محمدحسن طالبیان

محمدحسن طالبیان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۱ مورد.
۲۱.

مدل سازی سه بُعدی میراث معماری با بکارگیری فتوگرامتری پهپاد؛ نمونه موردی: کاروانسرای دیرگچین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۶ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 61 - 73

کلید واژه ها: فتوگرامتری بناهای تاریخی مدل سازی میراث فرهنگی مستندنگاری سه بعدی پهپاد کاروانسرای ایرانی حفاظت از میراث معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۳۳
مدل سازی سه بعدی میراث معماری، به دلیل تعدد، پیچیدگی، گستردگی و یا محدودیت دسترسی این آثار، نیازمند به کارگیری ابزارهای توانمند و منعطف و روش هایی سریع و مقرون به صرفه در اخذ و ثبت دقیق اطلاعات است. فتوگرامتری پهپاد یکی از روش های نوینی است که با پیشرفت تکنولوژی در دهه های اخیر، به صورت منفرد یا در ترکیب با روش های دیگر، به طور گسترده ای در مدل سازی سه بعدی میراث فرهنگی غیرمنقول استفاده می شود. این پژوهش کاربردی با هدف ارزیابی توانایی فتوگرامتری پهپاد در مدل سازی سه بعدی میراث معماری انجام گرفته است. نمونه موردی پژوهش حاضر کاروانسرای دیرگچین، به عنوان یکی از آثار زنجیره ای پرونده ارسال شده برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو می باشد. برای انجام این پژوهش ابتدا طراحی اخذ داده صورت گرفت و طبق آن تصاویر هوایی با استفاده از پهپاد و تصاویر زمینی به طور مستقیم اخذ گردید و کنترل کیفیت داده ها انجام شد. سپس وضعیت سه بعدی تصاویر طی پردازشی فتوگرامتریک تعیین و ابرنقطه متراکم ایجاد شد. از اعمال بافت روی شبکه های هوایی و زمینی تولید شده، که توسط نقاط شاخص مشترک باهم یکپارچه شدند، مدل سه بعدی کاروانسرای دیرگچین با بافت واقعی و مقیاس 1:200 بدست آمد. ارزیابی نتایج تدقیق شده توسط نقاط کنترل زمینی، بیانگر توانایی بالای فتوگرامتری پهپاد به عنوان روشی سریع در مستندنگاری و مدل سازی سه بعدی خارجی میراث معماری با دقت زمینی بهتر از دو سانتی متر است.
۲۲.

بایسته های ارزیابی حفاظت از محوطه های پویای میراث فرهنگی جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 101-119

کلید واژه ها: حفاظت اصالت یکپارچگی ادراک برجستگی و منزلت فرهنگی تجربه اصالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۳۲۰
اهداف: محوطه های پویای میراث فرهنگی جهانی، مجموعه ای از منابع میراثی غیرقابل جایگزین در ابعاد ملموس و ناملموس، در نتیجه فرآیندهای تولید فرهنگی- اجتماعی و تجربیات در بستر زمانی و مکانی شکل یافته اند و در حال گذراندن تحولات در گذر زمان می باشند. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت حفاظت محوطه های پویای میراث فرهنگی جهانی به عنوان یکی از اساسی ترین موضوعات در فرایند نظارت بر میراث می باشد، که این فرایند ارزیابی باید با مشارکت ذینفعان مختلف مرتبط با بستر فرهنگی مربوطه در طول زمان محقق شود. روش ها: پژوهش از نوع کاربردی- توسعه ای است و در دو بخش مطالعات نظری و عملی با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در بخش نظری از روش استدلال منطقی و تکنیک تحلیل محتوا و استنتاج منطقی و در بخش عملی از روش پیمایشی و تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی بهره گرفته شده است. یافته ها: دستیابی به ارزیابی کارامد وضعیت حفاظت محوطه های پویای میراث فرهنگی جهانی، مبتنی بر معیار "حفاظت، پایداری و انتقال برجستگی و منزلت فرهنگی سایت میراثی" تحت تاثیر زیر معیارهای "یکپارچگی" و "اصالت" و همچنین معیار "تجربه سایت میراثی" تحت تاثیر زیر معیارهای "ادراک برجستگی و منزلت فرهنگی" و "تجربه اصالت" محقق می گردد. نتیجه گیری: شاخص "حس دلبستگی مکانی" به عنوان مهم ترین عامل در مدل ارزیابی وضعیت حفاظت محوطه میراث فرهنگی جهانی محسوب می شود. بهره گیری به طور ادواری از این مدل پیشنهادی در فرایند نظارت، می تواند بستر مناسبی را برای سنجش میزان کارآمدی سیستم مدیریت محوطه پویای میراث جهانی مورد مطالعه فراهم سازد و می تواند با ابتکار اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری تهران به کار رود.
۲۳.

مروری بر فرسودگی زیستی در آثار تاریخی ایران با تأکید بر مصالح معماری متخلخل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) ۱۸۲-۱۵۹

