صفر فضلی

مقابله با چالش های پیش روی سازمان ها نیازمند آن میباشد که مدیران آنها الگوی مناسبی از اندازه گیری عملکرد داشته باشند تا بتوانند به بهبود مستمر در تمام زمینه ها دست یابند. اندازه گیری عملکرد، پیشرفت مداوم به سمت اهداف تعیین شده را ممکن می سازد و نقاط رکود و رونق را شناسایی مینماید. از جمله معیارهای مهم عملکرد، معیار مالی است که اندازه گیری آن از روش های گوناگون امکان پذیر است. در این مقاله از ترکیب آنالیز روابط خاکستری و تصمیم گیری چندمعیاره فازی با معیار نسبت های مالی استفاده شده است. پژوهش حاضر به صورت پیمایشی در بورس اوراق بهادار تهران انجام شد. نمونه آماری تحقیق از بین پنجاه شرکت برتر بورس در سال 1387 ـ که داده های آنها طی 12 ماه سال مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند ـ انتخاب شد. یافته های این تحقیق شامل خوشه بندی شاخص های ارزیابی عملکرد مالی و انتخاب شاخص از بین نسبت های مالی است که با استفاده از آنالیز روابط خاکستری انجام گرفته است. از آنجا که برخی نسبت های مالی شبیه به هم و دارای ساختار یکسانی هستند، ابتدا نسبت های مالی برای سال مورد بررسی را با استفاده از آنالیز روابط خاکستری خوشه بندی کردیم. هر خوشه، شامل تعدادی از نسبت های مالی مشابه است شاخص نمایانگر که به دست آمده است. رتبه بندی نهایی شرکت های نمونه آماری، یافته این تحقیق است که با ترکیب تاپسیس فازی و آنالیز روابط خاکستری به دست آمده است. نتایج نشان میدهد با به کارگیری این رویکرد ترکیبی، عملکرد مالی شرکت ها را می توان به سادگی مقایسه و رتبه بندی کرد

در میان سازمان های مختلف مالی و اقتصادی ،بانک ها به عنوان یکی از مهم ترین ارکان هر نظام اقتصادی مطرح اند. بنابراین با توجه به نقش مهم بانک ها در توسعه کشور و هم چنین تعدد شعبه های آن ها، اندازه گیری کارایی شعبه های بانک حایز اهمیت است. هدف اصلی این مقاله سنجش کارایی شعبه های بانک و استفاده از راهبرد ادغام به منظور به دست آوردن شعبه های کارا می باشد. بر این اساس نخست سیستم مفهومی ارزیابی کارایی شعبه های بانک تعریف شد ، سپس ورودی ها و خروجی با استفاده از برنــامه عملیــاتی بــانک تعیین شدند. در مرحله بعدی کارایی شعبه های بانک ملت استان تهران در قالب الگوی تحلیل پوششی داده ها به صورت غیرشعاعی (SBM) محاسبه شد تا شعبه های ناکارا مشخص شوند. سپس براساس سیاست های ادغام شعبه های بانک ،خوشه های ادغام تعیین شدند که در هر خوشه به صورت دودویی در هم ادغام می شوند. در پایان دوباره از طریق الگوی غیرشعاعی(SBM)؛ ارزیابی مطابق با روش خوشه بندی انجام گرفت تا کارایی آن ها سنجش شده و با کارایی اولیه مقایسه شود.

مقدمه: کارت امتیازی متوازن به عنوان یکی از ابزارهای موفق در زمینه ی ارزیابی عملکرد، میزان اهمیت مناظر و همچنین شاخص های تحت هر منظر را نه به طور نسبی و نه به طور مطلق ارایه نمی دهد. در این مطالعه برای رفع این نقص، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، جهت وزن دهی به مناظر و شاخص های کارت امتیازی متوازن در بیمارستان استفاده شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر، تحقیقی کاربردی از نوع توصیفی- مقطعی بود که در سال 1389 در بیمارستان هاشمی نژاد تهران انجام شد. ابتدا لیستی از شاخص های ارزیابی عملکرد با رویکرد کارت امتیازی متوازن تهیه شد و مقایسات زوجی از روش میدانی و توزیع پرسش نامه ی تحلیل سلسله مراتبی استاندارد، با نرخ سازگاری پایین تر از 1/0- بین 7 خبره ی تصمیم گیری به دست آمد. سپس از طریق FAHP (Fuzzy analytical hierarchy process) وزن هر شاخص و هر منظر به دست آمد. در پایان میزان تحقق موزون هر یک از آن ها در سال 1389 مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: در میان مناظر کارت امتیازی متوازن، منظر ذی نفعان جامعه و عرصه ی خدمت با 11/28 درصد از برتری اندکی نسبت به سایر مناظر برخوردار بود. همچنین در میان شاخص ها نیز میزان رضایت مندی بیماران، همراهان و همچنین فراگیران بیش ترین اهمیت را در عملکرد بیمارستان داشت. همچنین امتیاز نهایی عملکرد در سال 1389، 88/95 درصد محاسبه گردید. نتیجه گیری: این تحقیق یک رویکرد تلفیقی BSC-FAHP (Balanced scorecard-FAHP) را به منظور بهبود ارزیابی عملکرد بیمارستان پیشنهاد می کند. از این رو نتایج آن می تواند مدیران و مشتریان بخش بهداشت و درمان را در اخذ تصمیمات درست و استراتژی های مناسب برای آینده یاری نماید.

سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران مجموعه ای از راهبردها کلان نظام برای تحقق آرمان ها و حاوی اصولی است که آرمان های آینده را به مفاهیم اجرایی نزدیک می کند، لذا ارزیابی نتایج و تأثیرات این سیاست ها بر ارکان نظام برنامه ای کشور با رویکردی آینده محور، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا مقاله حاضر به دنبال ارائه یک چارچوب یکپارچه ارزیابی آینده- محور سیاست های کلی نظام ابلاغی مقام معظم رهبری است. در مرحله اول با رویکرد اکتشافی- تطبیقی و با بررسی ادبیات پژوهشی در حوزه ارزیابی آینده نگاری راهبردی و مدیریت پروژه، مهمترین مولفه های چارچوب ارزیابی آینده محور شناسایی و به سه مرحله پیش ارزیابی، ارزیابی اصلی و پسا ارزیابی طبقه بندی شدند. سپس با استفاده از روش دلفی و مراجعه به نخبگان و کسب نظر آنها در طی سه دور دلفی اعتبار سنجی و چارچوب نهایی تحقیق طراحی شد. جمع آوری داده با استفاده از روش پیمایش انجام شده است و جامعه آماری پژوهش متخصصان و خبرگان حوزه سیاستگذاری، آینده پژوهی بوده اند. بر اساس یافته های تحقیق، چارچوب ارزیابی آینده محور در 9 مرحله شناسایی شده و 29 مولفه موثر بر ارزیابی آینده محور سیاست های ابلاغی با مقدار ضریب توافق کندال 804/0 بین صاحب نظران اجماع و توافق حاصل شد. همچنین بررسی نظرات خبرگان درباره عوامل موثر بر چارچوب ارزیابی با آزمون فریدمن، نشان می دهد که مرحله پسا ارزیابی با میانگین 3.54، مرحله ارزیابی اصلی با میانگین 3.26 و مرحله پیش ارزیابی با میانگین رتبه 3.16 ب ه ترتی ب بااهمیت ترین مراحل چارچوب ارزیابی آینده محور هستند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش، توصیه های سیاستی ارائه شده است

روش های رایج تفکیک و رتبه بندی بنگاﻩها در بورس تهران، از قابلیت اتکاء کمی برخوردار هستند و نتایج حاصل از آنها فاقد اعتبار می باشند. هدف از این مقاله ارائه مدلی ترکیبی برای تصمیم گیری است که عملکرد مالی شرکت ها را مورد ارزیابی قرار داده و روشی بهینه در حل مسئله رتبه بندی ارائه نماید. رویکرد مطرح شده بر مبنای تحلیل سلسله مراتبی فازی و تکنیک الویت بندی با تشابه به راﻩحل ایدﻩآل است؛ تحلیل سلسله مراتبی فازی در تعیین وزن و اهمیت معیارها (نسبت های مالی) مورد استفاده قرار می گیرد و رتبه بندی نهایی بنگاﻩها با استفاده از اوزان و ارزش مقداری نسبت های مالی، به وسیله تکنیک الویت بندی با تشابه به راﻩحل ایدﻩآل انجام می شود. این رویکرد ترکیبی در رتبه بندی و ارزیابی عملکرد مالی شرکت های صنعت سیمان بورس اوراق بهادار تهران (30 شرکت)، با استفاده از جداول و صورتهای مالی آنها در بازه زمانی 1380 تا 1386 بکار گرفته شد. همچنین نتایج حاصل از رویکرد ترکیبی با هر یک از دو تکنیک (ذکر شده در بالا) بطور جداگانه مورد مقایسه قرار گرفت؛ در نتیجه برتری و توان بالاتر رویکرد ترکیبی اثبات شد. با توجه به توان بالاتر این رویکرد، نتیجه حاصل از این پژوهش برای سرمایه گذاران بسیار راهگشا خواهد بود. شرکت ها نیز می توانند جایگاه خود را در صنعت به درستی تشخیص دهند و استراتژی های لازم را جهت حفظ یا بهبود آن بکار گیرند.

چگونگی تأثیر عوامل سازمانی در شکل گیری نوع مدیریت دانش و تأثیر این فضای مبتنی بر سرمایه های حاصل از دانش بر عملکرد سازمان، کانون توجه بسیاری از پژوهشگران است. در این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل سازمانی متشکل از فرهنگ سازمانی، ساختار و راهبرد سازمانی بر عملکرد سازمان با در نظر گرفتن نقش مدیریت دانش پرداخته می شود. جامعه آماری این تحقیق، بخشی از جامعه ی بانکی انتخاب گردید. تعداد 210 عدد پرسش نامه مشتمل بر سؤالات چند گزینه ای طیف لیکرت تدوین گردید و پس از آزمون روایی و اعتبار، بین افراد نمونه به صورت الکترونیک و حضوری توزیع شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. نتایج حاکی از تأثیر مثبت فرهنگ سازمانی (59/2=t، 26/0= β)، راهبرد سازمانی (32/3=t، 30/0=β) و مدیریت دانش (42/5=t، 57/0= β) بر عملکرد سازمانی بود در حالی که تأثیر ساختار سازمانی بر عملکرد قابل توجه نبود. (11/1=t، 06/0= β) از طرفی نقش مدیریت دانش به عنوان میانجی برای متغیرهای فرهنگ سازمانی و راهبرد سازمانی نیز مورد تأیید قرار گرفت. در نتیجه می توان گفت بهبود مدیریت فرایندهای مربوط به دانش سازمانی که متأثر از عواملی چون فرهنگ و راهبرد سازمانی است، منجر به افزایش عملکرد سازمانی می شود. با توجه به عوامل مؤثر در پردازش دانش و زیرساخت های آن، پیشنهادهایی ارایه شده است.

نوآوری موضوعی بسیار مهم برای همه صنایع، به ویژه صنایع دفاعی است. این صنایع برای پشتیبانی از قدرت دفاعی نیازمند نوآوری هستند. البته نوآوری فرایندی پیچیده بوده و عوامل مختلفی می تواند آن را متأثر سازد. با توجه به نقش روزافزون تغییرات محیطی؛ این پژوهش تمرکز خود را معطوف به شناسایی و بررسی عوامل محیطی مؤثر بر نوآوری کرده است. لذا سؤال اصلی این است که کدام عوامل محیطی بر نوآوری در صنایع دفاعی تأثیر می گذارند؟ تأثیرگذاری کدام عوامل محیطی بیشتر است و آیا تأثیر این عوامل بر نوآوری های جهشی و تدریجی یکسان است؟ در پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی از بین 27 عامل محیطی مؤثر شناسایی شده در ادبیات، به کمک نظرسنجی از خبرگان مجموعاً 15 عامل مؤثر به وسیله آزمون دوجمله ای تأیید شد. در مرحله میدانی، از بین جامعه 500 نفری مدیران و کارشناسان، نمونه ای 100 نفری به پرسشنامه پاسخ دادند و نظراتشان با آزمون تی بررسی و برای رتبه بندی عوامل، از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج کلی پژوهش نشان داد هرچند تمامی 15 عامل محیطی مذکور بر نوآوری مؤثرند، ولی شدت تأثیرگذاری آن ها متفاوت بوده و تأثیرگذاری آن ها بر نوآوری های جهشی و تدریجی نیز اختلاف دارد. با توجه به یافته های پژوهش، در نوآوری های تدریجی مهم ترین عامل نوآوری، «درک نیاز و مطالبات مشتری»، ولی در نوآوری های جهشی «تهدیدات آینده» بسیار حیاتی است. با توجه به یافته های پژوهش، رویکرد مدیریتی به نوآوری های جهشی و تدریجی باید تا حدی متفاوت باشد و به خصوص مطالعات آینده پژوهی به منظور پایدارسازی و اثربخشی نوآوری ها در محیط های آینده موردتوجه قرار گیرد.

هدف تحقیق بررسی نقش محرکهای زنجیره تامین بر یکپارچگی زنجیره و عملکرد شرکتهای تولیدی استان قزوین میباشد. در این تحقیق فرهنگ سازمانی به عنوان عامل تعدیلگر رابطه استفاده شده است. تحقیق شامل 1 فرضیه میباشد که دادهها با استفاده از پرسشنامه از نمونه 95 تایی از مدیران زنجیره تامین، بر اساس مدل معادلات ساختاری و با تکنیک حداقل مربعات جزئی جمعآوری و مورد آزمون و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافتههای تحقیق حاکی از وجود تاثیر مثبت محرکهای داخلی و تاثیر منفی محرکهای خارجی بر یکپارچگی زنجیره تامین میباشد. بررسی اثر تعدیلکنندگی فرهنگ سازمانی بر رابطه بین محرکها و یکپارچگی نشان داد که فرهنگ سازمانی اثر تعدیلکنندگی در رابطه بین محرکهای خارجی و یکپارچگی زنجیره دارد، اما بر رابطه میان محرکهای داخلی و یکپارچگی اثر تعدیلکنندگی ندارد. در نهایت یکپارچگی زنجیره تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد مالی و عملیاتی سازمان دارد. نتایج حاصل از این تحقیق درک صحیحی به مدیران زنجیره تامین ارائه میدهد و آنها را به شناسائی عوامل تاثیرگذار بر یکپارچگی و بهبود عملکرد سازمان رهنمون مینماید.

انتخاب محلِّ اقامت در هر شهر و کشوری، از اولویّت های اصلی گردشگران به شمار می آید. انتخاب هتل به عنوان یکی از مکان های اقامتی خوشایند و پُرطرفدار، تصمیم گیری مهمّی است که نیازمند ارزیابی دقیق بوده و شناسایی معیارهای آن، می تواند راهنمای مناسبی برای مدیران هتل ها و مسئولان صنعت گردشگری و هتل داری، برای ارائه ی خدمات اثربخش تر و کسب رضایت گردشگران و همچنین، رهنمودی راهگشا برای ارزیابی دقیق تر و مطلوب تر متقاضیان هتل باشد. علاوه براین، با تدوین و ارائه ی مجموعه های فازی معیارهای انتخاب هتل، می توان نسبت به طرّاحی سیستم تصمیم گیری فازیِ ارزیابی و انتخاب هتل ها اقدام کرد و مبنایی مناسب برای مقایسه ی هتل ها، متناسب با سلایق هر گردشگر فراهم آورد. هدف پژوهش پیشِ رو، شناسایی معیارهای انتخاب هتل از سوی گردشگران متقاضی اقامت در هتل های تهران و همچنین ارائه ی مجموعه های فازی برای معیارهای شناسایی شده است. در این پژوهش، نخست، نظرات گردشگران مقیم هتل های تهران، در مورد معیارهای انتخاب هتل گردآوری شده است، سپس با آزمون های آماری، معیارهای با اهمّیّت از دید گردشگران، شناسایی و استخراج شده اند. در ادامه با انجام آزمون تحلیل عاملی اکتشافی بر روی معیارهای گفته شده، عوامل زیربنایی انتخاب هتل شناسایی شده اند. عوامل شناسایی شده، دوباره با آزمون آماری و با توجّه به ادبیّات پژوهش، در سه دسته ی ""هزینه""، ""آرامش، تفریح و گردش"" و درنهایت، ""امکانات، خدمات و امنیّت"" دسته بندی و برای هر دسته نیز، مجموعه ها و توابع عضویت فازی مربوطه ارائه شده است. درمجموع، عواملی همچون هزینه های اقامت در هتل، امنیّت، امکانات رفاهی، نزدیکی به اماکن تجاری و تفریحی و پارکینگ، به عنوان عوامل اصلی انتخاب هتل ها مدِّ نظر قرار گرفته اند. از مجموعه های فازی استخراج شده، می توان در بهبود کیفی و سرمایه گذاری بر معیارهای انتخاب هتل ها و همچنین طرّاحی سیستم خبره فازی انتخاب هتل، برای گردشگران خواستار اقامت در هتل ها استفاده کرد

این مقاله باهدف تحلیل و واکاوی مبانی، مفاهیم، تعاریف و الگو های آینده نگاری و آینده نگاری راهبردی ارائه شده توسط صاحب نظران سعی دارد ابعاد، مؤلفه ها و گویه های کلیدی را استخراج کرده و در نهایت گام های آینده نگاری راهبردی فناوری در حوزه پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را معرفی نماید. جهت تجزیه وتحلیل، ابتدا با انجام مطالعات اسنادی (25 سند) اطلاعات اولیه جمع آوری شد، سپس با استفاده از فرامطالعه (فراترکیب)، مؤلفه ها و گویه های تحقیق را مشخص کردیم، و درنهایت با ارائه پرسش نامه به جامعه نمونه به تعداد 68 نفر با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی و آزمون یافته ها، نتایج زیر منتج گردید. پنج مرحله به همراه مؤلفه ها و گام های مربوط جهت آینده نگاری راهبردی فناوری های دفاعی پدافند هوایی تعیین شد: مرحله پیش آینده نگاری شامل مؤلفه های مطالعه سازمان های رقیب و دشمن (سه گام)، مطالعه سازمان های بالادستی و همتراز (دو گام)، مطالعه سازمان (سه گام) و بررسی وضعیت موجود (پنج گام). مرحله تعیین ورودی ها شامل مؤلفه های تعیین هدف یا اهداف (چهار گام)، مشخص کردن بازیگران یا ذی نفعان (پنج گام)، تعیین قلمرو زمانی و مکانی (چهار گام) و جمع آوری داده ها (چهار گام). مرحله آینده نگاری شامل مؤلفه های تجزیه و تحلیل (سه گام)، تفسیر (دو گام)، وضعیت مطلوب (دو گام) و چشم انداز (چهار گام).  مرحله خروجی شامل مؤلفه های آماده سازی برای تصمیم گیری (سه گام) و ارزیابی و تصمیم گیری (چهار گام). و مرحله تدوین راهبردها شامل مؤلفه های توسعه راهبردی یا مدیریت راهبردی فناوری (پنج گام) و پیاده سازی و اجرا(پنج گام).

تغییرات سریع و گسترده محیطی، نظام های سنّتی راهبردپردازی را با چالش مواجه ساخته و آینده نگاری راهبردی به دلیل انعطاف پذیری در برابر بدیل های متغیّر آینده، با استقبال روز افزونی از طرف سازمان های مختلف روبرو شده است. هدف این پژوهش ارائه شیوه ای برای گزینش راهبرد نهایی در فرایند آینده نگاری راهبردی برای سازمان ها با تمرکز بر ارتش جمهوری اسلامی ایران (آجا) است و در پی پاسخ دادن به این پرسش است که در یک فرایند آینده نگاری راهبردی، برای اولویت بندی گزینه های راهبردی و گزینش راهبرد نهایی باید چه گام هایی پیموده شوند. روش کلی تحقیق از نوع کیفی می باشد. ابتدا مبتنی بر تحلیل و تفسیر ادبیات و پیشینه پژوهش، گام هایی برای اولویت بندی گزینه های راهبردیِ مستخرج از فرایند آینده نگاری راهبردی ارائه شدند. سپس به کمک تکنیک دلفی، فهرست گام های ارائه شده مورد اعتبار سنجی قرار گرفت. بر پایه رأی همگرای خبرگان دانشگاهی و نظامی در مرحله دوم دلفی، مقبولیت علمی و کاربردی همه گام ها و برازش کلی آنها مورد تائید واقع شد. در پایان بر اساس گام های ارائه شده، به فرماندهان و راهبردپردازان آجا پیشنهاد شد که از این شیوه برای اولویت بندی گزینه های راهبردی در فرایند خلق راهبرد برای یگان های نظامی استفاده نمایند. نوآوری این تحقیق، ارائه شیوه ای برای گزینش راهبرد نهایی در فرایند آینده نگاری راهبردی است، که با رویکردی یکپارچه در بُعد زمان، گزینه های راهبردی را همزمان در سه افق کوتاه، میان و بلندمدت مورد ارزیابی و اولویت بندی قرار می دهد و علاوه بر "قدرت نظامی هر گزینه" و "احتمال وصول آن قدرت نظامی"، مولفه "هم افزایی گزینه ها" و "زمان وصول قدرت نظامی" را نیز بطوری شفاف در اولویت بندی دخالت می دهد.

تغییرات سریع و گستردۀ محیطی، نظام های سنّتی راهبردپردازی را با چالش مواجه ساخته و آینده نگاری راهبردی به دلیل انعطاف پذیری در برابر بدیل های متغیّر آینده، با استقبال روز افزونی از طرف سازمان ها روبرو شده است. این پژوهش در پی توسعه مرحله راهبردپردازی در فرایند آینده نگاری راهبردی برای سازمان ها است و از لحاظ هدف، تحقیقی توسعه ای به شمار می آید. روش کلی تحقیق از نوع کیفی می باشد. ابتدا مبتنی بر تحلیل و تفسیر ادبیات و پیشینه پژوهش، 19 مورد الزامات و گام های توسعه گزینه های راهبردیِ مستخرج از فرایند آینده نگاری راهبردی ارایه شدند. سپس به کمک تکنیک دلفی، فهرست موارد ارایه شده مورد اعتبار سنجی قرار گرفت. بر پایه رأی همگرای خبرگان در مرحله دوم دلفی، مقبولیت علمی و کاربردی همه موارد و برازش کلی آنها مورد تایید واقع شد. در پایان بر اساس الزامات و گام های ارایه شده، به مدیران پیشنهاد شد که 26 گونه گزینه راهبردی یکپارچه ارایه شده در این تحقیق را در فرایند خلق راهبرد برای سازمان های خود ملحوظ نمایند. نوآوری این تحقیق، ارایه شیوه ای برای خلق گزینه های راهبردی در فرایند آینده نگاری راهبردی است، که علاوه بر حفظ ماهیت مبتنی بر "مزیت رقابتی" راهبرد، با رویکردی یکپارچه در بُعد زمان و مکان، تمام فرصت ها، تهدیدها، ضعف ها و قوت ها را با دو رویکرد "پیش فعالانه و فرافعالانه" لحاظ می نماید و گزینه های راهبردی را بصورت یکپارچه در سه افق کوتاه، میان و بلند مدت در کنار یکدیگر ترسیم می کند.