احمد به پژوه

"یکی از مهمترین عوامل موثر بر موفقیت برنامه های یکپارچه سازی آموزشی دانش آموزان عقب مانده ذهنی در مدارس عادی نگرش مثبت معلمان است. از این رو، در این پژوهش عوامل موثر بر نگرش 495 معلم از دبستانهای عادی و استثنایی (247 معلم عادی و 248 معلم ویژه) در شهر تهران مورد مقایسه قرار گرفت. در پژوهش حاضر، به منظور سنجش نگرش معلمان مورد مطالعه نسبت به دانش آموزان عقب مانده ذهنی و یکپارچه سازی آموزشی آنان، پس از اعمال انطباقهای ضروری، از مقیاس نگرش به پژوه (1992) استفاده شد. در این مطالعه میزان تماس اجتماعی، جنسیت، سن، گذراندن دوره آموزشی ضمن خدمت، پایه تدریس، میزان اطلاعات، سطح تحصیلات و سابقه تدریس به عنوان متغیرهای مستقل و نگرش معلمان نسبت به دانش آموزان عقب مانده ذهنی و یکپارچه سازی آموزشی آنان به عنوان متغیر وابسته محسوب می شد. نتایج به دست آمده نشان داد: الف) نگرش معلمان ویژه (استثنایی) نسبت به دانش آموزان عقب مانده ذهنی و یکپارچه سازی آموزشی آنان از نگرش معلمان عادی مثبت تر است. ب) آن گروه از معلمان استثنایی و عادی زن و جوان که با کودکان عقب مانده ذهنی تماس اجتماعی بیشتر داشته اند، درباره آنان اطلاعات درست بیشتر داشته اند، از سطح تحصیلات بالاتر برخوردار بوده اند و دوره آموزشی درباره آنان گذرانیده اند، نگرش مثبت تر ابراز کرده اند. "

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای فشارهای شغلی و روش های مقابله با آن در بین 96 نفر از مدیران مدارس متوسطه دولتی (53 مدیر زن و 43 مدیر مرد) در 10 منطقه آموزشی شهر تهران صورت گرفته است. داده ها از طریق دو پرسشنامه فشارشغلی و روش های مقابله ای گردآوری شد. نتایج تحقیق گویای آن است که بین فشارشغلی مدیران زن و مرد مدارس متوسطه شهر تهران تفاوت معنی داری وجود ندارد. فشارشغلی هر دو گروه در رابطه با عوامل فشارزای ناشی از نقش، روابط کاری در سازمان و ساختار آن وضعیتی مشابه را نشان داد، اما در زمینه عامل فشارزای ناشی از شغل و محیط کار تفاوت معنی داری بین دو گروه زن و مرد مشاهده گردید. متغیرهای جمعیت شناختی تحصیلات، سابقه کار و سابقه مدیریت رابطه منفی و معنی داری را با فشارشغلی نشان داده اند. یافته های پژوهش مؤید وجود رابطه منفی و معنی دار بین روش های مقابله ای مساله محور در هر چهار مؤلفه حمایت اجتماعی، مسئولیت پذیری، مشکل گشایی برنامه ریزی شده و ارزیابی مجدد مثبت با فشارشغلی است. در عین حال، نتایج تحقیق نشان داد که روش های مقابله ای هیجان محور در هر چهار مؤلفه رویارویی مقابله ای، دوری گزینی- فاصله گیری، فرار- اجتناب و خویشتن داری رابطه منفی و معنی داری با فشارشغلی دارند.

هدف این پژوهش، طراحی راهنمای برنامه ی درسی مهارت های پیش حرفه ای برای دانش آموزان با ناتوانی هوشی در دوره ی ابتدایی است. این پژوهش به روش اکتشافی طی دو بخش اسنادی و میدانی صورت گرفت که در بخش میدانی مهارت های ضروری پیش حرفه ای با استفاده از پرسش نامه ی محقق ساخته و نظرخواهی از 315 نفر از اولیا، 140 نفر از معلمان و 52 نفر از متخصصان شناسایی شدند. نتایج نشان داد که مهارت های پیش حرفه ای مورد نیاز دانش آموزان با ناتوانی هوشی شامل شش مؤلفه ی مهارت های اجتماعی، مهارت های جسمی، مهارت های تحصیلی کاربردی، مهارت ها و عادت های کاری، مهارت های زندگی روزمره و مهارت های درک مفاهیم زمان و مکان است که مهارت های شناسایی شده به ترتیب اهمیت گنجاندن شان در برنامه ی درسی در سه دسته مهارت های الزامی، مهارت های انتخابی و مهارت های اختیاری مشخص شد. هم چنین در بخش اسنادی با مطالعه کتابخآن های مشخص شد که هدف های برنامه ی درسی مهارت های پیش حرفه ای دانش آموزان با ناتوانی هوشی باید رشد مهارت های اجتماعی، مهارت های جسمی، مهارت های تحصیلی کاربردی، مهارت ها و عادت های کاری، مهارت های زندگی روزمره و مهارت های درک مفاهیم زمان و مکان باشد. هم چنین پس از شناسایی رئوس محتوا بر اساس هدف های یاد شده، مشخص شد که سازمان دهی عمودی محتوا باید به روش دوره ی ای توسعه ی تدریجی محیط اجتماعی و سازمان دهی افقی محتوا به شیوه ی سازمان دهی چند رشته ای صورت گیرد. بهترین فعالیت، انجام فعالیت عملی در محیط های واقعی است؛ بهترین مواد و وسایل آموزشی، مواد و وسایل واقعی مورد استفاده در محیط طبیعی است؛ بهترین راهبردهای تدریس روش نمایش، روش پروژه و روش گردش علمی است. بهترین گروه بندی، آموزش در گروه های کوچک با تعداد اعضای چهار نفره دارای سطوح پیشرفت مشابه در موضوعات خاص است. مهارت های پیش حرفه ای باید در درون دروس دیگر گنجانده شود و هم زمان با ورود دانش آموزان به مدرسه، آموزش آن ها شروع شود و یک چهارم از زمان آموزش هر درس به آموزش این مهارت ها اختصاص یابد. بهترین فضا برای رشد مهارت های پیش حرفه ای دانش آموزان با ناتوانی هوشی، مدرسه محله محوراست و بهترین روش ارزشیابی، آزمون های عمل کردی است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه دبیران در خصوص محتوای کتاب های درسی مهارت های اجتماعی- اقتصادی در دوره راهنمایی تحصیلی پیش حرفه ای دانش آموزان کم توان ذهنی است. روش: در پژوهش حاضر به روش سر شماری تعداد 35 نفر از دبیران کتاب های درسی مهارت های اجتماعی- اقتصادی دوره راهنمایی تحصیلی پیش حرفه ای استان های قزوین، گیلان و مازندران بهعنوان گروه نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه محققساخته را تکمیل کر دند. داده ها به کمک آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که دبیران مورد مطالعه، کتاب های درسی مهارت های اجتماعی- اقتصادی دوره راهنمایی تحصیلی پیش حرفه ای را در مؤلفه های هدف ها، محتوا، اصول سازماندهی محتوا، زمان در نظرگرفته شده برای تدریس، نقش تصاویر در فهم مفاهیم کتاب، ویژگیهای ظاهری کتاب، ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و روش های تدریس فعال «کاملاً مناسب» و در مؤلفه کاربرد عملی از مفاهیم کتاب در زندگی روزمره «تا حدی مناسب» ارزیابی کردند. نتایج آزمون خی دو بیانگر عدم وجود تفاوت معنادار بین دیدگاه دبیران پایه های اول، دوم و سوم در ارزیابی محتوای کتاب های درسی مهارت های اجتماعی اقتصادی بود. اصالت/ارزش: برای ارتقاء مهارت های اجتماعی و اقتصادی دانش آموزان کمتوان ذهنی به کتابهای درسی مناسب نیاز است. پژوهش حاضر با بررسی نظرات دبیران شاغل به تدریس کتابهای درسی مهارتهای اجتماعی- اقتصادی میتواند به مؤلفان و برنامهریزان کتابهای درسی به ویژه برای دانش آموزان کم توان ذهنی کمک کند.

" به‌منظور بررسی ساختار عاملی و ویژگیهای روان‌سنجی فهرست تنیدگی ناشی از انتظارهای تحصیلی (AESI؛ انگ و هوان، 2006)، 143 پسر و 182 دختر دبیرستانی فهرست تنیدگی ناشی از انتظارهای تحصیلی (AESI)‏ و فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی (FNES-B؛ لری، 1983) را تکمیـل کردند. تحلیل عاملی اکتشـافی دو عامل انتظارهای والدیـن‌/ ‌معلمان و انتظارهای خود را تأیید کرد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی ضمن حمایت از ساختار عاملی به دست آمده از تحلیل عاملی اکتشافی، نشان دادند که الگوی دو عاملی AESI در مقایسه با الگوی تک عاملی برازش بهتری با داده‌ها دارد. همبستگی مثبـت معنادار بین نمره‌های مقیاس ترس از ارزیابی منفی با نمره‌های زیر مقیاسها و نمره کـل AESI مبین روایی همگرای این فهرست بود. همسانی درونی زیرمقیاسها و عامل کلی AESI مناسب بود. نتایج پژوهش حاضر، ثبات ساختار عاملی AESI و اعتبار این فهرست را برای سنجش تنیدگی ناشی از انتظارهای تحصیلی در دانش آموزان ایرانی نشان دادند. "

هدف پژوهش حاضر نیازسنجی پیش حرفه ای برای دانش آموزان کم توان ذهنی از والدین و معلمان است. بر همین اساس در این پژوهش از ابزار پرسشنامه نیازسنجی با استفاده از دو فرم والدین و معلم (محقق ساخته) استفاده شده است. نمونه آماری مورد مطالعه شامل 30 نفر از والدین با فرزند کم توان ذهنی و 30 نفر از معلمان شاغل در مدارس ویژه شهرستان خدابنده می باشد که به صورت گزینش هدفمند انتخاب شدند. جهت انجام پژوهش، پرسشنامه نیاز سنجی بین والدین و معلمان اجرا شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که برای آموزش مهارت های پیش حرفه ای به دانش آموزان کم توان ذهنی بهتر است مقوله ها و نیازهای آموزشی مانند؛ مهارت های اجتماعی، مهارت های شناختی، مهارت های پایه تحصیلی، مهارت های روابط بین فردی، مهارت های ارتباطی، مهارت های عملکردی، تقویت اعتماد به نفس، تقویت خلاقیت، استفاده از افراد متخصص در آموزش مهارت های حرفه ای، آموزش مهارت ها و حرفه های مناسب در برنامه آموزشی گنجانده و اجرا شوند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که دانش آموزان کم توان ذهنی صرف نظر از علل و سطح کم توان ذهنی شان، نیازمند آموزشی هستند که آنها را برای زندگی مستقل آماده کند. بدین منظور اجرای برنامه های آموزشی جهت افزایش توانایی آنها برای کارکرد مستقل تر در زندگی روزمره بسیار ضروری است و یکی از اقدامات اساسی برای دستیابی به این هدف، نیازسنجی پیش حرفه ای برای دانش آموزان کم توان ذهنی است. در واقع آموزش مهارت های پیش حرفه ای، آماده سازی کودکان کم توان ذهنی جهت ورود به دوره حرفه آموزی و محیط کار ضروری می باشد.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آموزش فنون کنترل خود بر بهبود مهارتهای اجتماعی دانش آموزان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی انجام شده است. روش: این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل اجرا شد. جامعه مورد مطالعه را همه دانش آموزان پسر دبستانی شاغل به تحصیل در شهر تهران، در سال تحصیلی 83-1382 تشکیل می داد. نمونه های پژوهش 20 نفر از دانش آموزان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی بودند که به شیوه در دسترس از یک دبستان واقع در آموزش و پرورش منطقه 6 تهران انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. از هر دو گروه، پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد و گروه آزمایشی به مدت یک ماه تحت آموزش فنون کنترل خود قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از روش اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش فنون کنترل خود، مهارتهای اجتماعی دانش آموزان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی را به طور معناداری افزایش می دهد و بعد از یک ماه پیگیری نیز آشکار شد که نتایج به دست آمده پایدار مانده اند. نتیجه گیری: از یافته های به دست آمده می توان نتیجه گیری کرد که آموزش فنون کنترل خود بر بهبود مهارتهای اجتماعی تاثیر مثبتی داشته است.

هدف از این پژوهش تبین کفایت روان سنجی مقیاس های شاخص اختلال نقص توجه جردن است. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز تشکیل می دادند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای در دو مرحله نمونه گیری انجام شد. نخستین نمونه ی این پژوهش را 1219 دانش آموز (583 دختر و 636 پسر) تشکیل می دادند که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از میان نواحی چهارگانه ی شهر شیراز انتخاب شدند و با مقیاس تشخیصی اختلال نقص توجه که بر اساس راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی که به وسیله ی پژوهشگر تهیه شده بود، مورد سنجش قرار گرفتند. بر اساس این آزمون 174 نفر (87 دانش آموز دارای اختلال نقص توجه و 87 دانش آموز بدون اختلال نقص توجه) به عنوان نمونه ی نهایی انتخاب شدند و شاخص اختلال نقص توجه جردن در مورد آن ها اجرا شد. در این پژوهش از دو مقیاس استفاده شد. 1- پرسشنامه ی تشخیصی اختلال نقص توجه که بر اساس داده های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی به وسیله ی پژوهشگر ساخته شد (96/=α) و 2- شاخص اختلال نقص توجه جردن که شامل دو فرم معلم (33 پرسش) و فرم والدین (39 پرسش) می باشد. برای بررسی پایایی این شاخص از ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی و همبستگی بین نظر نمره گذاران یعنی معلم و والدین استفاده شد و برای تعیین روایی آزمون یاد شده از شاخص های تفاوت گروه عادی و دارای اختلال نقص توجه و همبستگی با پیشرفت تحصیلی (معدل تحصیلی) استفاده شد. نتایج در تمام موارد حاکی از پایایی و روایی مطلوب برای مقیاس های شاخص اختلال نقص توجه جردن بود. در کل نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که شاخص اختلال نقص توجه دارای پایایی و روایی و قابل استفاده در جامعه ایرانی می باشد.

هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثربخشی درمانگری رفتاری و شناختی- رفتاری بر کاهش نشانه های بالینی اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی کودکان در طول زمان و در خلال موقعیتهای اصلی تظاهر نشانه ها انجام گرفت. روش: در فرایند روش شناختی، تعداد هشت آزمودنی از دو موقعیت آموزش ویژه انتخاب شدند. با استفاده از طرح تک آزمودنی با آزمودنیهای مختلف، نخست داده های حاصل از مشاهده رفتاری مکرر هر آزمودنی در مرحله خط پایه گردآوری شد. سپس در مرحله درمانگری تعداد چهارآزمودنی تحت درمانگری رفتاری و چهار آزمودنی دیگر در معرض درمانگری شناختی- رفتاری قرار گرفتند. رفتار آزمودنیها بعد از مداخله درمانگری در جلسات مرحله پیگیری نیز مورد مشاهده دقیق قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل نقاط داده ها در مراحل آزمایشی، کاهش نشانه های رفتار تکلیف گریز اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی را در سه آزمودنی درمانگری رفتاری و چهار آزمودنی درمانگری شناختی- رفتاری در مرحله مداخله درمانگری نسبت به خط پایه نشان داد، اما تداوم اثربخشی در طول زمان مرحله پیگیری ملاحظه نشد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه، الزامهایی را برای بررسی اثربخشی دراز مدت درمانگریهای رفتاری و شناختی- رفتاری بر کاهش نشانه های بالینی اصلی اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی و تعمیم آنها از موقعیت مدرسه محور به موقعیت خانه دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ادراک لیاقتهای شناختی واجتماعی در سه گروه از دانش آموزان پایه اول دبستان بود.سه گروه آزمودنی به طریق نمونه گیری تصادفی به تعداد سی و پنج نفر در هر گروه انتخاب شدند.گروه اول را دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین‘گروه دوم را دانش آموزان دیرآموز جایابی شده در کلاس های ویژه در مدارس عادی و گروه سوم را دانش آموزان عادی تشکیل میداد.ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس تصویری ادراک لیاقت و پذیرش اجتماعی هارتر وپایک (1984)بود که به طور انفرادی برای یکایک آزمودنی هااجرا شد. این مقیاس شامل چهارخرده مقیاس لیاقت شناختی‘لیاقت جسمانی‘پذیرش توسط همسالان وپذیرش توسط مادر است .نتایج به دست آمده با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد:الف)دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین در چهار خرده مقیاس مورد بررسی‘به طور معناداری نسبت به دانش آموزان عادی از ادراک لیاقت خود و پذیرش اجتماعی پایین تری برخوردار بودند؛ب)دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین در مقایسه با دانش آموزان دیرآموز تنها در دو خرده مقیاس لیاقت شناختی و پذیرش توسط همسالان به طور معناداری ادراک پایین تری از خود نشان دادند؛ج) بین دانش آموزان دیرآموز ودانش آموزان عادی از نظر نمره کل در مقیاس مورد نظر هیچگونه تفاوت آماری معنادار مشاهده نشد.

هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان های شناختی رفتاری فردی و گروهی در کاهش نشانگان روان شناختی زندانیان رجایی شهر و ارتقاء سطح وضعیت روان شناختی آنان بود. بدین منظور 180 نفر از زندانیان مرد زندان رجایی شهر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نظامدار انتخاب و در سه گروه تصادفی (گروهِ درمان ترکیبی، گروهِ درمان فردی و گروهِ کنترل) با حجم مساوی (60 نفر) قرار گرفتند. با بهر ه گیری از آزمون های GHQ-28 و SCL-90-R و مصاحبه تشخیصی توسط روان پزشک، وضعیت روان شناختی شرکت کنندگان اندازه گیری شد. تحلیل واریانس چندمتغیری انجام یافته روی داده ها نشان داد اثربخشی درمان ترکیبی و فردی بیشتر از گروه کنترل است. پیگیری این گروه از افراد پس از آزادی حدود دوازده ماه، هیچ گونه بازگشتی را در گروه های درمانی ترکیبی و فردی نشان نداد؛ درحالی که در گروه کنترل حدود 15 درصد بازگشت مشاهده شد. این مداخله ها با جایگزین کردن الگوهای سازگاری رفتاری و شناختی در فرد، به وی امکان می دهد که از خزانه رفتاری گسترده تر و مناسب تر در مواجهه با موقعیت برخوردار باشد و در واکنش به مسائل با برنامه ریزی و آینده نگری عمل کند. بنابراین، با استفاده از مداخلات روان شناختی به ویژه مداخلات گروهی می توان از مشکلات روان شناختی زندانیان کاسته و از بازگشت مجدد آنها به زندان جلوگیری کرد.