت دارند. پژوهش حاضر تلاشی است در جهت شناخت بازتاب مولفه های فرهنگی در سکونتگاه های قوم ترکمن که با تمرکز بر واحدهای سکونتی، مصالح، نمادها و نشانه های به کار گرفته شده در آن، محل استقرار زنان و مردان، دست بافت ها و فعالیت آن ها شکل گرفته است. مهم ترین سکونتگاه ﺗﺮکﻤﻦﻫﺎ، آﻻﭼیﻖ ایﺸﺎن ﺷﻤﺮده ﻣیﺷﺪ که شباهت بسیاری به یک مسکن دائمی دارد. ﺳﺎﺧﺖ آلاچیق ها مراسم همراه آﻧ ﻬﺎ ، ﺗﺰییﻨﺎت داﺧﻠی آﻻﭼیﻖ ﻫﺎ، ﻧﻮع ﺧﺎص زﻧﺪﮔی ﺗﺮکﻤﻦﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣی دﻫﺪ. بر این اساس پژوهش زیر از طریق روش کیفی و با استناد به مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است تا مولفه های فرهنگی قوم ترکمن را بر اساس نمادها و نشانه های به کار گرفته شده در معماری سکونتگاه های این قوم را شناسایی کرده باشد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که نحوه ساخت، تفکیک فضایی، چیدمان و تزئینات فضای داخلی آلاچیق ترکمن ها ریشه در نمادها و نشانه های فرهنگی این قوم دارد.
۴۸.

رتبه بندی کیفی و تحلیل فضاهای پیاده شهری با رویکرد عدالت فضایی (مورد مطالعه: پنج مسیر پرتردد شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 113 - 130

کلید واژه ها: فضاهای پیاده شهری عدالت فضایی مولفه های کیفی شهر همدان مدل ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳
امروزه رشد سریع شهرنشینی و وسایل نقلیه شخصی به نفع سواره ها، مسأله افت جدی کیفیت فضاهای پیاده شهری و توزیع ناعادلانه آنها از این لحاظ را مطرح کرده است. هدف اصلی پژوهش، افزایش مطلوبیت و کاهش شکاف کیفی در پنج مسیر پیاده پرتردد همدان است. معیارهای ارزیابی شده : کیفیت فرم، فضا، کاربری، محیط زیست، وضعیت اجتماعی، ترافیک و زیرشاخص های مرتبط به آنها بودند. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و نوع آن کاربردی است. داده های تحقیق حاصل مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و تکمیل پرسشنامه توسط 15 نفر از کارشناسان مسلط به موضوع است. به منظور رتبه بندی کیفی مورد مطالعه، از فرآیند تحلیل شبکه و مدل ویکور بهره گرفته شد. یافته ها، گویای رتبه اول کیفی مسیر پیاده بوعلی پایین با امتیاز  (0) است. مسیرهای پیاده اِرم، مهدیه بالا، اکباتان و پاستور به ترتیب با امتیازهای 2637/0، 5247/0، 9380/0 و 9497/0 در رده های بعدی قرارگرفتند. دلایل اصلی مثبت و منفی تاثیرگذار بر رتبه های کیفی اخذ شده، متناسب با شاخص های تحقیق، تحلیل شد. بعلاوه، شاخص های زیست محیطی و فرمی با اوزان (402/0) و (038/0) بیشترین و کمترین اهمیت را به ترتیب داشتند. نتیجه کلی پژوهش بیانگر کیفیت فضایی نامتوازن مسیرهای یاد شده است، هرچند در برخی معیارها این توالی مشاهده نمی شود. ریشه های فرا کالبدی مثل لایه های اقتصادی، اجتماعی و همچنین نظام مدیریت و برنامه ریزی از بالا به پایین، ضوابط منطقه بندی و تجمیع انواع سرمایه گذاری در مسیر های برخوردار، سهم بسزایی در نتایج بدست آمده داشته اند. در پایان متناسب با سطح نیاز و استحقاق هر مسیر به افزایش کیفیت در معیارهای مورد ارزیابی، پیشنهادات کاربردی ارائه شد.
۴۹.

تحلیل و ارزیابی پیاده راه های شهری با تاکید بر ابعاد سلامت (مطالعه موردی: پیاده راه اکباتان همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱-۲ (پیاپی ۳۸) 131 - 141

کلید واژه ها: پیاده راه های شهری سلامت پیاده راه اکباتان شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۵۷
با توسعه سریع شهرها و حمل و نقل موتوری، ارزیابی موفقیت پیاده راه ها در ابعاد محیطی سلامت مساله ای ضروری است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. دریافت اطلاعات و داده ها به دو شکل کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) است. 399 نفر حجم نمونه محاسبه شده با فرمول کوکران بوده و پرسشنامه ها به روش تصادفی ساده بین شهروندان توزیع گردید. همچنین، 20 نفر از مسئولان و 50 نفر از کسبه هم مورد پرسش قرار گرفتند. متغیرهای مورد بررسی شامل مولفه سلامت با سه بعد جسمانی، اجتماعی و روانی بوسیله طیف لیکرت بررسی شدند. عناصر پیاده راه شامل عناصر سخت و نرم می باشند. یافته های آزمون تی تک نمونه ای نشان می دهد در پیاده راه اکباتان، میانگین گویه های سلامت جسمانی (89/2)، روانی (8/2) و اجتماعی (67/2) پایین تر از حد متوسط (3) هستند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که کیفیت این پیاده راه، ازنظر معیارهای محیطی سلامت با همین نظم پایین است. دیدگاه مسئولین و کسبه نیز با اختلاف جزیی ناشی از تضاد منافع همین نتایج را تایید می کند. همچنین نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر رابطه عامل های سه گانه سلامت نشان می دهد، بیشترین همبستگی بین عامل های سلامت اجتماعی و روانی (480/0) و کمترین همبستگی بین عامل های سلامت اجتماعی و جسمانی ( 309/0) می باشد، بعلاوه عوامل سلامت اجتماعی (375/.) و جسمانی (267/0) بترتیب حداکثر ضریب تاثیر را با عناصر سخت و نرم پیاده راه اکباتان دارند. موقعیت محروم جغرافیایی، نحوه برنامه ریزی و مدیریت شهری و عوامل فراکالبدی، اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در شکل گیری نتایج فوق داشته اند. درپایان، متناسب با یافته های پژوهش، راهبردهای کاربردی ارائه گردید.
۵۰.

بازتاب روابط خویشاوندی و اقتدار اعضای خانواده ی گسترده بر ساختارهای فعالیتی و فضاییِ عمارت های دوره ی قاجار (مطالعه ی موردی: عمارت امینی در قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 293 - 329

کلید واژه ها: خانواده ی گسترده اقتدار ساختارهای فعالیتی و فضایی عمارت امینی قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷۱ تعداد دانلود : ۳۱۵
خانواده ی گسترده در خانه های سنتی ایران، با زندگی چندخانواده ی خویشاوند درکنار یکدیگر بود. اقتدار که به منزله ی قابلیت تأثیر بردیگران برای انجام خواسته های فردِ تصمیم گیرنده است، بر ساختارهای فعالیتی و فضاییِ خانه های این خانواده ها ی گسترده تأثیر می گذاشت. هدف پژوهش، شناسایی ساختارهای فعالیتی و فضاییِ خانه های اعیانی دوره قاجار می باشد که مبتنی بر روابط خویشاوندی و اقتدار اعضای خانواده شکل گرفته است. بنابراین سوال اصلی این ست که روابط خویشاوندی و اقتدار اعضای خانواده چه اثراتی بر ساختارهای فعالیتی و فضایی خانه های سنتی داشته است؟روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی، تفسیری-تاریخی و پدیدارشناسانه می باشند؛ بدین ترتیب که با روش توصیفی- تحلیلی روابط خویشاوندی در عمارت های قاجاری و عوامل موثر بر ایجاد اقتدار در نظام خانواده ی سنتی ایرانی بررسی و سپس با روش تفسیری-تاریخی از میان منابع  موجود، به تبیین مصادیق این الگوها در نظام های فعالیتی و فضاییِ خانه های سنتی پرداخته شده است. مصاحبه های عمیقی نیز با اعضای خاندان امینی قزوین انجام پذیرفته که با روش پدیدارشناسانه، تأثیرات روابط خویشاوندی و اقتدار میان اعضا بر نظام های فعالیتی و فضای خانه ی امینی تدقیق شده است. نتایج نشان می دهند برخلاف تصور رایجِ نظام مردسری، زنان از اقتدار قابل توجهی در اندرونی برخودار بوده اند؛ و اقتدار در میان زنان به شکل سلسله مراتب بوده که نظام فضایی خانه نیز براساس همین ویژگی ساماندهی می شده است. همچنین نظام فضاییِ خانه، تأمین کننده ی انواع حریم فعالیت های دسته جمعی خانواده های خویشاوند بوده است.
۵۱.

