جعفر قیدرخلجانی

مقدمه و اهداف: علی رغم اینکه پژوهش های متعددی در خصوص همکاری در زنجیره تأمین انجام شده است؛ اما بررسی ها نشان می دهد همکاری ها در زنجیره های با ساختار قدرت های نامتقارن که به سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه منجر می شود، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش به توسعه مدلی برای زنجیره تأمین یک محصول پیچیده پرداخته می شود که علاوه بر تصمیمات عملیاتی برای عرضه محصول به بازار، در خصوص سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه نیز تصمیم گیری می کند. پاسخ به این سؤال ها با درنظرگرفتن ساختار قدرت متفاوت در زنجیره تأمین و توجه به قراردادهای اشتراک گذاری هزینه ها و اشتراک گذاری درآمد از اهداف این پژوهش است: 1. تعیین نقطه تعادل بین میزان سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، قیمت محصول و میزان تولید؛ 2. بررسی تأثیر عدم قطعیت تحقیق و توسعه، رعایت انصاف خریدار و حساسیت مشتری به سطح فناوری محصول بر عملکرد زنجیره تامین.روش ها: ریسک عدم قطعیت در خروجی فرایند تحقیق و توسعه و تابع تقاضای وابسته به سطح فناوری محصول در مدل در نظر گرفته شده است. مدل تحت ساختار نامتقارن قدرت در زنجیره با درنظرگرفتن قراردادهای مختلف همکاری از جمله اشتراک هزینه های تحقیق و توسعه، اشتراک هزینه تولید و اشتراک درآمد توسعه یافته است. هر یک از سناریوهای این مسئله به صورت یک مدل برنامه ریزی دوسطحی غیرخطی ارائه شده است. مدل ریاضی دوسطحی با رویکرد بازی چانه زنی نش ایجاد شده و در بهینه سازی آن از روش شبیه سازی استفاده شده است.یافته ها: این پژوهش نشان می دهد که ریسک عدم قطعیت موجب کاهش سود زنجیره تأمین می شود؛ اما قراردادهای همکاری ارائه شده می توانند عملکرد زنجیره را نسبت به ساختار غیرمتمرکز بهبود دهند؛ همچنین مشخص شد که قرارداد اشتراک درآمد می تواند سود بیشتری را هم برای کل زنجیره تامین و هم برای تأمین کننده ایجاد نماید. اما از نظر خریدار و بر اساس قدرت چانه زنی، زمانی که قدرت چانه زنی وی نسبتاً کم است، قراردادهای اشتراک هزینه تحقیق و توسعه و اشتراک هزینه تولید، مطلوبیت بیشتری ایجاد می کنند؛ همچنین افزایش رعایت انصاف خریدار موجب بهبود عملکرد کل زنجیره تأمین در ساختارهای اشتراک درآمد و اشترک هزینه تحقیق و توسعه خواهد شد.همچنین نشان داده شد که حساسیت بازار نسبت به سطح فناوری محصول موجب بهبود عملکرد زنجیره در ساختار قراردادهای اشتراک هزینه تولید و هزینه تحقیق و توسعه می شود؛ اما در ساختار اشتراک درآمد ممکن است تمامی اعضای زنجیره از حساسیت بازار نسبت به سطح فناوری محصول منتفع نشوند. به علاوه حساسیت بازار نسبت به قیمت و رعایت انصاف خریدار، به ترتیب همواره موجب کاهش و افزایش عملکرد زنجیره تأمین می شوند.نتیجه گیری: به دلیل قابل توجه بودن هزینه های تحقیق و توسعه و تولید در محصولات پیچیده، توجه به این هزینه ها در قراردادهای همکاری زنجیره تأمین و تسهیم آن بین عامل های تأثیرگذار در زنجیره تأمین می تواند به افزایش عملکرد زنجیره تامین منجر شود. قدرت چانه زنی بین خریدار و فروشنده در این نوع از زنجیره ها می تواند نوع قرارداد را تحت تأثیر قرار دهد. با درنظرگرفتن نامعلوم بودن اطلاعات برای طرف های زنجیره تأمین می توان مدل های بیشتری را توسعه داد.

هدف: هدف این مطالعه، ارائه یک مدل ریاضی جدید، برای طراحی شبکه تأمین تحت اتحاد استراتژیک و در نظر گیری مفاهیم مرتبط با اتحاد استراتژیک و همکاری بین اعضای زنجیره تأمین است. مدل پیشنهادی این پژوهش، نخستین مدل برای طراحی شبکه روبه جلو و عقب و تحت شرایط عدم قطعیت است. روش: روش پژوهش، از نوع بنیادی و کاربردی است. در این پژوهش با استفاده از روش های بهینه سازی استوار تلاش شده است که یک مدل ریاضی کارا برای مقابله با عدم قطعیت ارائه شود. با توجه به پیچیدگی محاسباتی مدل ریاضی پیشنهادی، روش تجزیه بندرز استفاده شده و با به کارگیری سازوکار های شتاب دهی به روش بندرز، راه حلی کارا برای حل مدل ریاضی ارائه شده است. یافته ها: نتایج تحقیق نشان دهنده کارایی اتحاد استراتژیک و همکاری در کاهش هزینه های شبکه تولید و توزیع کالاهاست. همچنین، کمّی سازی مفاهیم مرتبط با اتحاد استراتژیک در زنجیره تأمین و کارایی مدل پیشنهادی برای ایجاد فضای تصمیم گیری با توجه به برقراری رابطه تعادل بین ریسک و مزایای اتحاد استراتژیک، از یافته های دیگر این پژوهش بوده است. نتیجه گیری: نتایج استفاده از داده های یک زنجیره تأمین آهن و فولاد، نشان دهنده کارایی مدل ریاضی برای ایجاد فضای تصمیم گیری مدیران و تصمیم گیران حوزه زنجیره تأمین آهن و فولاد است و همچنین نشان می دهد که روش ارائه شده، برای حل این مسئله عملکرد مناسبی دارد.

یکی از مسائلی که بیشتر سازمان ها با آن دست به گریبان هستند، استقرار اثربخش و پایدار نظام های مدیریتی، به ویژه نظام مدیریت ریسک است. بی گمان، نظام مدیریت ریسک در صنعت دفاعی به عنوان یک صنعت دولتی و ماموریت محور از اهمیت بیشتری برخوردار است. این پژوهش بر آن است تا به دلایل و عوامل مهم تأثیر گذار بر اثربخشی نظام مدیریت ریسک در یک صنعت دفاعی بپردازد و ضمن شناسایی عوامل آن، روابط، تأثیرگذاری، تأثیرپذیری و برهم کنش عوامل را مشخص نماید. همچنین چالش های پیش روی عدم موفقیت در جاری سازی مداوم و کارآمد مدیریت ریسک را تعیین و راهکارهایی برای کاهش و رفع این موانع ارائه دهد. در این پژوهش، پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و بررسی نظرات خبرگان دفاعی، 30 عامل مهم تأثیرگذار شناسایی و در قالب 6 بُعد دسته بندی شد که این عوامل و بُعد ها از طریق رویکرد پرسشنامه ای و با روش های تحلیل اهمیت-عملکرد (IPA)، ارزیابی و آزمون تصمیم گیری دیمتل و مدل سازی معادلات ساختاری، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد عواملی که در دو بُعد «نظام مندی مدیریت ریسک» و «ساختار مدیریتی/رهبری ریسک پذیر» قرار دارند، بیشترین تأثیر گذاری، اهمیت و اولویت را برای اقدامات بهبود دارا هستند. برخی از این عوامل عبارتند از: پیشرو بودن مدیران و رهبران سازمان به تغییر و ترویج برنامه های مدیریت ریسک، پویایی و نگاه عمیق به ریسک های راهبردی، شناسایی، ارزیابی و کنترل تغییرات فرهنگ ریسک، تخصیص منابع مالی و غیر مالی کافی و متوازن، اجرای کامل گام ها و فرآیند های مدیریت ریسک و قدردانی مناسب از عملکرد کارکنان.

ابرپروژه به معنای پروژه هایی با دامنه تلاش های گسترده جهت دستیابی به هدف های راهبردی در چهارچوب های کلان زمانی، مالی و کیفی است. ابرپروژه دارای پیامدهای تام، فراگیر و ماندگار است. به این دلیل شناسایی عوامل مرتبط با موفقیت و شکست ابرپروژه حائز اهمیت است. هدف این پژوهش شناسایی یک طرحواره نظری از عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها با استفاده از رویکرد فراترکیب است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، دارای رویکرد روش شناختی کیفی و رویکرد راهبردی فرامطالعه است. جامعه آماری شامل پژوهش های حوزه مدیریت ابرپروژه، روش نمونه گیری قضاوتی و حجم نمونه برابر 23 است. روش تحلیل داده ها شامل گام های تلخیص و کدگذاری داده ها، تحلیل در سطح موردی، ترکیب در سطح میان موردی و نظریه سازی با فرترکیب است. طرحواره نظری عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه دارای 139 مفهوم، 21 زیرمقوله و 6 مقوله است. این مقوله ها شامل سطح محلی، سطح ملی، سطح حاکمیتی، سطح بین الملل، سرمایه در دسترس و فرآیند مدیریت ابرپروژه است. در این طرحواره مقوله های سطح محلی، سطح ملی و سطح حاکمیتی دارای تأثیر متقابل بر یکدیگر است. این مقوله ها همچنین بر مقوله سرمایه در دسترس تأثیرگذار است. مقوله سرمایه در دسترس نیز بر مقوله فرآیند مدیریت ابرپروژه تأثیرگذار است. در پژوهش های حوزه مدیریت پروژه نادیده گرفتن سرمایه های فرهنگی و نمادین با تمرکز صرف بر سرمایه های فیزیکی و اجتماعی امری واضح است. همچنین نادیده گرفتن یا بزرگ نمایی سطح بین الملل بسیار مشخص است. در این پژوهش سطح بین الملل به عنوان یک عامل زمینه ای در شبکه روابط فراعلی عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها شناسایی شده است.

ابرپروژه لفظی برای تشخیص پروژه های راهبردی از پروژه های عادی است. ابرپروژه نیازمند تخصیص منابع زیاد و دارای پیامدهای تحول آفرین است. پژوهش های زیادی برای شناسایی مصداقی عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها انجام شده است. هدف این پژوهش تحلیل ساختار دانش عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها است. پژوهش از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش محتوای نمایه شده مرتبط با عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها در وبگاه علم، روش نمونه گیری قضاوتی و حجم نمونه 3728 است. راهکنش تحلیل داده های پژوهش شامل تحلیل ساختار بافت و تحلیل ساختار محتوا است. تحلیل ساختار بافت شامل گام های فهرست سازی، مرتب سازی، مصورسازی و تحلیل داده های زمینه ای و تحلیل ساختار محتوا شامل دو مرحله استخراج داده ه ها و کدگذاری است. تحلیل ساختار بافت مؤید روند صعودی نمایه سازی، جریان غالب معرفی یک کشور به عنوان سکوی ابرپروژه و سهم نمایه سازی بیش تر حوزه مدیریت پروژه است. تحلیل ساختار محتوا نیز موجب شناسایی 277 کد، 177 مفهوم، 101 زیرمقوله، 69 مقوله و 9 بُعد شده است. این بُعدها شامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها، زمینه، حوزه، تیم های ابرپروژه، چرخه عمر ابرپروژه، سرمایه گذاری، محیط، طرفین درگیر و عوامل اجتماعی است. پراکندگی نظری در گزینش واژگان نشان دهنده نیاز به همگرایی در گزینش واژگان و ضرورت شناسایی چهارچوب های نظری از محتوای نمایه شده مرتبط با موفقیت و شکست ابرپروژه ها است.

در سازمان های دولتی با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، میزان بودجه تخصیصی متفاوت است. در چنین شرایطی این سازمان ها با مسئله تعریف انواع پروژه های توسعه ای، شیوه برون سپاری آن ها و تعیین روش پرداخت مناسب به پیمانکاران روبه رو هستند؛ چراکه عدم مدیریت صحیح در مقدار و زمان هزینه کرد بودجه می تواند باعث تحمیل هزینه هایی فراتر از پیش بینی ها به سازمان شود. در این پژوهش رخ دادن هر یک از شرایط رکود، تعادل و رونق اقتصادی، عامل مؤثر بر تخصیص بودجه و در دسترس بودن آن در نظر گرفته می شود. با توجه به ماهیت گسسته و سناریومحور هر یک از این شرایط، به منظور پوشش ریسک تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت، با هدف کمینه سازی هزینه ها از رویکرد بهینه سازی استوار سناریومحور برای مدل سازی مسئله استفاده شده است. مدل پیشنهادی بر اساس ماهیت پروژه، دیدگاه های تصمیم گیرندگان درباره رعایت محدودیت ها و ثبات پاسخ ها و احتمال وقوع هر یک از سناریوهای وضعیت اقتصادی از طریق برقراری موازنه بین هزینه های تأخیر و تسریع پروژه، تصمیم بهینه ای درباره چگونگی استفاده از ظرفیت های درون سازمانی، پیمانکاران در دسترس و مقدار و زمان پرداخت های مالی ارائه می دهد؛ همچنین اختلاف ناچیز بین بیشترین و کمترین استواری پاسخ تحت انواع نگرش های مدیریتی، کارآمدی رویکرد پیشنهادی را به ویژه در مواردی با قابلیت انعطاف پذیری اندک در تغییر تصمیمات نشان می دهد.

هدف: یکی از فرآیندهای مدیریت ریسک، ارزیابی ریسک است. در اغلب روش های ارزیابی، ریسک به عنوان تابعی از احتمال رخداد و شدت اثر خطرات معرفی شده است. با بهره گیری از این تعریف روش های مختلف ارزیابی ریسک توسعه داده شده اند. در سیر تکامل این روش ها، شاخصی با عنوان نمره اولویت ریسکِ کارای جامع (TERPN) معرفی شده است. در این شاخص عوامل موثر بیشتری در راستای تعیین اهمیت ریسک ها، مد نظر قرار می گیرند. این شاخص علاوه بر دارا بودن مزایای متعدد، دارای محدودیت ها و اشکالاتی نیز هست که در صورت چیره شدن بر آن ها می توان عملکرد بهتری از منظر اثربخشی و کارایی داشت. پژوهش حاضر با هدف رفع این محدودیت ها و اشکالات صورت گرفته است. روش: روش پیشنهادی این پژوهش یک فرایند شامل 11 گام برای ارزیابی ریسک است. در این روش پس از مشخص شدن نواحی ریسک، ریسک ها و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، ارزیابی ریسک با بکارگیری یک روش ترکیبی مبتنی بر تحلیل پوششی داده ها انجام می شود. یافته ها: برای اعتبارسنجی روش پیشنهادی در یک مثال نمونه، مشخص شد این روش ریسک هایی را انتخاب می کند که بر مبنای هر دو شاخص TERPN و شاخص پیشنهادی این پژوهش باعث کاهش بیشتری در سطح ریسک های غیر قابل تحمل به میزان 8/3 درصد می شود. درباره هزینه انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه نیز مشاهده می شود که براساس اولویت بندی روش پیشنهادی مقدار هزینه کلیه اقدامات نسبت به روش معمول در حدود 8/26 درصد کاهش خواهد داشت. نتیجه گیری: روش این پژوهش به منظور ارزیابی ریسک علاوه بر حفظ ویژگی های مثبت روش TERPN ، محدودیت ها و اشکالات را برطرف نموده و در پیاده سازی فرایند مدیریت ریسک امکان دستیابی به سطح بهره وری (اثربخشی و کارایی) بالاتری را ایجاد می نماید.

نوآوری را می توان توسعه و به کارگیری راه های جدید و به طور چشمگیر بهبود یافته برای پاسخ گویی به نیازها و مسائل اجتماعی و اقتصادی تعریف کرد. تاکنون الگوها و رویکردهای متعددی در سطوح مختلف سازمانی و ملی برای اندازه گیری و ارزیابی نوآوری ارائه شده است. از طرفی، به دلیل ماهیت متفاوت سازمان های دفاعی، نوآوری در این سازمان ها شامل پیشران ها، الزامات و ملاحظات خاصی است. بنابراین، پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد کیفی و استراتژی طرح چندشیوه ای شامل روش تحلیل مضمون و روش مدلسازی ساختاری تفسیری به ارائه چارچوبی متوازن برای اندازه گیری و ارزیابی نوآوری در سازمان های دفاعی پرداخته است. این چارچوب مشتمل بر دو دسته از مضامین فراگیر پیشران (تحلیل های راهبردی مبتنی بر دکترین دفاعی؛ تحلیل سبد محصولات و فناوری های دفاعی؛ شبکه سازی و توسعه همکاری های فناورانه؛ بازطراحی نهادها، فرآیندها و توسعه سرمایه های انسانی؛ مدیریت منابع، زیرساخت ها و ظرفیت ها) و مضامین فراگیر وابسته (نتایج سرمایه های انسانی؛ نتایج شبکه همکاران دفاعی؛ نتایج مشتریان و نیروهای مسلح؛ نتایج عملکردی نوآوری های دفاعی؛ نتایج مالی و ماموریتی؛ نتایج جامعه و امنیت ملی) است. ویژگی اصلی این چارچوب آن است که نوآوری های فناورانه و سازمانی، نوآوری های تدریجی و ریشه ای، افق زمانی گذشته، حال و آینده و ملاحظات اجتماعی، فنی و اقتصادی را به طور همزمان در برمی گیرد.

بخش قابل توجهی از پروژه های دفاعی در زمره پروژه های پیچیده قرار دارند. عدم قطعیت و پیچیدگی دو ویژگی مهم و ذاتی این نوع پروژه ها است که باعث افزایش زمان و هزینه آن ها می شود و برخی به رابطه هم افزا بین این مفاهیم اشاره کرده اند. رویکردهای مختلفی مانند توسعه و تعمیق قابلیت های درونی برای غلبه بر اثرات ناخواسته این دو ویژگی ارائه شده است. در این پژوهش سعی شده است سه مفهوم عدم قطعیت، پیچیدگی و قابلیت در طیفی از پروژه های توسعه محصولات پیچیده مورد بررسی قرار گیرند. در ابتدا با استفاده از ادبیات موضوع، رجوع به خبرگان و به کارگیری روش دلفی سه مرحله ای مؤلفه های هرکدام از این سه مفهوم تبیین شد. همچنین، از طریق توزیع پرسشنامه میان مدیران و متخصصان صنایع دفاعی، میزان اهمیت عوامل و عملکرد صنایع دفاعی در مدیریت و بهبود این عوامل موردسنجش قرار گرفت و به کمک تجزیه وتحلیل اهمیت-عملکرد، وضعیت عوامل و اولویت های بهبود مشخص گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سازمان های مرتبط با پروژه های توسعه محصولات پیچیده دفاعی در بخش های عدم قطعیت، پیچیدگی و قابلیت باید بر عوامل ضعف فرهنگ حاکم در سازمان، ابهام در اهداف، تغییرات در برآوردها، عوامل محیطی، پیچیدگی های فنی، اهداف، ماهیت پروژه، محیطی و قابلیت های مدیریت دانش، مدیریت ارزش، مدیریت پروژه های کلان و قابلیت های نوآورانه که اولویت بالاتری نسبت به سایر عوامل دارند تمرکز بیشتری داشته باشند.

سامانه های محصول پیچیده یکی از عوامل ایجاد مزیت رقابتی در اقتصاد مدرن است. ویژگی هایی مانند ساختار شبکه ای و حضور بازیگران متعدد با زمینه های دانشی متنوع، سبب می شود تا سازمان یکپارچه ساز یا هاب الگوهای همکاری متفاوتی را در مواجهه با هر یک از بازیگران انتخاب کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که بر اساس ویژگی های مختلف مرتبط با هر یک از بازیگران، محتوای دانش و فناوری مورد تعامل و سایر ویژگی های ارتباطی میان طرفین، کدام یک از الگوهای همکاری فناورانه در این شبکه ها پیشنهاد می شود. پس از مرور ادبیات، شش شاخص اصلی برای تعیین نوع همکاری فناورانه با سه گروه بازیگر اصلی شامل شرکت های بزرگ و متوسط صنعتی، شرکت های نوپای فناوری محور و دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی شناسایی شد. سپس شش روش اصلی در همکاری های سازمان یکپارچه ساز با سایر بازیگران شامل برون سپاری، لیسانس، اتحاد راهبردی، تحقیق و توسعه مشترک، سرمایه گذاری مشترک و ادغام و اکتساب مدنظر قرار گرفت. در نهایت با استفاده از روش تحلیل مد خوشه ای و محاسبه ضریب توافق درونی، الگوی پیشنهادی برای همکاری بر اساس وضعیت همکاری در هر یک از شاخص های شش گانه مشخص شد.  

هدف این مقاله استفاده از ماتریس مقایسات زوجی فازی و تحلیل پاپیونی برای انتخاب بهترین سناریوی کنترل استرس در کادر پرستاری سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بود. این تحقیق از نظر هدف، توسعه ای- کاربردی و از نظر ماهیت داده ها، فازی به شمار می رود. همچنین، از نظر جمع آوری داده ها از نوع مقطعی و از نظر مسئله پژوهش، از نوع همبستگی می باشد. متغیر های وابسته، مقدار ارزش نهایی (وزن) عوامل ایجاد کننده استرس، اثرات وقوع استرس و موانع بُروز استرس شغلی در کادر پرستاری و متغیر های مستقل، ارزش نسبی گزینه ها نسبت به یکدیگر بود. نوآوری این مطالعه ارائه رویکردی فازی و ترکیب آن با روش تحلیل پاپیونی برای انتخاب بهترین سناریوی کنترل استرس کادر پرستاری بود و نتایج تحقیق با نظرسنجی از گروه خبرگان به دست آمد. در این مطالعه، نبود سلامت جسمی و روانی، پایین بودن حقوق و مزایا، فقدان کنترل بر شرایط کاری، محیط فیزیکی نامناسب و مشارکت نداشتن در تصمیم گیری به ترتیب به عنوان مهمترین عوامل بُروز استرس در کادر پرستاری مشخص شدند.

محصولات و سیستم های پیچیده (COPS) نقش مهمی در صنعت، اقتصاد و فناوری کشورها ایفا می کنند. از طرفی دشواری توسعه و ساخت این محصولات به دلیل پیچیدگی فراوان و نیازمندی به دانش عمیق و سطح بالا ، سازمان ها را با چالش هایی روبرو نموده است. سازمان ها برای موفقیت در ساخت این محصولات احتیاج به شناخت عمیق قابلیت های موردنیاز دارند. به همین منظور پژوهش فعلی صورت گرفت تا از طرفی قابلیت ها و توانمندسازهای موردنیاز برای ساخت و تولید محصولات پیچیده را شناسایی نماید و از طرف دیگر به تجزیه و تحلیل روابط علی معلولی میان توانمندسازها بپردازد. تعیین اهمیت این عوامل جهت برنامه ریزی دقیق سازمان نیز هدف دیگر این پژوهش بوده است. به این منظور با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه های نیمه ساختاریافته قابلیت های مذکور شناسایی و با توزیع پرسشنامه اعتبارسنجی شد. نهایتاً 10 قابلیت اصلی و 46 مولفه فرعی شناسایی و تائید شدند. در مرحله بعدی روابط فی مابین عوامل مذکور با استفاده از روش مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) تعیین و در چهار سطح افرازبندی شدند. به منظور تعیین اوزان و رتبه بندی عوامل نیز از ر تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد قابلیت های شبکه سازی، مدیریت پروژه های کلان، یکپارچه سازی و تعاملات در سطوح کلان از مهم ترین عوامل موثر در ساخت محصولات پیچیده بوده و تاثیرات زیربنایی بر سایر عوامل دارند. در پایان پس از ارائه جمع بندی، پیشنهاداتی برای پژوهش های آتی بیان شد.

با توجه به توسعه مدل های مدیریت نگهداری و تعمیرات در سطح جهانی، ضروری است که سازمان ها برای موفقیت به تفاوت های محیطی بین سازمان های مختلف توجه کنند و مدل مورد نیاز خود را با شرایط خاص حاکم بر سازمان خود متناسب و سازگار سازند. در این تحقیق، توسعه یک مدل اجرایی از مدیریت نگهداری و تعمیرات به کمک نظریه ساختار سازی تفسیری ISM صورت گرفته است. به این منظور، در گام اول عناصر تشکیل دهنده مدل نگهداری و تعمیرات با انجام مطالعات و مصاحبه های قبلی به دست آمده است. خروجی این مرحله شناسایی پنجاه وشش زیرمؤلفه، چهارده مؤلفه در قالب شش بعد اصلی می باشد. در گام بعدی به منظور برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد و مؤلفه ها، از روش مدل سازی ساختاری تفسیری بهره گرفته شده است. در این روش براساس نظرات خبرگان و تجزیه و تحلیل های صورت گرفته، ساختار مدل مدیریت نگهداری و تعمیرات استخراج گردیده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که شش بعد اصلی (رهبری، زیرساخت، اصول و مبانی، پشتیبانی، بهبود و تعالی) در هر سازمان فن آور با شرایط سازمان هدف، پایه های بنیادین هر مدل مدیریت نگهداری و تعمیرات را تشکیل می دهد و سایر مؤلفه ها و     زیرمؤلفه های مدل مورد تحقیق عملاً از این شش بعد آغاز می شوند و در نهایت منجر به بهبود و تعالی سازمان می گردد.

هدف این مقاله احصاء اصول و سازوکارهای کلیدی نظام اکتساب دفاعی، دسته بندی آنها و ارایه راهبردهایی متناسب با هر دسته در بستر صنایع دفاعی کشور ایران است. رویکرد پژوهش حاضر، کمی است و از استراتژی پژوهش پیمایشی بهره برداری می کند. در این پژوهش، ابتدا از طریق مطالعه اسناد نظام های اکتساب دفاعی مرتبط با سه کشور پیشرو (آمریکا، انگلستان و فرانسه)، 28 اصل و سازوکار شناسایی شدند. در گام بعد با استفاده از نظرات 12 نفر از خبرگان صنایع دفاعی در قالب یک پانل، این اصول و سازوکارها به 20 مورد تقلیل پیدا کردند. در ادامه و با هدف ارزیابی اولویت و وضعیت موجود اصول و سازوکارهای شناسایی شده، پرسشنامه ای در میان 40 نفر از خبرگان و کارشناسان مرتبط توزیع گردید و 32 پرسشنامه تکمیل شد. در نهایت این 20 اصل و سازوکار با توجه به اولویت و وضعیت موجود، به چهار دسته تقسیم شده اند و متناسب با هر دسته یکی از راهبردهای پایش (اولویت کم- وضعیت نامطلوب)؛ بازنگری (اولویت کم- وضعیت مطلوب)؛ بهبود (اولویت بالا- وضعیت نامطلوب)؛ و حفظ (اولویت بالا- وضعیت مطلوب) پیشنهاد شده است.

هماهنگی و یکپارچگی بین قطعات و زیرسیستم ها در محصولات پیچیده مانند کامپیوترها، شبیه سازهای خاص، هواپیماها و ... اهمیت خاصی دارد؛ از همین رو لازم است در انتخاب تأمین کنندگان قطعات و زیرسیستم های این نوع محصولات توجه خاصی به این موضوع صورت گیرد. به عبارت دیگر در انتخاب تأمین کنندگان قطعات و زیرسیستم های حساس و پیچیده باید معیارهای دیگری مانند میزان تطابق و هماهنگی بین تأمین کنندگان نیز به عنوان یک معیار در نظر گرفته شود. دلیل اصلی گنجاندن این معیارها در مسأله انتخاب تأمین کننده این است که در صورت رویداد اختلال در تأمین قطعات و زیرسیستم های حساس و پیچیده نمی توان به راحتی به سراغ سایر تأمین کنندگان مشابه رفت. در این مقاله میزان هم خوانی و هم تکاملی بین تأمین کنندگان و توانمندی آنها در ایجاد تعامل با یکدیگر به صورت یک معیار در انتخاب تأمین کنندگان با استفاده از برنامه ریزی ریاضی و عملکرد گذشته تأمین کنندگان در حالت اختلال با هدف حفظ بیشترین هم خوانی مدل سازی شده است.

 اغلب سازمان ها در صنعت خودرو و نیز سایر صنایع از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی(QSPM) جهت اولویت بندی راهبردهای خود استفاده می کنند. یکی از نقاط ضعف این روش، لحاظ نکردن ارتباطات داخلی و همبستگی بین عوامل محیطی است. در این مطالعه سعی شده است تا با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه(ANP) ضمن برطرف نمودن نقص مذکور، اقدام به اولویت بندی مجدد راهبردهای شرکت صنعتی نیرومحرکه –سازمانی پیشرو در زنجیره تامین شرکت ایران خودرو شود. نتایج نشان می دهد که اولویت بندی حاصل از فرآیند تحلیل شبکه با اولویت بندی به دست آمده از روش ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی تفاوت های قابل توجهی دارند که دلیل آن لحاظ نکردن ارتباطات داخلی بین معیارها در روش QSPM است؛ بنابراین به عنوان یک دستاورد مهم این مطالعه، توصیه می شود که سازمان ها به منظور اولویت بندی راهبردهای خود یا صحه گذاری روش مورد استفاده خود جهت اولویت بندی راهبردهای کسب وکار از فرآیند تحلیل شبکه استفاده کنند. نتایج اولویت بندی راهبردهای شرکت نیرومحرکه به روش ANP به این صورت بوده است که راهبرد توسعه محصولات از قبیل گیربکس اتوماتیک و دستی دارای بالاترین اولویت و راهبرد بهینه سازی عوامل تولید دارای کمترین اهمیت است.

یکی از عوامل اصلی در توسعۀ محصولات جدید، به ویژه محصولات نظامی و الکترونیکی، زمان دستیابی به این محصولات یا به عبارت ساده تر، زمان ایده تا محصول است. در این پژوهش محققان کوشیده اند از زوایای گوناگون این موضوع را بررسی کنند و هم زمان با بررسی نتایج چندین فعالیت پژوهشی در زمینۀ بهبود عملکرد زمانی در صنایع دفاعی، پیشنهادهای خود را براساس تجربیات صنعتی، مشاوره ای و دانشگاهی به صورت کاربردی ارائه کنند. ارائۀ الگو و دسته بندی جامعی که دربردارنده و پوشش دهندۀ مهم ترین عوامل مؤثر در عملکرد زمانی طرح های توسعۀ محصول جدید باشد و درعین حال، چالش های حوزه ای فعال از صنایع ایرانی را نیز درنظر داشته باشد و با زبان مشترک متخصصان صنعت ارائه شده باشد، مدیران و سیاست گذاران حوزه های توسعۀ محصول و فناوری را در عرصۀ تدوین راهبردها و برنامه های کاهش زمان دستیابی به محصول یاری می کند و چارچوب مناسبی را پیش روی آنان قرار می دهد. مطالعۀ حاضر به منظور دستیابی به چنین دسته بندی جامعی، با مطالعات کتابخانه ای، برگزاری پنل خبرگان و استفاده از روش تحلیل تماتیک انجام داده شده است و مجموعه عوامل مؤثر در عملکرد زمانی محصولات در قالب سه شاخۀ زمینه ای، رفتاری و ساختاری، 9 تم (دسته) و بیش از 23 زیردسته ارائه شده اند. عناوین 9 تم بیان شده عبارت اند از: 1. عوامل محیط دور؛ 2. عوامل محیط نزدیک؛ 3. منابع انسانی؛ 4. مدیریت و رهبری؛ 5. مدیریت منابع؛ 6. معماری سازمانی؛ 7. استراتژی؛ 8. همکاری ها؛ 9. پروژه. در پایان نیز به جمع بندی، ارائۀ برخی کاربردهای مدیریتی و محدودیت های پژوهش حاضر پرداخته شده است.

این مقاله به بررسی نحوه شکل گیری قابلیت های فناورانه در یکی از سازمان های صنعتی حوزه صنایع دریایی ایران می پردازد. استراتژی پژوهش، مطالعه موردی یک سازمان بوده که به عنوان مورد مطالعه، انتخاب و در کنار مطالعه منابع علمی، اقدام به انجام مصاحبه عمیق با مسئولین، مدیران، مشاوران و کارشناسان ارشد مرتبط با آن سازمان گردید. نقطه شروع مطالعه استفاده از یافته های علمی پژوهش های قبلی بوده است ولی پیشینه موجود دارای دو خلاء مهم در این زمینه می باشد: اول اینکه الگوهای ارائه شده برای توسعه قابلیت های فناورانه بیشتر متمرکز بر تولید انبوه است (در صورتی که ماهیت اغلب محصولات سازمان مورد مطالعه از جنس محصولات پیچیده است) و پیش فرض اساسی دیگر برای الگوهای یادشده هم همکاری با کشورهای توسعه یافته می باشد که به دلیل وجود تحریم های مستمر علیه صنایع دارای کاربرد دوگانه، این همکاری میسر نمی باشد. در این مقاله سعی شده مراحل طی شده در سازمان مورد مطالعه جهت شکل گیری و توسعه قابلیت های فناورانه شناسایی و معرفی گردد. این مراحل در قالب سه گام شناسایی شد که عبارتند از: سرمایه گذاری و ایجاد زیرساخت های پایه، ارتقاء قابلیت ها به واسطه مهندسی معکوس با همکاری محدود و همچنین مهندسی معکوس محصولات پیچیده تر و گسترش طراحی و نوآوری. در نهایت مراحل شناسایی شده با مدل های متداول در این حوزه مقایسه شده است.

محیط کسب وکار کنونی به شدت نامطمئن و غیرقابل پیش بینی شده است، سازمان ها برای مواجه با این عدم قطعیت ها باید سیستم های انعطاف پذیری داشته باشند. برای دست یابی به این هدف، انعطاف پذیری زنجیره تأمین از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این مقاله مطالعه تجربی ارتباط بین انعطاف پذیری زنجیره تأمین و عملکرد شرکت های فعال صنعت پوشاک در تهران و حومه است.اطلاعات اولیه با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و سپس به کمک مدل سازی معادلات ساختاری در دو بخش مدل اندازه گیری و ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. انعطاف پذیری زنجیره تأمین شامل ابعاد منبع یابی، عملیات، اطلاعات، توزیع و منابع انسانی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که انعطاف پذیری منبع یابی، اطلاعات و توزیع، تأثیر مثبت و معنادار بر عملکرد دارند درحالی که انعطاف پذیری عملیات و منابع انسانی، تأثیر مثبت ولی ناچیز بر عملکرد دارند.

توسعه محصول جدید یکی از عوامل کلیدی برای کسب مزیت رقابتی و تداوم رشد شرکت هاست؛ اما این کار فرایند مخاطره آمیزی است که باید برای دستیابی به موفقیت در آن، ریسک های موجود به طور اثربخش مدیریت شوند. با توجه به اهمیت این نوع پروژه ها، در پژوهش حاضر تلاش می شود با مدیریت مؤثر ریسک در مرحله طراحی مفهومی محصولات جدید، احتمال موفقیت آنها بیشتر شود. بدین منظور، نخست مدلی جدید و معیارهایی برای اندازه گیری ریسک های مرتبط با متغیر های طراحی ارائه شده است. در این مدل با درنظرگرفتن اثر متقابل ریسک ها بر پیامد های رخداد یکدیگر و همچنین ریسک های مرتبط با متغیرهای پیوسته طراحی در فرایند محاسبه میزان ریسک طرح محصول، دقت محاسبات افزایش یافت. این مدل خود جزئی از مدل چند هدفه ای با سه تابع هدف ریسک، اثربخشی کلی طرح و هزینه طرح محصول است تا تصمیم گیرندگان بتوانند با توجه به سطح ریسک پذیری و بودجه، طرحی را انتخاب کنند که بیشترین اثربخشی را داشته باشد.