ساسان ودیعه

نابرابری جنسیتی یکی از پدیده هایی است که در بیشتر جوامع بشری دیده می شود و به عنوان مسئل ه ای اجتماعی، همانند سایر پدیده های اجتماعی، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد و از سویی بر متغیرهای دیگر نیز تاثیرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین نابرابری جنسیتی و توسعه فرهنگی دانشجویان زن دانشگاه آزاد اسلامی تهران انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری، کلیه دانشجویان زن دانشگاه آزاد اسلامی تهران با حجم تعداد 457381 نفر بوده اند. حجم نمونه با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای متناسب با حجم و تصادفی ساده برابر با 382 نفر محاسبه شده است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته توسعه فرهنگی (57 گویه) و نابرابری جنسیتی (34 گویه) استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Spss22 انجام گرفت. نتایج نشان داد، نابرابری جنسیتی در حالت کلی و ابعاد آن همچون (نابرابری فرهنگی، نابرابری اجتماعی، نابرابری اقتصادی، نابرابری نمادی) با توسعه فرهنگی رابطه معکوس دارند. بدین معنا که با کاهش نابرابری جنسیتی و ابعاد آن، سطح توسعه فرهنگی کاهش می یابد. . چرا که مادامی که زنان یک جامعه در وضعیت نابرابر نسبت به مردان قرار داشته باشند نمی توان انتظار داشت که نهاد خانواده از جایگاه و استواری کافی برخوردار باشد. از سویی زنان نقش کلیدی در جامعه پذیری جنسیتی کودکان دارند.

شهروندی یک ایده دوجانبه و یک ایده اجتماعی است و صرفاً مجموعه حقوقی که فرد را از تعهد به دیگران رها کند، نیست؛ بلکه برای تحقق این حقوق به مکانیسمی از تکالیف و وظایف شهروندی لازم است. از طرفی مسئولیت گریزی های شهروندی فرار یا دور زدن های تکالیف محوله است، که ما آن ها را در رفتارهای شهروندان در امور شهری و مشارکت پذیری های ضعیف شده امروزی مشاهده می کنیم. هم چنان که "زتومکا" معتقد است اجتماع اخلاقی، به اعتماد، احساس مسئولیت و تعهد نسبت به دیگرانی که با آن ها دارای ارزش ها، منافع و هدف های مشترک است، سرو کار دارد. و پارسونز عامل ایجاد اتحاد و انسجام اجتماعی و ثبات و نظم را اعتماد می داند. لذا مطالعه حاضر با هدف: بررسی رابطه میان میزان بی اعتمادی اجتماعی و مسئولیت گریزی شهروندی در بین شهروندان تهرانی در سال 1399 انجام گرفته است. روش تحقیق: پیمایش و جمع آوری داده ها  با تکنیک پرسش نامه ساخت یافته و با استفاده از نمونه گیری خوشه ای در بین شهروندان تهرانی بالای 18 انجام پذیرفته است. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 384 برآورد گردید؛ البته با توجه به شرایط پاندمیک ویروس کرونا در زمان انجام تحقیق و محدودیت های موجود با 356 پرسش نامه داده ها جمع آوری و تحلیل با بهره گیری از نرم افزار Mplus8 و SPSS  انجام پذیرفته است. یافته های: توصیفی نشان داد که میزان مسئولیت گریزی شهروندی در بین پاسخ گویان، از حد متوسط بالاتر و نزدیک به زیاد است. و میزان بی اعتمادی اجتماعی نیز از سطح متوسط به بالا است، که بیشتر بُعد بی اعتمادی سازمانی را شامل می شود. در بررسی نتایج:رابطه بین بی اعتمادی اجتماعی، برخورداری از حقوق شهروندی و تحصیلات با میزان مسئولیت گریزی شهروندی معنا دار است. ضرایب تاثیر متغیرها درکنار یک دیگر به ترتیب میزان برخورداری از حقوق شهروندی 29%-، میزان تحصیلات 16%- و بی اعتمادی اجتماعی0.72% (به طورغیرمستقیم)  برمسئولیت گریزی شهروندی به دست آمد.

عیلرغم بیش از یک قرن سابفه شروع تحزب در کشور و تاکید بر آراء عمومی و عقاید جمعی، هنوز در کشور شاهد وجود احزاب به آن معنای ولقعی آن نیستیم. پژوهش حاضر با هدف ارائه بررسی علل ناکارآمدی احزاب سیاسی- اجتماعی در ایران پس از انقلاب اسلامی، باکمک روش تحلیل مضمون انجام شد. این پژوهش براساس هدف، کاربردی و به لحاظ روش، کیفی ودارای رویکرداستقرایی بود. به منظورتجزیه وتحلیل داده های حاصل ازمصاحبه های نیمه ساختاریافته، ازروش تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری موردمطالعه، شامل14نفراز افراد مطلع حوزه جامعه شناسی سیاسی و علوم سیاسی و نیز متون مناسب جهت استخراج شاخص ها وادبیات نظری بودند. دراین پژوهش، برای انتخاب نمونه ها، از رویکرد گلوله برفی و به عنوان استانداردی برای پایان نمونه گیری، از روش اشباع مضامین استفاده شد. مضامین با استفاده از ۲ منبع ادبیات نظری و مصاحبه نیمه ساختار یافته احصاء شد. نتیجه تحلیل داده های کیفی، شناسایی60 کدمفهومی، 18 مضمون پایه و2 مضمون سازمان دهنده شامل«عوامل اجتماعی» و «عوامل فرهنگی» بود که در قالب یک مدل ارائه شدند

هدف از پژوهش حاضر پاسخ بررسی تأثیر اقشار اجتماعی بر آنومی اجتماعی در بین ساکنان منطقه 11 شهر می باشد. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنان منطقه 11 شهر تهران تشکیل می دهند. با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی نمونه ای به حجم 384 نفر، انتخاب شد. پرسشنامه مورد استفاده برای بررسی آنومی اجتماعی بر اساس بررسی های کتابخانه ای و پژوهش های گذشته، به صورت محقق ساخته طراحی گردید. این پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت تنظیم شد. در این پژوهش جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین، استفاده از نمودار و...) استفاده شد. همچنین جهت آزمون فرضیه های پژوهش از آمار استنباطی(آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون) استفاده شد. سطح معنی داری در این پژوهش 05/0 ≥ P تعیین و محاسبات آماری به وسیله نرم افزار آماری SPSS (نسخه 22) انجام گردید. نتایج پژوهش نشان داد متغیر تحصیلات ، 6/7 درصد از آنومی اجتماعی و متغیر شغل، 9 درصد از آنومی اجتماعی، متغیر سن، 7/9 درصد از آنومی اجتماعی، متغیر میزان درآمد، 9/8 درصد از آنومی اجتماعی و متغیر اقشار اجتماعی، 15 درصد از آنومی اجتماعی را پیش بینی می کند.

پژوهش حاضر باهدف تعیین الگوهای ذهنی نخبگان فعالیت های حزبی استان ایلام در خصوص موانع موفقیت فعالیت های حزبی و پاگیری آن در کشور انجام شد. روش پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت اکتشافی و از حیث گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است که با استفاده از روش کیو الگوهای ذهنی مختلف فعالان حزبی و سیاسی نسبت به موانع موفقیت فعالیت های حزبی در استان ایلام تعیین گردید. فضای گفتمان کیو به منظور جمع آوری عبارات کیو، بامطالعه منابع نوشتاری و نیز 12 مصاحبه عمیق از فعالان حزبی برتر در سطح استان که به شیوه هدفمند انتخاب شده بودند تشکیل گردید و درنهایت پس از بررسی 68 عبارت مطرح شده، 49 کارت کیو به دست آمد. کارت های مشخص شده، در اختیار 20 نفر از اساتید و فارغ التحصیلان رشته های علوم سیاسی و جامعه شناسی و جامعه شناسی سیاسی در سطح دانشگاه های استان ایلام به منظور اولویت بندی آنها قرار گرفت. یافته های کیو نشان داد که پنج الگوی ذهنی غالب شامل : نظام تحزّب ضعیف، سنت گرایی شدید، آگاهی اجتماعی پایین، منافع حزبی قوی و توسعه سیاسی ضعیف در بین اعضای نمونه کیو وجود داشت. 9/70 درصد از واریانس موانع موفقیت فعالیت های حزبی در سطح کشور توسط این الگوهای ذهنی تبیین شده اند. بر اساس الگوهای مشخص شده می توان این گونه تفسیر نمود که وجود موانع فرهنگی و سنتی در بطن جامعه و سواد سیاسی پایین در بین نخبگان و ارکان حزبی مانع از شکل گیری و تقویت فعالیت های حزبی در استان ایلام شده است.

تحقیق حاضر  با هدف مطالعه پیامدهای اقتصادی تجارت چمدانی کالا از قشم به تهران توسط زنان بود. جامعه آماری تمامی زنانی که از قشم به تهران اقدام به انتقال کالا می نمایند. از جامعه آماری  مذکور به جمع آوری داده ها تا دستیابی به اشباع نظری به وسیله 50 مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شده در بین 30 زن انتقال دهنده و 20  کارشناس که به روش هدفمند و گلوله برفی تعیین شده اند، اقدام گردید. طرح پژوهش بر مبنای روش شناسی کیفی و نظریه زمینه ای استراس و کوربین بود. در این راستا داده ها تجزیه و تحلیل شده و در کدگذاری باز، 143 مفهوم و 1162 دلالت مفهومی، در کدگذاری محوری31 مقوله و در کدگذاری انتخابی، مقوله ی هسته ای " رفاه آفرین/چالش برانگیز" تعیین گردید. نتایج نشان داد که پاسخگویان تجارت چمدانی را با دو کارکرد متناقض پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی برای زنان انتقال دهنده و خانواده هایشان، ساکنین و کسبه قشم، هم چنین برای جامعه و دولت ارزیابی نمودند. در مدل زمینه ای نیز نبود فرصت شغلی، عدم رسیدگی به اقشار محروم، نیاز مالی، اجبار، شرایط علی و همکاری با "چترباز"، زمینه نامناسب تجارت، بازدارندگی بازار تهران، بازار قشم، شرایط زمینه ای و آگاهی از قوانین گمرکی،کنترل غیرمستقیم، میانبرها و زمینه مساعد، شرایط مداخله گر در فرآیند تجارت چمدانی شناخته شدند.

نوشتار حاضر با هدف مطالعه ی جامعه شناختی جریان های فرهنگی نوپدید و به منظور پاسخگویی به این سؤال انجام گرفته است که آموزه های عرفان حلقه، در کل دارای چه ماهیت و کارکردهایی بوده و به تبع آن، چه آسیب های سیاسی اجتماعی بر ایران دارد؟ در این پژوهش با استفاده از روش های اسنادی و میدانی (تکنیک مصاحبه) داده ها و اطلاعات گردآوری شده است. جامعه ی هدف پژوهش مشتمل بر دو گروه 1- مروجان و اعضای فرقه ی نوظهور عرفان حلقه در ایران و 2- خبرگان و متخصصان در حوزه ی مورد مطالعه است. حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری و از هر گروه 30 نفر جهت مصاحبه انتخاب شد. شیوه ی نمونه گیری به صورت غیراحتمالی (نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی) صورت گرفت. داده های گردآوری شده با استفاده از شیوه ی تحلیل محتوای کمی کیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که آسیب های ناشی از ترویج آموزه های عرفان حلقه در حوزه ی اجتماعی، شامل تغییر فرهنگ، ایجاد چالش در هویت ملی، متهم کردن نظام به اعمال محدودیت، ترویج سیاست تساهل و تسامح افراطی و... است و آسیب ها در حوزه ی سیاسی نیز شامل راه اندازی جنگ نرم، نفوذ در حاکمیت، تضعیف و تشکیک در مبانی امنیت ملی، ترور فرقه ای، تبلیغات ضدنظام و... است.

برنامه ریزی شهری برای زنان، می تواند گونه ای از برنامه ریزی وکالتی انگاشته شود که از این طریق حقوق فراموش شده و صدای خاموش زنان را در شهر یاد آوری می کند. برنامه ریزی فضای شهری برای زنان، ایده اصلی خود را از نظریات فمنیستی اقتباس می کند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی برنامه ریزی شهری با رویکرد زنان جهت تدوین الگوی توسعه پایدار شهر تهران انجام گرفته است. روش این تحقیق از نظر رویکرد تحقیق توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری در این پژوهش کلیه زنان شهر تهران می باشد. برآورد حجم جامعه درحدود یک صد هزار نفر می باشد. به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی سیستماتیک 384 نفر از زنان شهر تهران به عنوان نمونه آماری تعیین شد. برای جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته و از آزمون معتبر کلموگروف- اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای اصلی استفاده شد نتایج حاکی از آن است که زنان در برنامه ریزی مربوط به توسعه پایدار در رویکرد اجتماعی- اقتصادی، رویکرد منابع برنامه ریزی, رویکرد مشارکت برنامه ریزی توسعه پایدار شهر تهران از جایگاه چندانی برخوردار نیستند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که امنیت شهری برای توسعه پایدار دارای اهمیت بسزایی می باشد، اما جایگاه زنان در برقراری امنیت شهری توسعه پایدار در شهر تهران کمرنگ می باشد

" این مقاله مى کوشد تا جنگ عراق علیه ایران را در چارچوب خرده نظام هاى پارسونز تحلیل کند. پرسش اصلى این است که این جنگ داراى چه کارکردهاى مثبت و منفى اجتماعى بوده است؟ بررسى ها نشان مى دهند که جنگ در ابتدا خرده نظام زیستى را دچار آسیب نمود، به طورى که این خرده نظام نتوانست کارکردهاى خود را محقق سازد. آن گاه، نابسامانى هاى ایجادشده به خرده نظام شخصیتى منتقل شد. جنگ باعث شد تا بیش تر اهداف برنامه اول توسعه، به جز توسعه کمى و کیفى صنایع دفاعى، که توسط خرده نظام زیستى تدوین شده بودند، با ناکامى روبه رو گردند. خرده نظام اجتماعى بسته به ضرورت هاى خاص زمان جنگ در جهت ایجاد یکپارچگى و انسجام در جامعه، قوانینى را که بیش تر بعد اقتصادى و حمایتى داشتند، تصویب نمود که البته چندان موفق نبود. و عاقبت، خرده نظام فرهنگى نیز تحت تاثیر جنگ توانست در برهه هاى مختلف جنگ ارزش هاى مختلفى را احیا کند و در سطح جامعه گسترش دهد و دستورات لازم را به سایر خرده نظام هاى جامعه براى مقابله با معضلات ناشى از جنگ صادر نماید. این خرده نظام نیز در اواخر جنگ کارایى خود را به صورت نسبى از دست داد. "