گرایش ها و رویکردهای نظری معماری بناهای دولتی و حکومتی دوره پهلوی اول و دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 154 - 170

کلید واژه ها: معماری معاصر ایران بناهای دولتی و حکومتی دوره پهلوی اول ودوم معماری غرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۵۴۵
معماری، همواره در هر دوره و در هر منطقه جغرافیایی، ویژگی های خاص خود را به مثابه یک پدیده فرهنگی و اجتماعی بازتاب می دهد. معماری هرگز از عوامل تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگ و رسوم جامعه در عصرهای مختلف جدا نبوده است و تحولات بروز یافته در جامعه بر معماری، نیز تاثیر بسزائی داشته است. معماری دوره پهلوی اول و دوم، هم زمان با تحولات عظیم در عرصه معماری غرب همراه بوده و متاثر از اندیشه ها و گرایش های نظری معماری کشورهای غربی و هم جوار خود بوده است. شناخت این گرایش ها و رویکردهای معماری، کمک شایانی به شناخت کامل معماری این دوران کرده و در تبیین جایگاه عناصر تاثیرگذار بر معماری دوره معاصر ایران نقش حائز اهمیتی ایفا خواهد نمود .ﻣﻌﻤﺎری ایﻦ دوره اﻏﻠﺐ ﺗﻘﻠیﺪ و اﻗﺘﺒﺎس از ﻣﻌﻤﺎری غربی دیﺪه ﻣی ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﻫﺎ در درﺟﻪ اول دارای ﺗﺰییﻨﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻨﺎﻫﺎی ﻏﺮﺑی و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر کﻠی ﺷﺒیﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺎﻫﺎیی ﺑﻪ ﺳﺒک ﻏﺮﺑی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اند. سوال اصلی تحقیق به این صورت می تواند مطرح شود که گرایش ها و رویکردهای نظری معماری در طراحی بناهای دولتی و حکومتی دوره پهلوی اول و دوم، چه می تواند باشد. برای پاسخ به این سوال بایستی از روش تحقیق تاریخی-تحلیلی و توصیفی-تحلیلی استفاده شود تا بتوان به نتیجه مورد نظر که به نظر می رسد تاثیرات معماری این دوره از معماری غرب و کشورهای هم جوار می باشد، دست پیدا کرد.
۵۲.

تأثیر آیین تعزیه بر معماری بومی تکایای مازندران- طایفه اسک آمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 258 - 295

کلید واژه ها: آیین معماری بومی تکایا تعزیه فضاهای آیینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۴۶۱
فرهنگ و آیین مردم مازندران از پرستش عناصر طبیعت، ادیان یکتا پرستی تا ورود اسلام به ایران و پذیرفتن شیعه دوازده امامی تحول داشته است.مراسم یادبود شهادت اسوه ی آزادگی،امام سوم شیعیان،در قالب تعزیه به عنوان شکلی از نمایش آیینی در فضاهای جمعی برای عرض ارادت به ساحت اهل بیت پیامبر(ص) برگزار می شد.تعزیه روند دگرگونی را پیمود و به تدریج این ضرورت احساس شد که نمایش به جای فضای باز موقت در فضای بسته اجرا شود.این روند تکاملی با گرایش درون گرایی منجر به تغییر کالبدی نمایش تعزیه در مرکز و جایگاه تماشاگران در پیرامون به صورت دایره ای حلقه وار گردیده و در تکایای معاصر این تغییر عملکردی به شکل زینبیه،فضایی برای زنان و ابوالفضلی،جایگاهی برای مردان،در سویی دیگر طراحی شده است.در پژوهش حاضر تکایای تاریخی هم براساس تقسیمات اقلیمی و همچنین فضاهای عملکردی،طبقه بندی شده،سپس با بررسی عناصر نمادگرای تعزیه و براساس اصول معماری ایرانی تحلیل شده است.این پژوهش از نوع کیفی با روش تاریخی-تفسیری انجام شده و به صورت اسنادی و میدانی به جمع آوری اطلاعات پرداخته و در تحلیل داده ها از روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی بهره برده است.نتایج،گویای آن است که،عوامل فرهنگی تأثیر بیشتری از شاخصه های اقلیمی در مشخص کردن فرم،نمادها و فضای عملکردی نمایش آیینی داشته است. فرم بومیتکایا از یک سویه برون گرای همساز با اقلیم به فضای دوسویه برون گرا - درون گرای هماهنگ با فرهنگ تکامل یافته است.عملکرد فضاها از یک سویه به دوسویه متناسب با جنسیت مخاطب به عنوان یک عامل فرهنگی تبدیل شده است.فضای یک سویه برون گرا تحت تأثیر صحنه گرد مرکزی تعزیه به حیاط مرکزی و درون گرایی معماری ایرانی تغییر کرده است.
۵۳.

تبیین تأثیر معماری نئوکلاسیک قرن 18 و 19 روسیه بر معماری بناهای اداری-خدماتی ایران (دوره قاجار و پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال شانزدهم فروردین ۱۳۹۸ شماره ۷۰ 73 - 86

کلید واژه ها: روابط ایران و روس معماری نئوکلاسیک روسیه بناهای اداری-خدماتی ایران عناصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۷۶۱
بیان مسئله :یکی از عوامل مهم درک و شناخت عالم تجدد توسط ایرانیان، جنگ های ده ساله ایران و روس بوده است و سفرهای صورت گرفته توسط صاحب منصبان به روسیه، به واسطه رخدادهای تاریخی و سیاسی بعد از جنگ، عامل اصلی رویارویی با دنیای جدید و مشاهده تجدد به شمار می آید. از این رو، در راستای تعاملات دیرینه در زمینه های مختلف با روسیه و از طرفی به واسطه هم جواری دو کشور، به نظر می رسد که با انعقاد قراردادهای متعدد، علاوه بر افزایش حضور روس ها در ایران (خصوصاً در نواحی شمالی) و ساخت ابنیه مختلف با دانش معماری آن زمان (معماری نئوکلاسیک)، صاحب منصبان ایرانی نیز با مشاهده بناهای نئوکلاسیک روسیه، در راستای نمایش قدرت حکومت خویش، اقدام به ساخت بناهایی با معماری الهام گرفته از این سبک در ایران کرده اند. هدف :هدف از این پژوهش، بررسی نقش روسیه در نحوه ورود معماری اروپا و عناصر معماری غربی به ایران و شناسایی الگوهای معماری نئوکلاسیک روسی و بازیابی آنها در بناهای اداری-خدماتی ایران است. روش تحقیق:این پژوهش به صورت تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی صورت گرفته است که از روش تحقیق تاریخی-تفسیری در گردآوری مبانی نظری تاریخی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در حیطه معماری استفاده شده است. نتیجه گیری : نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که روسیه نقش بسیار مهمی در ورود عناصر معماری غربی به ایران طی سه مرحله «درک»، «مشاهده» و «اجرا» داشته است. الگوها در هر سه حوزه پلان، حجم و نما تأثیرگذار بوده اند که ظهور مؤلفه های عینی، نسبت به دو مؤلفه دیگر، شاخص تر بوده است. پارامترهای معماری پرکاربرد این سبک در بناهای اداری-خدماتی ایران عبارت اند از: راهروهای طولانی و اتاق های متعدد در اطراف آن، سقف شیروانی، بالکن، پنجره های نیم دایره ای و مستطیل شکل باریک و بلند و طارمی های تزئینی.
۵۴.