کلید واژه ها: فرسودگی زیستی آثار تاریخی مصالح متخلخل ارگانیسم های زنده بیوفیلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۶۸
ایران با داشتن آثار هنری _ تاریخی متنوع ساخته شده از سنگ، آجر و خشتی به عنوان یکی از 10 کشور برتر در این حوزه شناخته می شود. عوامل فیزیکی، شیمیایی و زیستی در همکاری مشترک، از هم زیستی تا هم ستیزی، باعث فرسودگی زیستی می شوند. هر نوع تغییر نامطلوب در خواص مواد که به وسیله فعالیت های حیاتی ارگانیسم های زنده رخ می دهد را فرسودگی زیستی می نامند. فرسودگی زیستی آثار تاریخی _ هنری در کشورهایی با تاریخ کهن و داشتن ابنیهء تاریخی مورد توجه بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است. ارگانیسم های زنده که می توانند موجب بروز فرسودگی زیستی شوند، به عنوان عوامل فرسایش زای زیستی شناخته می شوند. این عوامل با تشکیل بیوفیلم برروی سطوح باعث فرسودگی زیستی می شوند. موادی که در اثر فعالیت های موجودات دچار تغییر و فرسودگی می شوند به دو دسته آلی و غیر آلی تقسیم می شوند. توسعه گونه های زیستی خاص در مواد ساختاری خاص، بر اساس ماهیت، خواص مواد و عوامل محیطی خاص (ترکیبات معدنی، pH، درصد نسبی مواد معدنی مختلف، شوری، رطوبت و بافت دما، رطوبت نسبی - RH، شرایط نور، اکسیژن) تعیین می شود. در مقاله حاضر به بررسی عوامل فرسودگی زیستی آثار تاریخی _ هنری ساخته شده از مواد متخلخل در ایران پرداخته شده تا با ارزیابی عوامل موثر بر فعالیت ارگانیسم ها و تکثیرشان بر روی آثار تایخی _ هنری و درک مکانیزم های مربوط به فرسودگی زیستی طراحی راهکارهای مناسب برای کنترل و حفاظت بکار گرفته شود.
۲۴.

از آرامگاه تا تختگاه: مجموعه آرامگاهی نقش رستم و تخت جمشید در منظر پارسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 417 - 431

کلید واژه ها: کعبه زردشت نقش رستم مجموعه آرامگاهی پارسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۷۹
مجموعه آرامگاهی و بنای معروف به کعبه زرتشت در نقش رستم در دوره هخامنشی بنا شده است. مجموعه آثار نقش رستم به خصوص بنای کعبه زرتشت به عنوان میراث معنوی پادشاهان هخامنشی همواره در مشروعیت مذهبی دوره های پس از هخامنشی نقش پویایی در ساختار حاکمیتی، سیاسی و مذهبی داشته است که این موضوع ریشه در سنّت های دیرینه پیشا هخامنشی در خاورمیانه باستان به ویژه دوره عیلامی داشته است. نزدیکترین تفسیر از کارکرد این بنا در ارتباط با آرامگاه های هخامنشی و ارتباط آن با تختگاه تخت جمشید می تواند معنا یابد. شناخت ارتباط مکانی نقش رستم و تختگاه تخت جمشید از نظر کارکردی اهمیت دارد.  تخت جمشید در دل یک شهر شکل گرفته و کاخ های هخامنشی بخشی از این شهر بوده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای انجام شده است. این پژوهش پهنه محیطی پیرامون تختگاه تخت جمشید، معروف به شهر پارسه را مورد بررسی قرار داده و فرضیه بازسازی شهر تاریخی پارسه را در محدوده حریم درجه 1 تخت جمشید قابل تصور ساخته است. یافته های پژوهش حاکی از این است به استناد آثار بجای مانده و کتیبه ها، مجموعه آثار نقش رستم در دوره هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی همواره مورد استفاده و تکریم بوده است. در دوره هخامنشی ارتباط مجموعه آرامگاهی نقش رستم به عنوان بخش مهم و کارکردی شهر پارسه مرتبط با تختگاه تخت جمشید بوده است. سنّت دفن پادشاه درگذشته بر اساس آئین زرتشتی در این محل انجام می شده و پس از دفن پادشاه در آرامگاه، مراسم به تخت نشستن پادشاه جدید در بنای یادمانی و مقدس کعبه زرتشت انجام می شد. اهداف پژوهش: 1- بررسی موقعیت مکانی نقش رستم و کعبه زرتشت و علل وابستگی آن به شهر پارسه بر اساس بررسی های ژئوفیزیک.  2-بررسی و مطالعه کارکرد بنای کعبه زرتشت از دوره هخامنشی تا انتهای دوره ساسانی.   سؤالات پژوهش: 1- بنای کعبه زرتشت در دوره های مختلف تاریخی چه کاربردهایی داشته است؟ 2-بررسی های ژئو فیزیک چه اطلاعاتی در مورد موقعیت مکانی کعبه زرتشت و وابستگی آن به شهر پارسه  ارائه می دهد؟
۲۵.

شاخص های به کارگیری ظرفیت میراث فرهنگی برای توسعه پایدار اقتصاد محلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 195 - 211

کلید واژه ها: اقتصاد فرهنگ سرمایه فرهنگی توسعه پایدار اقتصاد محلی شاخص اقتصادی میراث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۹۲
اقتصاد فرهنگ، میراث را به عنوان شکلی از سرمایه می بیند که قابلیت ایجاد چرخه اقتصادی و تولید درآمد دارد. این رویکرد قالب جدیدی است که موضوع میراث فرهنگی را در جایگاهی مهم از ملاحظات و تفکر سرمایه گذاری قرار می دهد؛ اگرچه در کشور ما این موضوع مورد غفلت واقع شده و پیامد آن بار روزافزون حفاظت از میراث برای دولت و انفعال جامعه محلی در برابر آثار تاریخی بوده است. بر این اساس، هدف این مقاله ارائه شاخص هایی است که بتواند ظرفیت توسعه ای میراث فرهنگی در اقتصاد محلی را نشان دهد. در این راستا با رویکرد تفسیری و تکنیک تحلیل محتوای کیفی، پنج شاخص باززنده سازی شهری، فرصت های سرمایه گذاری، صنایع خلاق و فرهنگی، گردشگری و ایجاد اشتغال معرفی شده اند. این شاخص ها بر مبنای مطالعه متون و اسناد بین المللی و نظریات مطرح در این حوزه، به مؤلفه های خردتری تقسیم می شوند که راهکارهای تأثیرگذاری میراث برای توسعه اقتصادی پایدار را به دست می دهند. شاخص های معرفی شده در مواجهه با هر اثر میراثی و محدوده پیرامونی اش بر مبنای توجه به اصول بنیادین حفاظت، مناسب سازی شده و مورد بازنگری قرار خواهد گرفت. پژوهش حاضر نشان می دهد ادغام حساس میراث فرهنگی در راهبردها و اقدامات توسعه ای، راهی مناسب برای استفاده متنوع و عاقلانه از میراث است. بر این اساس حفاظت از میراث فرهنگی، دیگر یک اقدام نخبه گرا تلقی نمی شود بلکه به عنوان یک شریک پیشرو و نیروی محرکه توسعه به حساب می آید. به کارگیری این شاخص ها برای سیاست گزاران و ذی نفعان میراث فرهنگی مفید خواهد بود.
۲۶.

واکاوی مؤلفه های مؤثر بر طبقه بندی آثار میراث معماری بر اساس رویکردها و سیاست های حفاظت در کشورهای اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 213 - 237

کلید واژه ها: میراث معماری طبقه بندی حفاظت اروپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۰
مدیریت و اولویت بندی حفاظت از آثار میراث معماری در ایران با توجه به فراوانی و کمبود منابع مالی، یکی از چالش های اساسی است. از سال 1309ش و تصویب قانون حفظ آثار ملی و عتیقات تاکنون، میراث معماری هیچ گاه با رویکرد حفاظت مبتنی بر اهمیت آثار، به صورت علمی و در یک چهارچوب مدون داوری و سطح بندی نشده اند. این موضوع باعث شده اصولی جامع برای مدیریت یکپارچه، وحدت رویه در تصمیم گیری ها و اولویت بندی برای حفاظت از آثار نیز تدوین نشده باشد، درحالی که بیشتر کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه در این زمینه به چهارچوبی منطقی دست یافته اند. یکی از ابزارهای مدیریت حفاظت از میراث معماری در اروپا، طبقه بندی است. مطالعه و شناسایی نظام طبقه بندی در سیاست های کشورهای اروپایی به منظور دستیابی به یک الگوی کاربردی و تعمیم پذیر در سطح ملی، هدف اصلی این تحقیق است. اهداف و تأثیرگذاری مؤلفه ها بر سیستم طبقه بندی میراث معماری اروپا، پرسش اصلی این تحقیق است که برای یافتن آن از طریق سندپژوهی و مطالعات کتابخانه ای، داده های موجود شامل قوانین، سیاست ها و تجربیات کشورها گردآوری شده و با رویکردی کیفی و با روش توصیفی تفسیری و تطبیقی تحلیل شده است. با توجه به یافته های پژوهش، دستیابی به سازوکاری مدیریتی بر اساس یک سیستم منظم و سلسله مراتبی از طریق طبقه بندی به منظور ارتقای سیاست های حمایت از منابع میراث و بهره مندی مقامات در حفاظت از میراث معماری هدف اصلی طبقه بندی بوده است و بر این اساس آثار میراث معماری به سه سطح ملی، منطقه ای و محلی طبقه بندی شده اند. رویکرد و نحوه تصمیم گیری برای طبقه بندی، بر اساس نظر و مشورت صاحب نظران، متخصصان و مسئولان و با توجه به معیارها و مؤلفه های تأثیرگذار بر این فرایند شامل منحصربه فرد بودن آثار، اهمیت آن ها، شایستگی برای حفاظت، مالکیت و ویژگی های تاریخی، معماری، هنری، علمی، زیباشناختی و اجتماعی تعیین می شود. سیستم طبقه بندی در کشورهای اروپایی به عنوان مؤلفه ای مهم در توسعه اقتصادی و بهبود زندگی مردم در نظر گرفته شده است.
۲۷.

مدیریت راهبردی گردشگری شهر تهران؛ چالش ها و فرصت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال هفدهم بهمن ۱۳۹۹ شماره ۹۲ 75 - 88

کلید واژه ها: مدیریت گردشگری شهری گردشگری شهری شهر تهران مدل سوات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۰ تعداد دانلود : ۶۶۰
بیان مسئله: امروزه گردشگری، به عنوان یکی از مهم ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت های زیادی را در حوزه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کلان شهرها به وجود آورده است. شهر تهران نیز با داشتن جاذبه های متعدد و متنوعِ گردشگری ظرفیت بالایی در این زمینه دارد که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است. از این رو مسئله این مقاله شناخت فرصت ها و محدودیت ها و ارائه راهبردهای توسعه گردشگری شهر تهران است.هدف پژوهش: مقاله حاضر در پی آن است که راهبردهایی برای توسعه گردشگری شهر تهران ارائه کند.روش پژوهش: این پژوهش بر روش توصیفی-تحلیلی مبتنی است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای- اسنادی و مصاحبه انجام گرفته و در تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون و نیز مدل SWOT استفاده شده است. جامعه آماریِ تحقیق متخصصان و صاحب نظران حوزه گردشگری شهر تهران و مدیران سازمان ها و نهادهای متولی گردشگری شهری تهران را شامل می شود. حجم نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تا اشباع نظری تحقیق بوده و با 35 نفر از متخصصان و صاحب نظران مصاحبه شده است.نتیجه گیری: تحلیل یافته های این تحقیق نشان می دهد که برای توسعه گردشگری شهری در تهران باید جوانب مختلفی مورد دقت و توجه قرار گیرد؛ مهم ترین راهبردها و پیشنهادهای ارائه شده در این مقاله به شرح ذیل است: تقویت عزم و اراده توسعه گردشگری در میان مردم و مسئولین، ملاحظه گردشگری با تفکر شبکه ای، تشکیل سیستم مدیریت یکپارچه مقصد، تقویت بازاریابی گردشگری و ارائه و ترویج تصویری مثبت از تهران، ارتقای فرهنگ پذیرش و نگهداشت گردشگر، ظرفیت رویدادسازی در شهر تهران، و برندسازی برای تهران در حوزه گردشگری.
۲۸.

واکاوی آبراهه ها و نظام زهکشی آب در تخت جمشید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۵ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 37 - 49

کلید واژه ها: هخامنشیان تخت جمشید آبراهه ها و مجراهای آب نظام زهکشی ساختارهای سنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
”پارسه“ یا تخت جمشید مهمترین اثر هخامنشیان بین 510 تا 330 ق.م. است که همچون مجموعه ای حکومتی-اداری و آیینی بر روی صفه ای عظیم بنا شده است. نظام زهکشی ساختمان ها و روان آب های تخت جمشید از دامنه ی کوه رحمت تا دشت مرودشت به شکل شبکه ی پیچیده ای از آبراهه ها منحصر به فرد است و بدست اشمیت (1342)، تجویدی (1355)، عسکری (1383-85) و اسدی (1395) کاوش شده است. این پژوهش با هدف شناخت نظام کالبدی-کارکردی زهکشی در تخت جمشید، به تک نگاری شبکه ی آبراهه ها پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که مجراها دارای کارکردهای مختلف انتقال آب بام از ناودانی درجاساخت، روان آب سطح زمین، شاخه های اتصال فرعی، و آبراهه های سراسری اصلی به شکل روباز، سربسته با یا بدون هواکش هستند. ساختار آن ها با سنگ یکپارچه زبره تراش یا پاکتراش یا تخته سنگچین است. اختلاف ارتفاع کف ابتدا و انتهای بلندترین آبراه حدود 7- متر و شیب متوسط مجراها 2% الی 4%  است اما شیب برخی به 30% هم می رسد تا جریان آب پیوسته در شبکه ی آبراهه ها با اختلاف ارتفاع مختلف باایجاد شکست در مسیر حفظ شود. مورفولوژی آبراهه ها به ویژه دو شاخه ی اصلی شرقی-غربی و شاخه ی شمالی-جنوبی، طرح ریزی یکپارچه ی کاخ های ادوار مختلف (مطابق نظر ارنست هرتسفلد) را نشان می دهد اما بر تغییرات موضعی (همانند نظر اریک اشمیت) تأکید دارد.  
۲۹.

مدل ارزیابی وضعیت حفاظت محوطه های میراث فرهنگی جهانی (نمونه مطالعه: عرصه ثبت جهانی شهر تاریخی یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴

کلید واژه ها: حفاظت اصالت یکپارچگی ادراک برجستگی و منزلت فرهنگی تجربه اصالت شهر تاریخی یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۳۸۲
اهداف: ارزیابی وضعیت حفاظت محوطه های میراث فرهنگی جهانی به عنوان یکی از اساسی ترین موضوعات در فرایند نظارت بر میراث می باشد؛ که باید علاوه بر تمرکز بر حفاظت از ارزش های ملموس و ناملموس، همچنین بر برقراری ارتباط با برجستگی و منزلت فرهنگی سایت میراثی تاکید داشته باشد و این فرایند ارزیابی باید با مشارکت ذینفعان مختلف مرتبط با بستر فرهنگی مربوطه محقق گردد. روش ها: پژوهش حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی- توسعه ای می باشد و در دو بخش مطالعات نظری و عملی با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در بخش نظری از روش استدلال منطقی و تکنیک تحلیل محتوا و استنتاج منطقی و در بخش عملی از روش پیمایشی و تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی بهره گرفته شده است. یافته ها: نتایج بیانگر آن است که شاخص "حس دلبستگی مکانی" به عنوان مهمترین عامل در ارزیابی وضعیت حفاظت محوطه میراث جهانی شهر تاریخی یزد محسوب می گردد و محله شاه ابوالقاسم دارای بالاترین رتبه و محله دارالشفاء دارای پایین ترین رتبه ی وضعیت حفاظت در میان محلات مورد مطالعه می باشد. نتیجه گیری: مدل پیشنهادی ارزیابی وضعیت حفاظت محوطه میراث جهانی شهر تاریخی یزد مبتنی بر معیار "حفاظت و انتقال برجستگی و منزلت فرهنگی سایت میراثی" تحت تاثیر زیر معیارهای "یکپارچگی" و "اصالت" و همچنین معیار "تجربه سایت میراثی" تحت تاثیر زیر معیارهای "ادراک برجستگی و منزلت فرهنگی" و "تجربه اصالت" تدوین می گردد. بهره گیری به طور ادواری از این مدل در فرایند نظارت، می تواند بستر مناسبی را برای سنجش میزان کارامدی سیستم مدیریت میراث فراهم سازد.
۳۰.

شناسایی گونه های سقف های تیر چوبی تخت در خانه های تاریخی شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۸ 71-87

کلید واژه ها: سقف چوبی شیراز خانه تاریخی جزئیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۶۹
این پژوهش به دنبال شناخت جزئیات ساخت سنتی در سقف های تیرپوش چوبی تخت و دسته بندی گونه شناسانه این سقف ها در خانه های تاریخی شیراز و تشخیص فضا هایی است که هریک از گونه ها در آن کاربرد دارد. دستیابی به این شناخت علاوه بر توسعه دانش فنی، مبنای قابل اتکایی نیز برای کمک به مرمت اصولی تر بنا های تاریخی ایجاد می کند. همچنین شناخت چوب و جزئیات اجرایی آن به عنوان یک مصالح طبیعی مناسب به لحاظ همخوانی با بقیه اجزا و مصالح در بنا های تاریخی، و همچنین پایداری زیست محیطی آن دارای اهمیت است. این پژوهش گونه شناسانه، پژوهشی کیفی از نوع مطالعه موردی است که برای اولین بار از طریق برداشت میدانی مستقیم و ترسیم جزئیات سقف بنا های نمونه موردی انجام یافته و اطلاعات حاصل از نمونه ها از دو جنبه جزئیات ساخت و همچنین فضا های کاربرد آن ها مقایسه و تحلیل شده است. در نهایت یافته های این پژوهش، پوشش تیر چوبی تخت در سقف های شیراز را به لحاظ جزئیات ساخت به دو گونه کلی عریان یا با پوشش زیرین تقسیم می کند. گونه اول یعنی سقف های عریان شامل دو گونه است: سقف های ساده که بیشتر در راهرو ها و گاه در اتاق ها استفاده می شوند و سقف هایی که در آن ها تیر باربر، نقش تزیینی را هم ایفا می کند. گونه سقف باربر دارای تزیینات، از فاخرترین انواع سقف است و در تالار آینه یا اتاق اصلی خانه کاربرد دارد. در سقف های گونه دوم، پوشش زیرین می تواند از گچ، مشبک چوبی، یا تخته کوبی چوبی باشد. گونه با پوشش گچ غالباً ساده بوده و در راهرو ها استفاده می شود و به ندرت تزیینات دارد. گونه چوبی مشبک یا تخته کوبی نیز چنانچه تزیینات داشته باشند، در تالار ها و اتاق های سه یا پنج دری استفاده شده اند و نوع ساده آن ها در اتاق های دیگر خانه و گاهی در راهرو ها کاربرد دارد.
۳۱.

وارسی معماری دوره ی آغاز ایلامی و ایلامی به روایت تل ملیان به مثابه شهر کهن انشان در فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۵ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 55 - 66

کلید واژه ها: انشان آغاز ایلامی تل ملیان واکاوی بقایای معماری نقاشی روی گچ سازماندهی فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۶
شهر انشان در حوضه ی رود کُر در فارس قلب سرزمین ایلامی است که شواهد برجسته ای از معماری دوره ی آغاز ایلامی و هزاره ی چهارم و سوم ق.م. نیز در آن وجود دارد. با وجود اهمیت این شهر، مطالعه ی دقیق یافته ها و آثار معماری آن به زبان فارسی در محوطه ی تل ملیان محدود است. این پژوهش پس از مطالعه ی منابع دست اول کاوش، شواهد یافته های کلیدی تل ملیان به مثابه شهر انشان همانند آجر و گل نوشته ها به خط میخی را واکاوی و بقایای معماری را در مقایسه ی با اشیاء یافت شده وارسی می کند. به طور ویژه وجود دیوار شهر، بافت مسکونی ممتاز و بناهای اداری-تجاری، بخش هایی همانند اتاق مرکزی با اجاق چسبیده به دیوار و ورودی در طرفین آن در قلب مجموعه ها، تزیینات و نقاشی دیواری رنگارنگ، هندسه راست گوشه و سازماندهی فضایی خطی، خشت چینی منتظم و دیوارهای پیوسته، بیانگر ساخت و ساز پیشرفته ی شهری و عملکرد فرامحلی تل ملیان در دوران آغاز ایلامی است. وجود بنای یادمانی با سازماندهی فضایی حیاط مرکزی و رواق در ایلام میانه و شواهد نظام ثبت تبادلات کالاهای فرامنطقه ای نمایانگر تکامل این شهر در دوران تمدن ایلام میانه است. با توجه به نبود بقایای معماری بر روی زمین این پژوهش به تک نگاری با مطالعه منابع دست اول باستانشناسی و تاریخی پرداخته است.
۳۲.

پایش میدانی عوامل موثر در فرسودگی زیستی بر سطوح تاریخی سنگ های میراث جهانی تخت جمشید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 175-192

کلید واژه ها: تخت جمشید فرسودگی زیستی حفاظت و مرمت میراث جهانی نقاط بحرانی تنوع زیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۵۳۷
میراث فرهنگی، به عنوان ارزشمندترین یادگار گذشتگان، هویت فرهنگی و تمدنی آن ها، همواره زمینه ی توجه و خاستگاه فرهنگ های گوناگون بوده است، از این رو، نیازمند حفظ و انتقال برای آیندگان می باشد. فرسودگی زیستی، آسیب های برگشت ناپذیری است که به علت استقرار عوامل زیستی گوناگون نظیر قارچ ، باکتری ها، سیانو باکترها، گلسنگ ها، گیاهان، موریانه ها و سایر حشرات روی سطوح آثار تاریخی رخ می دهد. در این میان، میراث جهانی تخت جمشید و آثار موجود در عرصه های آن از گزند عوامل دخیل در فرسودگی زیستی در امان نبوده و طی سالیان سال در معرض عوامل فرساینده ی زیستی قرار گرفته اند. بنابراین، هدف از این تحقیق بررسی میدانی حضور کیفی و تنوع عوامل زیستی مخرب این مجموعه ی تاریخی می باشد تا زمینه را برای تحقیقات بعدی و شروع مباحث فرسودگی زیستی در حفاظت پیشگیرانه و مرمت آثار را فراهم نماید. در این پژوهش حضور عوامل مختلفی از جانوران، گیاهان گلدار، قارچ ها، گلسنگ ها، ریز جلبک های سبز و باکتری های فتوسنتز کننده و غیر فتوسنتز کننده به صورت کلی بررسی شدند. در ادامه بر اساس مشاهدات عینی حضور عوامل فرسودگی زیستی در کف و دیوار های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی بنا های مختلف تخت جمشید به صورت کیفی بررسی شد. بر اساس نتایج بدست آمده، مناطق بررسی شده به چهار منطقه دارای خطر نسبی خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم درجه بندی شدند. در ضمن تخمین اولیه از تنوع زیستی عوامل موثر در فرسودگی زیستی تخت جمشید برای اولین بار ارایه و نقاط بحرانی حضور عوامل مخرب تعین گردید.
۳۳.

تعیین ادوار رونق محله های شهر نطنز با اتکاء به کتیبه های بناهای تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگارینه هنر اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 189 - 202

کلید واژه ها: شهر تاریخی نطنز معماری دوران اسلامی کتیبه های تاریخی مجموعه شیخ عبدالصمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۹۹
شرایط مطلوب زیست اقلیمی منطقه نطنز، جایگاه آن در شبکه ارتباطی جنوب به فلات مرکزی و بویژه دو شهر استراتژیک کاشان و اصفهان، زمینه ی شکلیابی استقرارگاه های متعدد و آثار معماری متنوع و ارزشمندی را فراهم آورده است. علیرغم جایگاه بارز تمدنی و فرهنگی تاریخی شهر نطنز در تمدن این سرزمین، مطالعات مرتبط با علل موثر بر شکل یابی و توسعه فضاها و محلات تاریخی آن بسیار اندک است. این نقص بویژه زمانی آشکار می شود که حتی آثار شاخص معماری این شهر از جمله بقعه شیخ عبدالصمد، مسجد جامع، آرامگاه سید واقف و سایر بناهای مذهبی، تجاری و عام المنفعه نیز به نحو بایسته مستند سازی و گاه نگاری نگردیده اند. با عنایت به نقش بی بدیل کتیبه های بناهای تاریخی در گاه نگاری مطلق و تشخیص نام آمرین و چگونگی ساخت این بناها و همچنین تعیین تحولات تاریخی آنها، در پژوهش حاضر تلاش گردید تا با استفاده از این شواهد متقن، به این پرسش که در ادوار مختلف تاریخی نحوه شکل گیری، گسترش و رونق محله های شهر چگونه بوده پاسخ گوید. هدف آن است تا ادوار رونق محله های شهر را با استفاده از کتیبه های بناهای تاریخی مشخص و اطلاعاتی غیر قابل انکار از محله های تاریخی شهر نطنز در دوران اسلامی ارائه گردد. در نیل به این هدف، تمامی کتیبه های تاریخی بناهای ارزشمند این شهر شناسایی و مستند سازی گردیده اند. تهیه طرح کتیبه ها نه تنها خوانش دقیق آنها را میسور ساخته، بلکه مواد لازم را برای مطالعات مرتبط با شکل گیری و سیر تحول محله های تاریخی شهر نطنز را فراهم آورده است.
۳۴.

بازشناسی سازمان نیروی انسانی در سیستم مدیریت بومی آب بلده فردوس(تون) قبل از 1350ه .ش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۲ 371 - 409

کلید واژه ها: آب بلده مدیریت بومی سازمان نیروی انسانی فردوس (تون)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۷۱
آب و محدودیتِ وجودی آن در پهنه آبادی های کویر مرکزی ایران، طی اعصار گذشته ازجمله مسائلی است که، سبب خلق سیستم های پیچیده مدیریت بومی، در حوزه های استحصال، انتقال و توزیع آن در گستره جغرافیایی یادشده، گردیده است. بسیاری از سیستم های مذکور تعامل و پایداری در خور توجهی با محیط زیست خود داشته اند که حاوی نکات و درس های بسیاری برای امروز ما است. بنابراین بازشناسی هریک از این دانش های بومی می تواند چراغ راهی برای آینده باشد. یکی از سیستم های پیچیده مدیریت بومی آب در ایران، مربوط به آب بلده فردوس (تون) است. فرضیه این پژوهش و هدف اصلی آن در راستای بازشناسی سازمان نیروی انسانی در سیستم مدیریت آب بلده فردوس تا سال 1350ه .ش است و اساساً در مدیریت این آب دربازه زمانی یادشده ؛ چه مشاغلی و با چه سلسله مراتبی به فعالیت می پرداخته اند. روش تحقیق در پژوهش حاضر بر اساس ماهیت فرضیه، تحلیل محتوا، بر مبنای مطالعات کتابخانه ای، میدانی و تطبیق داده ها، تهیه و تنظیم شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده وجود سازمانی هدفمند، در نیروی انسانی مجموعه مدیریت آب بلده است که در آن، سلسله مراتب بر اساس دانش، تخصص و مهارت در امور مدیریت آب، طبقه بندی شده است
۳۵.

نقش کبوترخانه در برقراری ارتباط انسان با طبیعت در کشتزارهای حاشیه شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 137 - 198

کلید واژه ها: ارتباط انسان با طبیعت معماری بومی کبوترخانه حیات کشتزار کشاورزی سنتی کشتزارهای اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
ارتباط انسان و طبیعت با حضورش در محیط طبیعی تحقق می یابد. این ارتباط غیرقابل اجتناب، در طول زمان دستخوش تغییرات زیادی شده و فرهنگ ها و آثار متعددی را پدید آورده است. کشاورزی و زیرساخت هایش ازجمله کبوترخانه ها در زمره همین آثار جای می گیرند. این معماری بومی به نحوی ساخته شده که ازیک طرف به طبیعت آسیب نرساند و از طرف دیگر باعث ارتباط کالبدی و فراکالبدی انسان و طبیعت شود و به حیات کشتزارهای اصفهان تعریفی متفاوت دهد. اگرچه این ارتباط به واسطه تغییر کشاورزی سنتی و حذف کبوترخانه ها، رنگ وبوی دیگری یافته و باعث تغییر کیفیت حیات در این نواحی شده؛ اما کالبد برجای مانده کبوترخانه ها امکان بازگشت دوباره آن به چرخه کشتزارها را می دهد. لذا پژوهش پیش رو علاوه بر جنبه های کالبدی که مورد توجه محققین پیشین بوده، به مفاهیم فراکالبدی پرداخته و تأثیر این معماری را در ارتباط انسان و طبیعت بررسی کرده است . در همین راستا چگونگی رابطه انسان و طبیعت در کشتزارهای اصفهان به واسطه حضور کبوترخانه پرسش اصلی است؛ که ابتدا با روش توصیفی-تحلیلی به تحول رابطه انسان و طبیعت درگذر زمان و در فلات ایران پرداخته و در ادامه این رابطه در کشتزارهای اصفهان بررسی شده است. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد ارتباط انسان و طبیعت در کشتزارهای اصفهان به چهار دوره قابل تفکیک است که کبوترخانه ها در دوره تعامل انسان با طبیعت بیشترین تأثیر را دارند. این معماری بومی نشانگر نحوه برخورد کشاورزان با محیط است که منجر به ارتباطی سه جانبه بین انسان، کشتزار و کبوترخانه شده است.
۳۶.

بررسی سنجش نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت ها در محوطه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم با تاکید بر موضوع مدیریت بحران و حفاظت پیشگیرانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مرمت و معماری ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۵ ۱۲-۱

کلید واژه ها: تخت جمشید نقش رستم مدیریت بحران حفاظت پیشگیرانه SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۱۹۱
موضوع مدیریت بحران و حفاظت پیشگیرانه یکی از مهمترین چالشهای آثار تاریخی به ویژه در محوطه های میراث جهانی که در فهرست یونسکو ثبت شده شده اند است. این مقاله به شناسایی پتانسیل ها و تهدیدات درزمینهی مدیریت بحران و حفاظت پیشگیرانه در محوطه میراث جهانی تخت جمشید و حرایم سه گانه آن که در سال 1979 در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است به طور خاص پرداخته و نقاط قوت، ضعف فرصت ها و تهدید ها پیش رو در محوطه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. در این پژوهش از روش SWOT به بررسی عوامل بیرونی و درونی اعم از نقاط ضعف، قوت، تهدید ها و فرصت ها استفاده شده است. این پژوهش با ترسیم ماتریس SWOT به بررسی و ارایه استراتژی (WT) استراتژی در برابر نقاط ضعف داخلی و تهدیدات بیرونی،(ST) استراتژی در برابر نقاط قوت داخلی و تهدیدات بیرونی، ( WO) استراتژی نقاط ضعف داخلی و فرصت های بیرونی و بالاخره (SO) به استراتژی نقاط قوت داخلی و فرصتهای بیرونی می پردازد. قابل ذکر است که نتایج مذکور جهت استفاده در چگونگی مدیریت بهینه در سایت های تخت جمشید و نقش رستم پیشنهاد می گردد و با توجه به روند مطالعات انجام شده در سایر محوطه های تاریخی نیز قابل استفاده خواهد بود.
۳۷.

بازشناسی و تبیین ارزش های میراث راه آهن در نمونۀ راه آهن سراسری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 75 - 94

کلید واژه ها: ارزش راه آهن سراسری صنعتی سازی میراث راه آهن میراث صنعتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۸۸
مطالعات دوران صنعتی شدن از مهم ترین مطالعات تاریخی هر کشور به شمار می آید. گذار جامعه از سنت به مدرنیته، تغییرات گسترده ای را در تمام سطوح و جنبه های زندگی بشر اعمال کرده است. گذار از انقلاب صنعتی به حفاظت میراث صنعتی چرخش مهمی در مفهوم ارزش و حفاظت به شمار می آید. شناخت و واکاوی ارزش های میراث راه آهن به یک بررسی دقیق در تحول مفهوم ارزش ها نیاز دارد که با درک کلیتی یکپارچه از منزلت فرهنگی اثر میسر می شود. مفهوم ارزش در میراث راه آ هن، به سبب گستره و تنوع آثار و مفاهیمی که به درک بهتری از مرز های منزلت فرهنگی اثر می انجامد، کمی دشوار است؛ از این رو در این مقاله سعی شده اسلوبی کاربردی برای بیان گستره ارزش های اثر ارائه شود. در جوامع مختلف، احداث راه آهن یکی از نمادهای فن اوری و مدرنیته به شمار می آید. راه آهن سراسری ایران، به عنوان یک اثر در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو، صرفاً یک مسیر ارتباطی نیست؛ بلکه به عنوان بخش مهمی از حافظه متعهدانه مهندسی و شاهکارساخت، دارای ارزش های برجسته جهانی از مناظر مختلف تاریخی، سیاسی، توسعه و فن اوری است. به همین دلیل، این مقاله به بررسی ارز ش های میراث جهانی راه آهن و مفاهیم وابسته به آن و تحلیل آن ها در نمونه راه آهن سراسری ایران می پردازد. این پژوهش با رویکردی کیفی و راهبرد تاریخی-تفسیری و استدلال منطقی در پی یافتن چارچوبی برای تعریف ارزش های میراث راه آهن است؛ و با گردآوری و بررسی اسناد، کنوانسیون های بین المللی، مقالات، آرشیوها و مشاهدات میدانی در تفهیم و تبیین ارزش های میراث راه آهن به عنوان یک اثر برجسته جهانی و انطباق آن ها با راه آهن سراسری ایران می کوشد.
۳۸.

منظر راه در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: منظر پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۶

کلید واژه ها: ایران منظر راه فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۳۸۶
مفهوم راه در ایران به دلیل وضعیت و تنوع جغرافیایی خاص، قدمت طولانی زیست، کوچ نشینی و لزوم تعامل بین اقوام ایرانی و ارتباط بین مراکز زیستی از دیرباز با مفاهیم و تعابیری که امروزه از راه در سایر نقاط زیستی جهان وجود دارد متفاوت است. راه ها مبتنی بر کریدورهای طبیعی، حفاظت مردم در مقابل تهدیدهای گوناگون و با بینشی فرهنگی ایجاد می شد. از این منظر راه به عنوان معبر یا محل عبور تلقی نمی شد بلکه خود مقصد و دربرگیرنده عناصر و نشانه های مربوطه و رویدادهای مختلف بود. رفتن در مسیر برخی از این راه ها خود رسیدن به مقصود محسوب می شد؛ مانند راه خراسان که علاوه بر اینکه بسیاری از استقرارگاه های زیستی را به هم متصل می کرد تبدیل به راه مهم زیارتی و فرهنگی در مقیاس حوزه فرهنگ ایرانی شده به گونه ای که تمامی مکان های زیست و عناصر مربوطه از نعمت بودن در راه خراسان بهره مند و متبرک می شدند. نشانه ها و مجموعه های وابسته به راه و پدیده های فرهنگی که در طول زمان ایجاد می شد خود به عنوان جذابیت ها و محل رجوع انسان ها تبدیل می شد. از این نظر شناخت راه در ایران می تواند مفهوم و معنای راه فرهنگی را که ایکوموس در دهه اخیر به عنوان موضوع ثبت آثار جهانی مطرح نموده توسعه بخشد. این نوشتار ضمن پرداختن به طرح مفهوم و تعاریف راه فرهنگی در جهان به اهمیت این نگرش و منظر راه در ایران و گونه های متنوع آن در دوره های تاریخی مختلف می پردازد.
۳۹.

حوضخانه همایون فال؛ معرفی یک نمونه ارزشمند حوضخانه ای در منطقه فین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاشان شناسی دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 78 - 97
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۸۹
اولین گام در حفظ میراث معماری و شهرسازی باقی مانده، شناسایی و معرفی دانه های ارزشمند و ساختار شهری آن هاست. فین کاشان ازجمله مناطقی است که دارای بافت تاریخی ارزشمند بوده و همچون بسیاری از بافت های شهری و روستایی، این روزها در معرض جدی و روزافزون تغییر و تحولات چهره بافت و ساخت وسازهای جدید قرار دارد. در این پژوهش سعی شده است تا با معرفی یکی از دانه های ارزشمند بافت فین بزرگ و اهمیت آن در معرفی سیر تحول معماری و مهندسی ایرانی، قدمی برای شناخت این منطقه برداشته شود. حوضخانه همایون فال از نمونه های ارزشمند و تاریخی منطقه فین بزرگ محسوب می شود که با از دست دادن بخش هایی از بافت اطراف خود و همچنین بروز تغییراتی ناشی از دخل و تصرفات انسانی در کاربری و کالبد خود در دهه های اخیر، همچنان پابرجاست و به عنوان یک نمونه معماری مرتبط با آب، در به خدمت درآوردن عناصر طبیعت برای آسایش بیشتر آدمی خودنمایی می کند. در این میان ابتدا به معرفی بستر منطقه فین، عوارض و عناصر طبیعی و سابقه تاریخی آن، سپس به معرفی کالبدی و ساختاری بنا به همراه مدارک تصویری، اسناد و مدارک تهیه شده از آن، و در پایان، در پی شناخت کامل تر بناهای حوضخانه ای به مقایسه دو بنای حوضخانه ای دیگر در منطقه کاشان پرداخته شده است.
۴۰.

قلمروهای تفاهمی، بررسی موردی: ایجاد تلارپیش در ماسوله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۶

کلید واژه ها: رفتار قلمروی قلمروهای تفاهمی دسته بندی قلمروهای تفاهمی تلار پیش در ماسوله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۳۷
سابقه تاریخی سکونت در مجموعه های زیستی از جمله در ایران، نشان می دهد که رفتارهای قلمروی برای ساکنان، برنامه ریزان و طراحان، محترم و همه در تفاهم و توافقی ضمنی و گاه رسمی، به رعایت لوازم زیستن در چنین شرایطی ملزم بوده اند. در این نوشتار، سطوحی از رفتارهای قلمروی با عنوان «قلمروهای تفاهمی» یا «وفاق ضمنی» که وجه مشخصه شان عدم مالکیت حقوقی مدعیان بر این قلمروها بوده، معرفی و دسته بندی شده است. قلمرو هایی که نقشی مهم در شکل گیری ساختارهای ارگانیک بافت های تاریخی داشته و می تواند در چهار سطح با عناوینِ قلمرو متأثر از اهلیت در مکان، قلمرو متأثر از نظام دسترسی، قلمرو متأثر از حدود همسایگی و قلمرو متأثر از نظام برگزاری مراسم آیینی و مذهبی، مورد شناسایی قرار گیرد. روش تحقیق در این نوشتار کیفی و بررسی مصداقی موضوع تحقیق، شرایط ایجاد تلارپیش در شهر تاریخی ماسوله است که با حضور در مقر رفتاری واقعی و در تناظر با سطوح قلمروی برشمرده شده، مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد رضایت عمومی، رضایت همسایگی، ایجاد مزاحمت نکردن در مسیرهای دسترسی و همچنین، ایجاد مزاحمت نکردن برای برگزاری مراسم آیینی علم بران ماسوله، از جمله مواردی است که متقاضی ایجاد تلارپیش در شهر تاریخی ماسوله می بایست از دیرباز، به رعایت آن ها اهتمام می ورزیده اند. قلمروهای تفاهمی در ذهنیت جمعی مردمان ایران زمین، حضوری پایدار داشته و مورد توافقی فراگیر بوده است؛ لذا می توان با روزآمدسازی ساز و کارهای به کارگیری آن، در تدوین تدابیر بومی مداخله در مکان های تاریخی بسیار کمک رسان باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان