چگونگی بازنمایی ویژگی های جنسیتی در جوک های فارسی تلگرامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جوک ها به منزله خرده فرهنگ های هر جامعه، معانی و مفاهیم اجتماعی گوناگونی را بازنمایی می کنند که نشانگر فضای ذهنی آن جامعه و ویژگی های افراد آن است. در این میان، جوک های جنسیتی نمایشگر نگاه اجتماعی جامعه به مقوله جنسیت هستند. اقبال جامعه ایران به فناوری های نوین تلفن همراه و پیام رسان ها ازجمله، تلگرام از یک سو و کشیده شدن جوک ها به این فضا از سوی دیگر، لزوم بررسی و مطالعه آن را بیشتر از قبل می طلبد. این مقاله با روش کیفی و شیوه مردم نگاری درون شبکه ای و با استفاده از نظریه برساخت گرایی اجتماعی، جوک های مختلف جنسیتی را در پیام رسان تلگرام مقایسه کرده است. نتایج بررسی سه کانال جوک تلگرامی که بعد از فیلترینگ و در تیر ۱۳۹۷ ارزیابی شده است، نشان می دهد ۵۰ درصد کل جوک های این کانال ها را جوک های جنسیتی تشکیل داده و به لحاظ شکلی، بیشترین جوک های جنسیتی مربوط به جوک های کلامی است که جوک های مربوط به زنان در هر سه کانال، تقریباً دو برابر جوک های مردان بوده است. برساخته های جنسیتی برای مردها در جوک ها بیشتر با موضوع جنسی و برای زنان بیشتر با موضوع کلیشه های جنسیتی مانند: «احمق شمردن»، استفاده بی رویه از لوازم آرایش، تمایل به ازدواج، ناتوانی در رانندگی، الزام به انجام کارهای خانه و زودرنجی است که به نوعی بازتعریف نقش اجتماعی زنان در شرایط اجتماعی فعلی است.