نقش فرهنگ در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 31 - 55

کلید واژه ها: تالش خانه های بومی فرهنگ و معماری معماری بومی اقلیم و معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۸
بررسی نقش فرهنگ در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش موضوع پژوهش حاضر است؛ اهمیت این موضوع به این سبب است که به نظر می رسد تاکنون درباره معماری این منطقه پژوهش درخوری انجام نشده است. بنابراین هدفِ این پژوهش شناختِ چگونگی تأثیر عناصر محتوایی فرهنگ منطقه در شکل دهی به فرم کالبدی و سازمان فضایی این خانه هاست و پرسش اصلی این است که نقش عوامل فرهنگی در شکل گیری خانه های این منطقه چه بوده است؟ این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است و در آن از روش تحقیق توصیفی تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده ها، به صورت میدانی و کتابخانه ای است. متغیر مستقل این پژوهش فرهنگ و متغیر وابسته آن معماری خانه های بومی است. جامعه آماری تحقیق، منطقه تالش و روش نمونه گیری آن سهمیه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهد که آهنگ تغییرات فصلی و اشغال فضا در فصول سرد سال محدود به اتاق اصلی در طبقه پایین و در ایام نوروز و بهار، فضای ایوان و در تابستان، طبقات بالا و محوطه خانه است. مؤلفه هایی مانند وسعت بنا و محوطهِ خانه، نوع، تعداد و مساحت فضاهای خدماتی، نوع تزئینات و مصالح مصرفی و نیز استفاده یا عدم استفاده از استاد کار، در طبقه بندی خانه های بومی منطقه بر اساس طبقه اجتماعی مؤثر است، همچنین با توجه به چارچوب نظری تحقیق، عناصر فضا در این خانه ها را می توان به سه دسته ثابت (داخلی و خارجی)،  نیمه ثابت (چیدمان اثاثیه) و متحرک (روابط و آداب سکونت بر اساس جنسیت و سن) تقسیم بندی نمود.
۵۵.

سنجش انعطاف پذیری نظام فضایی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا (مطالعه موردی: خانه های شهر قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال شانزدهم اردیبهشت ۱۳۹۸ شماره ۷۱ 61 - 76

کلید واژه ها: نظام فضایی خانه نمودهای انعطاف پذیری شاخص های چیدمان فضا خانه های قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۸ تعداد دانلود : ۵۳۵
هر نظام فضایی با برخورداری از قابلیت تغییرات درونی، می تواند پاسخگوی تعداد بیشتری از نیازهای کاربران آن در زمان های گوناگون باشد و بدین ترتیب کارکرد مطلوب تری نسبت به نظام های فضایی تک عملکردی داشته باشد. دستیابی به قابلیت تغییرات در نظام های فضایی از زیرشاخه های مبحث انعطاف پذیری فضا است. هدف اصلی انجام این پژوهش، سنجش انعطاف پذیری نظام فضایی خانه ها در سه الگوی سنتی، سنتی-معاصر و معاصر در شهر قزوین است که این کار با استفاده از ابزار چیدمان فضا صورت پذیرفت. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، از یک سو نمودهای گوناگون انعطاف پذیری نظام فضایی خانه و از سوی دیگر ویژگی های چیدمان فضا از میان کتاب ها و مقالات معتبر شناسایی شد. در ادامه، امکان وجود رابطه ای میان نمودهای گوناگون انعطاف پذیری و برخی مفاهیم معماری مرتبط با چیدمان فضا مشخص شد. این ارتباط که به وسیله استدلال منطقی تحلیل شد، بیان می کند که انعطاف پذیری نظام فضایی خانه، می تواند به وسیله برخی ویژگی های چیدمان فضا ارزیابی شود. در ادامه جهت پیاده کردن این نتیجه بر روی نمونه های موردی حقیقی، خانه ها در سه الگوی سنتی، سنتی-معاصر و معاصر در شهر قزوین انتخاب شدند. سپس با استفاده از ابزار سنجش چیدمان فضا (نرم افزار دپث مپ)، داده هایی حاصل آمد که با استفاده از نمودارهای توجیهی منتج از آنها، انعطاف پذیری نظام فضایی خانه های یادشده ارزیابی شد. نتایج تحقیق نشان دادند که تأثیر نظام فضایی در ایجاد انعطاف پذیری خانه های سنتی، بسیار بیشتر از خانه های سنتی-معاصر و معاصر است. همچنین عموم خانه های معاصر با هر مساحتی، از انعطاف پذیری یکسانی در نظام فضایی خود بهره مند هستند، حال آنکه در خانه های دوره سنتی و سنتی-معاصر با تغییر مساحت، برخی انعطاف پذیری بیشتر و برخی انعطاف پذیری کمتری دارند. به علاوه در میان نمودهای انعطاف پذیری خانه، در حالی که هر سه دوره زمانی، قابلیت تغییرپذیری دارند، اما تنوع پذیری و تطبیق پذیری آنها در برخی دوره ها بیشتر و در برخی کمتر است.
۵۶.

نقش مهندسان آلمانی در معماری معاصر ایران (با تأکید بر دوره پهلوی اول بین سال های 1304 تا 1320)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال شانزدهم شهریور ۱۳۹۸ شماره ۷۵ 53 - 70

کلید واژه ها: پهلوی اول مهندسان آلمانی معماری معاصر معماری سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۶ تعداد دانلود : ۵۳۲
بیان مسئله: آلمان همواره یکی از شرکای مهم اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران بوده است. در دوران حکومت پهلوی اول کشور آلمان نقش ملموسی در شکل گیری برخی مراکز دانشگاهی، اقتصادی و صنعتی در ایران داشت. از این رو عده ای متخصص و صاحب نظر آلمانی در حوزه های مختلف نظیر صنعت، اقتصاد و اساتید برجسته دانشگاه، زمینه را برای بنیان کردن کشوری مدرن فراهم کردند، بالطبع معماری نیز در کنار سایر پدیده های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دستخوش تغییرات اساسی شد و معماران آلمانی در این جریان نقش ویژه ای ایفا کرده اند.هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی نقش متخصصان آلمانی در معماری معاصر ایران است تا در نهایت به تبیین دستاوردها و ویژگی های آثار معماران و متخصصان آلمانی ای بپردازد که در ایران حضور داشته اند.چارچوب نظری تحقیق: با قدرت گرفتن رضاشاه روابط ایران و آلمان به تدریج از مرحله سردی که جنگ جهانی اول موجبات آن را فراهم کرده بود خارج شد، و از طرف دیگر در سال های دهه سوم قرن بیستم آلمان دوباره درصدد برآمد تا روابط خود را با ایران گسترش دهد، از همین رو مراوده بین دو کشور، زمینه حضور متخصصان و مهندسان آلمانی را در ایران فراهم کرد.روش تحقیق: در این پژوهش از روش تحقیق تاریخی تفسیری و همچنین روش توصیفی و تحلیلی به صورت آمیخته استفاده شده است. بر این اساس با بهره گیری از منابع تاریخی و منابع اسنادی به شناسایی و معرفی متخصصان آلمانی و نقش آنها در ایران و بازتاب آن بر جنبه های مختلف معماری معاصر پرداخته خواهد شد.نتایج تحقیق: تأثیر مهندسان آلمانی بر معماری ایران را می توان در سه بخش دسته بندی کرد:1. افزایش کیفیت ساخت و تحول در روند معماری سنتی ایران از طریق به کارگیری مصالح نوین؛2. زمینه طراحی عملکردهای جدید؛ و 3. بخش زیبایی شناسی و نمادپردازی.
۵۷.

تبیین الگوهای نما در بناهای ساخته شده توسط معماران آلمانی در ایران (دوره ی پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ ۱۱۳-۱۵۵

کلید واژه ها: پهلوی اول معماران آلمانی ویژگی های کالبدی معماری معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۸ تعداد دانلود : ۱۴۸۲
پوسته ی خارجی و ویژگی های کالبدی ساختمان همواره در معماری ایران نقشی اساسی داشته و کارکرد آن عمدتاً در دوره های مختلف متنوع بوده و همواره در طول تاریخ تحت تأثیر شرایط فرهنگی اجتماعی قرار گرفته است. گوناگونی و تنوع این لایه ی معماری در دوران پهلوی اول بیشتر از دوره های دیگر به چشم می خورد؛ زیرا دولت ایران در این دوران با استخدام معماران خارجی، خصوصاً آلمانی، زمینه را برای بروز و ظهور سبک های مختلف معماری با ویژگی های کالبدی گوناگون فراهم آورد. پرسش اصلی تحقیق این است که ساختار کالبدی و لایه ی بیرونی معماری در این دوران، متأثر از حضور آلمان ها در ایران دارای چه مؤلفه ها و ویژگی هایی است؟ پژوهش پیشِ رو از نوع کیفی است و با استناد به اسناد تاریخی و برداشت های میدانی، بر اساس روش توصیفی تحلیلی به نقش معماران آلمانی در پیدایی و بروز ویژگی های کالبدی در معماری دوران پهلوی اول خواهد پرداخت. نتایج تحقیق نشان می دهد که معماران آلمانی از دو طریق بر جنبه های کالبدی و پوسته ی خارجی معماری در دوره ی پهلوی اول اثرگذار بوده اند؛ نخست استفاده از ظرفیت های معماری آلمان به واسطه ی تجربه ی زیسته و انتقال آن به ایران، و نوع دیگر، بهره بردن از ویژگی های معماری پیش از اسلام و پس از اسلام.
۵۸.

معماری مصرفی؛ تحلیلی معناشناختی بر پدیده مصرف در مراکز بزرگ خرید شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال پانزدهم اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۵۹ 17 - 28

کلید واژه ها: معنای محیطی فضای مصرفی مال و مراکز خرید مصرف ارتباطی مصرف ابداعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۴۶۵
فرهنگ معاصر و به عبارت بهتر فرهنگ جامعه مدرن آکنده است از اخلاق مصرف، مشخصه ای که در دوره اخیر با گسترش نقش بازار آزاد (برآمده از نئولیبرالیسم اقتصادی) و افزایش نقش تصویر در فرایندهایی از بازی های معنایی پسامدرن شکل دیگری به خود گرفته است. از سوی دیگر فضاهای تجاری و مال ها، امروز به دلیل ماهیت سرپوشیده شان بیش از گذشته مرز بین مطالعات معماری و شهرسازی را کمرنگ کرده و تحلیل های اجتماعی-مکانی خاص خود را می طلبند. این موضوع با توجه به نقش فضاهای عمومی شهری و معماری در زندگی روزمره افراد جامعه از یک سو، و تغییر معنای تولید شده در محیط های پساصنعت و پسامدرن از سوی دیگر، اهمیت بیشتری می یابد و لزوم پرداختن به موضوع مصرف، خصوصاً از زاویه ای معناشناختی در مطالعات معماری و شهری را ایجاب می کند. هدف : این پژوهش در حوزه ای میان رشته ای به دنبال ارایه یک چارچوب برای تحلیل معنای محیطی مبتنی بر نظام تولید و مصرف فضا در مراکز خرید بزرگ شهری است. همچنین سؤال مقاله عبارت است از اینکه چگونه می توان معنای محیطی را از دریچه نظام تولید-مصرف فضا در مال ها و مراکز خرید مورد تحلیل قرار داد؟ روش تحقیق : برای پاسخ به سؤال فوق با روشی مبتنی بر استدلال منطقی و تحلیل محتوا چارچوبی اولیه برای تحلیل معناشناختی فضاهای مصرفی معماری تدوین شده و معانی ادراکی و تداعی گرایانه ناظر بر انواع مصرف فضا را مبتنی بر عناصر ثابت، نیمه ثابت و غیرثابت آنها در مراکز تجاری (با نگاهی به تهران معاصر) دسته بندی می شوند. نتایج : نتایج این پژوهش نشان می دهد علی رغم اینکه طراحان این مراکز تلاش زیادی برای ایجاد فضایی با کیفیت (به زعم خود) و تولید معانی تداعی گر در ذهن مخاطبین، پیش از ورود به فضا و استفاده از آن، انجام داده اند، لیکن آنچه پس از تجربه فضا توسط مخاطبان و مصرف آن در خلال زندگی روزمره باقی می ماند، نه معانی تداعی گرایانه کامل و اصیل بلکه بیشتر معانی ادراکی مبتنی بر تصویرهای بزک شده و کولاژگونه پسامدرن است. همچنین به نظر می رسد حضور «فقرا» و «اقلیت های فرهنگی» در مراکز اغنیا، با سبک زدایی از سبک های منحصر به فرد تولید شده به واسطه نوع کالاها، کیفیات معماری و موقعیت جغرافیایی این مراکز، نظام معنایی تولید شده به واسطه الگوهای سرمایه داری را متزلزل و دست خوش تغییر می کند.
۵۹.

تأثیر سبک زندگی در سازمان فضایی معماری مسکونی در ایران (نمونه مورد مطالعه: آشپزخانه حد فاصل سال های 1304 تا 1357 ﻫ.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال نهم تابستان۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 33-70

کلید واژه ها: زن تکنولوژی آشپزخانه معماری مسکونی دوره پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۵ تعداد دانلود : ۸۰۸
اوایل قرن بیستم با ظهور فناوری های جدید، تغییراتی در معماری مطبخ به عنوان یکی از مهمترین عرصه های حضور زنان در واحد مسکونی صورت گرفته است. این تغییرات در ساختار، جانمایی و معماری فضای مطبخ متناسب با ویژگی های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی زنان بوده که در گذر زمان به صورت های مختلف نمود یافته است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر سبک زندگی در قالب مؤلفه های تکنولوژی و نقش جنسیتی زنان به عنوان متغیرهای مستقل بر ویژگی های معماری و سازماندهی فضایی آشپزخانه به عنوان متغیر وابسته است و دوره پهلوی متغیر کنترل می باشد. روش های تحقیق در این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی، تاریخی- تفسیری و میدانی است. گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای، اسنادی و مشاهده مستقیم و میدانی بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد شاخص های مربوط به جنسیت در این دوره باعث تساوی زن و مرد به ویژه در طبقات متوسط و مرفه اجتماع شده است که به تبعِ آن، فضاهای اندرونی و بیرونی به تدریج حذف و آشپزخانه از گوشه حیاط و زیرزمین به داخل خانه منتقل شده است و به عنوان یک فضای بینابین (عرصه مشترک) در ارتباط با سایر فضاها قرار گرفته است. ظهور دستاوردهای معماری مدرن نیز، امکان این تغییر و تحولات را میسر کرده است
۶۰.

بازتاب نقش پنج ضلعی منتظم در نقوش هندسی معماری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۰ 15 - 40

کلید واژه ها: هندسه عدد پنج پنج ضلعی منتظم نقوش هندسی گره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۷۷
یکی از ارکان اساسی معماری و تزئینات دوره ی اسلامی، استفاده از الگوهای هندسی در قالب سطوح تزیینی تحت عنوان "تزیینات هندسی" (گره ها) به منظور پوشش و فضاسازیِ بناهای اسلامی، طی قرون مختلف می باشد که بدون توجه به علم هندسه، اعداد و ریاضیات، ترسیم چنین گره هایی مقدور نمی باشد. یکی از این اعداد مقدس که نماد شکوفایی و زندگی بوده و همچنین به واسطه ی مفهوم و هندسه ی خویش، نقش مهمی در ساخت گره ها داشته است، عدد پنج می باشد. از این رو، مقاله ی حاضر، درصدد بررسی مفهوم هندسه، کاربرد و ارتباط آن، با اعداد و ریاضیات است. تا پس از بررسی عدد مقدس پنج، گره هایی را که به واسطه ی پنج ضلعی منتظم قابل ترسیم می باشند، شناسایی کرده و نحوه ی قرارگیری و میزان حضور آلت های تزیینی دیگر را در این گره ها بیابد. در انتها، با بررسی آثار موجود در بناهای اسلامی ایران، سعی در، یافت نمونه های موردی موفق از آن گره ها می باشد. لذا باتوجه به هدف نهایی، این مقاله به واسطه ی بررسی های کتابخانه ای و به کمک منابع متعدد و مطالعه ی اسناد خطی-تاریخی، با روش توصیفی-تحلیلی، سعی در بازتاب هندسه و عدد پنج در نقوش هندسی اسلامی را دارد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مجموعاً حداقل 10 نوع گره دارای آلت پنج ضلعی منتظم وجود دارد. که این آلت به دلیل زوایای کند خود، در هیچ یک از "گره های تند" حضور ندارد. بر خلاف زوایای کند پنج ضلعی منتظم، شاهد حضور آلت شمسه ی تند 10، در دوگره، در کنار پنج ضلعی منتظم می باشیم و در "گره تند و کند گیوه (موریانه)"، آلت شمسه ی تند و شمسه ی کند، بر خلاف عدم هماهنگی زوایای داخلی، به صورت همزمان در یک زمینه، قرار گرفته اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان