محمود مهرمحمدی

محمود مهرمحمدی

مدرک تحصیلی: استاد گروه علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۷۳ مورد.
۴۱.

منطق و محتوای برنامه درسی آموزش ارزش خویشتن بانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۴ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۳۳ 53-74

کلید واژه ها: خویشتن بانی تقوا خودکنترلی طراحی برنامه درسی محتوا ارزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 151 تعداد دانلود : 314
نظر به اهمیت چرخش از کنترل بیرونی به خویشتن بانی، به منزله یک ارزش محوری در ساحت تربیت دینی- اعتقادی- اخلاقی، پژوهش حاضر بر تعیین منطق و محتوای برنامه درسی آموزش ارزش خویشتن بانی متمرکز است. بر این اساس و به منظور ایضاح مفهوم خویشتن بانی نخست تلاش شد تا با روش تحلیل مفهومی از یک سو و مطالعه سنتزپژوهانه مبانی نظری از سوی دیگر دیدگاه دو حوزه دین و روانشناسی در این زمینه روشن شود. پس ازآن تلفیق سازوار این دو منظر در سطح سخت هسته و به مدد روش ترکیبی انجام شد. سپس، استنتاج منطق و محتوای برنامه درسی بر اساس ایضاح مفهومی صورت گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد منطق و چرایی آموزش خویشتن بانی صرفاً درون دینی نبوده و در اقتضائات وجودی انسان و لزوم برخورد آگاهانه وی با آنها نهفته است. محتوای برنامه نیز با توجه به استلزامات خویشتن بانی، در دو محور اصلی خودشناسی و مراقبت از خویشتن پیشنهاد شده است. برای سازماندهی محتوا بر رویکرد تلفیقی تأکید شده است. این الگو در قالب دو مدل الف) تلفیق بر محور موضوعات و مضامین برآمده از مفهوم خویشتن بانی(به عنوان یک موضوع درسی مجزا و به صورت یک درس مستقل) و ب) تلفیق موضوعات و مضامین برآمده از مفهوم خویشتن بانی برای برقراری ارتباط با دروس دیگر ارائه شده است.
۴۲.

سواد سلامت و تربیت معلم: صدای معلمان و دانشجو معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره چهاردهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 7 - 30

کلید واژه ها: برنامه درسی سواد سلامت تربیت معلم پژوهش هنجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 354
پژوهش حاضر با این هدف انجام شد که با تکیه بر دیدگاه دانشجویانِ دانشگاه فرهنگیان، ویژگی های برنامه ی درسی سواد سلامت تعیین شود و بر اساس آن سیاستگذاران و برنامه ریزان بتوانند برنامه هایی که با نیازهای مخاطبان متناسب است و به افزایش سواد سلامت آنان منجر می شود ارائه دهند. بدین منظور یک پژوهش کیفی از نوع هنجاری انجام شد. شرکت کنندگان این پژوهش، 228 نفر از معلمان شاغل در آموزش و پرورش و 25 نفر از دانشجومعلمانی بودند که در دانشگاه فرهنگیان در حال تحصیل بودند و به صورت نمونه گزینی در دسترس انتخاب شده بودند. ابزار گرد آوری داده، راهنمای مصاحبه و پرسشنامه ای متشکل از دو پرسش باز بود. داده های به دست آمده، کدگذاری و با استفاده از تحلیل مضمونی تحلیل شدند و در مضمون های برخاسته از داده های پژوهش گنجانده شدند. تحلیل داده های گردآوری شده به شش مقوله ختم شد: ضرورت برنامه، شایستگی های پیشنهادی، نقش مدرس و شیوه تدریس او، محتوای درس سلامت، شیوه ارزشیابی، بیم ها و امیدها. یافته ها نشان داد بسیاری از دانشجویان پیش از ورود به دانشگاه، برنامه درسی مرتبط با سلامت را تجربه نکرده اند. از نگاه مخاطبان اصلی برنامه درسی سواد سلامت، برنامه ی اثربخش باید بتواند شایستگیِ مسئولیت پذیری و پاسخ گویی نسبت به سلامت خود و دیگران را پرورش دهد. شرکت کنندگان خواستار این بودند که این برنامه توسط مدرسانی ارائه شود که جنسیت یکسانی با دانشجویان دارند و از آن گذشته الگوی رفتارهای سالم را از خود نشان می دهند. محتوای کاربردی و متناسب با زندگی واقعی مورد تأکید تمام شرکت کنندگان پژوهش بود.
۴۳.

بازنمایی مناقشات ناظر بر دو گفتمان توسعه حرفه ای و هویت حرفه ای معلم از منظر مناسبات قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلید واژه ها: معلم گفتمان توسعه حرفه‌ای هویت حرفهای مناسبات قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 904 تعداد دانلود : 365
هدف اصلی این پژوهش، بازنمایی مناقشات ناظر بر دو گفتمان توسعه حرفه ای و هویت حرفه ای معلم از منظر مناسبات قدرت می باشد. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش اسنادی- تحلیلی بهره گرفته شد. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که چهار مناقشه عمده حرفه و پیشه، ساختار و عاملیت، مناقشه حرفه ای گری و حرفه ای گرایی، و بوروکراسی و دموکراسی که در بستر مناسبات قدرت توانسته اند رشد و نمو بیشتری پیدا کنند، محل های تأمل مهم تری در ارتباط با دو گفتمان توسعه حرفه ای معلم و هویت حرفه ای معلم می باشند. نظر به اینکه که موضوع هر دو گفتمان، معلم است و بسته به نظام های آموزشی مختلف و توسعه مدنی جوامع در برخی مختصات از جمله مفروضه ها و انگاره ها نسبت به معلم تفاوت هایی وجود دارد، در این نوشتار سعی شد ضمن شرح و بسط مناقشه های میان هر دو گفتمان که اموری بافت محور و وابسته به مناسبات قدرت هستند، با ارائه تصویر متفاوتی از توزیع قدرت به ترویج و توسعه ادراکات جدید و بسترسازی گفتمان های تازه در نظام آموزش وپرورش ایران پرداخته شود.
۴۴.

تأملی بر گزینه های سیاستی توسعه برنامه های میان رشته ای علوم انسانی در آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷ 7 - 35

کلید واژه ها: سیاستگذاری برنامه میان رشته ای ایران راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 326 تعداد دانلود : 131
پژوهش حاضر با هدف شناسایی گزینه های سیاستی توسعه برنامه های میان رشته ای در ایران به انجام رسیده است. در  این پژوهش از روش های چندگانه بهره برده شده است. در عین حال بخش عمده پژوهش از نوع کیفی و در آن از روش«گروه کانونی» استفاده شده است. به این منظور 9 نفر از اعضاء هیات علمی که در زمینه پژوهش دارای تجربه و فعالیت پژوهشی بودند از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. برای تعیین اعتبار و روائی داده ها نیز از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بر مبنای 2 عامل «میزان آمیختگی» یعنی چند رشته ای یا میان رشته ای بودن و «زیست بوم» تحقق میان رشتگییعنی ایران و جهان می توان 9 سیاست را برای توسعه برنامه های میان رشته ای اتخاذ نمود. همچنین10 راهبرد و 18 راهکار اجرایی برای توسعه برنامه های میان رشته ای در نظام آموزش عالی ایران توصیه شده است.
۴۵.

تببین اهداف تربیت اقتصادی دوره ابتدایی در ایران مبتنی بر سنتزپژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴۸ 39 - 62

کلید واژه ها: اهداف تربیت اقتصادی دوره ابتدایی سنتزپژوهی تکنیک های متن کاوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 134 تعداد دانلود : 532
پژوهش حاضر با هدف تببین اهداف تربیت اقتصادی در دوره ابتدایی انجام شده است و در گروه پژوهش های کیفی قرار دارد، که در آن از روش سنتزپژوهی استفاده شده است. تکنیک های متن کاوی که برای کاوش متن داده یا کشف دانش از متن شناخته شده، برای سنتزپژوهی به خدمت گرفته شده است. تکنیک های استفاده شده برای متن کاوی روی مجموعه اطلاعات متنی شامل: استخراج اطلاعات، خلاصه سازی، گروه بندی، خوشه بندی و مصورسازی اطلاعات می باشد. جامعه تحلیلی پژوهش مطالعه منابع پایه در زمینه اقتصاد اسلامی، نیازهای جامعه و بررسی ادبیات فارسی می باشد که بصورت هدفمند، بخش هایی از جامعه پژوهش که اهداف تربیت اقتصادی در دوره ابتدایی را پوشش می داده مطالعه شده است. یافته های حاصل از این پژوهش در چهار خوشه ویژگی های فردی، ویژگی های اجتماعی، مفاهیم اقتصادی و اخلاق اقتصادی ارائه شده است.
۴۶.

طراحی الگوی نظام دستیابی به صلاحیت های موردانتظار معلمان هنر (دوره های ابتدایی و اول متوسطه) در دوره کارشناسی آموزش هنر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۰ 109 - 142

کلید واژه ها: طراحی الگو الگوی مفهومی صلاحیت های معلمی معلم هنر آموزش هنر تربیت معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 476 تعداد دانلود : 437
هدف این پژوهش، طراحی الگوی نظام دستیابی به صلاحیت های موردانتظار معلمان هنر (دوره های ابتدایی و اول متوسطه) در دوره کارشناسی آموزش هنر است. برای نیل به این مقصود از رویکرد پژوهش آمیخته و روش کیو استفاده شده است. برای جمع آوری اطلاعات، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و تا رسیدن به حد اشباع نظری، نمونه ای به حجم 15 نفر از متخصصین دانشگاهی در رشته های هنر و برنامه درسی انتخاب شده و با ایشان مصاحبه نیمه ساختار یافته کیفی انجام شد. در بخش دوم (کمی) از مشارکت 15 نفر از معلمان هنر باسابقه برای وزن دهی و دسته بندی صلاحیت ها کمک گرفته شد. داده های گردآوری شده با روش تحلیل کیو مورد تجزیه و تحلیل و کدگذاری قرار گرفت. یافته های این پژوهش، صلاحیت های موردانتظار دانش آموختگان دوره کارشناسی رشته آموزش هنر را در چهارسطح به صورت یک نظام مارپیچی معرفی می کند و آنها را با نظام صلاحیت های معلمی معرفی شده توسط کهلر (2006) و مهرمحمدی (1392) مقایسه می کند. یافته های این پژوهش علاو ه براینکه می تواند در مراحل مختلف برنامه ریزی درسی  مبتنی بر صلاحیت های معلمان هنر مورد استفاده قرار گیرد، چشم اندازی جامع نسبت به آنچه که در طی دوره کارشناسی رشته آموزش هنر باید کسب شود، ارائه می دهد.
۴۷.

تفسیر مفهوم دانش قدرتمند بر اساس دیدگاه دانش بنیان مایکل یانگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه و عمل در برنامه درسی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹

کلید واژه ها: برنامه درسی دانش بنیان پژوهش فلسفی تفسیر مفهوم نظام مدرسه ای مایکل یانگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 519 تعداد دانلود : 934
مفهوم دانش قدرتمند، مفهوم بنیادین در نگاه مایکل یانگ در مقام جامعه شناس برنامه درسی است. او در خلال چهار دهه با صورت بندی این مفهوم، کوشیده است چارچوبی نظری برای برنامه درسی دانش بنیان فراهم آورد. با این همه نسبت این مفهوم با مؤلفه های نظریه برنامه درسی، نظام مدرسه ای و امر تربیتی در میان تألیفات و کارهای پژوهشی فردی و مشترک یانگ، پراکنده اند. صورت بندی نظریه برنامه درسی بر اساس این مفهوم نخست نیازمند صورت بندی یکپارچه و جامعی از آن و استنتاج دلالت هایی است که بتواند مؤلفه های بنیادین و مؤلفه های ساختاری یک چارچوب نظری را تبیین نماید. این نوشتار می کوشد تا با ارجاع به کارهای یانگ، به تبیین و تفسیر مفهوم دانش قدرتمند بپردازد، برای این منظور قریب به اکثر نوشته های یانگ به همراه آثاری از منتقدان و موافقان آرای او، در یک پژوهش فلسفی مطالعه شده اند. در این مطالعه از روش کیفیِ تحلیلی مفهومی استفاده شده است. معرفت شناسی پشتیبان مفهوم دانش قدرتمند بررسی شده و ارتباط این مفهوم با جامعه شناسی، نظام مدرسه ای و امر تربیتی بیان شده است. در پایان با رویکردی نظری، دلالت های تربیتی این مفهوم برای ساخت یک نظریه برنامه درسی استنتاج گردیده است تا مبنایی برای نظر ورزی و پژوهش بیشتر باشد.
۴۸.

روایت نگاری ابزار تامل و بالندگی حرفه ای؛ تجربه دانشجو- معلمان در کارورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه و عمل در برنامه درسی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰ 127-154

کلید واژه ها: روایت نگاری تاملی تامل بالندگی حرفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 611 تعداد دانلود : 740
این مقاله حاصل یک مطالعه کیفی با تمرکز بر تجربه هشت دانشجو معلم در استفاده از روایت نگاری تاملی در فرایند کارورزی شان است . این تحقیق به طور خاص روی کسب تجارب اصلی مرتبط با واکنش ها، احساسات و افکار در مورد وجود روایت نگاری تاملی در فرایند کارورزی متمرکز شده است. تحلیل کیفی نشان داد روایت نگاری تاملی برای دانشجوی معلمان، توسعه دانش حرفه ای شخصی ، نظم ذهنی ، زمینه ای برای پیوند نظریه ها با دنیای عمل ، توسعه تعامل حرفه ای با دیگران ،خودآگاهی از فرایند توسعه خود و پیامدهای جانبی مانند توانمندی در نوشتن را به همراه دارد . واژگان کلیدی : روایت نگاری تاملی ، تامل ، بالندگی حرفه ای
۴۹.

تدوین معیارها، شاخص ها و شواهدی برای تعیین آموزشگر سرآمد در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) ۱۳۱-۱۰۵

کلید واژه ها: آموزش عالی آموزشگر سرآمد بررسی اسنادی سرآمدی در آموزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 177 تعداد دانلود : 799
افزایش روزافزون دانشجویان و گسترش دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی سبب شده است، کیفیت آموزش عالی و همچنین سرآمدی آموزشگران این عرصه به پرسش گرفته شود. این پژوهش با هدف شناسایی شاخص ها و شواهد سرآمدی در آموزش انجام شده است. به منظور تحقق این هدف، جستجوی پایگاه های الکترونیکی با استفاده از کلمات فارسی و انگلیسی انجام شد. جستجوی این پایگاه ها در فاصله خرداد تا مرداد 1396 انجام شد. از میان 2896 مقاله وارد شده به مطالعه، 30 مقاله مرتبط با پرسش پژوهشی شناخته شد و مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل تماتیک (مضمونی) مقاله ها، به تولید شش مضمون منجر شد که به عنوان معیارهای شناسایی آموزشگر سرآمد در آموزش آورده شده اند؛ عبارتند از: فلسفه آموزشی، شایستگی های تدریس، تأثیر آموزشگر بر یادگیری دانشجویان، ارزشیابی تدریس و یادگیری (تأمل)، بالندگی(توسعه) در حوزه تدریس و ارائه خدمات مرتبط با این حوزه، آثار منتشر شده در حوزه تدریس. این نخستین بررسی اسنادی است که در زمینه آموزشگر سرآمد در آموزش انجام شده است و یافته های آن می تواند تصویر کاملتر و جامعتری از چنین آموزشگری ارائه دهد. افزون بر آن، فهرست معیارهای حاصل از این تحلیل می تواند سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان را در شناسایی آموزشگران سرآمد در حوزه آموزش و بهره گیری از تجربیات آنان یاری نماید.
۵۰.

تبیین مفهوم تقوا از منظر انسان شناختی با تأملی در آیات قرآن و دلالت های آن در پرورش تقوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: تقوا استلزامات تقوا آموزش تقوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 881 تعداد دانلود : 354
هدف اصلی این پژوهش، تبیین مفهوم تقوا از منظر انسان شناختی بر اساس آیات قرآن می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل مفهومی استفاده شد و آیاتی از قرآن کریم که ریشه «وقی» در آنها وجود داشت مورد توجه قرار گرفت. بنابر بازتعریف تقوا از منظر انسان شناختی و تأملات قرآنی، تقوا عبارت است از: ارزش گذاری غایت مدار و مبتنی بر ملاک ترجیح فطری، عقلی و یا شرعی گزینه های پیش رو در لحظه انتخاب که هر سه مرحله تشخیص، ترجیح و التزام عملی به گزینه مرجح را با خود دارد. دلالت های تربیتی این بحث در قالب استلزام های تقوا یا همان توانمندی هایی که فراگیران در اعمال تقوا باید بدان مجهز شوند عبارتند از: توان دیدن شقوق و گزینه های مختلف پیش رو در لحظه انتخاب، توان هزینه /فایده کردن (ارزش گذاری) هر یک از گزینه ها و تشخیص بهترین گزینه، شناخت موانع تشخیص و ترجیح گزینه برتر (شناخت تهدیدها و خطرات مسیر حرکت) و راهکارهای مقابله با آنها، ترجیح گزینه برتر و التزام عملی به گزینه مرجح و پایداری در آن.
۵۱.

تبیین یادگیری و بالندگی حرفه ای معلمان بر مبنای مفهوم کورره در معنای فعال و زاینده آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۴ 27 - 48

کلید واژه ها: بالندگی حرفه ای معلمان معنای فعال کورره برنامه درسی ضمن خدمت به عنوان رخداد - عاملیت در یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 940 تعداد دانلود : 389
لزوم شناخت دقیق بالندگی حرفه ای، به منزله شاهراه مستقیم بالندگی و تربیت حرفه ای است. برنامه های تربیت حرفه ای رسمی، مبتنی بر یک رویکرد تجویزی، مقوله بالندگی حرفه ای معلمان را به عنوان فرایندی تحمیل شدنی می نگرند. این رویکرد مبتنی بر یک معنای سنتی از کورره است و مهم ترین نقطه ضعف آن نادیده انگاشتن عاملیت معلم در فرایند یادگیری خود می باشد. لذا علت شکست و بی نتیجه ماندن تلاش ها در جهت تغییر تربیتی را می توان غفلت از این اصل مهم دانست. به اعتقاد نگارنده، به رسمیت شناختن عاملیت معلمان در فرایند بالندگی خود ما را به بازشناسی ماهیت متفاوتی از کورره رهنمون می سازد که از آن می توان به عنوان معنای فعال آن یادکرد و در قالب یک فرایند تربیت پسا رسمی اتفاق می افتد. ازاین رو، پژوهش حاضر تلاشی در راستای تبیین پدیده بالندگی حرفه ای معلمان بر اساس مفهوم کورره در معنای فعال آن به شمار می آید. پژوهش از نوع فلسفی است و هدف آن تفسیر مفهوم کورره در معنای فعال آن می باشد. مفهوم پردازی جدید از کورره، فهم متفاوت و ارزشمندی از پدیده بالندگی حرفه ای معلمان را فراهم می آورد.
۵۲.

برنامه درسی تربیت معلم دوره ابتدایی: ارائه الگویی همسو با سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش

نویسنده:
منبع: پژوهش در تربیت معلم دوره اول بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 47 - 74

کلید واژه ها: طراحی الگوی تربیت معلم دوره ابتدایی رویکرد شایسته محور سند تحول بنیادین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 954 تعداد دانلود : 672
پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی برنامه درسی تربیت معلم دوره ابتدایی، همسو با سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش، با روش پژوهش هنجاری و از طریق تحلیل محتوای کیفی داده ها انجام یافته است. بدین منظور، پیشینه نظری و پژوهشی مبانی برنامه درسی تربیت معلم، با توجه به هدف اصلی پژوهش، متون سند و مبانی نظری تحول بنیادین، مطالعه و مفاهیم مرتبط با تربیت استخراج و مقوله بندی شد. مرحله نخست، به تنظیم اصول برنامه درسی تربیت معلم اختصاص داشت. سپس جهت تبیین این اصول برای تربیت معلم دوره ابتدایی با 6 نفر از نویسندگان مبانی نظری تحول بنیادین و سند، و 14 نفر از صاحب نظران تعلیم و تربیت مصاحبه شد. دستاورد این مطالعه و مصاحبه، معرفی 5 اصل است: اصل آزادی خردمندانه، تدریج و تعالی مرتبتی، سندیت و مرجعیت مربیان، کسب شایستگی ها و رویارویی و تجربه. در نهایت، مؤلفه های برنامه درسی تربیت معلم دوره ابتدایی- شامل غایت اصلی، اهداف، محتوا، روش، نقش استاد، ارزشیابی، جو، زمان، مکان و حفظ، ارتقا و بازنگری برنامه- تعیین گردید، سپس بر اساس رویکرد تربیت معلم شایسته، شایستگی های مورد نظر برای تربیت معلم دوره ابتدایی در قالب یک الگو طراحی شد.
۵۳.

آموزش خویشتن بانی به کودکان سنین 7 تا 14 سال؛ با کدام منطق و رویکرد؟ (تحلیل نتایج یک مطالعه پدیدارنگارانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴) ۸۷-۱۱۶

کلید واژه ها: آموزش خویشتن بانی پدیدارنگاری تربیت دینی و اخلاقی کودکان هفت تا چهارده سال رویکرد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 331 تعداد دانلود : 447
نظر به اهمیت چرخش نظام تربیت رس می و عمومی از کنت رل بیرونی و ایجاد محدودیت به خویش تن بانی(تقوا)، ارزش مداری عقلانی، مسئولیت پذیری و اهمیت مداخلات تربیتی، هدف پژوهش حاضر، شناسایی، بررس ی منطق و رویکردهای برنامه درسی عملیاتی شده آموزش خویشتن بانی به مدد یک مطالعه پدیدارنگاری است. برای دست یابی به این هدف، از میان تجارب سال با روش نمونه گیری 14 تا 7تربیتی موجود در فضای آموزش رسمی و غیررسمی در سنین هدفمند، با اس تفاده از ابزار مصاحبه نیمه س اختار یافته، تجارب تربیتی که برنامه درس ی عملیاتی شده در حوزه خویشتن بانی مورد توجه قرار گرفت. داده های حاصل با استفاده از روش کیفی(استقرای تحلیلی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از تحلیل محتوای کیفی داده های جمع آوری شده از معلمان دارای تجربه آموزش خویشتن بانی نشان می دهد در مقوله «منطق برنامه آموزش خویشتن بانی» دو زیرمقوله «آموزش براساس منطق درون دینی» و «آموزش براس اس منطق انسان نگرانه» قابل شناسایی است. هم چنین در زمینه رویکردهای آموزش خویش تن بانی نیز مقوله «ان واع رویکردها در قبال ح دود آزادی و اطاعت پذیری یادگیرندگان» با س ه زیرمقوله «رویکرد آزادی حداکثری فارغ از سن یادگیرندگان»، «رویکرد اطاعت پذیری حداکثری فارغ از سن یادگیرندگان» و «رویکرد آزادی و اطاعت پذیری وابسته به سن و شرایط یادگیرندگان» شناسایی شد.
۵۴.

واکاوی ماهیت راهیابانه تدریس: رویکرد مطلوب در تبیین کنش معلمی مبتنی بر موقعیت عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال پنجم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 83 - 107

کلید واژه ها: تدریس عمل تدریس راهیابانه رویکرد موقعیت گرایانه هیوریستیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 728 تعداد دانلود : 177
هدف: هدف از پژوهش حاضر، واکاوی مفهومی ماهیت راهیابانه (هیوریستیک) تدریس است. روش: به منظور نیل به این هدف از روش تحلیلی- مفهومی از نوع قیاسی استفاده شده است. در این مسیر ابتدا با بررسی منابع مربوط به تدریس و شناسایی رویکردهای عمده در تبیین ماهیت آن، اصلی ترین عناصر ماهوی در تبیین آن شناسایی و نقش موقعیت عمل آشکارشده است. سپس براساس نتایج حاصل از سنتز پژوهی پژوهش ها درباره مفهوم هیوریستیک شبکه مفهومی حول این مفهوم شناسایی شد و بر آن اساس محقق تعریف مختار و روشن خود را از این مفهوم ارائه داده است و ماهیت تدریس را با توجه به این مفهوم واکاوی نموده است. یافته ها: یافته ها نشان داد «هیوریستیک» به عنوان مفهومی که تبیین کننده ماهیت عمل در موقعیت های بدیع و یکتای تصمیم گیری و حل مسأله است، برای تبیین بسیاری از وظایف تدریس قابل استفاده است. بر این اساس مؤلفه های مهم تدریس راهیابانه در موقعیت تدریس شناسایی و معرفی شده اند. عناصری چون «ظهور روابط اجتماعی جدید»، «تجربیات گذشته»، «تعاملات و تعارضات»، «دانش به عنوان منبع اقتدار» و «جریان اطلاعات» به عنوان اصلی ترین منابع پیچیدگی های موقعیت تدریس شناسایی شده اند که تشکیل دهنده ماهیت راهیابانه تدریس هستند.
۵۵.

دلالت های تربیتی مفهوم دانش قدرتمند برای نظریه برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال یازدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۲ 1 - 30

کلید واژه ها: دانش قدرتمند واقع گرایی انتقادی دلالت های تربیتی نظریه برنامه درسی جامعه شناسی دانش مایکل یانگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 970 تعداد دانلود : 222
معرفت شناسی همواره جایگاهی تعیین کننده در یک نظریه برنامه درسی دارد. پرداختن به دانش و مفهوم پردازی آن را می توان نقطه اثر هر پارادایم معرفت شناسی در صورت بندی یک نظریه برنامه درسی دانست. این نوشتار می کوشد تا با ارجاع به مفهوم دانش قدرتمند از مایکل یانگ، در پی واکاوی ریشه های فلسفی واقع گرایی انتقادی پشتیبان این مفهوم، به گردآوری دلالت های تربیتی آن برای یک نظریه برنامه درسی دست یابد. برای این منظور، با اشاره به دوگانه معرفت شناسی اثبات گرا-تفسیری، و ارجاع به دلالت های جزمی-نسبیتی پذیرش این دوگانه درباره دانش، دیدگاه واقع گرایان اجتماعی برای احصای دلالت ها مدنظر قرار گرفته است. همچنین دانش از منظر جامعه شناختی موضوع توجه این نوشتار است تا از افتادن به ورطه ثنویت پذیرفته شده معرفتی در امان بماند.
۵۶.

تبیین رویکردهای موجود درباره تربیت معنوی کودکان و نقد آنها با تأکید بر آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۲ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۲۶

کلید واژه ها: نقد تربیت معنوی کودکان الگوی اسلامی تربیت معنوی کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 459 تعداد دانلود : 396
هدف اصلی این مقاله، تبیین رویکردهای موجود درباره مفهوم تربیت معنوی کودکان و نقد آنها با تأکید بر آموزه های اسلامی است.در بخش نخست، تاریخچه تربیت معنوی کودکان به اختصار ارائه می شود؛سپس با طرح سه جهان بینی عمده درباره نوع رابطه میان دین و معنویت، به تبیین تربیت معنوی کودکان با تأکید بر آراء اندیشمندان مذکور پرداخته می شود. جهان بینی های مذکور عبارت اند از: جهان بینی دینی، جهان بینی فارغ از دین و جهان بینی غیردینی (سکولار). با توجه به یافته های تحقیق می توان گفت در جهان بینی دینی، معنویت بر ارتباط شخصی با حقیقت و تبعیت از آن و تربیت معنوی کودکان، بر هدایت دانش آموز به سوی کسب دانش شخصی، پویا، آمیخته با عشق و خلاقیت تأکید می کند؛ در رویکرد فارغ از دین، معنویت یک سازه رشد شخصی و ناظر به نوعی سبک تفکر و مفروضاتی است که افراد برای توجیه رفتارشان دارند و تربیت معنوی کودکان، پرورش رویکردی شناختی نسبت به معانی فرهنگی را در کانون توجه قرار می دهد.در جهان بینی غیردینی، معنویت ناظر به درک احساسات زیباشناختی و ساخت معنا در ارتباط کودک با خود و محیط و تربیت معنوی نیز به فرآیند پرورش هویت از طریق معناسازی و روایت سازی کودک است.در بخش دوم مقاله، جهان بینی های فوق با تأکید بر آموزه های اسلامی نقد می شوند. برخی از مهم ترین نقدهای وارد بر این جهان بینی ها عبارت اند از: وجود ابهام در حقیقت، خطر پیروی از افراد به جای حقیقت، محدود ساختن تربیت معنوی به پرورش یک بعد و تغافل از سایر ابعاد، سطحی نگری درباره دین و... در پایان نیز کلیاتی درباره الگوی پیشنهادی خود با عنوان الگوی اسلامی تربیت معنوی کودکان مطرح می شود. روش انجام این تحقیق،سنتزپژوهی و کاوشگری فلسفی انتقادی است.
۵۷.

ریاضیات: عبور از طنز به خلاقیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه و عمل در برنامه درسی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۸

کلید واژه ها: خلاقیت ریاضی برنامه های درسی طنز آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 726 تعداد دانلود : 703
این مقاله با هدف بررسی تأثیر برنامه درسی ریاضی آمیخته به طنز بر خلاقیت ریاضی دانش آموزان پایه ششم دوره ابتدایی نگاشته شد. مقاله حاضر به تحلیل و گزارش نتایج کمی یک مطالعه بزرگتر که با روش آمیخته صورت گرفته، می پردازد. خلاقیت ریاضی دانش آموزان بر اساس عملکرد آن ها پس از اجرای بسته آموزشی ریاضی آمیخته به طنز، طراحی شده توسط محققین بر اساس مفاهیم کتاب ریاضی پایه ششم، مورد تحلیل قرار گرفت. مقایسه نتایج پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که تلفیق محتوای مفاهیم ریاضی با انواع طنز آموزشی بر رشد خلاقیت دانش آموزان تأثیر مثبت دارد. پیشنهادهایی جهت استفاده از این یافته ها در حوزه برنامه ریزی درسی چون طراحی محتوای آموزشی آمیخته به طنز آموزشی متناسب با ویژگی های فراگیران و تلفیق طنز آموزشی با برنامه های درسی در سطوح و رشته های مختلف، توسط تولید کنندگان برنامه های درسی ارائه شده است.
۵۸.

حیات طیبه، چشم اندازی برای تربیت کودکان: ارائه چارچوب مفهومی برای تبیین ویژگیهای معلم دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و چهارم دوره جدید بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۰

کلید واژه ها: حیات طیبه در تربیت کودکان گرایش های فطری در تربیت ویژگی های معلم دوره ابتدایی سند تحول آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
تعداد بازدید : 602 تعداد دانلود : 254
محور اصلی گفتمان تربیتی در مبانی نظری تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران، دستیابی متربی و مربی به مراتبی از حیات طیبه است. با هدف تبیین ویژگیهای معلم دوره ابتدایی و با روش استنتاج از مبانی نظری تحول بنیادین، آیات قرآن، روایات معصومین(ع) و نتایج پژوهشها به مطالعه زمینه ها و مصداقهای دستیابی به حیات طیبه (ایمان و عمل صالح) در دوره کودکی پرداخته شد. بر اساس یافته های مقاله، مهمترین مبانی تربیت کودک عبارت است از: فطرت، کرامت و اعتدال و مهمترین مبانی تعلیم کودک عبارت است از: انگیزه، آمادگی، احساسات، عملی بودن، به روز بودن و تدبر و تفکر و بر اساس این مبانی، مهمترین مصداقهای دستیابی به حیات طیبه در کودکان عبارت است از: آموزش دین و اخلاق با تأکید بر جنبه عاطفی و مناسکی، توجه به تفاوتهای فردی، توجه به نقش الگویی، جامعه پذیری، تمرین کنترل خود، قضاوت منطقی، گرایش به خوبیها و تنفر از زشتیها و به تأخیر انداختن خواسته ها. بر اساس مبانی تربیت و تعلیم کودک و مصداقهای آن، ویژگیهای معلم دوره ابتدایی با سه ویژگی اصلی، معلم عامل و الگوی اخلاقی، معلم مسئول و مراقب و معلم متخصص و با محور معلم فکور تبیین شد.
۵۹.

منطق تایلر و سرقت ادبی: یک تحلیل تطبیقی از کتاب منطق و نسخه بازبینی شده آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تربیتی بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۲

کلید واژه ها: تحلیل تطبیقی کلید واژه گان: منطق تایلر ارزیابی منطق باز ارزیابی منطق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 44 تعداد دانلود : 179
کتاب «اصول اساسی برنامه درسی و آموزشی» تایلر یکی از چالش برانگیز ترین اثر در حوزه برنامه ریزی درسی است که مورد نقد گروه های مختلف قرار گرفته. منتقدان از یک سو، آن را «سرقت ادبی» و برگرفته از آثار دیگرصاحب نظران و از سوی دیگر، سوال هایش را سرمنشاء مهندسی سازی برنامه درسی می دانند. مطالعه حاضر دو هدف اصلی را دنبال می کند. یکی، بررسی ارزیابی هایی دیدگاه های متفاوت نسبت به منطق و دیگری، باز ارزیابی این اثر با مقایسه آن و نسخه بازبینی شده اش توسط نگارنده تا شاید به برخی از تفاسیر ناقدان پاسخ داده شود. بنابراین، محقق با وظایف ارزیابی، مقایسه کردن و ارائه بدیل ها از روش کاوشگری فلسفی (نقد توسعی) با هدف ابهام زدایی، فهم و شفاف سازی برنامه درسی مبتنی بر تعیین اهداف تایلر استفاده کرده است. یافته ها نشان می دهد، ارمغان منطق تایلر برای تعلیم تربیت کشور ها شامل فوایدی نظیر، توجه به ارزش ها، توجه به تفاوت های فردی، تربیت معلم فکور، تربیت دانش آموز فکور و توجه به علائق آنها، توجه به تخصص گرایی در کنار آموزش عمومی، تلفیق نظریه و عمل، توجه به حل مسئله و معایبی چون، توجه فراوان به اهداف تجویزی، عدم توجه به مشارکت دانش آموزان در انتخاب راهبرد های یادگیری، توجه زیاد به ارزشیابی پایانی بوده است. در نتیجه منطق تایلر به عنوان راهنمای توسعه برنامه درسی همانند یک چهارچوبی تلقی می شود که سازه های آن می تواند سخت و محکم یا انعطاف پذیر باشد.
۶۰.

بررسی تطبیقی نظام برنامه درسی مبتنی بر شایستگی ها در برنامه تربیت معلم دوره ابتدایی کشورهای مالزی، هندوستان و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال یازدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۱ 23 - 64

کلید واژه ها: مطالعه تطبیقی تربیت معلم رویکرد شایستگی محور حرفه معلمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 352 تعداد دانلود : 706
با توجه به سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان از سال 1393 به بازمهندسی سیاست ها و بازتنظیم اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت معلم با رویکرد شایستگی محور پرداخته است. هدف از تحقیق حاضر مطالعه تطبیقی برنامه های درسی تربیت معلم دوره ابتدایی با رویکرد شایستگی محور کشورهای مالزی، هندوستان و مقایسه آن با ایران است، تا بتوان با نگرشی جامع و با در نظر گرفتن چالش ها و تجربه های این دو کشور در این زمینه بهره گرفت. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مفهوم شایستگی های معلمی با توجه به زمینه و بافت فرهنگی، مسائل خاص هر کشور و نگاه سیاست گذاران و برنامه ریزان، دستخوش تغییر است و مهم ترین مسائلی که کشورهای مالزی و هند با آن روبرو هستند چگونگی سنجش شایستگی های یکپارچه حرفه ای معلمی و مقاومت معلمان در برابر پذیرش اصلاحات است. 

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان