سعید معیدفر

سعید معیدفر

سمت: دانشیار
مدرک تحصیلی: دانشیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۴ مورد.
۲۱.

نقش هویت محله ای در کاهش و کنترل گرایش به رفتارهای نابهنجار اجتماعی در شهر (مورد محله های شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران کنترل اجتماعی شهر همبستگی اجتماعی محله هویت محله ای نابهنجاری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : ۲۶۸۹ تعداد دانلود : ۱۳۳۱
مقاله حاضر با اتخاذ رویکرد فضایی ـ اجتماعی با تلفیق نظریه های کنترل اجتماعی و نظریه های جامعه شناسی شهری به بررسی رابطه بین هویت محله ای و کنترل اجتماعی که در نهایت به کاهش نابهنجاری اجتماعی در شهر می انجامد، پرداخته است. این مقاله، حاصل تحقیقی با استفاده از روش پیمایش بر روی 372 نمونه از 6 محله تهران (محله های زرگنده، شهرآرا، نارمک، شهرک راه آهن، امیریه و شهرک فردوس) بوده است. یافته های تحقیق ضمن تأیید وجود تفاوت معنادار هویت محله ای در محله های مختلف تهران، نشان می دهد هویت محله ای زمینه مناسبی برای رشد و ارتقای وابستگی، تعهد و مشارکت افراد در محله است و می تواند از طریق تقویت سه عنصر وابستگی، تعهد و مشارکت، احساس کنترل و نظارت اجتماعی را در محله بالا ببرد و مانع از گرایش افراد به ارتکاب رفتارهای نابهنجار در سطح محله شود. با وجود این یافته های کلی نشان می دهد، خود هویت محله ای در شهر تهران با ضعف اساسی روبه رو است و به همین دلیل بدون داشتن برنامه روشن در بلندمدت نمی تواند زمینه ساز ایجاد همبستگی و کنترل اجتماعی غیررسمی شود.
۲۲.

عوامل اجتماعی موثر بر خودکشی جوانان استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودکشی انسجام اجتماعی شکاف نسلی انتظام اجتماعی دگرگونی ارزشها نابسامانی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : ۳۸۳۷ تعداد دانلود : ۱۷۸۰
در این تحقیق سعی شده است با رویکردی جامعه شناختی، عوامل اجتماعی مؤثر بر اقدام به خودکشی در بین جوانان کردستان شناسایی شود. در این پژوهش از روش پیمایشی و پرسشنامه برای گرد آوری اطلاعات استفاده شده است. در این تحقیق با 128 نفر از افراد زیر 25 سال که در فاصله بین سالهای 1383 تا 1386 اقدام به خودکشی کرده اما موفق به آن نبوده اند، مصاحبه شده است. نتایج بدست آمده حاصل از تحلیل نتیاج نشان میدهد که احساس انتظام اجتماعی شدید در بین زنان و احساس نابسامانی اجتماعی در بین مردان عامل اصلی خودکشی جوانان در کردستان بوده اند.
۲۳.

تحلیلی بر کاربردهای تلفن همراه در بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهر تهران

کلید واژه ها: تلفن همراه کاربردها میزان کاربری نوع کاربری انگیزه¬ کاربری زمینه کاربری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۴۴
مقاله حاضر، برگرفته از تحقیقی است که در راستای تحقق دو هدف به شرح زیر انجام شده است: 1- شناخت ابعاد مختلف کاربردهای تلفن همراه و؛ 2- مطالعه عوامل مؤثر بر کاربردهای تلفن همراه. در این مطالعه متغیرهای وابسته بر اساس دو بعد نوع و میزان کاربرد تلفن همراه دسته بندی شدند. متغیرهای مستقل تحقیق نیز مبتنی بر مدل «وبستر و واکشلاگ» در شش دسته که هر دسته خود مشتمل بر چند متغیر بود دسته بندی شدند. این متغیر ها در این مطالعه پیمایشی عملیاتی شده و در پرسشنامه ای به پاسخگویان نمونه که از 600 نمونه یعنی دانش‌آموزان دختر و پسر تهرانی تشکیل می شدند و در مقطع متوسطه تحصیل می کردند، توزیع شدند تا به آنها پاسخ دهند. بر اساس نتایج این تحقیق، بیشتر پاسخگویان کمتر از 3 ساعت در هفته از تلفن همراه استفاده می¬کنند و میانگین استفاده از تلفن همراه در میان آنان، 99/5 ساعت در هفته است. همچنین، به‌طور میانگین دانش-آموزان در یک هفته، 121 پیامک ارسال و 129 پیامک دریافت می‌کنند. محتوای پیامک¬های ارسالی به‌ترتیب فراوانی عبارتند از: ضرورت‌های روزمره، جک قومی، جک درسی، جک جنسی، تبریک مناسبت‌ها، جوک سیاسی، تسلیت مناسبت‌ها، تصاویر مبتذل. نتایج تحلیلی تحقیق نیز نشان می‌دهد در حالی¬که محدودیت ارتباط جمعی تاثیری روی میزان و نوع کاربری تلفن همراه ندارد، در عوض، انگیزه کاربران تاثیر معناداری روی کاربرد تلفن همراه دارد. همچنین، بین میزان زمان صرف‌شده برای مصاحبت با خانواده و میزان کاربری تلفن همراه همبستگی معنادار معکوسی وجود دارد.
۲۴.

اعتماد اجتماعی تعمیم یافته و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن مطالعه موردی شهر ارومیه

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی احساس امنیت اعتماد اجتماعی روابط اجتماعی مقبولیت اجتماعی تعهد اجتماعی اعتماد تعمیم یافته دگرخواهی تعاملات اظهاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۳۹۳
در دنیای معاصر دامنه کنش های اجتماعی از حد دوستان و آشنایان فراتر رفته و به تعامل با کنشگران ناآشنا تعمیم یافته است. علاوه بر این، در شرایط کنونی افراد ناچارند به اشخاصی که نمی شناسند و نهادها و سازمانهای انتزاعی و یا به ساختارهای غیر شخصی اعتماد کنند. به همین دلیل اعتماد انتزاعی و تعمیم یافته در جامعه جدید بطور خاص اهمیت پیدا کرده است. اما در جوامع در حال توسعه، بویژه ایران، مشکلاتی در این زمینه وجود دارد. دایره اعتماد در این جوامع هنوز در محدوده اقوام و خویشان و دوستان و آشنایان خلاصه می شود. در این جوامع انواع جدید اعتماد یعنی اعتماد تعمیم یافته و انتزاعی که لازمه تقویت هویت ملی و استحکام یک کشور است هنوز جایگاه محکمی نیافته است. تحقیق حاضر با روش پیمایشی، درصدد است وضعیت اعتماد اجتماعی تعمیم یافته در بین شهروندان ارومیه و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن را بررسی کند. جامعه آماری این تحقیق را افراد 18 سال به بالای خانوار های ساکن در شهر ارومیه تشکیل می دهند که از بین آنها نمونه ای با حجم 300 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده است. در این بررسی، فرض اول بر این بوده است که میزان اعتماد اجتماعی در شهر ارومیه مانند سایر شهرهای ایران پایین است. فرض دوم بر این بوده است که با توجه به نظریه های مرتبط، تعاملات اظهاری، گستردگی روابط، تعهد اجتماعی، دگرخواهی، مقبولیت اجتماعی و احساس امنیت برروی اعتماد اجتماعی تعمیم یافته تـأثیر می گذارند. کلیه فروض مزبور در این بررسی تایید شده اند به استثنای گستردگی روابط که مستقیما بر متغیر وابسته تاثیر نداشته و از طریق متغیرهای دگرخواهی و احساس امنیت بر آن تاثیر دارد.
۲۵.

تحلیلی بر وضعیت هویت قومی در جامعه ایران، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: قومیت هویت قومی قوم اقوام ایرانی ناسیونالیسم قومی نظریه های قومیت سیاستگذاری قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱۸ تعداد دانلود : ۱۸۶۳
ترکیب جمعیت ایران به نحوی است که اطلاق جامعه چند قومی به آن چندان دور از واقعیت نیست. حضور و زندگی قومیت های مختلف چون فارس ها، ترک ها، کردها، لرها، بلوچ ها، ترکمن ها و عرب ها در جوار یکدیگر و در چارچوب جغرافیایی سیاسی واحد بیانگرتنوع قومی ـ فرهنگی جامعه ایران است. به همین جهت عمدتا نطفه بحران هویت در درون آنها وجود داشته است، که در برهه های زمانی خاص جنبه بحران سیاسی یافته اند، نظیر آنچه در آذربایجان، کردستان، ترکمن صحرا و… اتفاق افتاده است. مساله قومیت ها در ایران و چگونگی تعامل آنها با یکدیگر و با حکومت مرکزی به عنوان یک واقعیت مهم در گذشته، حال و آینده مطرح بوده و خواهد بود. پرسش این نوشتار آنست که آیا سمت و سوی بازسازی هویت قومی در ایران در راستای فرایندهای هویت بخش مدرن است یا اینکه نوعی بازگشت به گذشته های سنتی مفهوم قومیت می باشد؟ در این نوشتار سعی بر آن است تا در سطح کلان ضمن گذری بر مساله قومیت ها در ایران به بررسی وضعیت کنونی و جایگاه قومیت ها در کشور، و تبیین سمت و سوی بازسازی هویت قومی، خصوصا در بین دانشجویان پرداخته شود.
۲۶.

فرا تحلیل مطالعات انجام شده در حوزه مسایل اجتماعی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اشتغال فراتحلیل بی سازمانی اجتماعی مسایل اجتماعی مسایل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶۵
"موضوع مسایل اجتماعی در دو دهه اخیر در محافل علمی ایران مورد توجه قرار گرفته است و در این راستا شناخت آن نیازمند تعمق و همفکری صاحبنظران می باشد، فرا تحلیل مطالعات انجام شده می تواند به شناخت مسایل اجتماعی در ایران یاری رساند. روش: روش تحقیق این پژوهش کیفی و از نوع فرا تحلیل می باشد. این روش به معنای تحلیل تحلیل ها است و مهمترین روش برای خلاصه سازی تحقیقات گذشته است. یافته ها: مساله اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی مهمترین مساله حال حاضر در جامعه ایران است و رویکرد بی سازمانی اجتماعی مهمترین رویکرد نظری است که محققان از آن برای تبیین مسایل اجتماعی ایران استفاده کرده اند. نتایج: با توجه به پیچیدگی و چند بعدی بودن مسایل اجتماعی ایران، شناخت این حوزه نیازمند همفکری و هم پژوهی محققان است و رویکرد نظری بی سازمانی اجتماعی از نظر نویسندگان مقالات تحلیل شده، رویکرد مناسبی برای شناخت و تبین مسایل اجتماعی در ایران است همچنین توصیفی و غیرتبیینی بودن و بی توجهی به مبانی و مباحث نظری، بی توجهی به فعالیت های پژوهشی میدانی و تجربی و ارایه راهکارهای غیر عملی از مهمترین ویژگیهای مقالات مورد مطالعه می باشد. "
۲۷.

مناسبات روستا با شهر و اثرات توسعه ای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مناسبات روستا با شهر سطح توسعه یافتگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۵۵
پیوندهای گوناگونی بر حسب شرایط و بسترهای اقتصادی و اجتماعی بین روستاها و شهرها برقرار است که این پیوندها می تواند اثرات توسعه ای و یا توسعه نیافتگی برای هرکدام از فضاهای شهری و یا روستایی (بویژه روستاها)را به دنبال داشته باشد. بر این اساس هدف مهم این تحقیق آن است که روابط و مناسبات بین روستا با شهر و سطح توسعه یافتگی روستاها را تبیین نماید. برخی از نظریه های منفی نگر، مناسبات روستا با شهر را باعث توسعه نیافتگی و برخی دیگر مناسبات را عامل توسعه یافتگی می دانند. رویکرد نظری این پژوهش حاکی از آن است که مناسبات عامل اصلی توسعه یافتگی محسوب می شود و نتایج بدست آمده نیزنشانگر این است که بین میزان مناسبات روستا با شهر و سطح توسعه یافتگی آن رابطه مثبت وجود دارد. همچنین روستاهایی که مسافت آن ها با شهر کمتر است مناسبات آنها با شهر بیشتر و همچنین سطح توسعه یافتگی آنها بیشتر است.
۲۸.

نامه علوم اجتماعی : روند و رویه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مقاله هم نویسی تک نویسی دونویسی نامه علوم اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۰ تعداد دانلود : ۱۲۷۴
بررسی نشریات ادواری، مطالعه غیرمستقیم قواعد حاکم بر فرایند تولید، پخش و بهره وری از اطلاعات علمی مکتوب و بیانگر ماهیت و روند توسعه یک رشته علمی است. با انجام تحلیل های مختلف بر روی مقالات منتشر شده در مجلات علمی، ضمن فهم روندها و رویه های تولید و انتشار علم در یک حوزه، می توان به فضا و شبکه های علمی آن حوزه نیز پی برد. این مقاله ضمن بازنمایی سهم حوزه های مختلف علوم اجتماعی به ارایه تنوع آثار منتشر شده، روش های مورد استفاده،‌ میزان هم نویسی، وابستگی سازمانی و پراکندگی جغرافیایی نویسنده/ نویسندگان،‌ جنس و ملیت نویسنده/ نویسندگان در «نامه علوم اجتماعی، می پردازد و سیمایی از نامه علوم اجتماعی را به اجمال نشان می دهد. این پژوهش بر مبنای هدف مطالعاتی اش از نوع پژوهش های اکتشافی، توصیفی و تحلیلی است و از حیث فرایند پژوهش از نوع مطالعات کمی است. بر مبنای منطق پژوهش نیز یک مطالعه استقرایی است و چنان که انتظار می رود نتایج حاصل از این پژوهش نیز آن را در زمره مطالعات کاربردی قرار می دهد. در «علوم اجتماعی» 415 اثر در حوزه های مختلف علوم اجتماعی را 279 نویسنده (حقیقی / حقوقی) با پراکندگی بین 1 تا 16 اثر در بازه زمانی پاییز 1347 تا بهار 1387 در قالب 37 شماره با متوسط 11.2 اثر در هر شماره تولید نموده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد «علوم اجتماعی» یک مجله بین رشته ای است که بر حوزه جامعه شناسی، مقالات علمی پژوهشی، روش کمی با جهت گیری به سوی روش های کیفی و ترکیبی (کمی و کیفی)، تک نویسی با گرایش به سوی هم نویسی و جهت گیری از نوع «دونویسی» درون سازمانی تمرکز دارد. بازنمایی آثار منتشر شده در «نامه علوم اجتماعی» حکایت از یک تمرکزگرایی سازمانی 73 درصدی در دانشکده علوم اجتماعی، 76 درصدی در دانشگاه تهران و 93 درصدی در تهران دارد.
۲۹.

زنان سرپرست خانوار و آسیب‏های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان سرپرست خانوار مشکلات اجتماعی زندگی روزمره مشکلات اقتصادی مشکلات عاطفی بدن و ناامنی روابط با فرزندان و خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۴۰ تعداد دانلود : ۳۱۹۴
در جوامعی مانند جامعه ایران، معمولا مردان نان آور خانواده بوده و زنان به کار خانه داری مشغول هستند. اما عرف جامعه ایرانی و سنت دینی ما با اشتغال زنان در بیرون از خانه مخالفت چندانی ندارد و لذا زنان می توانند خارج از منزل نیز به کار پرداخته و مسوولیت نان آوری خانواده را بر عهده گیرند. آنچه موجب می شود سرپرستی زنان خانوار به عنوان یک مساله اجتماعی شناخته شود، مشکلات و موانعی است که در دنیای بیرون بر سر راه سرپرستی زنان به وجود آمده و باعث می شود تا زنان سرپرست خانوار به عنوان قشری آسیب پذیر شناخته شوند. هدف این مقاله، روشن کردن مشکلات این زنان و پرداختن به این مشکلات از زبان خود این زنان و نیز تحلیل شرایط آنان با استفاده از داده های ثانویه و در یک جمله، نشان دادن تصویری واقعی و عمیق از زندگی و مشکلاتی است که آن ها با آن روبرو شده و در موارد متعددی حتی از بیان آن قاصر می مانند.
۳۱.

مناسبات روستا با شهر و اثرات توسعه ای آن مطالعه موردی: شهرستان ساو جبلاغ

کلید واژه ها: مناسبات روستا با شهر. سطح توسعه یافتگی. پیوند روستا با شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۸ تعداد دانلود : ۵۷۳
پیوندهای گوناگونی بر حسب شرایط و بسترهای اقتصادی و اجتماعی بین روستاها و شهرها برقرار است که این پیوندها می تواند اثرات توسعه ای و یا توسعه نیافتگی برای هرکدام از فضاهای شهری و یا روستایی (بویژه روستاها)را به دنبال داشته باشد. بر این اساس هدف مهم این تحقیق آن است که روابط و مناسبات بین روستا با شهر و سطح توسعه یافتگی روستاها را تبیین نماید. برخی از نظریه های منفی نگر، مناسبات روستا با شهر را باعث توسعه نیافتگی و برخی دیگر مناسبات را عامل توسعه یافتگی می دانند. رویکرد نظری این پژوهش حاکی از آن است که مناسبات عامل اصلی توسعه یافتگی محسوب می شود و نتایج بدست آمده نیزنشانگر این است که بین میزان مناسبات روستا با شهر و سطح توسعه یافتگی آن رابطه مثبت وجود دارد. همچنین روستاهایی که مسافت آن ها با شهر کمتر است مناسبات آنها با شهر بیشتر و همچنین سطح توسعه یافتگی آنها بیشتر است.
۳۲.

مطالعه پدیده استفاده‌ اعتیادی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان

کلید واژه ها: حمایت اجتماعی انزوای اجتماعی اعتیاد اینترنتی مسئولیت­ پذیری اجتماعی ناکارآمدی تحصیلی و کاری احساس خودارزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷۵ تعداد دانلود : ۳۳۷۱
مقاله حاضر به مطالعه پدیده اعتیاد به اینترنت به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در عصر ارتباطات می­پردازد.  پدیده اعتیاد به اینترنت مدتی است که در کشورهای توسعه­یافته بعنوان یکی از پیامدهای توسعه روزافزون شبکه ارتباطات الکترونیکی مطرح شده و کژکارکردهای بسیاری برای فرد، خانواده و جامعه به همراه داشته است.  این مقاله برگرفته از تحقیقی پیمایشی در سال 1385 شمسی درباره وضعیت این پدیده در ایران است.  جامعه آماری را نوجوانان و جوانان 25-15 ساله شهر تهران که به اینترنت دسترسی دارند تشکیل می‏دهد.  حجم نمونه نیز برابر با 800 نفر است.  نتایج حاکی از آن است که پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت در ایران نیز وجود دارد هرچند استفاده اکثر نوجوانان و جوانان از اینترنت بنظر طبیعی می‏رسد.  همچنین، براساس نتایج این مطالعه، استفاده اعتیادی از اینترنت در بین برخی از نوجوانان و جوانان، با مسائلی مانند عدم­مسئولیت­پذیری اجتماعی، انزوای اجتماعی، فقدان حمایت اجتماعی، ناکارآمدی تحصیلی و کاری ارتباط مستقیم و با احساس خودارزشی ارتباط معکوس دارد.
۳۳.

جهانی شدن و شکل گیری سیاست فرهنگی محلی: مصرف رسانه ای بلوچ های ایران و چالش های هویت قومی و هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهانی شدن هویت ملی سیاست فرهنگی هویت قومی مصرف رسانه ای بلوچ ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی جهانی شدن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات جهانی شدن
تعداد بازدید : ۲۰۵۴ تعداد دانلود : ۸۲۵
جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ، فضای جدیدی را برای بلوچ های ایران از حیث مصرف رسانه ای به وجود آورده است که از سه مشخصة عمده برخوردار است: 1) مصرف متون قومی، 2) مصرف انیمیشن های جذاب امریکایی دوبله شده به زبان قومی و 3) مصرف گستردة فیلم های عامه پسند هندی. پدیده های فوق، نوعی سیاست فرهنگی محلی را تشکیل می دهند که از یک جهت، برخی از مؤلفه های سنتی هویت بلوچی را به شدت دچار چالش نموده و زمینه ساز نهادینه کردن مؤلفه های جدیدی در این هویت شده است، و از جهتی دیگر، با برجسته ساختن هویت قومی سنتی ، تضعیف مؤلفه های هویت اسلامی و شیوع عناصر فرهنگی شبه قارة هند، هویت ملی ایرانی را بحران زده کرده است. روش شناسی این پژوهش مبتنی بر یک روش شناسی «کیفی ترکیبی» شامل نشانه شناسی، مصاحبه عمقی، مشاهده مشارکتی و مطالعة اسنادی است. بعد از ارائة تحلیلی که از شرایط اجتماعی فرهنگی بلوچستان ایران ارائه شده است، عناصر کلی متون قومی، انیمیشن های امریکایی دوبله شده به زبان قومی و فیلم های عامه پسند هندی استنتاج شده و خوانش های بلوچ های ایرانی از آن ها دریافت و تبیین شده است.
۳۴.

تحصیلات، رسانه‏ها و آگاهی‏ها

کلید واژه ها: تحصیلات تلویزیون رسانه های جمعی پایگاه اجتماعی اقتصادی شکاف آگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که آیا استفاده از رسانه ‏های جمعی به ویژه تلویزیون که رسانه ‏ای بسیار پر پوشش و سهل ‏الوصول است می‏ تواند شکاف آگاهی در میان گروه‏ های دارای پایگاه اجتماعی اقتصادی متفاوت را کاهش دهد؟ طبق نظریه ی شکاف آگاهی، اقشار بالاتر سریع ‏تر از اقشار پایین ‏تر اطلاعات پخش ‏شده توسط رسانه‏ های جمعی را کسب می ‏کنند و شکاف آگاهی بین اقشار بالا و پایین کاهش نمی ‏یابد. تحقیقات متعددی در کشورهای دیگر، این نظریه و فرضیات آن را آزمون کرده ‏اند اما در ایران تاکنون بدان پرداخته نشده است. به این منظور در اینجا فرضیه ‏های آزمون‏ پذیری از نظریه ی مذکور استنتاج شده است تا در پرتو داده ‏های تجربی در ایران به سؤال فوق پاسخ داده شود.
۳۸.

مناسبات روستا- شهر و دلایل توسعه نیافتگی ایران در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر سرمایه داری بهره بری انتقال مازاد ارزش افزوده مناسبات روستا توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳۸ تعداد دانلود : ۲۲۴۷
هانس بوبک جغرافیدان اجتماعی اتریشی با ارایه نظریه سرمایه داری بهره بری و اعتقاد به اینکه این نظریه برای سده هیجدهم و نوزدهم شرق اسلامی کاربرد دارد، بر این نظر است که از طریق ائتلاف حاکمیت و شهر، و بواسطه مناسبات استثماری شهر با روستا، مازاد اقتصادی جامعه روستایی به شهر ها منتقل میشود و همین امر سبب توسعه نیافتگی روستاها میگردد. نتیجه این فرض این میشود، که شهرها باید توسعه یابند. مساله این است که پس چرا توسعه شهری (توسعه اقتصادی شهری )و همچنین توسعه ملی رقم نخورده است. بررسیها نشان دهنده این هستند. بدلیل شکل گیری و رشد و توسعه شیوه تولید سرمایه داری وابسته در کشور و قرار گرفتن کشور در وضعیت وابستگی و تهیه و تولید کالاها و مواد خام در بخش کشاورزی برای تامین نیازهای اقتصاد سرمایه داری جهانی، ارزش افزوده و مازاد اقتصادی کشور از طریق شهرها به خارج از کشور صادر میشده است بنابراین، شیوه تولید سرمایه داری با تجاری کردن محصولات کشاورزی از طریق شهرها این مازاد را به کشورهای سرمایه داری صادر مینمود ولی شهرها خود بی نصیب از این مازاد اقتصادی بودند. بنابراین توسعه نیافتگی روستایی را باید در وضعیت وابستگی اقتصاد کشور به اقتصاد جهانی سرمایه داری و خروج مازاد اقتصادی جستجو نمود و نه در مناسبات روستاها با شهرها. شهرها نیز در این دوره تاریخی، خود مورد استثمار شهرهای کشورهای سرمایه داری مرکز قرار دارند و رشد ظاهری و فیزیکی آنها ناشی از ایفای نقش برای سرمایه داری مرکز است. نکته ای که مهم است این است که این نظریه، وجود شیوه تولید سرمایه داری و وابسته بوده نظام اقتصادی کشور به اقتصاد سرمایه داری جهانی و به دنبال آن خروج ارزش افزوده تولیدی و مازاد اقتصادی کشور را به فراموشی میسپارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان